LEIDSCH DAGBLAD - Vierde Blad
Vrijdag 14 April 1939
Tienduizend gesteunden minder
dan een maand geleden
Een krachtig pleidooi van
Sumner Welles
Oostersch Genootschap
in Nederland
Aantal verzorgden in een
jaar met 4x/2 pet.
verminderd
RECHTZAKEN
Auto reed in de Ringvaart
te Lisserdijk
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
Voor wijziging der Amerikaansche neutraliteitswet
HET SLOT VAN HET NEGENDE CONGRES
TE LEIDEN.
Ter gelegenheid van het 9de congres van
het Oostersch Genootschap in Nederland,
dat op het oogenblik te Leiden wordt ge
houden, heeft prof dr. Sigmund Mowinckel
uit Oslo gisteravond in de gehoorzaal van
het nieuwe gedeelte van het Universiteits
gebouw voor congresleden, gasten, genco-
ciiïden en belangstellenden een voordracht
gehouden over: De Godservaring bij de
oud-Testamentische profeten.
Hedenmorgen is het congres voortgezet
met een bijeenkomst van de beide sectics.
van welke gecombineerde vergadering prof.
dr. Ph. S. van Ronkel voorzitter was.
Onze stadgenoot, dr. K. H. E. de Jong
heeft een voordracht gehouden over:
Biiderdiik in Indië.
Bilderdijk. die in al het Oostersche be
lang stelde, schonk zijn aandacht ook aan
de Sanskrietische letterkunde, die men toen
begon te ontginnen Twee kleine gedich
ten van hem ..Geestbedaardheid'' en ..Gade
en Kroost" zijn. ofschoon niet rechtstreeks,
aan het Indisch ontleend. Vooral het
laatstgenoemde getuigt van diep gevoel.
In navolging van Kalidasa, dien hij met
name vermeldt, draagt hijin ..Vade.tijke
zucht" aan een wolk op. zijn wensc..en en
verlangens over te brengen aan zijn zoon.
die dienst deed op een schip in de Indi
sche wateren. Het meest belangrijke is
echter, dat hij. in zijn leerdicht „Het waar
achtig goed" een passage heeft ingevoegd
uit de „Bhagavad Gita", die steeds meer
en meer bewonderaars en bestudeerders
heeft gevonden. In krachtige verzen heeft
Bilderdijk den zin van het oorspronkelijke
weten weer te geven, getuige bijv. de
regels:
Vergaan is worden en geboren worden,
sterven;
Des levens dag te zien is 't licht des
levens derven.
Mej. dr. A. Roes uit Utrecht sprak daar
na over de Fransche lelie.
Tenslotte sprak ir. R. J. Forbes uit Am
sterdam over:
Goud en zilver in de Oudheid.
Aan deze voordracht, welke met licht
beelden werd verduidelijkt, is het volgende
ontleend:
De edele metalen hebben ook in de Oud
heid in het Nabije Oosten een groote rol
gespeeld in het sociale en economische le
ven der volkeren. Het goud komt in win
bare hoeveelheden vrijwel uitsluitend als
metaal voor, gemengd met kleine hoeveel
heden zilver, koper en ijzer. De oudste
winning die in het duister der praehistorie
valt. bestond uit het wasschen van rivier
zand of uit het verbrijzelen van goud-
houdende gesteenten en daaropvolgende
wassching van het steengruis. Het natuur
lijke goud. dat aldus gewonnen werd, werd
niet gezuiverd, het bevatte kleinere of
grootere hoeveelheden zilver, waardoor
deze natuurlijke alliages in kleur uiteen
liepen van goudgeel tot zilverwit en even
zeer in hardheid en bewerkbaarheid ver
schilden. Vele dezer natuurlijke goudsoor
ten werden niet als goud onderkend, doch
onder den naam „electrum" in de teksten
vermeld. Het electrum was strikt genomen
in den tijd van Plinius een goud met on
geveer 20 procent zilver, hetgeen het meest
voorkomende natuurlijke goud in bijna alle
landen der Ancient Near East goed weer
geeft. Dit ..natuurgoud" was tot voor vijftig
jaren het hoofdproduct der goudindustrie,
thans worden ook belangrijke hoeveelheden
goud gewonnen uit bijproducten der koper
en loodertsen, een verband dat al aan Pli
nius bekend is. De vindplaatsen in de
Oudheid zijn in het algemeen uit teksten
en moderne geologische gegevens te recon-
strueeren. Enkele goudmijnen waren reeds
