BUITENLAND Paaschcongres der S.D.A.P. Landelijke demonstratie van N.V.V. en S.D.A.P. LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad Dinsdag 11 April 1939 SUNLIGHT ZEEP Luchtaanvallen Geestelijke en moreele herbewapening In 1940 geen congres JL met Brandbommen Toespraken der heeren Kupers en Vorrink Afbeeldingen van Hitier en Mussolini verbrand Paaschpredikatie van den Paus In de Zaterdag te Den Haag voortgezette zitting r-an het congres van de SDA.P bracht de heer H. Molendijk versla? uit van de besluiten der congrescommissie. De commissie is van oordeel, dat de organisa torische maatregelen geen onderwerp van debat od het congres mogen uitmaken. Daarom wordt voorgesteld een voorstel van de afdeeling Amsterdam om Leeuwar den als volgende congresplaats aan te wijzen van de agenda ai te voeren, evenals enkele andere voorstellen. De heer C Woudenberg, penningmeester van de partij, besprak een voorstel van de afdeeling Gouda om om de twee jaar een congres te houden. Namens het partijbestuur vroee spe. het congres een machtiging om in 1940 na in gekomen advies van een in te stellen com- m'ssie. eventueel geen congres te houden. Sur vroeg deze machtiging uitsluitend met het ooe op den financiecien toestand van de partij. De voorstellen van de congrescommissie werden aangenomen. Daarna kwamen de jaarverslagen en het In het afgeloopen jaar gevoerde beleid in behandeling. Een vertegenwoordiger van Amsterdam zeide. dat gijn afdeeling zich in het alge meen met het gevoerde beleid kon ver eenigen. Minder bewondering had spr voor de partyleid ng in verband met de internatio nale moeilijkheden in het afgeloopen jaar. Er ontbrak een vaste lijn. Daarom heeft de afdeeling Amsterdam I een voorstel inge diend om onder dergelijke omstandigheden den partijraad bijeen te roepen en een parool te doen geven. Ten aanzien van het houden van de con gressen om de twee jaar was spr van oordeel dat hiertegen groot verzet zal rijzen. De wijze, waarop de partij de schokken tengevolge van de internationale spanning heeft opgevangen, geeft a'.dus spr., reden tot optimisme. De vertegenwoordigster van Hoorn was van oordeel dat hardnekkig gevochten moest worden voor staatsjjensioenneering van oude arbeiders Zij verzocht daarom de Kamerfractie in dezen meer actief te zijn. Spr. vroeg tevens te bevorderen, dat de steunregeling soepeler wordt toegepast. MOREELE EN GEESTELIJKE HERBEWAPENING. Namens de afdeeling Utrecht I werd ge vraagd. of partijbestuur en Kamerfractie ïich voldoende hebben afgevraagd hoe het persoonlijk woord van H.M de Koningin moet worden gezien in verband met de m nisterieele verantwoordelijkheid. Voor velen heeft de moreele en geestelijke her bewapening een bijzonderen glans verkre gen door dit persoonlijke woord Spr. be twijfelde, of dit woord op één lijn kan wor den gesteld met een Troonrede Misschien kunnen hier wel ministers verantwoordelijk worden gesteld Spr zou het zeer bedenkelijk achten, wanneer hier hier sprake was van persoon lijk initiatief van de Koningin daar het staatshoofd zich van ieder initiatief op poltlek terrein heeft te onthouden Spr. zelde zich er over te verwonderen, dat de partij zich hiertegenover zoo onverschiliig heeft getoond Hij was van oordeel, dat de Katholieke ministers op dit initiatief wel invloed zuilen hebben gehad. Een vertegenwoordiger van de afdeeling H'lversum zeide genoegen te nemen met het voorstel om het volgend jaar geen con gres te houden. Spr. juichte het toe. dat de Koningin een persoonlijk woord tot het volk ge richt heeft. Dit is geenssins in strijd met de constitutie. Het staatshoofd mag geen iedepop