01BBSS
Dl
TRIUMPH
Swan Pen
r...
De situatie in het vroegere
T s j echo-Slo waki j e
<r-\RISICO,
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste BSsd
Zaterdag 18 Maart 1939
VULPENKLINIEK
NEEM GEEN
f m NEEM
ss*\TR1UMPH
'N TRIOMF
VAN SMAAK
Te Praag
In Slowakije
De strijd in de Oekraine
Benesj protesteert
1 CENT VIRGINIA
STADSNIEUWS
3SSS&
i De strijd om een gemeenschappelijke
Hongaarsch-Poolsche grens
Onze Paaschreis naar
Italië
DAGBLADRECLAME
Na twee dagen van wanhoop over de
aanwezigheid van een bezettingsleger in
hun midden, schenen de Tsjechen te Praag
volkomen onverschillig omtrent hun lot.
Alle openbare diensten functionneeren en
oppervlakkig gezien scfhünt. het leven zijn
normalen gang te gaan; in de kringen der
arbeidersklasse is de houding er een van
cynische bitterheid, welke wellicht meer
tegen haar leiders is gericht, dan tegen
de Duitschers.
Men verkeert op het oogenblik volkomen
in het duister ten aanzien van de ver
blijfplaats van den gewezen premier Be-
ran. Gisteravond was hij nog door den
Duitsohen opperbevelhebber ontvangen,
doch vandaag verklaarde men in welinge
lichte kringen, dat men niet wist waar
hij is. Serovy is niet gevlucht, doch te
Praag.
De toekomst der Tsjechische troepen is
nog steeds onzeker. Waarschijnlijk zal ar
beidsdienstplicht worden ingevoerd om
hen op te nemen; vernomen wordt, dat
reeds tal van Joden zijn gearresteerd, hun
verwanten weten niet, waar zij zich bevin
den.
In het Hradschin te Praag zijn gisteren
onderhandelingen gevoerd tusschen dr.
Fa "ha en het presidium van de Tsjechi
sche nationale eenheidspartij. Besloten
werd het Tsjechische volk in een enkele
partij aaneen te sluiten, aan het hoofd
waarvan dr. Hacha zal staan.
De Slowaaksche propagandachef. Sancho
Mach. heeft voor de radio een redevoering
uitgesproken over de beteekenis van de te-
legrammenwisseling tusschen Hitier en
Tjsso, waarin hij o.m. verklaarde:
D' ..Fuehrer". Adolf Hitier. spreekt over
den Slowaaksohen staat. De kracht en den
zul van deze woorden uit den mond van
Adolf Hitler begrijpt ieder. De woorden
van Hitier zijn feiten. Wanneer de ..Fueh
rer" spreekt over den Slowaakschen staat,
dan is die staat als op rotsen gegrondvest".
M'ori'er Cemak is tot Slowaakseh gezant
te Berliin benoemd.
De Hliokagarde heeft, te zamen met de
Slowaaksche politie, den veiligheidsdienst
in het eeheele land op zich genomen.
De Duitsche troepen hebben het land vrij
wel bezet.
Van de Roemeensch-Oekrainsche grens
wordt gemeld, dat nog steeds wordt ge
vochten in de sub-Karpathische Oekraine.
De tegenstand in de Oekraine wordt ge
leid door kolonel Huszar.
De Hongaren zijn doorgedrongen tot Tiat-
savo. 20 k.m. ten Oosten van Sighet.
Naar verluidt is Wolosjin met verschei
dene leden van de vroegere Karpatho-
Oekrainsche regeering naar Belgrado ver
trokken.
De Roemeensche kroonraad heeft beslo
ten. dat Roemenië niet in zal grijpen in het
Roetheensche probleem en de Hongaren het
geheele gebied zal laten bezetten. Men wil
voorkomen, dat zich incidenten voordoen,
waardoor een gespannen verhouding tus
schen Hongarije en Roemenië zou kunnen
ontstaan. Roemenië zal evenwel de mili
taire maatregelen aan zijn grens handha
ven. teneinde zoo noodig de Roemeensche
nationale belangen te beschermen. De
troepen in het grensgebied zullen met 3040
duizend man worden versterkt.
