Auto met vier personen
te water gereden
Verklaringen van Roosevelt
en Sumner Welles
ZATERDAG f8 MAART 1939
No. 24227
Nieuwe Eerste Nederlandsche N.V.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
Alle inzittenden verdronken
SOsie Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De verdere politieke
ontwikkeling
Rijksdagzitting
21 Maart
op
Mussolini spreekt
26 Maart
IM. NOOMEN
Naar wijziging der neutraliteitswet
Gouden ambtsjubileum
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Autodrama te Vreeswijk
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
#20 ets.) porto te betalen^ - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque» en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, «raar agentschappen gevestigd zij 11.'
per 3 maandenf. 2.33
per week f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnW
Chamberlain's verzoeningspolitiek
ten einde.
Na een zwakke verklaring in het Britsche
Lagerhuis heeft Chamberlain thans te Bir
mingham duidelijke taal gesproken en,
zwaar ontgoocheld, Hitier openlijk beschul
digt van trouw-breuk. Men zie voor deze
historische rede het 4e Blad.
Chamberlain heeft de eenlge conclusie
getrokken: de regeeringspolitiek. zooals hij
die voerde, is ten einde. Engeland zal zjjn
houding herzien in overeenstemming met
Frankrijk, Amerika (dat de neutraliteitswet
gaat wijzigen!) en „andere" landen. Dat
beteekent de linden in Oost-Europa, als
sovjet-Rusland. Polen en Roemenië en wie
zich daarbij wil aansluiten.
Vermoedelijk zullen de Vereenigde Staten
de verovering van Tsjecho-Slowakije zelfs
niet erkennen.
Engeland zal geen directe nieuwe ver
plichtingen op zich nemen, doch Chamber
lain waarschuwde toch nadrukkelijk, dat
Engeland geenszins gedesinteresseerd is in
het Oosten.
De Britsche gezant te Berlijn, sir Neville
Henderson heeft opdracht gekregen on
middellijk uit Berlijn terug te keeren om
verslag uit te brengen aan de Britsche re
geering.
De Britsche pers keurt eenstemmig de
rede van Chamberlain goed. De drie voor
naamste punten, welke in de commentaar
naar voren komen, zijn:
ten eerste: de algemeene voldoening, dat
de minister-president het bruut geweld,
waarmede Hitier de vooruitzichten op het
tevredenstellen heeft vernield, niet ver
goelijkte:
ten tweede: de hoop, dat woorden gevolgd
zullen worden door daden, welke Duitsch-
land zullen doen aarzelen voor de toe
komst:
ten derde: het aanvaarden van Chamber
lain's verklaring, dat hij door den Fuehrer
Is bedrogen en derhalve niet kan worden
gelaakt voor de gebeurtenissen.
De „Times" schrijft: De op gewelddadige
wijze tot. stand gekomen wijzigingen van
de afgeloopen week zijn een wel overwogen,
eenzijdige schending van de overeenkomst.
Het blad wijst erop, dat de Britsche am
bassadeur te Berlijn, Henderson, zonder
twijfel zal helpen het antwoord te geven op
de vraag, welke Chamberlain stelde, doch
zelf niet beantwoordde, n.l. of deze inval
de laatste is van een reeks, welke bekend
ls, of de eerste van een nieuwe reeks.
De „Daily Telegraph" wijst erop, dat de
oproep van Chamberlain tot het doen van
hetgeen plicht is. toen hij verklaarde, dat
Engeland Iedere uitdaging van Duitschland
om alleen de wereld te overheerschen, zal
weerstaan, door een krachtiger houding van
de regeering moet worden gesteund. De
politiek van tevredenstellen van Chamber-
Iain heeft iedereen getoond, dat Engeland
oprecht tot vrede geneigd Is en Hitier alle
kans heeft gegeven zijn handelwijze te wii-
zigen en iedere verontschuldiging om dit
niet te doen heeft weggenomen.
