Het Memel-land door
Lithauen afgestaan
WOENSDAG 22 MAART 1939
No. 24230
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Europa in afwachting
Dif nummer beslaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
Duitschland verleent haven-faciliteiten
Geen vluchtelingenkamp
te Elspeet
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets, bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te ibetalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque-«n Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.1#
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden 4- portokosten
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj
Nu de Italiaansche eischen het eerst
aan de beurt
Nauwelijks is men eenigszins bekomen
van de inlijving bij Duitschland van Mo-
ravië en Bohemen en het onder Duitsch
gezag brengen van Slowakije onder het
mom van een schijn-autonomie of Duitsch
land ziet zijn rijk al weer vergroot! Thans
is het Memel, dat „heim" keert! Lithauen
is onder den Duitschen druk al dan niet
in een direct ultimatum gekleed bezwe
ken en heeft het Memel-gebied afgestaan.
Als tegenprestatie heeft Duitschland groote
concessies toegestaan voor het gebruik van
de haven. Wellicht heeft Lithauen zoo de
■wijste partij gekozen, want nu is er voor
Duitschland geen enkele reden meer om
zich op Lithauen zelf te werpen, ook al zal
het vermoedelijk nog wel economischen
druk oefenen op alle randstaten, dus ook
op Estland en Letland.
De besprekingen onder Engelsche leiding
over het vormen van een blok tegen ver
dere Duitsche expansie in de eerste
plaats betreft het Engeland, Frankrijk,
sovjet-Rusland en Polen duren nog voort
Tot een bepaald besluit ls men nog niet ge
komen. Polen schijnt uitgebreide toezeg
gingen te eischen evenals Roemenië voor
het geval het zou willen meedoen. Het is
logisch, want deze beide landen worden im
mers rechtstreeks bedreigd en alleen bij
concrete toezeggingen kan er voor hen
waarde zijn gelegen in zoo'n blok-vorming.
De Roemeensche gezant te Londen is naar
Boekarest ontboden.
Engeland zal niet aan rechtstreeksche
toezeggingen kunnen ontkomen, wil men
de gevolgde politiek au serieux nemen. De
Engelsche regecring kan daarbii rekenen
op den steun van labour en ook van de
groep Eden. Wij moeten, aldus Eden. be
reid zijn tot de noodige offers, opdat ons
land in de politiek en in de bewapening de
grootst mogelijke bijdragen kan leveren,
en hoe meer de bijdrage onmiddellijk kan
zijn, hoe grooter de kansen op vrede zullen
zijn. Wij kunnen slechts slagen, als wij ln
staat zijn even gedurfde initiatieven te ne
men en even vastberaden te handelen als
onze voorouders ingeval van soortgelijke
uitdagingen deden.
Het doet er weinig toe. of de regeering
wit of rood, rose of zwart is in de buiten-
landsche politiek.
Dit laatste ziet blijkbaar op eenig ver
zet in kringen van de Dailv Mail tegen
het laten meedoen van de sovjets. Van
Duitsche zijde verluidt reeds, dat Zuid-
Slavië en Bulgarije daarom niet zouden
meedoen, doch dit is niet officieel.
Het bezoek van Lebrun juist in deze tij
den men zie het 4e Blad doet wel
zeer duidelijk de nauwe verhoudingen tus-
schen Engeland en Frankrijk uitkomen. De
Britsche oers schrijft, dat nooit de kreet
..vive la France" meer oprecht in Engeland
is geuit.
Bonnet heeft gisteravond het eerste on
derhoud met lord Halifax gehad.
Australië en Nieuw-Zeeland hebben zich
zonder eenige beperking volledig achter
Engeland geschaard.
En hoe staat het met Italië? Nader is
gebreken, dat de gezant te Berlijn Attolico,
naar Rome een brief van Hitier aan den
Duce heeft meegebracht. Een toezegging
van steun als Italië zijn eischen gaat stel
len tegenover Frankrijk? Met groote span
ning ziet men de rede van den Duce op
Zondag tegemoet. In verband met het
communiqué van de zitting van den groo-
ten fascistischen raad zegt de ..Messagero":
dat dit aan duidelijkheid niets te wen-
schen overlaat. De hernieuwde bevestiging
van trouw aan de as-politiek beteekent
eenerzi.ids dat de as vastbesloten is het
bolsjewisme te weerstaan want elke over
eenkomst tusschen de democratieën en
het bolsjewisme zou leiden tot een over
wicht van het communisme en duidt an
derzijds oo de onschendbaarheid van bet
geduchte bolwerk, dat zich keert tegen elke
poging tot oorlog.