De Duitsche diplomatisch-politische Kor-
resnondenz schrijft o.a. het volgende:
Na de Octobergebeurtenissen werd gezegd,
dat Duitschland duistere bedoelingen had
en Roethenië als corridor beschouwde. De
laatste gebeurtenissen toonen. dat die ver
onderstellingen in het rijk der fabelen
thuishooren. dat de ontwikkeling thans in
andere richting gaat. De Hongaarsche pre
mier graaf Teleki heeft in het parlement
uitdrukkelijk vastgesteld, dat aan het volk
der Karoathische Oekraine autonomie zal
worden toegestaan. Op duidelijke, door de
natuur gegeven basis zal den nationalen be-
standdeelen van den voormaligen Tsjecho-
Slowaakschen volkerenstaat een ontwikke
ling worden mogelijk gemaakt, die het be
houd van hun nationale individualiteit,
maar ook hun economische leven volkomen
waarborgt.
De oud-president van de Tsjecho-Slo-
wae'-'che republiek, dr. Benesj. heeft een
telegram gezonden aan Roosevelt, Datadier,
Chamberlain -en Litwinof, in verband met
de bezetting van Tsjecho-Slowakije.
„De Tsjechische en Slowaaksche bevol
king, aldus Benesj, Is het slachtoffer van
een greote internationale misdaad. Het volk
kan thans niet protesteeren en kan zich
zelf met betrekking tot hetgeen in de laat
ste maand gebeurde, niet verdedigen.
Daarom richt ik als oud-president van Tsje
cho-Slowakije een plechtig protest tot u.
In September j.l. bereikten mij de Fransch-
E::t-che voorstellen en eenige dagen later
v:rd nri de beslissing van Milnchen voor
gelegd. Beide documenten hielden een be
lofte in. waarbij de integriteit en de vei
ligheid v?n het Tsjecho-Slowaaksche grond-
g:bi°d gegarandeerd werden Beide docu-
r*n vroegen ongehoorde offers van mijn
v-'v v-t. belang van den vrede in Furopa.
D:" r'grs werden door het Tsjecho-Slo-
wez'.cche volk gebracht. Niettemin is nu
een der groote mogendheden, die het
accoord van München onderteekenden,
bezig, met ons land te verdeelen, het met
de wapenen te bezetten en het onder een
„protectoraat" te plaatsen, onder de be
dreiging met macht en militair geweld.
Ik ben verplicht voor het wereldge
weten en voor de geschiedenis te pro-
clameeren. dat de Tsjechen en de SIo-
waken nimmer deze onduldbare schen
ding van hun heilige rechten zullen
accepteeren, en dat zij nimmer hun
strijd zullen opgeven, totdat deze rech
ten voor hun geliefd land hersteld zijn.
Ik smeek uwe regeering dringend, deze
misdaad niet te willen erkennen cn de con
sequentie te aanvaarden, die de huidige
tragische situatie in Europa en In de we
reld zoo dringend vereischt.
De beroemde pianist Ignaz Paderewski,
oud-president van de Poolsc-he republiek,
heeft Benesj een schrijven gezonden, waar
in hij o.a. verklaart:
1247
(Ingez. Med.)
„Uit het diepst van mijn hart, vervuld
van verontwaardiging, protesteer ik tegen
hst onder slavernij brengen van uw land.
Dit is de terugkeer van de menschheld
naar het somlbere tijdperk van de bar-
baarschheid. het is de overwinning van de
booze kracht over het recht en over de God
delijke vonk, welke de Almachtige ons in
de onsterfelijke ziel heeft geiegd: „het
geweten".
De gezantschappen.
Hurban, de gezant ran Tsjecho-Slowakije
in de Vereenigde Staten, heeft thans ge
weigerd. te gehoorzamen aan de vkn Praag
ontvangen bevelen, de legaten en consula
ten over te geven aan de Duitsche ver
tegenwoordigers.
