STADSNIEUWS
Engelsch-Fransche garanties
voor Polen
ZATERDAG 1 APRIL 1939
No. 24239
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
SOste Jaargar
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
luchtbeschermingstenloonstelling
in de Sfadszaal
Nieuwe Eerste Nederlandsche N.V.
IM. NOOMEN
Uitbreiding te
verwachten
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
Hbs
PJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per re1 v°°r advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappi van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertentiesc's. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarier/Jelne advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Idsso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. po> te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque^ en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden t. 2.39
per week f.0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden 4- portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd J
UITREfNG ZILVEREN MEDAILLE.
Op het'ibtaire oefenterrein aan de Da
Co.sta.stra is hedenmorgen in tegenwoor
digheid vi de herhalingslichting 1928 de
zilveren edaille voor 24-jarigen trouwen
dienst doverste Buurman, commandant
van 4 Rt. uitgereikt aan den fourier 1ste
klasse P'an Vliet.
Fourier Van Vliet onderscheidon.
Nadat overste Buurman fourier Van
liet de medaille op de borst had gespeld,
rees hij zijn bijzonderen ijver en wenschte
iem geluk met zijn onderscheiding.
Hierna werden de officieren en onder
officieren in de gelegenheid gesteld hun
felicitaties aan te bieden.
AQUARIUM- EN TERRARIUMHOUDERS-
VEREENIGING „NATUURGENOT".
Propaganda-filmavond.
Bovengenoemde vereeniging, afd. Leiden
van den Ned. Bond van Aquariumvereeni-
gingen hield gisteravond ln Huize Feenstra
haar vierden propaganda-filmavond in dit
seizoen, welke alleszins geslaagd mag hee-
ten.
Na een kort openingswoord van den voor
zitter den heer A. B. Donk, hield de heer K.
Werner, lid van het hoofdbestuur van den
Ned. Bond van Aquariumvereenlglngen en
medewerker van het maandblad „Het
Aquarium", tevens verbonden aan het
aquarium van Artis een inleidende causerie
tot de film „Artis-aquariums". Eerst be
sprak de heer Werner de technische bijzon
derheden van het Artis-aquarium waarna
een beschouwing volgde over het onderhoud
der aquaria. Spr. besloot dan met een be
schouwing over den levenden Inhoud. Na
een korte pauze kwam de clou van den
avond, de filmvertooning. In bonte rij pas
seerden de verschillende karperachtige
goudvisschen de revue. Vooral de wonder
lijke kweekproducten zooals sluierstaarten
en andere boeiden het oog. Lederkarpers
zwommen statig voorbij. Merkwaardige vis-
schen waren de steuren en de Steriet met
hun onderstandige zuigbek en voeldraden.
Als goed gespecialiseerde roovers waren
de Langbaardmeervallen te zien.
Ook de platvisschen waren goed verte
genwoordigd. De heer Werner vroeg spe
ciale aandacht voor het verschil in zwem-
wijze van platvisschen en roggen.
Een prachtig spel vertoonden de roode
poonen. De film liet duidelijk zien dat
deze poonen met hun drie niet in het vin
vlies opgenomen buikvinnen over den
bodem loopen.
Welk een merkwaardige aanpassing aan
het waterleven vertoonden de zeeschildpad
den met hun vogelachtige bek. waarvan de
kaakranden met hoorn bekleed zijn. In dit
zelfde bassin was ook de sturaene, een zee-
paling met typische zwemwijze.
Star en stug deden de Doorn-kreeften
aan. Al droegen ze geen geweldige scharen,
zooals de zeekreeft, toch wisten ze met hun
lange harde sprieten handig een visch weg
te jagen.
Hoe mooi waren de dooreen krioelende
koraalvischjes. Bijna niet te volgen was het
verzwelgen van regenwormen door de
Tapiyvissehen met hun verlengde snuffel-
snuiten.
Ook voor den tropisch-aquariumhouder
bood deze film een rijke bron van leering.
De heer Werner mocht dan ook een dave
rend applaus voor zijn keurige voordracht
en filmvertooning ln ontvangst nemen,
waarna de voorzitter hem dank bracht en
deze bijeenkomst sloot.
De heer P. Lepelaar heeft zijn beide
zaken Haven 34 en Vliet 44 gecombineerd
en onder den naam ,,'t Electrohuis" onder
één dak gebracht in het perceel Breestraat
153, het voormalige winkelpand van de
firma Van Hooff.