lijn. Hier past een woord van hulde (applaus). Over dit woord mag men sijn afkeuring niet uitspreken, aldus spr. De afgevaardigde van de afdeeling Utrecht II lichtte twee voorstellen van zijn afdeeling toe. Het eene voorstel strekt tot wering van opwekking van haat en tegen- i n door de leermiddelen tegen politieke tegenstanders op de bijzondere confessio- neele lagere scholen; het andere behelst het in overweging nemen van maatregelen, die de daling van het leerlingental der openbare scholen kunnen omzetten in een stijging. IR. ALBARDA AAN HET WOORD. De heer lr. Albarda beantwoordde de ver schillende sprekers. Na enkele opmerkingen te hebben gewijd aan het tijdschrift Soc a- lism? en Democratie waarbij hij zijn groote erkentelijkheid uitte voor den arbeid van prof Bonger als redacteur van De Socialistische Gids besprak spr. het voor ste] van de afdeeling Amsterdam II dat strekt tot vaststellen van de wenscheljjk- he d om in dagen van spanning den partij raad bijeen te roepen. Spr. erkende de v.enschelijkheid. doch betwijfelde de moge lijkheid in verband met de snelle ontwik keling van internationale verwikkelingen Ten aanzien van de tegenstell ng collec tieve veiligheid absolute neutraliteit zelde spr. het volkomen eens te zijn met dengene die dit punt te berde gebracht had. Slechts van een gemeenschappelijk optreden van de Qslo-staten kan heil wor den verwacht Spr. kon de meening van den afge vaardigde van Utrecht ten aanzien van de rede van de Koningin niet deelen. Wanneer iemand aanhange' is van geestelijke herbewapening, dan heeft hij het recht daarvoor uit te komen; het feit dat die persoon Koningin is, doet hieraan niets af. Als iedere andere Nederlander heeft Zij het recht voor Haar meening ten deze uit te komen (teekenen van Instemming). De Konin gin heeft gelfjke vrijheid als iedere andere Nederlander; voor Haar per soonlijke daad is geen minister ver antwoordelijk. Het zou verkeerd zijn ge weest. als de Kamerfractie aanmerkin gen had gemaakt op het persoonlijk woord van de Koningin. Spr. uitte vervolgens de meening dat inderdaad de openbare school wordt ach tergesteld bij de bijzondere. De grondslag van de pacificatie moet worden gehand haafd, doch de uitvoering ervan moet wor den gewijzigd. De uitvoering van de Con- centratiewet is inderdaad niet in overeen- stemm ng met de bedoeling van de Staats commissie. Komende tot het staatspensioen, zeide spr., dat dit in het middelpunt van de be langstelling staat; 46 afdeellngen vragen meer aandacht te schenken aan propagee ring hiervan. De S.D AP. was de eerste politieke party die den eisch van het staatspensioen bracht. Doch met staats pensioen alleen is geen bevredigende voor ziening te bereiken. Er zou noodig zijn een bedrag van f. 136 millioen per jaar, m'ni- maal f 60 m'llloen. Nog vele andere sociale voorzieningen zijn noodig. doch de S.D A P. laat het staatspensioen niet principieel los integendeel, zij houdt het prem'e-vrjj staatspens oen principieel vast aldus spr. Een congres kan niet beoordeeien. of de tüd rijp is voor een initiatief-ontwerp op dit punt. Dit moet aan de Kamerfractie worden overgelaten. DE TWEEDE DAG. Na heropening van het congres door den voorzitter, den heer Vorrink. was Zondag het woord aan den heer Wiardi Beekman ter beantwoording van opmerk ngen aan gaande het redactioneel beleid bh „De Ar beiderspers". De voorstellen betreffende het onderwijs werden ter behandeling in handen der kamerfracties gelegd. Een voorstel van Rotterdam, houdende maatregelen tot het instellen van een scheidsgerecht bil de arbeiderspers waarop alle personeelleden een beroep kunnen doen bij