In Frankrijk zelf doen geruchten de
ronde, dat een niet officieele boodschapper
naar Italië zou worden gezonden met een
sDeciale opdracht. De namen van oud-mi-
nister-president Laval, die met Mussolini
heeft onderhandeld over het Nonrd-Afri-
kaansche verdrag, en van graaf De C'nam-
bmn. oud-ambassadeur te Rome worden
genoemd Laval ontkent evenwel dat hem
ove- deze zaak gesproken is. Laval zou ech
ter enkele dagen geleden verklaard heb
ben. dat hii ln vier en twintig uur het ge
heele geschil tusschen de twee landen uit
de wereld zou kunnen helpen.
Officieele kringen zeggen niets te hebben
vernomen van een plan dat een niet-of-
ficieele boodschapper naar Italië zou wor
den gezonden met. een speciale opdracht.
Opzegging van het vlootverdrag met En
geland schijnt Duitschland niet van plan,
daar het toch de concurrentie met Enge
land op dit gebied niet zou kunnen bol
werken. Wanneer van Engelscb» zijde wordt
gezegd, dat het verdrag geen bepaling be-
BINNENLAND.
j Bijzondere leerstoelen te Utrecht. (Kerk en
School. 3e Blad).
Dochter verwaarloosde haar oude moeder.
(3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Matig-e omzetten - Zwakke markt, -
Beduidend lager koersen - Amerikanen
aangeboden - Beleggingsmarkt gedrukt
BUITENLAND.
President Lebrun met groot enthousiasme
in Engeland ontvangen. (4e Blad).
Een nieuw Japansch offensief in China.
(Buitenland. 4e Blad).
Protest der Oekrainers in Polen tegen de
bezetting van Roethenië door Hongarije
(Buitenland, 4e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
De kwestie Memel is reeds van de baan: De ministerraad van Lithauen heeft,
nadat de minister van buitenlandsche zaken, Urbsys, verslag had uitgebracht
van zijn onderhoud met den Duitschen minister van buitenlandsche zaken, von Rib-
benlrop, waarbij de laatste had voorgesteld het Memedgebied vrijwillig aan
Duitschland terug te geven, besloten dit verzoek in te willigen.
Gailius, de Lithausche gouverneur
van Memel, heeft bevestigd, dat Von
Ribbentrop tijdens het onderhoud,
dat hij in het Duitsche ministerie van
buitenlandsche zaken met Urbsys
heeft gehad, den Lithauschen minis
ter van buitenlandsche zaken prac-
tisch een ultimatum heeft gesteld.
Duitsohland, aldus Gailius, heeft den
onmiddellljken terugkeer van het Memel-
gebied naar Duitschland geëischt. Aan
Van officieele zijde wordt
ons medegedeeld, dat de
regeering thans geheel afziet
van het stichten van een
centraal vluchtelingenkamp
te Elspeet, dit in verhand
met de vele protesten, o.a.
van de geheele Elspectsche
bevolking, die tegen dit plan
zijn gerezen.
helst betreffende opzeggingen en de po
sitie aldus is, dat het verdrag legaal slechts
beëindigd kan worden door wederzijdsch
goedvinden van beide partijen, voelt men
wel, dat dit een doekje voor het bloeden
is. Als Duitschland het verdrag naast zich
neer zou leggen, is het afgeloopen. Maar.
zooals gr-=gd. daartoe gaat het voorals-
j nog niet over.
Lithauen is eveneens medegedeeld, dat,
als zich in den tusschentijd ongeregeld
heden mochten voor doen, de Duitsche
troepen het land zouden binnenrukken om
de orde te herstellen.