Dank zij een grondige inwendige verbou
wing en moderniseering is een uitermate
gunstige opstelling verkregen van de uitge
breide collecties lampekappen. ornamenten,
radiotoestellen, electrisehe apparaten, on
derdeden. enz. De fraaie indirecte verlich
ting van het winkelinterieur vestigt ook bij
avond de aandacht op deze mooie zaak.
HEISTELLING OMGEVALLEN.
Hedenmorgen om 11 uur is op het ter
rein der Doelenkazerne nabij den Witte
Singel een geweldige heistelling tengevolge
van het breken van een staaldraad om
gevallen en gedeeltelijk in het water van
den singel terecht gekomen. De palen,
waarlangs het 3'/- ton wegende heiblok zich
op en neer beweegt, kwamen op den rand
van een aldaar gelegen schuit terecht en
knapten als stokjes af. Gelukkig deden zich
geen persoonlijke ongevallen voor; van de
kazernegebouwen werd een ruit vernield en
het dak eenigszins beschadigd.
LEIDSCHE SPAARBANK.
Bij de Leidsche Spaarbank is in de vo
rige maand «Maart 1939) ingelegd
f. 295.956.33 en terugbetaald f. 341.791.29;
137 nieuwe inleggers zijn ingeschreven en
122 boekjes werden geheel uitbetaald. Het
tegoed der 19195 Inleggers, inclusief 1605
deelnemers aan den Afhaaldienst. bedroeg
einde Maart 1939 f. 9.242.543.86. In 5454 pos
ten is in deze maand door den Afhaal
dienst ontvangen f. 16.125.25.
ECHTELIJKE TWIST.
Tijdens een echtelijken twist heeft gister
avond een bewoner van de Heerensteeg zijn
echtgenoote met een hamer eenige slagen
op het hoofd toegebracht, waardoor zij
bloedend werd verwond en door den E. H.
D. ter behandeling naar het Academisch
Ziekenhuis moest worden overgebracht, De
wonden bleken gelukkig niet van ernstigen
aard. De man is door de politie in verze
kerde bewaring gesteld.
A.s. Donderdag zal het 25 jaar gele
den zijn, dat onze stadgenoot J. van der
Wilk, conducteur bij de N.Z.H.T.M. bij de
ze maatschappij in dienst trad.
VAN 10—16 MEI A.S.
Naar wij vernemen is het bestuur
van de afdeeiing Leiden der Ned. Ver.
voor Luchtbescherming reeds gerui-
men tijd bezig met de' voorbereiding
eener grootsch-opgezette Luchtbescher-
mings-tentoonstelling, welke van 10
16 Mei a.s. in de groote Stadsgehoor
zaal zal worden gehouden.
De tentoonstelling heeft ten doel aan de
burgerbevolking van Leiden en omgeving
inzicht te verschaffen ln het wezen van
het luchtgevaar en de luchtbescherming,
in het bijzonder ten aanzien van de ge-
zinsbescherming.
Zoowel van militaire zijde als van den
kant van verscheidene vliegtuigindustrieën
is voor deze expositie ruime medewerking
toegezegd, waardoor het mogelijk zal zijn
niet alleen een overzicht te geven van de
actieve (militaire) en passieve (burger
lijke) verdediglngs-, doch ook van de aan
valsmiddelen.
Een en ander geschiedt in samenwer
king met het hoofd van den Luchtbe
schermingsdienst.
In het Tentoonstellingscomité hebben
zitting genomen de heeren D. C. Kok, voor
zitter; C, A. de Bruyn, Cobetstraat 4, se
cretaris; E. H. Moens, penningmeester; ir.
P. C. Llndenbergh en dr. T. Potjewijd.
DUBBEL JUBILEUM BIJ GERZON.
A.s, Maandag zal het 25 jaar geleden
zijn, dat de dames E. van Wijk, eerste ver
koopster in de confectie-afdeeling en J
Jansen, coupeuse, in dienst traden bij
Gebrs. Gerzon's Modemagazijnen, alhier.
De heer Ary Vis alhier is benoemd
tot leeraar in schilderen en decoratief tee
kenen aan de Ambachtsschool te Almelo.
