Madrid geeft zich over
DINSDAG 28 MAART 1939
No. 24235
STADSNIEUWS
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Vrijspraak in het drama
te Koedijk
DE VLIEGENDE
HOLLANDER
VROOM DREESMANN
De gezondheidstoestand
van Prinses Juliana
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
Het was onvermijdelijk
geworden
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque-' en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd sljn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.t
PROF. DR. J. VAN KAN.
Benoemd tot cere-hoogleeraar der
R.K. Leuvensche hoogeschool.
In de groote promotiezaal der hallen van
de katholieke hoogeschool van Leuven,
werd Zaterdag de 400ste verjaring herdacht
van het verleenen van het doctoraat in de
rechtswetenschappen aan Gabriël Mu-
daeus, alias Van der Muydcn, die in de 16e
eeuw een der bekendste hoogleeraren der
katholieke universiteit was op het gebied
der rechtswetenschappen en die ln dit ver
band ook een Europeesche faam had ver
worven.
In de academische zitting werd onder
luide toejuichingen der aanwezigen door
prof. dr Velge. deken der Rechtsfaculteit
van de Alma Mater meegedeeld, dat prof.
dr. J. van Kan. oud-hoogleeraar van de
universiteit van Leiden en van de univer
siteit van Batavia door den Academischen
Raad van Leuven werd gepromoveerd tot
hoogleeraar honoris causa der Rechtsfacul
teit van de Katholieke Alma Mater.
Prof. dr. Van Kan dankte geroerd voor
de hem verleende hooge onderscheiding en
memoreerde verder op dankbare wijze zijn
vroegere professoren. Tenslotte gaf prof.
Van Kan een schets van het leven van
Mudaeus.
CHR. TEXTIELARBEIDERS BOND
„UNITAS".
Aanbieding van een vaandel.
Alle zalen van het gebouw „Prediker"
waren gisteravond noodig om de zeer
vele leden en belangstellenden van
den Ned. Chr. Textielarbeidersbond
„Unltas", die ter bijwoning van de
29ste jaarvergadering waren opgeko
men, te kunnen onderbrengen.
Hiervoor was dan ook alle aanleiding,
■want niet minder dan tien leden werden
gehuldigd in verband met hun 25-jarlg lid
maatschap en tevens vond de aanbieding
van een vaandel plaats.
Namens het H.B. woonde de bondsvoor
zitter, de heer G. Ekkel, deze samenkomst
bij. Voor den Leidsohen Chr. Besturenbond
was de heer M. van Hilten tegenwoordig.
De samenkomst werd geopend met het
zingen van Ps. 89 1, waarna de voorzitter,
de neer S. Stokkel, Ps. 20 las en in gebed
voorging. Vervolgens heette spr. allen wel
kom om dan met een enkel woord te wij
zen op den ernstigen tijd, waarin wij
leven.
De heer Stokkel gaf vervolgens een be
knopt overzicht van de velerlei werkzaam
heden in het afgeloopen jaar en deelde
mede, dat het ledental zich nog steeds in
opgaande lijn blijft bewegen en de 280
reeds bereikt heeft.
De voorzitter van het vaandel-comité,
de heer v. d. Reyden, bood hierna een
fraai uitgevoerd vaandel aan. Spr. wees
daarbij op den inhoud van Ps. 20 en op
den dringenden eisch om trouw te zijn
aan de beginselen en zich in vertrouwen
op God aan Zijn leiding te onderwerpen.
Spr. sprak den wensch uit, dat dit vaan
del nog velen zal aansporen in den strijd
op het maatschappelijk terrein.
Behalve het vaandel bood spr een eiken
houten vaandelkast aan. Spr. hoopte, dat
het bestuur de toestemming zou verkrijgen
om het vaandel te plaatsen ln het gebouw
voor Chr. Soe. Belangen.
Nadat het vaandellied was gezongen,
heeft de voorzitter het vaandel onder groo-
ten dank aanvaard. Spr. hoopte, dat de af-
deeling zich dit vaandel waardig zal be-
toonen en dat zich nog velen onder de
vaan van „Unltas" zullen scharen.