Deze politiek heeft een resultaat gehad,
dat ledereen betreurt, doch dat niets veran
dert aan het besluit van Engeland den
vrede te zoeken. Wat veranderen zal ls niet
het doel. doch de middelen en de regee
ring moet thans deze nieuwe middelen toe
passen.
De rede heeft ook in de Vereenigde Staten
een diepen indruk gemaakt. De „New-York
Times" schrijft, dat de Duitsche regeering
slecht ingelicht ls, wanneer zij denkt, dat
de rede van Chamberlain en de verklaring
van Sumner Welles slechts woorden zijn.
Chamberlain's positie is door deze rede
weer versterkt, al blijft men aandringen
od wijziging in de regeering.
Duff Cooper zal echter vooreerst wel niet
in aanmerking komen. Voorspeld wordt,
dat Duitschland een krachtige diptoma-
tieke actie te Londen zal ondernemen over
de door Duff Cooper in het Lagerhuis ge
houden redevoering.
Deze actie zal waarschijnlijk den vorm
aannemen van een protest en een eisch om
verontschuldiging. Zelfs is het mogelijk,
dat de Duitsche ambassadeur zal worden
teruggeroepen.
Gezegd wordt, dat Hitier zich persoonlijk,
beleedigd gevoelt door de gebezigde woor
den. welke zijn houding jegens Groot-
Brittannlë zou kunnen beïnvloeden.
In zijn in het Lagerhuis afgelegde rede
heeft Duff Cooper o.a. gezegd: Nu een
drievoudig verrader en meineedige aan het
hoofd staat van den Duitschen staat, ben
ik van meening dat iedere overeenkomst,
welke hij onderteekent. het papier niet
waard is, waarop ze geschreven is".
De Gestapo heeft reeds de „Daily Tele
graph" en de „Times" in beslag genomen,
toen de bladen in Berlijn aankwamen.
A.s. Woensdag zal Mander, afgevaardigde
der liberale oppositie. Chamberlain in het
Lagerhuis vragen, of hij wil overwegen, of
het wenschelijk is, dat onmiddellijk stap
pen worden ondernomen voor onderhande
lingen met de Sovjetregeering over een
definitieve regeling tusschen Engeland.
Frankrijk en Sovjet-Rusland, die een ge
meenschappelijke actie tot breideling van
aanvallen ten doel zou moeten hebben. Bij
een dergelijke regeling zouden zich volgens
Mander Polen, Roemenië. Zuid-Slav:ë. Tur
kije. Nederland, Denemarken en andere
vredelievende volken, die tot samenwerking
bereid zijn, kunnen aansluiten.
Nog zij vermeld, dat Chamberlain op de
resolutie waarin gewaagd wordt van een
„ongeschokt vertrouwen in de leiding van
Chamberlain" heeft geantwoord met de
volgende verklaring:
„Wij behoeven niet mismoedig te zijn.
Engeland is een groote machtige mo
gendheid, veel krachtiger dan wij zes
maanden geleden waren. Daden van
geweld en onrecht brengen vroeg of
laat hun eigen belooning mede. Elk van
deze invallen doet nieuwe gevaren voor
Duitschland in de toekomst rijzen, en
ik waag de voorspelling, dat Duitsch
land ten slotte bitter zal betreuren wat
zijn regeering gedaan heeft".
In een vergadering van de Fransche
socialistlsch-radicale Kamerfractie heeft
Meyer gistermiddag voorgesteld Herriot te
belasten met een missie in Oost-Europa:
hij zou Moskou, Boekarest, Belgrado enz.
moeten bezoeken, zulks teneinde de bond
genootschappen te versterken en het hoofd
te bieden aan de Duitsche expansie.
De fractie heeft besloten dat haar bureau
en Meyer over deze kwestie een bespreking
zullen voeren met Daladier en in die be
spreking ook de maatregelen behandelen,
welke de regeering zich voorstelt te nemen
Hitier is gisteren te Weenen gearriveerd.