De rekening van operatie, zieken
huis, verpleging enzis tien-,
twintigmaal zo hoog als de geringe
premie van onze V.O.-polis. Jaar
premie vanaf f. 6.21.
BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a
Telef. 302 - Na 6 uur 2479.
2172 CIngez. Med.)
OPENBAAR VERVOLGONDERWIJS
VOOR MEISJES.
Aan de Langebrug-school.
Gisteravond werd de halfjaarlijiksche
cursus voor het vervolgonderwijs aan meis
jes besloten met een tentoonstelling. Voor
de ouders bestond gelegenheid een en ander
te bezichtigen.
Het was een keurige collectie nuttige en
fraaie handwerken, netjes afgewerkt en
gestreken.
Na afloop mooht elk meisje de zelf ver
vaardigde kleeren enz. als haar eigendom
meenemen naar huis. De leerkrachten ont
vingen eenige bloeiende planten en bloem-
stukjes. De leerlingen zelf werden ruim
schoots getracteerd.
Aan de volgende meisjes, die den cursus
2 jaar getrouw hebben gevolgd, werd een
diploma, uitgereikt en als belooning een
prachtig hantdfwerkmamdje vereerd.
Caitharina Vermond. Rietje Ligtvoet. Nel
Ligttvoet. Annde Freeke. Coba du Prie, Suze
Brajkhoven, Leni Mol. Rika Klom, Leni van
Oosten. Mijntje van Vliet, Truusje Monta-
nus. Rika Louwrier, Judith HaJbraken,
Sophia Serdijn. Tomia Kroesjemeijer. Rika
Visser en Suzanna Verver,
Even voor drie uur trad Chamberlain
gistermiddag het Lagerhuis binnen, om de
in uitzicht gestelde met spanning verwach
te verklaring af te leggen, die wij giste
ren in een deel onzer oplaag nog hebber,
kunnen vermelden.
Zooals ik vanochtend zelde, aldus Cham
berlain. heeft de regeering geen officieele
bevestiging van de geruchten omtrent
eenigen beoogden aanval op Polen en der
halve moet zij niet geacht worden, deze
als waar te aanvaarden.
Het verheugt mij, deze gelegenheid te
baat te kunnen nemen, om opnieuw de
talgemeene politiek der regeering uiteen
te zetten. Zij heeft voortdurend gepleit
voor een regeling door middel van vrije
onderhandelingen tusschen de betrokken
partijen van alle geschillen, die tusschen
haar kunnen ontstaan. Zij beschouwt dit
als de natuurlijke en de juiste procedure,
waar geschillen bestaan. Naar haar mee
ning mag er geen kwestie zijn, die niet
met vreedzame middelen kan worden op
gelost, en zij wil geen reohtvaardiging zien
voor de vervanging van onderhandelings
methoden door geweld of bedreiging met
geweld.
Zooals dit Huis weet, wordt thans met
andere regeeringen overleg gepleegd.
Teneinde in den tusschentijd, alvorens
dit overleg is geëindigd, het standpunt
der Britsche regeering volkomen dui
delijk te maken, moet ik hel huis thans
mededeelen, dat gedurende die periode
de regeering, in geval van eenige actie
die duidelijk de Poolsche onafhanke
lijkheid bedreigt en waartegen
de Poolsche regeering het der
halve van vitaal belang acht zich met
zijn nationale strijdkrachten te verzet
ten, zich verplicht zou voelen, de Pool
sche regeering onverwijld allen in
haar macht staanden steun te ver-
leenen.
Ik heb de Poolsche regeering de des
betreffende verzekering gegeven. Ik
kan hieraan toevoegen, dat de Fran-
schc regeering mij gemachtigd heeft,
het duidelijk te maken, dat zij zich op
hetzelfde standpunt stelt als de Brit
sche regeering.
Tijdens heto daarop volgende debat ver
klaarde Greenwood van de labouropposi-
tie: „Ik ben er alleszins zeker van. dat het
Huis de mogelijkheden inziet, die uit de
door den minister-president afgelegde ver
klaring kunnen voortvloeien.