ontslag of andere ernstige geschil len met de directie, werd aangenomen met 926 tegen 851 stemmen en 32 blanco. Tot hoofdredacteur van de dagbladen van de Arbeiderspers" werd bh enkele candi- daatstelling herkozen de heer H. B. Wiard' Beekman. Een voorstel van het partijbestuur. om bij wijze van proef in 1940 geen congres te houden, werd aangenomen, onder voorwaarde, dat zich geen bui tengewone omstandigheden voordoen. W. Drees met 1616 stemmen. Herstemming had plaats tusschen de heeren Waslander, de Zeeuw. Tuin en Reynalda. Gekozen werden de heeren A. B. de Zeeuw met 822 stemmen en J. Tuin met 866 stemmen. REDE VAN IR. ALBARDA. De voorzitter gaf hierna het woord aan ir. J. W. Albarda voor het uitspreken van ziin rede over .De internationale en natio nale politieke toestand". Spr. constateerde dat wli tegenwoordig leven in een verschrikkelijke wereld waarin alom onnut heerscht De schuld hiervan 1 gt bh het fascisme. Spr erkende de fou ten van het verdrag van Versailles, waaruit het fascisme geboren kon worden. Van 1918 tot 1922 bestond er geen werkelijk oorlogs gevaar. Toen de fascistische troepen In 1922 naar Rome opmarcheerden, was het acute oorlogsgevaar op de wereld gekomen Het gevaar werd no? ernstiger, toen Hitler in 1933 aan de macht kwam Het groote Duitsche rijk is een fel opgestookte haard van onrust geworden. Thans helpt alleen nog vastberadenhe d Dit wil niet zeggen, dat de S.D A P. oorlogs zuchtig mag genoemd worden. Sociaal democraten verlangen ook nu naar vrede i applaus). De bewapen'n?swedstrijd is in vollen gang wanneer dit voortgaat dan staat een financ eele ineenstorting te wachten, ge paard aan een economische ineenstorting. Indien het lukt nu een oorlog te voor komen. dan staat de verbetering m'sschien dichtbij. Doch de moeilijkheden zullen ont zaglijk groot zijn. De grootste vraagstukken zijn die van de Internationale rechtsorde en die van de ontwapening. Het ontwape- ningsvraagstuk heeft twee zijden: in krimping der bewapen'ng en compensatie. Ter compensatie dient een groot inter nationaal plan van den arbeid opgezet te worden. In deze wereld hebben wli ons werk te verrichten in het binnenland. Wil willen dat Nederland zal zijn een factor ten goede Dan moet het Nederlandsche volk vrij zijn en welvarend worden. Ook als m'n- derheid is een natiónaal-sociallst'sche be weging gevaarllik voor ons volk. Op een meerderheid zal zij niet behoeven te reke nen. Doch zij 's een voorhoede voor vreem de machten. In andere landen hebben we dat gez'en. Men doet half werk wanneer men het nationaal-socialisme niet volledig bestrijdt. De verkiezingen zullen een antwoord geven op de vraag naar democratie. Op 19 April heeft het Nederlandsche volk ook iets aan Berlijn en Rome te zeggen. taif fzc/t atycl 11 Él NOOIT ZEEP VAN ONBEKENDE HERKOMST 2768 fïngez. Med.) Het congres constateerde, dat voor de bezoldigde bestuurders, bestuurders-ambte naren en administratief personeel in recht- streekschen dienst van het partijbestuur een redelijke pensioenregeling moet worden gemaakt, benevens een regeling voor de weduwen. Het congres droeg het bestuur op een regeling ter zake voor te bereiden Het congres ging hierna over tot de ver kiezing van het partijbestuur. Alvorens de uitsla? van deze verkiezing werd bekend gemaakt, nam het partijbe stuur bij monde van zijn voorzitter, den heer Vorrink, afscheid ran twee leden, die niet in het nieuwe bestuur zullen terug- keerên en wel de heeren dr. W, Banning en W. H. Vliegen. De heer Vorrink wilde echter eerst zijn dank betuigen aan prof. Bonger voor het werk, in dienst van de partil gedaan. Prof Bonger werd benoemd