Hurban heeft verklaard, dat hij het mi-
n'sterie ran buitenlandsche zaken te Praag
er ran in kennis heeft gesteld, dat hij de
capitulatie van Hacha niet als geldig er
kent „daar deze ongrondwettelijk is".
Gisteravond vervoegde zich de Duitsche
ambassadeur te Moskou bij Fierlinger. den
Tsjecho-Slowaakschen gezant en deelde
hem mede. dat hij van zijn regeering op
dracht had ontvangen bezit te nemen van
de archieven en in het bijzonder van de
geheime politieke archieven der legatie.
Fierlinger deelde den ambassadeur daarop
mede, dat hij de geheime politieke archie
ven had verbrand en hij gaf den ambassa
deur in overweging, aangezien hij zelf aan
Praag zijn ontslag had aangeboden, zich in
verbinding te stellen met den leider van de
consulaire afdeeling van de Tsjecho-Slo
waaksche legatie, die den ambassadeur
enkele onbeteekende papieren ter hand
stelde. Fierlinger verklaarde voorts, dat hij
het optreden van Hacha en Chvalkovski.
die het lot van hun land in handen van
Hitier hadden gelegd, niet rechtsgeldig
achtte.
Grootste sorteering te Leiden in de
BREESTRAAT 145 - TELEFOON 3211
1295
(Ing'ez. Med.)
THEOSOFISCHE VEREENIGING
CENTRUM LEIDEN.
Lezing van den heer L. Rijkhoek.
Gisteravond hield in het Federatiehuis de
heer L. Rijkhoek uit Amsterdam voor bo
vengenoemd centrum een voordracht over
Esoterische Astrologie.
Spreker begon met de grondstelling van
de astrologie, dat de mensch geboren wordt
onder een zekere planetaire constellatie.
Wanneer bij de geboorte een horoscoop
wordt getrokken, dan kan worden nage
gaan, welke krachten werkzaam zijn en
welke invloeden het lot van het kind zul
len bepalen, wanneer het leven zich nieu
we vonnen gaat scheppen. Esoterische as
trologie wil zeggen m-wezenlijke astrolo
gie, gericht op het geestelijke en niet op
het stoffelijke. Wij moeten tot zelfkennis
komen, hoe wij staan tegenover de per
soonlijkheid en ons leeren beheerschen, zoo-
als Salomo gezegd heeft: Wie zich zelf be-
heerscht, is sterker dan hij, die een stad
inneemt.
De exoterische astrologie rubriceert fei
ten zonder kosmlschen achtergrond en is
daardoor geneigd te lelden tot fatalisme,
terwijl de esoterische astrologie de religie
benadert en nauw verband houdt met de
theosofie. Bovenal moet astrologie niet als
exacte wetenschap beschouwd of beoefend
worden.
De zon, Mercurlus en Venus vonnen de
geestelijke zijde, waarbij een disharmonisch
(Ingez. Med.?
vierkant aspect niet mogelijk is. De Zon is
de bron van het licht; Mercurius de godde
lijke wijsheid, de boodschapper der goden
en de doorgever van de kracht; Venus de
liefde en de werkzaamheid, die de evolutie
bevorderd. Daarentegen zijn Mars, Jupiter
en Saturnus de ik-planeten. wier invloed
door ons moet worden beheerscht. Wij moe
ten trachten deze invloeden, de lagere
eigenschappen om te zetten in betere.
Elke stap, welke wij doen in hoogere
richting vindt tegenstand. Daarom moeten
wij ernaar trachten een oplossing op hoo-
ger gebied te vinden en zoo aan ons zelf
arbeiden in het belang.yan onze geestelijke
gezondheid. Een disharmonisch aspect is
niet altijd een slecht aspect evenals de
stand van een planeet niet altijd uiting is
van een bepaald karma. Het hangt er maar
van af of men het op hooger of lager ni
veau brengt. De horoscoop toont dan de
middelen waardoor het karma kan werken
en ten goede kan worden gekeerd en op
welke wijze de vermogens, de talenten,
welke men heeft ontvangen, moeten wor
den gericht en gebruikt om de evolutie,
welke ieder moet doormaken, ln de goede
richting te doen gaan.