in de Oudheid uitgeput. Tot in de zesde
eeuw v. Chr. wordt het natuurlijke goud
zonder zuivering gebruikt door de uiterst
kundige goudsmeden, wier methodes zich
ontwikkelen van het bewerken van goud
als hout of steen tot specialistische me
thodes. die niet zelden gestimuleerd door
het gemak, waarmede men het zachte
goud kan vervormen, van groote beteeke-
nis zijn geweest voor de geschiedenis der
andere metalen. Uit de teksten valt na te
gaan. dat de ontwikkeling der raffinage-
procédé's in de eeuwen tusschen 1400 en
de Perzische periode valt. Deze methoden
vallen onder de volgende categorieën: Het
cupelleeren van electrum; het zoutprocéaé
en het zwavel (stibniet) procédé. Met de
algemeene verbreiding van dezfcr zuive-
ringsprocédé's zijn innig verbonden de ont
wikkeling van het toetsen der edele meta
len op zuiverheid (met toetssteen en
soortelijk gewicht) en het ontstaan van
de munt, immers een echte munt verlangt
niet alleen een waarborgstempel doch te
vens een nauwkeurig vastgestelde en con
troleerbare zuiverheid van het gebruikte
metaal. De metallurgie van hel zilver is
onverbrekelijk verbonden aan die van het
lood. Weliswaar komt ook zilver als me-
t?al in de natuur voor, doch slechts als
fijne draden en schubben en zelden als
giootere klompen of massa's. Weliswaar
had men nog verschillende eleetrumsoor-
ten, die vooral als ze meer dan 50 procent
zilver bevatten, zilverwit zijn en die onge
twijfeld in de oudste tijden naast het na-
tuurzilver gewonnen zijn eir voor zuiver
zilver zijn gehouden. De hoofdbron voor
het zilver was in de Oudheid evenals nu
het lood, dat in hoofdzaak uit het veel ver
spreide loodglans (galena) bereid werd. Dit
galena, een zwavel-lood verbinding werd
door roosteren aan de lucht van zijn zwa
vel ontdaan en verder uiterst gemakkelijk
(met houtskool b.v.) tot lood gereduceerd,
het geheele procédé verloopt bij lage tem
peraturen. Met het lood zien wij ook het
zilver eerst laat in groote hoeveelheden ter
beschikking staan. In vele landen wordt het
hooger gewaardeerd dan goud iEgypte), in
lijsten vóór het goud genoemd, terwijl de
naam vaak „wit goud" beteekent. Ook
thans wordt zilver in hoofdzaak als bijpro-
duct van koper en lood-erts gewonnen. Het
verwerken van looderts op zilver is een in
gewikkeld proces. Deze ingewikkelde berei
dingswijze verklaart zoowel het late ver- i
schijnen van het zuivere zilver als wel de
mogelijkheid de uitvinding van deze be
reiding te localiseeren in Klein-Aziè of het
Armeensche bergland. Het begin van deze
De directeur van den rijksdienst der
werkloosheidsverzekering en arbeidsbemid
deling deelt mede. dat blijkens door het
centraal bureau voor de statistiek verstrek
te voorloopige gegevens in de week 20 t m
25 Maart bij gesubsidieerde vereenigingen
met v.r?rkloozenkas waren aangesloten
579.941 personen (waaronder 75 697 land
arbeiders).
Van de 504 244 verzekerden, buiten de
landarbeiders, was het werkloosheidsper
centage 21.9 (in de vorige verslagweek. 6
t m 11 Maart 1939. was dit percentage 22.8)
Van de 579.941 verzekerden, met inbegrip
van de landarbeiders, was het werkloos
heidspercentage 21.1 (vorige verslagweek
21.9). In de overeenkomstige verslagweek
van Maart was het werkloosheidspercen
tage voor alle verzekerden in de laatste
jaren als volgt (tusschen haakjes zijn ver
meld de percentages, indien de landarbei
ders buiten beschouwing worden gelaten):
1932 24 0 (24.7)
1933 29.4 (29.3)
1934 24.8 (26.4)
1935 28.4 (31,0)
1936 30.8 (33.4)
1937 26.8 (28.7)
1938 24.4 <25,9»
1939 21.1 (21.9)
Op 25 Maart, waren bij de organen der
openbare arbeidsbemiddeling ingeschreven
365.601 werkzoekenden, waarvan er 347.919
werkloos waren (n.l. 334.524 mannen en
133.395 vrouwen.