tot buitengewoon lid van den partijraad Uitgebracht werden 1165 stemmen. De volstrekte meerderheid bedroeg 883 stem men. 34 stemmen waren van onwaarde Gekozen werden ir. J. W. Albarda met 1816 stemmen mr. N. v. d. Goes van Naters met 1623 stemmen. J. v. d. Kieft met 1496 stem men. J. E. Stokvis met 1386 stemmen. A. E. J. de Vries-Bruins met 1491 stemmen, 2159 (lngez. Mod.) Wist U, dat bii de best uitgeruste brandweer niet In staat is alle branden tegelijk te blusschen en daarom de ge- heele bevolking moet trachten in eigen huis zelf ieder begin van brand te blusschen? Nadere inlichtingen verstrekt de secretaris van de afd. Leiden der Ned. Ver. voor Luchtbescherming, de heer D. C. Kok. Rapenburg 9. Leiden. Uit alle deelen van het land waren gis teren leden en aanhangers der S.D.A.P. in het Zuiderpark te 's-Gravenhage bijeen gekomen om een „nationale demonstratie voor werk en welvaart" te houden. Extra- treinen en autobussen hadden vele tien duizenden naar de residentie gebracht en verder waren duizenden per fiets of per tram uit den omtrek naar deze door N.V.V. en S D A.P. georganiseerde betooging ge gaan. In de stralende lentezon werden op het terrein des odhtends de meetlnggangers bezig gehouden door de Arbeiders Jeugd- centrale en den Nederlandschen Arbeiders Sportbond. Voorts gaf van 11—12 uur het muziekkorps „Kunst en Strijd" een con cert. Om 12 uur opende de heer C. Wouden berg met een kort woord de betooging. Daarna volgden zang van „De Haagsche Stem" en declamatie van J. Sternheim. De heer E. Kupers. voorzitter van het N.V.V., constateerde, dat nog steeds 380 000 arbeiders werkloos zijn en herinnerde aan het plan van den arbeid, waarvoor regee ring en parlement de noodige millioenen niet beschikbaar hebben willen stellen. Thans moeten voor de defensie veie mil lioenen extra worden uitgegeven en als motief voert de regeering hierbfj aan dat hierdoor een massa werk wordt verschaft. Thans komt men met het plan-Westhoff, dat voornamelijk op het platteland aan 100.000 menschen direct en aan 40.000 in direct werk kan brengen. De regeering heeft nu voor 1939 en 1940 1 118.000.000 aan gevraagd ten behoeve van cultuurtechni sche werken. Indien het der regeering ernst is met de bestrijding van de werkloosheid, dan zullen nog vele millioenen guldens meer moeten worden uitgetrokken voor dit doel. Het is de moderne vakbeweging, die hierop Jaar in Jaar uit heeft aangedrongen en daarom wekte spreker allen op, deze vakbeweging en de S.D.A.P. bij de aan staande verkiezingen krachtig te stem men. Nadat mej. Marie Hamel eenige gedich ten had gedeclameerd, was het woord aan den voorzitter van de S D A.P., den heer Koos Vorrink, die o.a wees op de vele tegenstrijdigheden, welke men in de we reld kan waarnemen. Nog pas is aldus spreker Albanië het slachtoffer gewor den van een misdadlgen aanval. Wi) leven in een bezeten wereld, waarin de idealen der democratie op allerlei manieren wor den miskend. In Nederland gaat alles in een sukkelgang, omdat men denkt „na mü de zondvloed" Welnu, die zondvloed is thans gekomen in den vorm van deze massale betooging, zelde spreker Er is hier niemand, die zich bezorgd maakt voor den meneer lilt Utrecht, die .aldus spreker, bij de komende verkiezingen een nak voor zijn broek zal knieen De overwinning zal zijn aan de SD AF Vervolgens stelden de betoogers zich op om met muziek, vlaggen en banieren in een tweetal lange stoeten een demonstra tieven optocht af te marcheeren. DUITSCHLAND. Duitsche bisschoppen contra den aartsbisschop van Canterbury. De Protestantsche bisschoppen van ver scheidene Duitsche kerken hebben een protest