Met een woord van Annie Besant besloot
spreker zijn met groote aandacht gevolgde
rede.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd tot doctor in de rechtsgeleerd
heid op proefschrift getiteld: „De bedrijfs-
concessie", de heer C. F. Diesch, geboren te
Middelburg.
Geslaagd voor het doctoraal examen
geneeskunde mej. C. A L. de Klerk (Rot
terdam! en de heer F. v. d. Graaf! 's Gra-
venhage).
Voor het doctoraal examen rechten de
heer H. Jonker (Leiden).
Onze stadgenoot, de heer E. Luytjes is
benoemd tot godsdienstonderwijzer bij de
Ned. Herv. Gem. van Ter Aar.
Voor het alhier afgenomen examen
van apothekersassistent zijn geslaagd mej.
G. M. van de Wetering (Rotterdam) en de
heer G. J. M. Fritsohy (Rotterdam).
Het kaartje geeft den staat Hongarije
veer met de omliggende Duitsche protec
toraten en de aangrenzende Sub-Karpati-
sche Oekraïne (Roethenië).
Hierin zijn de Hongaarsche legers bin
nengerukt Duitschland schijnt zich met de
Hongaarsch-Roetheensche kwestie niet te
bemoeien en de Hongaren rustig hun gang
te laten gaan om hun ideaal, van een ge
meenschappelijke grens met Polen, te be
reiken.
Op de kaart is dit grondgebied diagonaal
met stippellijn weergegeven. Het verticaal
gearceerde gedeelte geeft de landaanwlnst
weer die Hongarije toegewezen werd door
het accoord van Weenen. op 2 Nov. 1938.
Het inzetkaartje geeft Hongarije weer
in Centraal-Europa. Het geheel geeft een
goeden Indruk, hoe na een eventueele ver
wezenlijking van Roethenlë's Inlijving, de
Hongaarsche staat er uit zou zien.
m
917
(Ingez. Med.)
DR. R. A NTH ES TE LEIDEN.
Dr. Rudolf Anthes, leider van de Egyp
tische afdeeling der .Staatliche Museen"
te Berlijnhoopt in de volgende week twee
lezingen te houden in het Rijksmuseum
van Oudheden alhier. Ds. Anthes is een der
meest bekende jongere Du'tsche Egyptolo
gen: hij heeft medegewerkt aan de sa
menstelling van het Egyptische woorden
boek, was als assistent eenige jaren aan
het Duitsche Instituut te Oaïro verbonden
en heeft deelgenomen aan de opgravingen
van het Oriental Institute van Chicago te
Medinet-Habu. In 1929 werd hij verbonden
aan het museum te Berlijn, sinds 1931 is
htl tevens privaatdocent aan de universi
teit te Halle. Hit publiceerde werken over
de insoripties van Hatnoeb in 1927 en over
de levensregels en levenswijsheid der oude
Egyptemaren ln 1933. Op den eersten avond
hoopt dr. Anthes te spreken over: .Die
Kompositlon agyptlscher Wandbilder", op
den tweeden over: „Ausdruckwandel der
agypUschen Kunst", In belde lezingen wil
dr. Anthes aantoonen. hoe de kulturcele en
geestelijke veranderingen in den loop der
Egyptische geschiedenis zich ln de kunst
weerspiegelen.
MILITARIA.
Gisteren is door den Garnizoenscom
mandant de bij Kon. besluit d.d. 4 Maart
1939 tot reserve-officier van gezondheid
der 2e klasse aangestelde vaandrig J. C.
Burg beëedigd.
BEROEP AANGENOMEN.
Onze stadgenoot, de heer I. de Tombe,
theologisch candidaat, heeft het beroep
naar de Ned. Herv. Gemeente van Doeve
ren (N. Br.i aangenomen.
(Ingez. Med.)
LIBERALE STAATSPARTIJ.
Jaarvergadering van de afd. Leiden.