Het aantal tewerkgestelden is thans
ongeveer 1500 en het aantal gesteunden
ruim 10.000 lager dan een maand ge
leden.
De oorzaak hiervan ligt in het feit, dat
door werkzaamheden ln veenderijen en
landbouw een groot aantal personen we
der werk vond in het vrije bedrijf.
Van de geheel werklooze verzekerden
ontvingen er in de verslagweek 19.908 uit-
keering uit de werkloozenkas.
Het aantal verzorgden op 25 Maart 1939,
volgens voorloopige opgave van den direc
teur-generaal van de werkverschaffing en
steunverleening, is hieronder vermeld.
Naast deze gegevens zijn opgenomen de cij
fers voor den overeenkomstigen datum
van 1938.
Tewerkgestelde werkloozen 71.956 50.955
Gesteunde werkloozen 142.064 172.816
Gezamenlijk aantal
verzorgden 214.020 223.771
(Hieronder bevindt zich een aantal ver
zekerden, wier steun bestaat uit een aan
vulling van de uitkeering uit hun werk
loozenkas).
Uit deze cijfers blijkt, dat in één jaar
het aantal tewerkgestelden met, 21.000
1 is vermeerderd en het aantal gesteun
den met 30.750 is afgenomen, te zamen
vormende een vermindering van het
aantal verzorgden met 9.750 of bijna
Het verschil tusschen het aantal bij de
organen der arbeidsbemiddeling ingeschre
ven werkloozen en het aantal personen,
door verzekering, steun en werkverschaf
fing geholpen, wordt mede hierdoor ver
klaard. dat onder het aantal verzorgden
(dit zijn in hoofdzaak kostwinners van ge
zinnen) de werklooze gezinsleden niet wor
den medegeteld. Dezen zijn echter wei als
werkzoekende bij den arbeidsbeurs inge
schreven.
Blijkens mededeeling van het Werkfonds
waren op 25 Maart bij werken, die met be
hulp van dit fonds worden uitgevoerd, di
rect en indirect werkzaam ruim 9.000 ar
beiders. Bovendien is voor een aantal ar
beiders. dat kan worden geraamd op pl.m.
4.500, als gevolg van bedoelde werken werk
gelegenheid ontstaan.
zal zijn, omdat er even voor het ongeluk
ruzie gemaakt was over het al of niet
doorrijden naar Hoofddorp. Spr. achtte den
chauffeur dan ook schuldig en eischte een
maand gevangenisstraf.
De verdediger, mr. H. B. Drilsma, somde
een aantal verzachtende omstandigheden
op en betoogde, dat verdachte zeer voor
zichtig is geweest. Hij vroeg vrijspraak, sub
sidiair clementie.
De rechtbank zal op 27 April uitspraak
doen.
HAARLEMSCHE RECHTBANK.
Rijwieldiefstal te Hillegom.
Deze Rechtbank deed uitspraak in de
zaak tegen iemand uit Amsterdam en
thans verblijf houdende in het huis van
bewaring te Haarlem, die terecht heeft ge
staan, omdat hij op 27 Febr. JJ. te Hille
gom een rijwiel had weggenomen, hetwelk
onbeheerd in de Weeresteinstraat stond.
De officier van Justitie had vrijspraak
geëischt. daar hij niet bewezen had geacht,
dat verdachte zich het rijwiel wederrechte
lijk had willen toeëigenen
De Rechtbank wees hedenmorgen een
tusschenvonnis en gelastte de stukken in
handen te stellen van den rechter-commis-
saris voor het inwinnen van een reclas-
seeringsrapport. De zaak werd voor onbe-
paalden tijd aangehouden.
Aanrijding.
Vervolgens deed de rechtbank uitspraak
in de zaak tegen een boekhouder uit De
Kaag igemeente Alkemadei die in hooger
beroep terecht heeft gestaan van een von
nis van den kantonrechter te Haarlem,
waarbij hij was veroordeeld tot een geld
boete van f. 50 subs. 20 dagen hechtenis,
omdat hij op 30 October van het vorige
jaar met een door hem bestuurde auto op
den Stationsweg te Hillegom te veel links
heeft gereden en toen tegen de auto is
aangereden van den garagehouder G. v. H.
uit Hillegom. De officier van justitie had
vernietiging gevraagd van het vonnis van
den kantonrechter en tegen verdachte ge
ëischt een geldboete van f. 200 subs. 40 da
gen hechtenis en tevens intrekking van het
rijbewijs voor den tijd van twee jaar.