gepubliceerd tegen de houding van den aartsbisschop van Canterbury, die een gemeenschappelijk optreden der Christe lijke kerken tegen het Duitsche gevaar heeft bepleit. De aartsbisschop wordt ervan beschuldigd, de bondgenoot van Moskou te zijn. De Protestantsche bisschoppen, die trouwens slechts kerken vertegenwoordi gen, welke min of meer met het nationaal- socialisme verbonden zijn, verklaren zich solidair met „den Fuehrer van alle Duit- schers." FRANKRIJK. Senegaieesche inboorlingen krijgen meer rechten. De minister van koloniën heeft Lebrun een decreet ter onderteekening voorgelegd, waarbij den inboorlingen van Senegal een uitgebreide vertegenwoordiging in den ko lonialen raad wordt toegestaan en aan die genen hunner welke in militairen dienst zijn geweest, stemrecht wordt verleend. Naar in het rapport, dat aan het decreet voorafgegaan is, wordt verklaard, „worden de Senegaieesche inboorlingen hierdoor niet met de Fransche staatsburgers gelijk gesteld, doch omdat zij Frankrijk hebben gediend, worden zij gelijk aan de catego rieën kiezers, die op het oogenblik voor rechten genieten, waar het betreft, het be heer over plaatselijke aangelegenheden." Naar men weet, hebben de buitengewone lichtingen, welke Senegal heeft opgeleverd, verleden jaar de onder de wapenen geroe pen effectieven bijna verdubbeld. BELGIË. De regeerings-impasse. Pierlot zet zijn besprekingen inzake de vorming van een kabinet voort, doch men verneemt weinig of niets omtrent het re sultaat, Met het oog op de ontwikkeling der toestanden In Europa erkent men. dat spoed gewenscht is. Het Staatsblad publiceert een Koninklijk Besluit, waarbij het direct mogelijk wordt gemaakt het recht van burgerlijke requi site toe te passen. Dit besluit is met name genomen met het oog op een ander Koninklijk Besluit, dat een wijziging inhoudt der bepalingen inzake de burgerlijke requisite. In een toelichting wordt gezegd, dat de maatregelen beoogen de mobilisatie van de natie en de bescherming der bevolking in geval van oorlog te verzekeren. MEXICO. De afbeelding van Judas, die volgens Mexicaansche gewoonte aan den vooravond van Paschen verbrand wordt, is ditmaal vervangen door afbeeldingen van Hitier en Mussolini. Er hebben zich geen lnoidenten voorgedaan. VATICAAN-STAD. GEEN VREDE ZONDER ORDE, GEEN ORDE ZONDER RECHTVAARDIGHEID. In zijn Paaschpredikatie in den Sint Pieter heeft de Paus erop gewezen, dat er geen vrede kan zijn, zoolang maar al te dikwijls dezelfde zonen van dezelfde aarde verdeeld worden door verwoeden partijen- of belangenstrijd, zoolang zoovelen geen werk en geen voldoende bestaansmogelijk heid hebben, hetgeen hen helaas tot prooi maakt van leerstellingen en ondergrond- sche organisaties. Er kan geen vrede zijn zoolang nog zoo dikwijls tusschen de na ties het wederzijdsche begrip ontbreekt, zoolang plechtige gesanctlonneerde pacten en het gegeven woord de zekerheid en de waarde hebben verloren, die de onontbeer lijke basis zijn van het wederzljdsch ver trouwen, zonder hetwelk de zoozeer be geerde materieele ontwapening van dag tot dag minder uitvoerbaar wordt. Het werkelijke fundament van den vrede, zoo vervolgde' de Paus, is gelegen in de kennis, de eerbiediging en het gehoorza men van God. Hfj is de hoogste Bescher mer van de rechtvaardigheid en de hoogste Schenker des vredes. In Hem zijn de vrede en de rechtvaardigheid vereenigd. De vrucht van de rechtvaardigheid is de vrede. Zooals het niet mogelijk is, vrede te hebben zonder orde, zoo kan er geen orde zijn zonder rechtvaardigheid. De laatste eischt gehoorzaamheid aan de wettige autoriteiten. Zij eischt, dat de menschelijke