De afd. Leiden van de Liberale Staats
partij hield onder voorzitterschap van den
heer J. Heringa haar jaarvergadering,
waarin de jaarverslagen van secretaris en
penningmeester werden goedgekeurd Na
behandeling van den beschrijvingsbrief
voor de op 25 dezer te Utrecht te houden
algemeene vergadering, had de bestuurs
verkiezing plaats. Als bestuursleden wer
den gekozen de heer B. Moolenburgh, mevr.
A. van Gilsevan Geldermalsen en de hee-
ren mr. G. W. van Stapele en dr. J. C. de
Haan, van wie laatstgenoemde mr. J. L.
van Klaveren als secretaris zal opvolgen,
wegens diens vertrek naar Ned. Indië. De
heer J. Heringa, die als voorzitter herko
zen werd, bracht mr. van Klaveren dank
voor zijn werk in het belang der Leldsche
afdeeling verricht.. Tenslotte werd gespro
ken over de candidatenlijst voor de a s. ge
meenteraadsverkiezingen.
12 DAGEN NAAR HET
ZONNIGE ZUIDEN VOOR
SLECHTS f.152.—.
In ons Blad van Dinsdag:
J.l. publiceerden wij verschil
lende bijzonderheden aan
gaande de Pinkstcrreis, wel
ke het American Express
Reisbureau speciaal voor de
lezers van ons Blad van Dins
dag 4 tot cn met Zaterdag 15
April organiseert en waar
van het zonnige Italië het
doel zal zijn.
Wij herinneren er aan, dat
bezoeken op het programma
staan aan de voornaamste
«teden van dit wonderschoone
land: Milaan, Florence, Rome
de beide Pinksterdagen
zijn geheel vrij voor het ma
ken van uitstapjes in de
naaste omgeving! en Ve
netië. De reissom inclusief
alle kosten van logies, maal
tijden, autotochten, gidsen,
entrée's, fooien, enz. be
draagt slechts f. 152per
persoon, hetgeen uitzonder
lijk laag moet worden ge
noemd, wanneer men daarbij
in aanmerking neemt wat
daarvoor aan bezienswaar
digs en comfort wordt ge
boden.
Aanmelding voor deze reis
kan nu reeds geschieden aan
ons Bureau, Noordcindsnlein
1. Men betaalt als inschrijf-
som een bedrag van f. 10
het resteerende bedrag moet
worden giestort bij het af
halen der reisbescheiden.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Opheffing
Moderne Woninginrichting, Voldersgracht
15, Leiden. Meubelmakerij.
Wijzigingen
N.V. Automobielhandel Vreeken Schu-
del. Papenstraat 4 en 5 b, Leiden. Overle
den Commissaris: C. F. Schudel, Wasse
naar, d.d. 11 Febr. 1939.
Joh. de Boer, Dorp C. 117, Hazerswoude.
Handel in landbouwwerktuigen, ijzerwa
ren, hout en touwwerk. Uittredend eigenaar
J. de Boer, Hazerswoude, d.d. 1 Oct.. 1938.
Wijziging handelsnaam in: Firma Joh. de
Boer. Nieuwe eigenaar: M. O. L. de Boer,
Hazerswoude.
R.K. HUISHOUDSCHOOL.
Voor het theoretisch gedeelte van het
examen voor de akte N VII «leeares huis
houdkunde en waschbehandeling) slaag
den de dames: W. Lindeboom en H. L. Wol-
dring en voor het theoretisch gedeelte van
het examen voor de akte N VIII (leerares
koken en voedingsleer) slaagden de da
mes: W. P. Hol, J. M. M. Meyer, V. A.
Maas, M. A. M. Mönking, S. J. O. M. Nef-
kens, C. M. Schroder, A. C. Vredebregt, A.
Th. Westphal en K. IJdens.
NED. BOND VAN CHR. HOUTBEWERKERS
EN AANVERWANTE VAKGENOOTEN.
22ste jaarvergadering.
In het gebouw Prediker hdeld de afd. Lel
den van den Bond van Ned. Chr. Houtbe
werkers en aanverwante vakgenooten haar
22sste jaarvergadering.