De rechtbank veroordeelde verdachte
heden tot een geldboete van f. 100 subs, een
maand hechtenis en ontnam hem de be
voegdheid om motorrijtuigen te besturen
voor den tijd van een jaar.
Twee broers verdronken.
HAAGSCHE RECHTBANK.
Uitlokking van diefstal.
Een directeur en een boekhouder van een
N.V. te Voorhout hebben terecht gestaan,
omdat zij des nachts op een land te War
mond bloembollen hebben laten rooien,
terwijl die bollen civielxechterlijk aan an
deren zouden behooren. De officier van
justitie had deswege tegen den boekhouder
f. 100 boete subs. 50 dagen hechtenis ge-
eischt en tegen den d'recteur f. 250 subs.
2 maanden hechtenis.
De rechtbank heeft beide verdachten
evenwel vrijgesproken.
raffinage valt misschien in den Amarna-
tijd, gemeengoed is zij b.v. reeds in Lau-
rion in de zevende eeuw. Daarnaast kende
men nog in de Oudheid het winnen van
zilver bij de raffinage van het goud uit
electrum door cupelleeren. Zoo bezit dan
zilver als laatkomer een minder ontwik
kelde nomenclatuur dan het goud en ver
krijgt het eerst in Hellenistischen tijd al
gemeen de normale huidige waardeverhou
ding ten opzichte van het goud. Tegen
over deze schijnbaar volledige schets van
den ontwikkelingsgang staan echter vele
hiaten, die door verder onderzoek dienen
te worden aangevuld en die voor het groot
ste gewicht zijn voor de geschiedenis der
metallurgie en daarmede voor de cultuur
geschiedenis.
Hierna sloot de voorzitter van het Oos
tersch Genootschap in Nederland, prof. dr.
Ph. S. van Ronkel, het congres. De aan
wezigen begaven zich hierna per autobus
naar het gemeente-museum te den Haag.
Nadat in het paviljoen van het museum
een gezamenlijke koffietafel was gebruikt,
werd de Islamische Afdeeling van het mu
seum bezichtigd. Te vier werd het gezel
schap namens het gemeentebestuur van
den Haag officieel ontvangen.
TEGEN CHAUFFEUR EEN MAAND
GEVANGENISSTRAF GEËISCHT.
In den nacht van 21 op 22 Febr. j.l. is aan
den Lisserdijk onder de gemeente Lisse een
noodlottig ongeluk gebeurd, waarbij twee
personen, de 25-jarige Jh. Pijpers en zijn
26-jarige broer 1'. H. Pijpers, beiden kell-
ner van beroep, om het leven zijn gekomen.
De broers, die in Hillegom woonden, wil
den na volbrachten dagtaak nog vasten
avond gaan vieren en bestelden een taxi,
om zich naar het café van den heer Faas
aan den Lisserdijk te laten brengen, waar
dien avond gedanst werd. De taxi werd
bestuurd door den 25-jarigen chauffeur A.
M .H. uit Hillegom. die nog een vriend, den
19-jarigen landarbeider A. I. had meege
nomen. Het was vrij mistig en vooral bui
ten de bebouwde kom was het zicht slecht.
Eerst om kwart voor drie in den nacht be
reikte men café Faas, dat echter gesloten
bleek te zijn. Men maakte den caféhouder
wakker en probeerde hem te bewegen de
late bezoekers alsnog binnen te laten, doch
de heer Faas weigerde en hield zijn zaak
gesloten.
De gebroeders P. wilden nu naar Hoofd
dorp, doch de chauffeur vond dit in den
mistigen nacht te gevaarlijk Toen allen
weer ingestapt waren, wilde hij zijn wagen
op den smallen dijk keeren, doch deze
manoeuvre had noodlottige gevolgen. De
auto reed juist bij een aanlegsteiger te
water.
De chauffeur klom door een openstaand
portierraampje naar buiten en riep om
hulp. Toevallig naderde er een visscher, die
den landarbeider een stok toestak en hem
op het droge wist te trekken. Nu probeerde
men de gebrs. P. te redden, doch dit gelukte
niet. Eerst toen de wagen met een kraan
wagen was gelicht, kon men de lijken ber
gen.