Onder groote instemming der vergade
ring werd besloten om den heer Favier, die
veel aan de totstandkoming van een en
ander heeft mogen bijdragen en thans in
het Diaconessenhuis verpleegd wordt, een
fruitmand te zenden
De bondsvoorzitter, de heer G. Ekkel,
bood namens den bond de gelukwenschen
aan. Spr. zeide daarbij dat de afd. Leiden
meerdere malen getoond heeft, dat zij van
aanpakken weet. De laatste zes jaar Is het
ledental steeds vooruitgegaan. Ook werd
in het belang van de leden zeer veel ge
daan t.o.v. de verbetering in de arbeids-
verdeeling. Wil deze verbetering zich voort
zetten, dan zullen velen die thans nog af
zijdig staan tot de afdeellng moeten toe
treden.
Spr. zette vervolgens het doel van de
Christelijke organisatie uiteen.
In een zeer waardeerende toespraak en
ouder hartelijk applaus heeft spr. vervol
gens aan tien leden der afdeellng, die
thans 25 jaar lid zijn. het gouden C.N.V.-
isigne uitgereikt.
Namens het afdeelingsbestuur wensohte
de voorzitter de jubilarissen geluk en bood
hun een kistje sigaren aan.
De heer M. van Hilten bracht namens
den Leidsohen Chr. Besturenbond de ge
lukwenschen over
De avond, welke een opgewekt verloop
had. werd afgewisseld met een liedje en
een praatje van den heer en mevrouw
Barcnds. met goocheltoeren van den heer
Steffin, accordeonmuzlek van den heer v
d. Nat, en een strijkje.
Vermelden wij nog. dat hel aangeboden
vaandel van heden af te bez'rhtigen is in
de étalage van de firma Stoeke aan de
Haarlemmerstraat.
De Alkmaarsche rechtbank heeft van
morgen uitspraak gedaan in de zaak
tegen een 30-jarigen arbeider uit Ber
gen, tegen wien de officier van justitie
twee weken geleden wegens poging tot
moord op zijn vrouw en moord op drie
van zijn kinderen levenslange gevan
genisstraf heeft geëischt.
De rechtbank sprak verdachte (die
met zijn auto, waarin zich zijn vrouw
en kinderen bevonden, te water is ge
reden) vrij en gelastte de opheffing
van de voorloopige hechtenis en zijn
onmiddellijke invrijheidstelling
De rechtbank achtte het wettig en
overtuigend bewijs niet bewezen. Wel
achtte zij bewezen de verklaring van
getuige Dekker, dat verdachte het
voornemen heeft gehad zijn vrouw en
kinderen van het leven te berooven,
doch de rechtbank betwijfelde, of ver
dachte dit opzettelijk heeft gehad ten
tijde van het ten laste gelegde en dit
op grond van de verklaringen van de
getuigendeskundigen, die ruimte lieten
voor de vaststelling, dat aan een on
geval kon worden gedacht.
TENTOONSTELLING
4e ETAGE.
Bent U daar al geweest
LEIDEN.
(Ingez. Med.)
NED. VER. VOOR HUISVROUWEN.
Demonstratie voor de afdeeling Leiden.
In de Nutszaal had de firma Bruynzeel
uit Zaandam gistermiddag eenige van
haar keukens opgesteld om den Leidschen
hulsvrouwen eens te laten zien, welk een
comfort een moderne keuken voor de
hulsvrouw kan bevatten.
Nadat de presidente, mevr. v. Gilsev.
Geldermalsen alle aanwezigen hartelijk wel
kom had geheeten, gaf zij gaarne het
woord aan een der vertegenwoordigers der
firma B. Deze legde zijn toehoorsters alle
voordeelen uit van de parketvloeren van
de firma Bruynzeel, die na de uitvinding
dat zij bij een eventueele verhuizing opge
nomen kunnen worden en in'het nieuw te
betrekken huls weer kunnen worden ge
legd. veel meer populair zijn geworden. Den
aanwezigen werd gedemonstreerd op welke
wijze zoo'n vloer wordt gelegd en ook hoe
deze weer kan worden opgenomen.
Vervolgens werden aan de hand van
lichtbeelden alle onderdeelen van de mo
delkeuken duidelijk uitgelegd.
Na het gebruik van een kopje thee in het
eigen clublokaal, werden alle finesses van
de opgestelde keuken nog eens besproken
en bekeken, waarna de aanwezige dames
nog allerlei inlichtingen aan de vertegen
woordigers konden vragen.