Men verwacht, dat hij heden naar Berlijn
zal terugkeeren. In de hoofdstad zijn in
allerijl voorzorgen getroffen om den Fuehrer
een triomfantelijken intocht' te bereiden.
Volgens een hardnekkig gerucht zou de
Rijksdag op 21 Maart te Berlijn bijeenge
roepen worden.
Naar Stefani uit Rome meldt, zullen Zon
dag 26 Maart des ochtends 11 uur in alle
gemeenten van Italië de fascisten en de
verdere bevolking zich vereenigen op de
pleinen bij de radiotoestellen en luidspre
kers, die verbonden zullen zijn met het
Olympische stadion op het Foro Mussolini,
waar de Duce groot appèl zal houden van
de zwarthemden van de oude fasci di com-
battimento in bijzijn van de deelnemers
van de historische bijeenkomst te Milaan,
waarop de grondslag gelegd werd voor de
vorming van de fascistische partij.
De „Giornale d'Italia" schrijft over de in
het buitenland verspreide berichten vol
gens welke, als compensatie voor de nieuwe
regeling in Midden-Europa, Italië een met
Duitschland „overeengekomen aanval" be
raamt:
Met alle beslistheid moet worden vastge
steld, dat de Italiaansche eischen tegenover
Frankrijk niet gebonden zijn aan een over
eenkomst met Duitschland. Evenmin zijn
de Italiaansche eischen van andere Euro-
peesche gebeurtenissen van heden of toe
komst afhankelijk.
De Italiaansche eischen houden slechts
met de Fransche politiek verband.
Door een Italiaansche agressiviteit voor
te wenden en deze in een adem „gevaar
van de as" te noemen, probeert men in
Frankrijk zich vrij te maken van de onver-
biddellijke Italiaansche eischen, die, onge
acht alle „neen" van het verleden en de
toekomst zich te gelegenertijd, overeen
komstig het recht, zoo of zoo zullen ver
wezenlijken.
Sprekende cijfers!
Ongevallenverzekering, geldig in en
buiten beroep:
f. 10.000.- bij overlijden,
f. 20.000.- bij blijvende invaliditeit
Jaarpremie vanaf f. 13.50.
BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a
Telef. 302 - Na 6 uur 2479.
1227 (Insez. Med.)
President Roosevelt heeft in een pers
conferentie verklaard, dat de gebeur
tenissen in Europa de noodzakelijk
heid hebben aangetoond van een
herziening der Amerikaansche neutra
liteitswet door het congTes.
Roosevelt voegde hieraan toe, dat hij
geloofde, dat deze kwestie in conferenties
zou kunnen worden uitgewerkt, zonder
dat hij aanbevelingen voor bedoelde her
ziening in den vorm van een boodschap
tot het congres zou moeten richten.
In antwoord op vragen zeide Roosevelt,
dat hij inderdaad zeer bepaalde redenen
heeft gehad voor zijn op 18 Februari in
Florida afgelegde verklaring, dat de ont
wikkeling der gebeurtenissen in het bui
tenland hem er wel eens toe zou kunnen
brengen, zijn bezoek aan de vlootschouw
der Vereenigde Staten te bekorten. De pre
sident weigerde eohter die redenen te ont
hullen.
Met goedkeuring van Roosevelt heeft
Sumner Welles, die optreedt als minister
van buitenlandsche zaken, daarna een
formeele verklaring openbaar gemaakt
welke als volgt luidt:
„De regeering der Vereenigde Staten
heeft bij tal van gelegenheden haar over
tuiging uitgesproken, dat alleen door een
internationalen steun aan een program
van orde, gebaseerd op de wet, de wereld
vrede verzekerd kan worden.