Gistermiddag stond de chauffeur voor de
Haarlemsche rechtbank terecht. Hem was
het veroorzaken van dood door schuld ten
laste gelegd. De landarbeider J. werd als
eerste getuige gehoord en verklaarde, dat
het zeer mistig was en dat met de stads
lichten gereden was. Bij het keeren op den
dijk had hij geenszins het gevoel gehad,
dat deze manoeuvre verkeerd zou afloopen,
totdat de auto plotseling kantelde en ge
heel onder water verdween.
De adjunct-inspecteur van politie, Jan
sen, was na de melding met een auto naar
de plaats des onheils gereden. Door den
mist had hij niet harder dan ongeveer 30
k.m. kunnen rijden. Vlak bij de plek van
het ongeluk was een terrein, waar de auto
met het grootste gemak had kunnen
draaien, doch verd. was daarmede niet
bekend.
De president vroeg den verdachte of hij
het niet, onverantwoordelijk vond. door
dien dichten mist te gaan rijden. Het was
niet noodzakelijk, dat de Gebrs. P. naar het
café gingen en daarom had hij beter het
ritje kunnen weigeren.
Verdachte zeide, dat hij aanvankelijk ook
geweigerd had te rijden, doch toen de
broers bleven aandringen, was hij gezwicht.
Hij had echter niet naar Hoofddorp willen
rijden, zooals de broers wenschten. toen zij
café Faas gesloten vonden. Bij het keeren
had hij steeds op de steenen van het pla
veisel gelet, doch vermoedelijk niet ge
merkt. dat dit plaveisel tot op de aanleg
plaats doorliep. Hij meende steeds midden
op den weg gebleven te zijn.
De officier van justitie, mr. G. Sikkel,
vond het roekeloos om op den smallen dijk
te gaan draaien, als het uitzicht door den 1
mist belemmerd was. Hij vermoedde voorts.
dat de chauffeur wel opgewonden geweest
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
D. L. A. B. overtreding verord. Voorschoten
op de orcie en veiligheid f2 of 1 d.; A. v. d. B.
zwervende te Oegstgeest zonder vergunning ven
ten f.2 of 1 d.; J. A A. idem te Katwijk zonder
vergunning venten f.2 of 1 d.; A. V. Rijnsburg,
overtreding verord. Katwijk op de straatpolitie
f.2 of 1 d.; D. v. E idem. idem; f2 of 1 d.; C.
V. Woubrugge. wielrUden zonder r.achterl. f. 2
of 1 d.; W. E N. Sassenheim. idem f.2. of 1 d.;
P. B. Zoeterwoude. idem en zonder licht 2 x f. 2
of 2 x 2 d.; M. J. v. O. overtreding verord. Lei
den op de straatpolitie f.3 of 1 d.. A. N. over
treding winkelsluitingswet f.3 of 1 d.; R. de VV.
overtreding motor- en rijwielregL 3 x f. 2 of
3 x 1 d.; J. F. S. idem. f3 of 1 d.; H de R. wiel
rijden zonder rood achterlicht f. 2 of 1 d.; W.F.
D. idem. f. 2 of 1 d.; J. G. K.. wielrijden zonder
licht f.3 of 1 d.; H. v. R. wielrijden zonder bel.
f.2 of 1 d.; E. W. S. de K—v. d. M. Voorburg,
overtreding motor-en rijwielregl. f.3 of ld.; F
G. W. idem f.2 of 1 d.; A. de H. Rotterdam,
idem f.2 of 1 d.; Th W M. Noordwijk. wiel
rijden zonder bel. f. 1 of 1 d.; C. H. v. d. B.
Voorhout, wielrijden zonder licht f 3 of ld.; W.
E. N. Sassenheim. wielrijden zonder rood ach
terlicht f. 2 of 1 d P J. H. idem. idem l 2 of 1
d.; L. P. P. Noordwijk. overtreding alg. "pol. ver
ord. Noordwijk. f. 1 of 1 d.; L. J. v. d. Q Amster
dam. wielrijden zonder rood achterlicht en een
valschen naam opgeven f.1 of 1 d. pn f,6 of 2
d.: P. S. overtreding leerplichtwet f 7 50 of 3 d.;
D de M. Rijnsburg. idem f. 7.50 of 3 d.: J S.
idem f.5 of 2 d.; A. P. den Haag. als getuige
wettelijk opgeroenen. wederrechtelijk wegblij
ven f.3 of 1 d.: J. H. zwervende, idem f.5 of 2
d.; J. F. G. wielriiden over een gesloten ver
klaarden weg f.2 of 1 d.: M. D. S. Berkenwoude
overtreding motor- en riiwielwet f.10 of 4 d.;
A. D. Pzn. Noordwijkerhout. overtreding jacht
wet f. 10 of 4 d. met verbeurdverkl. wildstrikken.