In haar gevolgen kan het een verkla
ring blijken te zijn, zóó gewichtig als in
een kwarteeuw niet in dit Huis is afge
legd. Het is, met zulke rencente verkla
ringen voor ons, zeer moeilijk veel te zeg
gen, doch mag ik den minister-president
een paar vragen stellen omtrent hetgeen
naar mijn meening niet geheel duidelijk
is. Ik zou willen vragen, of de verklaring,
die hij voorgelezen heeft, beschouwd moet
worden als de eerste stap van de ontwik
keling van een politiek tot het afwenden
of beteugelen van agressie. Zoo ja, wil de
regeering dan onmiddellijk krachtige
stappen doen, om in deze regeling ook
andere mogendheden op te nemen. Wil zij
in het bijzonder denken aan de waarde
van de sovjet-unie, te zamen met andere
mogendheden, groot of klein, en wil zij
zulks doen met het verstandige oogmerk,
een zoo groot mogelijke mate van samen
werking te verkrijgen bij de verdediging
van den vrede, en wil zij, en dit is mijn
laatste vraag, thans de wenschelijkheid
overwegen van een onverwijlde conferen
tie van die mogendheden, welke bereid ge
vonden kunnen worden, zich aan de zijde
van den vrede en tegen een aanvaller te
scharen."
Antwoord van Chamberlain.
Chamberlain antwoordde: „Ik geloof, dat
mijn verklaring het duidelijk maakt, dat,
hetgeen ik gezegd heb, bedoeld is om te
gelden voor wat ik een Interim-periode
zou willen noemen. De Britsche regeering
is, zooals is medegedeeld, bezig met ver
scheidene andere mogendheden, met inbe
grip natuurlijk van de regeering der sov
jet-unie. overleg te plegen, en de minis
ter van buitenlandsche zaken heeft heden
ochtend den sovjet-ambassadeur ontmoet
en met hem een zeer uitvoerig onderhoud
hierover gehad. Ik twijfel er niet aan, dat
de beginselen, volgens welke wij te werk
gaan, door de sovjet-regeering ten volle
op hun waarde geschat en begrepen wor
den.
Het zal het Huis bekend zijn, dat wij de
komende week bezoek verwachten van ko
lonel Beek, den Poolschen minister van
buitenlandsche zaken. Er zal dan gelegen
heid zijn, met hem nog verscheidene an
dere maatregelen te bespreken, die geno
men zouden kunnen worden, om, zooais
Greenwood het uitdrukte, de grootst mo
gelijke mate van samenwerking te verkrij
gen bij alle pogingen, welke ondernomen
zouden worden, om aan agressie, zoo deze
gepleegd mocht worden, een eind te ma
ken, en hiervoor een meer redelijke en
ordelijke methode van besleohten van ge
schillen in de plaats te stellen.
Greenwood vroeg daarop nog of Cham
berlain de grootst mogelijke samenwerking
van alle mogendheden in een conferentie,
met inbegrip van de sovjet-unie. zou toe
juichen.
Hierop antwoordde Chamberlain„Ja,
wij zouden de grootst mogelijke mate van
samenwerking toejuichen. De kwestie eener
conferentie is naar onze meening slechts
een kwestie van practische opportuniteit.
Wij stellen ons niet op een theoretisch
standpunt en, indien het de beste manier
zou blijken, zouden wij niet aarzelen, haar
te aanvaarden. Als er andere, meer doel
treffende, manieren zijn om ons doel te
bereiken, zouden wij er van af kunnen
zien."
Denman (nationale arbeiderspartij)
vroeg, of er tijd geweest is voor volledig
overleg met de dominions, waarop Cham
berlain antwoordde, dat de dominions
volledig op de hoogte zijn gehouden.
John Morgan (Labour) vroeg om de
verzekering, dat er tusschen Engeland
en de Sovjet-unie geen ideologische
hinderpalen bestaan, waarop Cham
berlain antwoordde, dat hij niet aar
zelde deze verzekering te geven.
Henderson (labour) vroeg, of, gezien de
ongetwijfeld bestaande spanning, de Duit-
sche regeering bij de Poolsche eenigeriei
stappen had ondernomen, met het doel tot
een vreedzame beslechting van de geschil
len te geraken. Chamberlain zeide hierop,
dat hij vooralsnog niets wist van een der-
gelijken stap.
De geheele verklaring en de daarop vol
gende vragen namen slechts 17 minuten in
beslag. Het debat eindigde op dramatische
wijze. De labour-afgevaardigde Bellenger
gaf te kennen, dat Maandag eenige woord
voerders van de oppositie zich het recht
zouden voorbehouden, er twijfel over uit
te spreken of de minister-president wel de
juiste man is. om de nieuwe politiek te
leiden.