Wij denken, dat menige handige huis
vrouw na deze demonstratie nog wel eenige
verbetering aan haar oude keuken zal
willen aanbrengen!
De geneesheeren van
H.K.H. Prinses Juliana,
Dr. J. de Groot en Dr.
C. L. de Jongh, ver
klaren in verband
met de over ongeveer
4Vz maand te ver
wachten blijde ge
beurtenis dat de
gezondheidstoestand
van Hare Koninklijke
Hoogheid in alle op
zichten uitstekend is.
MACHINISTENSCHOOL.
Aan de Leidsche Ambachtsschool wordt
binnenkort weer een aanvang gemaakt
met de nieuwe opleiding tot machinist.
De directeur der school deelde ons mede,
dat er momenteel een groot gebrek is aan
jonge gediplomeerde machinisten. Vele
Jonge menschen. die deze opleiding geno
ten. bekleeden thans in het geheele land
goede posities in diverse betrekkingen. Bij
het vliegwezen. zoowel hier te lande als in
Indië. geeft men bij plaatsing van werk
tuigkundigen den voorkeur aan bezitters
van het diploma voor werktuigkundige,
waarvoor men eveneens dén de Machinls-
tenschool kan worden opgeleid
MILITARIA.
Gisteren heeft de Garnizoens-comman-
dant den bij Koninklijk Besluit van 4
Maart j.I. tot reserve officier 2e'klasse
aangestelden vaandrig K. Waldeck be-
eedigd.
KRINGWEDSTRIJDEN SCHIETEN B.V.L.
Tusscher. de afdeelingen van den Bijz.
Vrijw. Landstorm uit Oegstgeest, Valken
burg, Katwijk, Rijnsburg, Leiderdorp, Lei
den en Voorschoten hebben te Voorschoten
schietwedstrijden plaats gehad.
De einduitslag van deze kringwedstrijden
was als volgt:
Leiden 1398 pnt; Rijnsburg 1396 pnt.:
Voorschoten 1393 pnt.; Leiderdorp 1392
pnt.; Katwijk 1374 pnt.; Valkenburg 1368
pnt. en Oegstgeest 1363 pnt.
De afdeellng Leiden heeft hierdoor be
slag gelegd op den zilveren wisselbeker,
uitgeloofd door den aangewezen comman
dant van het gewest Zuid-Holland West.
Het was een vinnige stijrd met tot het
laatste oogenblik spanning.
Het offensief bij Cordoba wordt zonder
veel tegenstand uitgevoerd. Reeds zijn Po-
zoblanco en Almaden bezet met de belang
rijke kwikmijnen aldaar. Ook de dorpen
Guiko, Villa Nueva Cordova, Venta Carde-
na en de spoorwegstations ten noorden van
Belalcazar zijn bezet. Ten zuidoosten van
Badajoz zijn de dorpen Zaezacapilla en Pe-
nalsordo bezet. Zes duizend man hebben
zich overgegeven.
Franco's troepen hebben gisteren een
nieuw offensief ingezet en wel ten Zuid
westen van Madrid in de sectoren Talavera
en Toledo. De troepen, die te Toledo reeds
lang het bruggehoofd over de Taag bezet
hielden, zijn tot den aanval overgegaan en
hebben het republikeinsche front in de
centrale zone doorbroken. Zonder op tegen
stand te stuiten konden ze in Zuidelijke
lichting oprukken en maakten vorderingen
in de richting van Nava en Hermosa.
Zij maakten 4500 gevangenen.
De correspondent van Havas bericht uit
Burgos, dat de troepen van Franco btj To
ledo ten Zuiden van de Taag zijn opgerukt
over een breedte van 90 K.M. en een diepte
van 30 K.M. Vijf legercorpsen hebben aan
het offensief deelgenomen onder commando
van generaal Saliquet.
In de onmiddellijke nabijheid van de
hoofdstad hebben de troepen van den ver-
dedigingsraad zich bij compagnieën tegelijk
overgegeven te Cerro los Angelos ten Zui
den van Madrid. Andere groepen, gevolgd
door burgers, gaven zich over in de Univer-
siteitswijk.
Medegedeeld wordt, dat tweehonderd of
ficieren van het rechterlijk corps aange
komen zijn te Arenas de San Pedro, waar
zij wachten op de bezetting van Madrid en
de omliggende plaatsen om een krijgsraad
te vormen.