GEBOREN:
Franciscus Wilhelmus Antonius. z. van F. A.
v. Hees en W. H. A. Schmidt Johannes Sipke.
z. van J. I. v. d. Steen en S. Loonstra Geer-
truida Grietje, d. van H. J. Rozier en E. Kroea
Hendrik, z. van B. Piket en J. Reijken
Ferenc. z. van H. Dreef en E. Unyi Maria
Johanna, d. van C. M. v. d. Zwet en J. A. v.
Klink Willem Christiaan, z. van C. Lardé
en C. v. d. Linden Jacobus Gerardus, z. van
G. B. Rooijakkers en G. J. Bus Jan, z. van J.
Zwaan en A. Groeneveld Hendrik Marinus.
z. van J. W. v, d. Spoel en A. Maarse Johan
nes Petrus Franciscus, z. van W. F. v. d. Geest
en Th. M. Wesselman Johanna, d. van G.
A. M. Oostdam en M. J. v Praag Willem
Simon, z. van W. S. de Best en E. v. d. Plas
Sake. z. van H. J. v. Zwieten en A. Smeding
Froukje Adriana, d. van A. D. Stooker en H.
Kortekaas Ronny. dr. van H. A. Hillenaar en
A. J. v. Egmond Jacobus, z. van C. J. v. d.
Waals en J. de Best Marianne Theodora
Josephina Maria, d van C. W. J. Conijn en J.
J. Ruigrok Cecilia, d. van W. A. v. Rjjn en
W. P. v. Veen Rina, d van J. Groen en G. v.
Brakel Fryda. d. van H. Strik en C. H. Lan-
gendam Adrie. d. van H. Strik en C. H.
Langendam.
ONDERTROUWD:
A. Lasschuijt, jm., 25 j. en H. Crama, jd., 25
J. J. N. Verweü. Jm., 25 j. en H. Visser, jd.. 22
j R. H. Vermeer, jm., 27 j. en Th. H. Olsen.
Jd.. 21 J. J. N. Lensink. jm., 28 J. en J. A.
Atteveld, jd.. 26 J. A, Bloemendaal. jm.. 26 j.
en A. H. v. Dam. jd.. 23 J. C. J. Bekooij, jm.
35 j. en J. v. Houten, jd.. 34 J.
GEHUWD:
J. Th. J. Ludlage, Jm. en C. v. Veen. jd.
W. de Meij. jm. en J. J. Spierenburg, jd. A.
C. v. Pelt. wedn. en M. Klop. jd. J. H. Petiet,
jm. en M. C. Pret. Jd. J. Ph. Verstraten, jm.
en P. Onvlee. jd. P. J. v. d. Zeeuw. jm. en E.
M. Ouwerkerk. jd. J. Zoer. jm. en J. K. A. M.
v. d. Lubbe. jd. A. Mostert. Jm. en A. de
Jong, jd. J. H. A. Boeckhorst, jm. en Th. M.
A. Bergsma. jd. W. F. Karstens. Jm. en C. M.
de Jong. jd. J. A. v. Seggelen. jm. en M. J. F.
Montanus, jd.
OVERLEDEN:
W. F. Schregel. m.. 63 j. A. Kok, hsvr. van
A. Kulk. 40 j.
a
De Amerikaansche ondersecretaris voor
buitenlandsche zaken Summer Wellesheeft
te Charlottesville bij de herdenking van
Thomas Jefferson, den stichter van de Uni
versiteit van Virginia, een rede gehouden.
Hij wees op de gevaren welke de huidige
internationale toestand inhoudt voor de
Vereenigde Staten en hield een pleidooi
voor wijziging van de Amerikaansche neu
traliteitswet ten gunste van slachtoffers
van een aanval. Indien Jefferson nog leef
de zou hij zich eveneens rekenschap moe
ten geen van den tegenwoordigen toestand
en zien hoe de leiders van sommige landen
niet alleen weigeren internationale contro
versen langs vreedzamen weg tot een rege
ling te brengen, doch bovendien millioenen
levens in Europa bedreigen met een wereld
oorlog, die met weinig zaken en zelfs niet
met de oorlogen van Napoleon te vergelij
ken zal zijn.