Na gebruikelijke opening heette de voor
zitter. de heer Biestoroek, allen welkom, in
het bijzonder den bondssecretaris, den heer
Brouwer en den heer Hendriks, van den
Leidschen Chr. Besturenbond.
De bondssecretaris zette vervolgens in
een korte rede uiteen, welke resultaten in
het meubelbedrijf zijn bereikt.
Namens den Leidschen Chr. Besturenbond
bood de heer Hendriks de gelukwenschen
aan. Spr. spoorde alien en in het bijzonder
de jeugdige leden aan steeds actief te zijn.
Het verdere gedeelte van den avond werd
afgewisseld met muziek en declamatie van
den heer De Gunst.
Te ruim elf uur werd deze alleszins ge
slaagde samenkomst, na gemeenschappelijk
gezang, door den bondssecretaris met dank
gebed gesloten.
De ruggegraat van elk goed
reclame-plan
VEREENIGING TOT BEV. DER BELANGEN
VAN SLECHTHOORENDEN.
De afd. Leiden heeft een gezellige bij
eenkomst gehouden. Ditmaal was mevrouw
MulderDe Clercq Zuibli bereid een lezing
te houden over haar boek „Het Eeuwige
Lied", dat in Mei verschijnen zal en een
vervolg is op „De Blijde Stilte".
De presidente, mevr. KranenburgSie
mens heette de spreekster van dezen avond
hartelijk welkom. Na nog eenige zakelijke
punten besproken te hebben gaf de presi
dente het woord aan mevrouw Mulder.
Spreekster gaf. alvorens aan haar boek
„Het Eeuwige Lied" te beginnen, een korte
inleiding over haar eerste boek „De Blijde
Stilte", waarin Joep, de heldin, een H.B.S.-
meLsje van 18 jaar door een ziekte haar
gehoor moet missen en haar Ideaal eens
dokter te zijn, moet opgeven.
In „Het Eeuwige Lied" zien we Joep terug
als doktersvrouw, als Moeder en als vrien
din en tot slot als leidster van een kinder
tehuis. Op vaak ontroerende wijze heeft
spreekster eenige mooie hoofdstukken uit
haar werk voorgelezen, welke door alle
aanwezigen hl groote stilte werden aan
gehoord.
Na de pauze was er als gewoonlijk een
kwartiertje liplezen door mejuffr. Drlessen.
Daarna heeft mevr. Mulder nog eenige
treffende gedeelten voorgelezen
Door haar prettige manier van spreken
en door haar duidelijke stem heeft zij
allen een' genotvollen avond bereid. Mevr.
Kranenburg gaf hiervan blijk door op de
haar eigen sympathieke manier mevrouw
Mulder, onder aanbieding van een mooi
bouquet, hartelijk dank te zeggen voor den
mooien avond, dien zij allen gegeven heeft.
Ds. E. Michelln—Moreau te Den Haag
is benoemd tot consulent van de Waalsch
Hervormde Gemeente, alhier.
Stscrt. nr. 54 bevat de statuten be
treffende de N.V. Schelpkalkfabriek Val
kenburg en de N.V. Bleys, beide alhier.
Bij beschikking van den Minister van
Onderwijs. Kunsten en Wetenschappen is
benoemd in de subcommissie, welke ln 1939
zal worden belast met het afnemen van de
examens in de theorie van onderwijs en
opvoeding, hoofdzakelijk ln betrekking tot
het Middelbaar onderwijs van hen. die een
akte M.O. Staathuishoudkunde en Statis
tiek (K X) of Staatsinrichting (K XI)
wenschen te verkrijgen dr. J. P. Duyver-
man, alhier.
Prof. dr. H. T. Colenbrander, prof.
dr. J. P. B. de Josselin de Jong. prof. mr-
J. C. van Oven, prof. dr. J. Ph. Vogel en
dr. W. H. Rassers. allen alhier, hebben zit
ting genomen in een comité van aanbe
veling voor een steunactie ten behoeve van
de bevolking van Bodjonegoro op Jara
welke onder voedselschaarschte en ziekte»
te lijden heeft
21