Gisteravond om kwart over tien hebben
verscheidene leden van den nationalen ver-
dedigingsraad het woord gevoerd voor den
zender van Union Radio, teneinde de bevol
king der republikeinsche zone te waarschu
wen tegen iedere zenuwachtigheid en haar
rust en kalmte aan te bevelen en haar ver
trouwen te vragen voor den verdedigings-
raad die belast is met het nemen van alle
noodige maatregelen voor het welzijn van
het land
Als laatste sprak Casado, die er op wees,
dat de rust in het geheele republikeinsche
land thans volkomen was. Hij voegde hier
aan toe:
„Geen minuut heeft de nationale ver-
dedigingsraad vergeten, voor welk doel
hij gevormd is; het Spaansche volk
weet het en daarom kunnen wij u de
verzekering geven, dat wij al het mo
gelijke zullen doen om een spoedigen
vrede te verkrijgen voor het welzijn des
vaderlands. Op het oogenblik, waarop
Ik mij opnieuw met u door de radio in
contact stel, geef ik u beloften van
vrede uit naam van alle Spanjaarden
in deze zone. Leve Spanje".
Het raadslid voor de defensie heeft bevel
gegeven, dat alle recruten, die zich thans
in de recruteeringscentra, opleidingscentra
en mobilisatiecentra bevinden en die er op
wachten ingedeeld te worden, gedemobili
seerd moeten worden. De noodige bevelen
zullen worden gegeven door de legergroe
pen, opdat deze recruten terstond terug-
keeren naar hun woonplaatsen.
Dit wees reeds op een overgave en heden
morgen bericht Londen dan ook:
Naar gemeld wordt, heeft Madrid
zich overgegeven aan de troepen van
Franco.
Dit zou na plm. 2 jaar en 9 maanden het
einde beteekenen van de Spaansche furie.
Men weet nog niet, wanneer de troe
pen van Franco Madrid zullen binnen
trekken. Men gelooft, dat Franco zelf
Zaterdag de stad binnen zal treden.
Overal in de stad zijn witte vlaggen ge-
heschen.
Toen de correspondent van Reuter zich
hedenochtend vervoegde bij het hoofd
kwartier van den generalen staf van den
verdedigingsraad werd hem medegedeeld,
dat de opperbevelhebber, generaal Casado.
de stad had verlaten en dat het centrale
leger, onder leiding van kolonel Prada, zich
had overgegeven.
Op verschillende plaatsen wapperen reeds
de nationalistische vlaggen, alle oude repu
blikeinsche vlaggen zijn verdwenen en de
bevolking brengt reeds den fascistengroet.
In de winkels weigert men de republikein
sche bankbiljetten aan te nemen. De stra
ten zijn vol soldaten van het republikein
sche leger, die loopgraven en wapens in den
steek hebben gelaten.
Velen trachten ook de stad nog tijdig te
verlaten.
NED. CHR. VROUWENBOND.
Lezing van Mary Pos.
Op uitnoodiging van den Ned. Chr. Vrou
wenbond, welke gisteravond in den foyer
van ..Den Burcht' zijn laatste samenkomst
in dit seizoen hield, sprak Mary Pos over:
„Vrouwenleven in andere landen".
Mary Pos, die werd ingeleid door de pre
sidente van den Vrouwenbond, mej. Van
Loo, begon met een overzicht te geven van
het vrouwenleven in Amerika, waarbij spr.
opmerkte, dat de Amerikaansche vrouw
oppervlakkig is. Aan den anderen kant is de
Amerikaansche vrouw doortastend. Zeer
waardeerend liet spr. zich uit over het werk
der Vrouwenclubs zoowel op sociaal- als
politiek terrein. Een eigenschap van deze
vrouwen is voorts, dat zij zich uit sobere
middelen met smaak weten te kleeden. In
Amerika interesseeren ook de mannen zich
voor huishoudelijke bezigheden. Het
is hier geen zeldzaamheid, dat de man de
dagelij ksche plichten van de vrouw waar
neemt.
Vervolgens gaf spr. haar indrukken over
het leven der vrouw in Australië. Hier zijn
het vooral de vrouwenbonden, die er toe
bijgedragen hebben, dat, ondanks de groote
afstanden, er een nauw geestelijk contact
wordt gevonden. Interessant was hetgeen
spr. hier vertelde van den vliegenden dokter
Sprekende over de vrouwenbeweging in
Portugal merkte spr. op, dat hier ergerlijke
toestanden heerschen. Meermalen komt het
voor. dat vrouwen het werk van kolensjou
wer verrichten en dat vaak onder de moei
lijkste omstandigheden tegen een vergoe
ding van zeventig cent per dag.