Onmiddellijk nam daarop Thurtle, even
eens tot de oppositie behoorend. het woord
Ten tijde van de crisis in September jl.
zoo zeide hij heb ik mijn standpunt
ten aanzien van den premier uiteengezet
Ik ben van meening. dat hij in het ver
leden zeer ernstige fouten heeft gemaakt.
Ik geloof echter, dat er in de omstandig
heden alle rechtvaardiging was om te doen
wat hij te Muenohen heeft gedaan.
Thurtle vervolgde: „Er zou een an
dere minister kunnen zijn. om in dit
ernstige uur de zaken van dit land te
leiden, doch. als de minister-president
thans werkelijk en oprecht en zonder
eenig geestelijk voorbehoud, ervan
overtuigd is, dat het noodzakelijk is,
dat hij deze nieuwe politiek van het
bijeenbrengen van de vrienden van
den vrede voortzet, en niet terugziet
naar het doode verleden, dat geloof ik,
dat hij, gezien zijn wereldreputatie als
man van den vrede, waarschijnlijk de
beste man voor dit ambt is (Luide toe
juichingen).
De zitting werd daarop verdaagd.
Laier heeft Lloyd Georte Chamberlair
op diens verzoek een bezoek gebracht. De
beide staatslieden bespraken den interna
tionalen toestand.
BINNENLAND.
Nieuwe wijziging in het Reglement Auto
vervoer Personen (3de Blad).
Vice-admiraal Quant noemt slagschepen
voor Indië onmisbaar (4de Blad).
Voor- en tegenstanders aan het woord
over de regeling van de kinderbijslag-
verzekering (3de Blad).
Honderden Tsjechische vluchtelingen in
Oldenzaal (2de Blad).
Cambridge won de Engelsche boatrace met
4 lengten (Sport, 4de Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme handel - Meevallende markt
Geringe koersveranderingen - Amerika
lager - Beleggingen gedrukt.
BUITENLAND.
Hoe de verklaring van Chamberlain is
ontvangen (Buitenland, 1ste Blad).
Nog onzekerheid over Danzig (Buitenland,
lste Blad).
Fransch-Roemeensch verdragen geteekend
(Buitenland, lste Blad).
De Japanners bezetten de Spratley-eilan
den (Buitenland, lste Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 2 VAN HET 3DE BLAD.
Voor het geheele land: Toene
mende bewolking en kouder. Over
wegend droog. Zwakke tot mati
ge, Oostelijke tot Zuid-Oostelij
ke wind.
PROMOTIE Mr. S. MOK.
Gistermiddag is de heer mr. S. Mok, voor
zitter van den Raad van Arbeid en voor
dien lid van den gemeenteraad van Am
sterdam, aan de Gemeente-Universiteit
van Amsterdam bevorderd tot doctor in de
rechtsgeleerdheid op proefschrift: „Het al
gemeen verbindend en onverbindend ver
klaren van bepalingen van collectieve ar
beidsovereenkomsten".
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving:
Handel in Electrische Artikelen „Elec-
trolux" N.V. if.) Zeemanlaan 43, Leiden.
Hoofdzaak Paleisstraat 2, Den Haag.
Wijziging:
A. H. Th. Kooy Johzn.. Steekterweg 52
54, Alphen a. d. Rijn. Timmerbedrijf. Bij
voeging uitgeoefend bedrijf: Timmerman
en aannemer: metselwerken enz. levering
en plaatsing van grafmonumenten en ver
koop van materialen.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd is tot doctor in de rechtsge
leerdheid, op proefschrift getiteld: „De
verkeersveiligheid bij wegkruisingen". de
heer G. W. Sannes, geboren te Middelburg.
Geslaagd voor het doctoraal examen rech
ten: de heer G. A. Canneman (Den Haag);
voor het doctoraal examen geschiedenis:
de heer P. W. Foe ken I Haarlem): voor het
cr.ndide?':e::-n'.en klessieke letteren de
hepr W. Wa'.ther Boer (Den Haag) en vcor
het apothekersexamen eerste deel mej. A.
W. J. E. Waltheer (Den Haag) en de heer
J. C. Mertens (Voorburg).