Deze regeering steunt op en is toe
gewijd aan de beginselen van men-
schelijke vrijheid en democratie en zij
kan niet nalaten, bekend te maken,
dat dit land de daden veroordeelt,
welke geleid hebben tot een tijdelijke
vernietiging van de vrijheden van een
VTij en onafhankelijk volk, waarmede
van den dag, dat de republiek Tsje
cho-Slowakije haar onafhankelijkheid
verkreeg, het volk der Vereenigde
Staten bijzonder hechte vriendschaps
betrekkingen heeft onderhouden.
Het standpunt der regeering van de Ver
eenigde Staten is consequent duidelijk ge
maakt. Zij heeft den nadruk gelegd op de
noodzakelijkheid van eerbied voor de hei
ligheid van verdragen en plechtige beloften
en voor de niet-inmenging door eenige natie
in de binnenlandsche aangelegenheden van
andere naties en zij heeft herhaaldelijk
haar veroordeeling uitgesproken over de
politiek van militaire agressie.
Het is duidelijk, dat daden van moed
willige wetteloosheid en van willekeu
rige toepassing van geweld de struc
tuur zelve van de moderne beschaving
bedreigen.
Een gebiedende noodzaak voor de inacht
neming der door de Amerikaansche regee
ring bepleite beginselen wordt duidelijk ge
demonstreerd door de ontwikkelingen, wel
ke zich in de laatste drie dagen hebben
voorgedaan".
Bij het afgeven dezer verklaring zeide
Welles, dat de kwesties verband houdende
met de betrekkingen der Vereenigde Sta
ten en de vroegere Tsjecho-Slowaaksche re
geering thans in studie zijn en dat Mor-
genthau waarschijnlijk een mededeeling zal
doen over de handelsovereenkomst met
Tsjecho-Slowakije. Welles voegde hieraan
toe, voor het oogenblik niets te kunnen
zeggen over de schulden van Tsjecho-Slo
wakije aan de Vereenigde Staten.
Welles deelde verder nog mede, dat Phil
lips. de Amerikaansche ambassadeur te
Rome, bij Ciano heeft geinformeerd naar
de houding van Italië, doch dat hij het de
partement van staat nog niet op de hoogte
had gesteld van het antwoord, dat hij heeft
ontvangen.
Mijn verklaring is uitgegeven, zoo besloot
Welles, ondanks het feit, dat de regeering
der Vereenigde Staten geen mededeeling
heeft ontvangen van eenige buitenlandsche
regeering ten aanzien van de ontwikkelin
gen in midden-Europa.
Pittman, de voorzitter van de commissie
van buitenlandsche zaken, heeft in den
Amerikaanschen Senaat verklaard, dat de
bezetting van Tsjecho-Slowakije door Hitier
een duidelijke uiting was van „zijn fana
tieke ambitie en voornemen, overal te over
heerschen, waar gekuip en militaire kracht
zijn doel kunnen verwezenlijken". Het staat
voor mij vast, aldus Pittman, dat wanneer
wij In de ernstigste omstandigheden, waar
voor wij ons ooit geplaatst hebben gezien,
voor onze eigen verdediging opkomen, wij
geen tijd verloren moeten laten gaan bij het
treffen van voorbereidingen voor een
krachtige politieke en physieke actie. Toe
spelingen op gevaar voor de Latijnsch-Ame-
rikaansche republieken mogen thans niet
bespottelijk worden gemaakt. Hij voegde
hieraan toe, dat de drie totalitaire mogend
heden blijkbaar in volkomen overeenstem
ming handelen.
VAN DEN HEER J. F. DE HEER.
De heer J. F. de Heer.
Onze stadgenoot, de heer J. F. de Heer,
viert heden zijn gouden ambtsjubileum.
De jubilaris ving zijn loopbaan aan bij den
technischen dienst van de Marinewerf te
Hellevoetsluis, en verwisselde dezen werk
kring met de Marinewerf te Amsterdam.