Welles zette vervolgens uiteen, dat het
doel van de regeering te Washington in de
eerste plaats is de Vereenigde Staten buiten
een oorlog te houden, maar hij wilde zich
toch afvragen of het mogelijk was. dat de
volkeren de woorden van den leider van
een groot volk. volgens welke de bescha
ving van tijd tot tijd een oorlog noodig
heeft, kunnen onderschrijven.
Het heeft er veel van, aldus vervolg
de Summer Welles, dat de wereld onder
leiding van een handjevol menschen
den afgrond van vernietiging tegemoet
gaat. De wereldvrede is heden ten dage
ondeelbaar. Een daad van agressie of
verovering gericht tegen een vreedzaam
volk, is zelfs op ons geographisch isole
ment van invloed. Telkens wanneer de
wereldorde wordt verstoord en de re
gels van menschenrecht en rechtvaar
digheid geschonden worden, worden
onze eigen belangen geschaad.
Welles stelde de vraag, of er voor de Ver
eenigde Staten een middel bestaat zijn
stem te laten hooren. zoolang het nog tijd
is. Hij verwierp de gedachte aan een inter
nationale conferentie, zoolang niet bij alle
eventueele deelnemers de oprechte wensch
bestaat de verplichtingen, die er zullen
worden aangegaan, na te komen.
Wat moet onze regeering in dit ernstige
uur dan doen? Het Amerikaansche volk
verlangt zonder eenigen twijfel, dat de
Vereenigde Staten in staat zullen zijn zich
met succes tegen iederen aanval te verde
digen.
Maar moet onze regeering voortgaan met
het toepassen van de tegenwoordige neu
traliteitswet, die allen landen zou beletten
om, als een oorlog zou uitbreken, zich van
wapens te voorzien?
Welles herinnerde vervolgens aan de er
varing van Jefferson, die, na een totaal
embargo te hebben afgekondigd, dit weer
moest intrekken en vervolgde: ik geloof,
dat Jefferson van meening zou zijn, dat
de neutraliteitswet in 1939 niet met meer
succes door wetten kan worden gewaar
borgd dan in 1807 het geval was en dat
de vrede van de Vereenigde Staten beter is
gewaarborgd als men den landen die het
slachtoffer van agressie kunnen zijn, toe
staat in vredestijd, zoowel als in oorlogs
tijd, de voor hun verdediging noodzakelijke
goederen, met inbegrip van munitie te be
trekken.
Het hoogste belang van ons land, even
min als dat van den vrede, wordt niet goed
gediend als wij de landen aanmoedigen, die
een politiek voeren van overheersching der
vreedzame landen, die onze veiligheid of
onze nationale belangen niet bedreigen en
als wij aan laatstgenoemde landen zelfs het
belangrijkste onthouden van wat hen in
staat zou stellen een verovering te voor
komen.
VOOR ZATERDAG 15 APRIL.
Hilversum I. 1875 en 415,5 M. Kro-uitzending
8.009.15 Gram. muziek (ca. 8.15 Ber.)
10.00 Gram. muziek 11.30 Godsdienstig half
uurtje 12.00 Berichten 12.15 Paul Wijn
appel's strijkensemble (1.00—1.20 Gram. platen)
2.00 Voor de rijpere jeugd 2,30 Gram.
muziek 2.45 Kinderuurtje 4.00 Kro-orkest
(4.304.45 Gram. muz.) 5.15 Filmpraatje
5.30 Gram. muziek 5.456.15 Kro-Nachte-
gaaltjes 6.20 Journ. weekoverzicht 6.45
Berichten 7.15 Theologische causerie 7.35
Actueele aetherflltsen 8.00 Berichten A.N.P..
mededeelingen 8.15 Meditatie met muzikale
omlijsting 8.35 Gram. muziek 8.45 Kro-
orkest, Kro-Boys, O.K. Rhythm Stars, solist en
spreker 10.30 Berichten A.N.P. 10.40 Reli
gieuze declamatie met muzikale omlijsting
11.1012.00 Gram. muziek.
Hilversum II. 301,5 M, Vara-uitzending (10.00
—10.20 v.m. en 7.30—8.00 n.m. Vpro» 8.00
Gram. muziek (Om 8.16 Berichten) 10.00
Morgenwijding 10.20 Voor arbeiders in de
continubedrijven 12.00 Gram. muziek (Om
12.15 Berichten) 2.00 Causerie ..Waarom de
openbare school?" 2 20 Esmeralda 3.00 Re
portage 3.30 Het Utrechtsch Sted. Orkest
(opn.) 4.30 Esperanto-uitzending 4.50
Gram. muziek 5.306.00 Filmland 6.05
Orgelspel 6.28 Berichten 6.30 Westfriesch
halfuurtje 7.00 Vara-kalender 7.05 Gram.
muziek 7.10 Politiek Radiojournaal 7.30
Uit Amerika; Causerie ..Het muziekleven in
Amerika" 8.00 Herhaling S.O.S.-berichten
8.03 Berichten A.N.P., Vara-varia 820 Vara-
orkest en soliste 9.00 Puzzle-uitzending
9.15 ..En nu. Oké!" 10.30 Berichten A.N.P.