De kindersterfte is ln dit land bijzonder
groot.
Na nog in het voorbijgaan bij het vrou
wenwerk in. Italië te hebben stilgestaan, gaf
spr. nog een uiteenzetting van het leven
der vrouw in Rusland. Voor wat dit laatste
land betreft, merkte zij op. dat de vrouw
hier het werk van metselaar, tunnelbouwer
straatmaker en fabrieksarbeider onder zeer
slechte omstandigheden verricht. Wat haar
hier bijzonder opviel was de groote tevreden
heid waarmede de vrouw haar lot weet te
dragen. Hier wordt gewerkt met de gedach
te: wij arbeiden voor de gemeenschap.
Tenslotte kwam spr. tot de conclusie, dat
van alle landen, welke zij bezocht. Neder
land aangemerkt kan worden als het land
waar de vrouw ln de allergunstigste positie
verkeert.
BINNENLAND.
Dr. Hirschfeld over het handelsverdrag met
Duitschland. (3e Blad).
Met een kustvaarder in een storm, (3d
Blad).
Het conflict in de metaalindustrie opgelost.
(3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille handel - Flauwe markt - Alge-
meene reactie - Amerika beduidend
lager - Beleggingsafdeling gedrukt.
BUITENLAND.
Nog eenige beschouwingen over Mussolini'»
rede. (Buitenland, le Blad).
Engeland en de dienstplicht. (Buitenland,
le Blad).
Nieuwe decreten in Frankrijk. (Buitenland^
le Blad).
Aandrang in Roemenië voor een nationale
regeering. (Buitenland, le Blad).
Regeering van Lithauen afgetreden. (Bui
tenland, le Blad).
Een Poolsche defensie-leening. (Buitenland,
le Blad).
I ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD.
Betrokken tot zwaar bewolkt,
plaatselijk eenige regen, vooral in
het noorden. Weinig verandering
in temperatuur. Zwakke tot ma
tige veranderlijke wind.
R.K. WEES- EN OUDELIEDENHUIS.
De overste van de zusters van het R.K.
Wees- en Oudeliedenhuis aan de St. Ja-
kobsgraoht, welke instelling binnenkort
haar 200-jarig bestaan zal herdenken,
heeft gisteravond aan het R.K. Parochiaal
Armbestuur een geschenk aangeboden, be
staande uit de beschildering van de kapel.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging.
Naaml. Venn, van der Vijveris Groenten-
conservenfebrieken en Drogerijen Katwijk
Einde 9. Riin'turg De sta'utPn zijn gewij
zigd. Wijziging handelsnaam in: van der
Vijver's Conservenfabrekcn N.V.
OPVOERING IN ENDEGEEST".
Gisteravond gaf de Bond van Arbeiders-
Tooneelvereenig'ngen in Nederland afd
Leiden in de Centrale Onfscannineszaal
van Endegees'" voor de patiënten de'
gestichten een opvoering var het tooneel-
stuk Beurskoo is". Het stuk werd vlot op
gevoerd en viel zeer in den smaak bii de
vele aanwezigen.
De wethouder van Sociale Zaken de
heer J. J. van Stralen, is verhinderd mor
gen spreekuur te houden.
Din, dag 4 April a.s. zal het 25 jaar
geleden zijn, dat onze stadgenooten W F.
Serlie en P. Schaft als straatmakers .n
gemeentedienst traden.
Zaterdag a.s. herdenken de heeren J.
Wessels en J Jansen conducteurs bij de
Haagsche Tramweg Maatschappij Den
HaagWassenaarLeiden den dag. dat zij
vóór 25 jaar b(j genoemde Maatschappij
in diens; traden.
Gisfcerm ddag is de 22-jarige mej. D.
W. op den Runsburgerwee met haar rijwiel
op de tramrai's geshot waardoor zii v el.
o'oedend aan het hoefd we d ve word en
vermoedelijk een lichte he'.'fenschudd :g
bekwam. De Eerste Hulpdienst vervoerde
haar pep auto naar het Academisch Zie
kenhuis.