Na een verblijf aldaar van elf jaren werd
hem onze stad als standplaats aangewezen
als technisch opzichter bij het vervaardi
gen van ankers en kettingen voor marine,
loodswezen en Ned. Iudié. Deze meer ge
specialiseerde werkzaamheden, welke zich
eerst alleen tot Leiden beperkten, riepen
hem later verscheidene malen naar het
buitenland. Dat zijn verantwoordelijk werk
gewaardeerd werd, bleek toen hem door
tusschenkomst van het Departement van
Defensie een koninklijke onderscheiding te
beurt viel. Nog dit jaar zal de Jubilaris den
dienst wegens het bereiken van den pen
sioengerechtigden leeftijd verlaten.
BINNENLAND.
De Maastunnelbouw vordert uitstékend.
(Binnenland. 3e Blad)
Schout bij nacht C. E. L. Helfrich wordt
vlootcommandant in Indië.
(Binnenland, 3e Blad)
Vrachtauto te Beiien door trein gegrepen;
twee dooden. (Gemengd, 4e Blad en
Laatste Berichten, le Blad.
AMSTEJRDAMSCHE BEURS.
Drukke handel - Na flauwe opening
later in den ochtend herstel - Amerika
zwak - Tegen slot verbeterend - Be
leggingen aangeboden.
BUITENLAND.
Chamberlain verwijt den Fuehrer woord
breuk. (4e Blad.)
26 Maart spreekt Mussolini (le Blad)
Volmachten voor de regeering Daladier.
(Buitenland, 3e Blad en Laatste Be
richten, le Blad)
De mislukking der Palestijnsche conferentie
(Buitenland, 3e Blad)
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD.
Voor het geheele land: Aanvan
kelijk betrokken met sneeuw,
overgaande in regen. Later ge
deeltelijk opklarend. Matige, tij
delijk krachtige, Westelijke tot
Noordelijke wind. Iets zachter.
Hedenmorgen is aan alle posten
geseind:
„ATTENSEIN NEERHALEN"
Te Vreeswijk heeft zich vanmorgen
een ernstig auto-ongeval voorgedaan,
waarbij vier personen het leven verlo
ren, doordat de bestuurder van de
verongelukte auto trachtte dat van een
wielrijder te sparen.
Om half elf vanmorgen naderde uit
de richting Utrecht een auto. Op de
Handelskade to Vreeswijk moest de
chauffeur voor een wielrijder naar links
uitwijken, als gevolg waarvan de wagen
slipte en in het Merwedekanaal terecht
kwam.
Hoewel de auto langzaam zonk, kon
den personen, die het ongeluk zagen
gebeuren, niet voorkomen, dat het
voertuig geheel onder water verdween.
Een in de nabijheid liggend vaartuig
werd met spoed naar de plaats van het
ongeval gesleept en met een takel
trachtte men de auto te lichten. Na
twintig minuten hard werken slaagde
men er in het voertuig gedeeltelijk
boven water te brengen en te kantelen,
waardoor het mogelijk was één der por
tieren te openen.
Het bleek toen, dat zich in den wagen
vier personen bevonden, twee dames en
twee heeren.
Intusschen was geneeskundige hulp
ter plaatse verschenen en dr. Sloof uit
Jutphaas, dr. Meyer uit Vianen en een
arts uit Vreeswijk trachtten bij de
slachtoffers, toen deze op den wal
waren gebracht, door toepassing van
kunstmatige ademhaling de levens
geesten weer op te wekken.
Drie der drenkelingen bleken reeds te
zijn overleden. Bij het vierde slacht
offer bestond nog een geringe hoop, dat
de levensgeesten nog konden worden
opgewekt. Het is een der beide dames.
De auto is afkomstig uit Hilversum
en de inzittenden waren op weg naar
den voetbalwedstrijd BelgiëNederland
die morgen te Antwerpen wordt ge
speeld. De inzittenden waren de 34-
jarige heer W. Schonbergen en zijn
echtgenoote de 31-jarige Joh. Brienne,
en de 42-jarige L. Hijman met diens
42-jarige vrouw S. Witteboon.