vrijheid en waardigheid geëerbiedigd wor den en dat de rijkdommen billijk verdeeld worden. De rechtvaardigheid wil boven dien, dat de heilzame actie van de kerk, de meesteresse van de waarheid, de bron van het geestelijk leven en de weldoenster der menschheid. niet belemmerd wordt. Naast rechtvaardigheid is naastenliefde noodig. Tenslotte deed de Paus een beroep op de enkelingen, op de volken en op de regee ringen voor een vrede in rechtvaardigheid en naastenliefde. MIDDEN-EUROPA. Wetten van Neurenberg in Slowakije ingevoerd. Volgens de dagbladen heeft de Slowaak- sche minister van propaganda, Mach, ver klaard, dat Slowakije practisch de wetten van Neurenberg zal aanvaarden en dat er twee klassen burgers zullen zijn, nJ. Ie. de burgers, die volledige rechten zullen bezit ten en 2e. de Joden en moreel minder waardige personen. ZUID-AMERIKA. Muller, de leider der Argentijnsche nationaal-socialisten gearresteerd. Muller, de leider der nationaal-socialisten in Argentinië, die laatstelijk werd ontbo den op de prefectuur van politie, nadat hij al In vrijheid was gesteld en die sindsdien werd vastgehouden, is thans Ingesloten. De zaakgelastigde van Dultschland heeft een onderhoud gehad met den onderstaats secretaris van bultenlandsche zaken over het onderzoek, dat thans wordt ingesteld. Reclame voor visch slaagde met dagbladreclame. „Opnieuw hebben wij meer dan 75 van ons reclame-budget voor 19-39 in dagbladen belegd", verklaarde E. P. Harper, verkoopleider van de Wn Oamp Sea Food Cy.. die o.a. groote boeveelheden tonijn op de Ameri- kaaneche markt brengt. 2762 Hij voegde er aan toe: „Aan de pro ductiviteit van advertenties in dag bladen is het in de eerste plaats te danken, dat de consumptie van tonijn sinds 1921 met 4000 is gestegen". ONTSPANNING DER JEUGD. In verband met het verdwijnen van het openbare speel- en voetbalveld voor de jeugd aan den Hooge Rijndijk, merkt een abonné op. dat de voetballende jeugd thans verlangend uitziet naar een ander speel- en voetbalveld. Indien men daarmee geen rekening zou houden, bestaat het gevaar, dat zij weer op den open baren weg gaat spelen, met de daaraan ver bonden narigheid. Mil. Nederland POELAU TELLO, thuisreis, 10 April te Genua. Silver-Java-Pacific Lijn DJAMBI, 8 April V. Pacific kust te Manilla. Kon. Ned. Stoomb. My. AURORA, 9 April van Middl. Zee laatst R'dam te Amst. BENNEKOM, 9 April van Antwerpen te Amst. SIMON BOLIVAR, 9 April van Hamburg te Amst. ODYSSEUS, 9 April van Danzig te Amst. HERCULES, naar Algiers, pass. 10 April Ouessant VENUS, naar Lissabon, pass. 10 April Ouessant VULCANU8, naar Alexandrie, pass. 10 April Ouessant CO LOMBIA, 7 April van Curacao n. Puerto Ca- bello. Halcyon Lyn STAD SCHIEDAM. 8 April van Pepel te R'dam. Holland-Amerika Ljjn VEENDAM, 8 April van New York n. R'dam. Kon. Paketv. Mjj. BANJOEWANGI, naar Java, pass. 7 April Aden. Diverse Stoomvaartberiohlen DORDRECHT, 8 April van Genua n. Liverpool KATEN- DRECHT, 6 April te Curacao HAULER- WIJK, 8 April van Savannah n. Caibarien NAALDWIJK, naar R'dam, pass. 8 April Al giers PARKHAVEN, 7 April te Houston KEILEHAVEN. 7 April van Libreville naar La Pallice IJSSEL. naar Miami, pass. 7 April de Azoren BATAVIER II, 9 April van R'dam te Gravesend NIEUWLAND. 10 April van R'dam te Grangemouth ZAAN, naar Gefle. pass. 8 April Brunsbuttel. Hier is het antwoord 1 Jul us Cae ar leefde van 100 voor Chris tus tot 44 voor Christus; Karei de Sloute van 1433 tot 1471: Ph'llrï de Schocne van 1268 tot 1314. 2 De Loidsche kermis werd afgeschaft in 1910. 3. Paul Doumer, die werd vermoord. 2—3

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 10