Hedennacht heeft de regeering de vol
gende verklaring gepubliceerd:
„Nadat de minister van buitenlandsche
zaken, Urbsys, op 21 Maart te Kaunas was
teruggekeerd, heeft hij in den minister
raad. welke van 14 tot 19 uur vergaderde,
verslag uitgebracht van het resultaat van
de besprekingen, welke hij heeft gevoerd
met den minister van buitenlandsche za
ken van Duitschland. von Ribbentrop
Hieruit bleek, dat de Duitsche minister
van buitenlandsche zaken uit naam van
de Duitsche regeering aan de regeering
van Lithauen voorgesteld heeft het
Memelgebied aan Duitschland terug
te geven. Hij noemde dit de eenig
doeltreffende oplossing, welke den vrede
kon dienen en voegde hieraan toe, dat in
dien dit teruggeven tot stand kwam langs
den weg van vrije overeenstemming.
Duitschland op zeer groote schaal reke
ning zal houden met de economische be
langen van Lithauen ln de haven van
Memel.
Minister von Ribbentrop merkte verder
op. dat deze regeling ook in overeenstem
ming ls met den duidelijk kenbaar ge-
maakten wensch van de bevolking van
Memel. Ook wees hij er op, dat deze op
lossing zeer dienstig zou zijn voor de
goede betrekkingen tusschen beide landen
in de toekomst en herinnerde hij aan
den bekenden eisoh van de geheele
Memel-Duitsche bevolking tot het rijk
terug te keeren.
De stemming in het Memelgebied is
dusdanig, dat de regeling van het vraag
stuk op den door Duitschland voorgestel
den grondslag, dringend noodzakelijk is,
teneinde botsingen te voorkomen.
Nadat de minister zijn verslag had be
ëindigd, heeft de ministerraad den toe
stand breedvoerig besproken.
Nog vandaag zal de minister van bui
tenlandsche zaken in de Sejm, in geheime
zitting verslag uitbrengen.
Heden zal een Lithausche delegatie
naar Berlijn vertrekken om de over
dracht van het gebied te regelen.
Vermoedelijk zal Lozoraitis leider zijn.
GROOTE VREUGDE BIJ DE DUITSCHERS.
Toen hedenochtend te aoht uur bekend
werd dat tusschen Duitschland en Lithauen
een overeenkomst bereikt was over het
teruggeven van het Memeigebied aan
Duitschland, ontstond een groote vreugde
Voor het geheele land: Zwaar
bewolkt met opklaringen. Plaatse
lijk enkele lichte buien. Matige
tijdelijk krachtige meest Weste
lijke wind. Weinig verandering in
temperatuur.
onder de bevolking, de sirenes van de sohe-
pen in de haven loeiden en overal werden
de klokken geluid.
Overal werden de hakenkruis-vlaggen ge-
heschen en een groote menschenmenigte
trok door de straten.
Reeds te negen uur werd op de markt een
groote vreugde-betooging gehouden.
Den geheelen dag vertrokken gisteren
reeds Joden en Lithauers in paniek.
Bijna alle Joden waren tegen den avond
vertrokken.
Het spoorwegstation van Memel is vol
vluchtelingen, die trachten een plaatsje te
vinden in de treinen. Alle beschikbare
auto's zijn gehuurd door Joden en Lithauers
die weg willen.
Bij een bezoek aan de kazernes ontving
de correspondent van Reuter een démenti
van het bericht, dat de Lithausche troepen
reeds geëvacueerd waren. Op het spoorweg
station echter werden lange rijen wagons
geiaden met militaire uitrustingstukken; de
aftocht is in ieder geval begonnen.
Tegen den middag worden de eerste
Duitsche troepen reeds verwacht,
Alle fabrieken en scholen zijn gsloten en
de mannen, vrouwen en kinderen loopen
lachend en zingend door de straten ge-
too d met bloemen
Het bericht over de aansluiting hseft te
Berlijn de bevolk ng verrast, aangezien
men niet was voorbere d door een cam
pagne van voorbereidende maatregelen. De
bevolking stak onmiddellijk de vlaggen,
welke eerst gisteren waren ingehaald na
de viering van de inlijving van Bohemen
en Morav weer uit.
In off cieele Duitsche kringen verwacht
men geen vérzet in het buitenland tegen de
aanhechting van Memel aangezien
Lithauzn vrijwillig heeft toerestemd
Men verwacht dat Hitier me' de Du t-che
troepen het Memelgebied za' binnen"uk'"en
waar hij zeker enthou-'ast zat -> orden ont
vangen Ook rwacht men daf de vloot
aan de feesten zal deelnemen aangez'en
dit de eerste keer is. dat een gebied dat aan
de zee grenst ic ingelijfd.