10.40 Radiotooneel 10.55 Gram. muziek -
11.00 De Ramblers 11.3012.00 Gram. muziek.
Droitwich. 1500 M 11.20 Het B.B.C.-Welsch
orkest en solist 12.20 Orgelspel 12.5ö Dans
muziek (gram. platen) 1.20 Het Aston Hippo-
drome-orkest 2.20 Gram. muziek 2.35
Sportreportages 5.05 Gram. muziek 5.20
Harry Roy en zijn band 6.20 Berichten
6.50 Sportpraatje 7.05 BBC-Northern-orkest.
leden van het Hallé-koor en solisten 7.JU
Actueele uitzending 8.20 Variété-programma
9.20 Berichten 9.45 Uit AmerikaAme- I
rikaansch weekoverzicht 10.00 Het B.B.C.-
Theaterorkest 11.10 Joe Loss en zijn band
11.50—12.20 Dansmuziek (gr. platen».
Radi<i Paris. 1648 M. 9.00, 10.00. 10.25 en
11.20 Gram. muziek 12.30 Zang 1.00 Gram.
muziek 1.25 Victor Pascal's orkest 2.4»
Gram. muziek 2.50 Zang 3.30 en 3.45
Gram. muziek 3.50 Harpvoordracht 4.05 en
5.05 Gram. muziek 6.35 Zang 6.50 en 7.50
Gram muziek 8.50 Radiotooneel 9.30
Variété-programma 10.25 S.vmphonieconcert
en solist 10.50 Gram. muziek 11.2012.50
Jo Bouillon en zijn orkest.
Keulen. 456 M. 5.50 Gram. muziek 6 30
Hanns Rallies' orkest 7 50 Het Danser
Landesorkest 11.20 en 12.35 Hei Weensch
Symphonie-orkest 1.30 Gram. muziek 3.20
Het Omroeporkest en solist 5.35 Vroolijk oro-
gramma 6.30 Concert (opn.) 7.50 Militair
orkest 8.35 Leo Eysoldt en zijn orkest
9.35 Gram. muziek 11.20 Het Omroeporkest
en solisten (opn.) 1.202.20 Otto Fricke's
orkest.
Brussel. 322 en 484 M. 322 M.: 12.20 Gram.
muziek 2.25 Orgelspel 3.20 Programma
uit het Jaar 1901 4.20 Bas en tenor 505
Cellovoordracht 6.20 Het Omroeporkest,
solist en gram. muziek 8.20 ..Die Entführing
aus dem Serail", openra (ca. 10.10 Gram. muz.»
12.50 en 1.30 Radio-orkest 1.50—2.15 Gram.
muziek 5.35 en 5.55 Radio-orkesl 6.35
Gram. muziek met toelichting 7.35 Gram-
muziek 8.20 Het Omroepdansorkest 9-10
Gram. muziek 9.20 Het Omroepsymphonie-
orkest en solist 10.30—12.20 Gram. muziek.
GEM. RADIO-DISTRIBUTIEBEDRIJF EN l>*
R.O.V. r:.
Voor Zaterdag 15 April,
ie Programma: lederen dag van 824 uur
A V.R.O.. V.A.R.A. enz.
2de Programma: iederen dag van 8 -24 uur:
Kro. Ncrv enz.
3e Programma: 8.00 Keulen 9.70 Radio
P.T.T. Nord of div. 12.35 Brussel <vr.) -
1.30 Keulen 2.55 Brussel »Fr.) 3.20 Keu
len 5 20 Brussel (Fr.) 6.20 Brussel <VU
7.50 Keulen 10.20 Brussel (VI.) 1°30
Keulen.
4e Programma: 8.00 Brussel (VI.) 9;*u
Diversen 10.35 London Reg. 12.20 Droit
wich 2.35 London Reg. 5.20 Droitwich
9.45 Motala of div. 10.00 Droitwich.
Wijzigingen voorbehouden.
2—4
