BINNENLAND Het herstellend vertrouwen opnieuw geslagen verklaart Chamberlain LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 16 Maart 1939 Derde Blad No. 24225 v^ö°p suNLIGHT ZEEP Luchtaanvallen! SANOSTOL 80ste Jaargang Scherpe afkeuring van het Duitsche optreden in het Britsche parlement Geen Britsche ministers naar Berlijn Scherpe Labour-veroordeeling Sinclair steunt Labour Slotwoord GEMENGD NIEUWS De onregelmatigheden te Doornspijk De werkloosheid De Britsche minister van buiten- landsche zaken, lord Halifax, heeft medegedeeld, dat, in verhand met het Duitsche ingrijpen in Tsjecho-Slowa- kije, het oogenblik niet gunstig moet worden geacht, voor Britsch-Duitsche handelsbesprekingen en dat dus het voorgenomen bezoek van den Britschen minister van handel, Stanley, aan Berlijn niet zal doorgaan. Aan de Duitsche regeering is middels een nota van dit besluit van het En- gelsche kabinet kennis gegeven, In het Hoogerhuis verklaarde Halifax in zake den flnancieelen, steun aan Tsjecho- Slowakije, dat van het totale crediet van 10 millioen p. st. een bedrag van 6.750.000 p. st. niet is opgevraagd en in de Bank of England is gebleven. Onder de nieuwe omstandigheden worden naar Halifax verklaarde, stappen gedaan erm aan de Bank of England mede te dee- lfn. dat zij geen verdere voorschotten uit het resteerende bedrag moet doen, alvorens de situatie is opgeklaard. VERKLARING VAN CHAMBERLAIN. In het Lagerhuis heeft minister-president Chamberlain een verklaring afgelegd over de gebeurtenissen in Tsjecho-Slowakije. De premier zeide, dat. daar de regeering er bij haar jongste poging niet in geslaagd was door een garantie-overeenkomst met andere regeeringen de overeenkomst van München te voltooien, zij de garantie- rerplichtingen niet langer als bindend beschouwde. Na nog even gesproken te hebben over de kwesties der leening aan Tsjecho-Slowakije en het uitstel van het bezoek van Hudson en Stanley aan Berlijn, verklaarde Cham berlain er niet aan te twijfelen, dat de overeenkomst van München juist was en dat hij geloofde, dat zij de goedkeuring lad van de overgroote meerderheid der volken. Hij zeide niet te kunnen gelooven, dat lets van den aard als thans door Duitsch- land wordt gedaan, door een der onder teekenaren der overeenkomst van München toen werd overwogen. De overeenkomst van München bc- teckende een regeling en spreker kon niet inzien, dat de manier en de methode, waarop deze wijzigingen thans zijn tot stand gebracht, in overeen stemming zijn met het accoord van München. Thans bezet Duitschland voor den eersten keer een land, waar een volk woont, waarmede het niet door ras ver bonden is. Deze gebeurtenissen kunnen niet na laten oorzaak te zijn van verwarring der internationale situatie. Zij zijn er op berekend, een schok toe te brengen aan het vertrouwen en dit is te be treurenswaardiger, daar het vertrouwen begon te herleven. Br was alle mogelijkheid van concrete maatregelen» welke voordeel hadden kunnen prengen. Met een verwijzing naar zijn ver jaring van 30 Januari, zeide de premier, dat hij bii die gelegenheid gehoopt had, dat- het tiid was, dat anderen een bijdrage tonden leveren welke behalve aan hen, die fr direct bit betrokken zijn, voordeelen kon opleveren. Daarom is het natuurlijk, dat ik diep betreur, wat thans is gebeurd. Doch laten w\j ong niet van onzen weg laten afbrengen (applaus), Laten wij ons herinneren, dat de wensch jjn alle volken der wereld geconcentreerd 0'ljft op de verwachtingen van vrede en terugkeer tot de atmosfeer van begrip en fteden wil, welke zoo vaak werd verstoord, tte wensch van dit land iis. zooals steeds, d*e vredelievendheid te bevorderen en de methode van geweld te vervangen door de methode van beraadslaging bij de regeling jJn geschillen. Hoewel wij van tijd tot tijd teleurstellingen ondervinden, zijn de be ulingen, die ik op het oog heb. van té We beteekenis, voor het geluk der j menschheid, dan dat wij die teleurstellin- niet licht zouden vergeten. Na Chamberlain sprak Grenfell van de taoour-oppositie, die het betreurde, dat -jiamberlain het oude probleem Tsjecho- 'uwakije met zoo weinie woorden on zoo jnl* gevoel had afgedaan Wij behooren 7een land dat steeds rroote hulde brengt jjjii de vaderlandsliefde van zijn nationale mflen. Vandaag was er echter geen woord 'aJ? hulde voor de Tsjechen. Spr. zeide ervan overtuigd te zijn dat, r,?ï vandaag is gebeurd, de catastrophe ^Qerbij brengt en voegde hier onder bijval toe dat Europa niet gekalmeerd is: de *stand is nu veel onzekerder en hache- cbn zes maanden "deden. Onder nieuwen bijval van de zijde der Labour-oppositic verklaarde Gren- 'ell- dat het vandaag een dag van ver nedering voor Groot-Brittannië is. Wij hebben toegestaan, aldus spreker, dat de waarheid werd opzij gezet. Er is geen rechtvaardiging voor de lichtge- loovigheid van den minister-president, welke alle begrip te boven gaat. Tenslotte vroeg Grenfell, welke actie de regeering zich voorstelde thans te onder nemen, om te trachten de versnipperde krachten, die den vrede wenschen, te ver eenigen en samen te brengen. Wij moeten trachten, aldus besloot spre ker. alle krachten bijeen te brengen, die willen werken aan den goeden wil en aan den vrede en aldus moet voor ons allen vrede komen (applaus). De leider der liberale oppositie, Sinclair zeide, dat zijn gevoelens beter werden ver tolkt in de rede van Grenfell dan in de van den premier. Sinclair zeide de moreele verontwaardi ging, door Grenfell uitgesproken over de vernederende positie, waarin Groot-Brlt- tannië thans is gebacht ten volle te deelen. Sinclair betwistte, dat de politiek van Chamberlain de goedkeuring van de over groote meerderheid der openbare meening der wereld heeft ontvangen. EDEN SPREEKT. Anthony Eden, die vervolgens aan het woord kwam, werd met applaus begroet. Hij zeide niet te denken, dat er ook maar eenige mogelijkheid bestaat, dat het beiduit der regeering ten aanzien van het Ber- lijnsch bezoek van Stanley en Hudson er gens bij de kleinere landen ter wereld ver keerd begrepen zal worden. Evenmin aal naar sprekers meening iemand, wie ook. dit besluit uitleggen als een aanwijzing dat Engeland niet even be reid is ais ooit, een bijdrage te leveren voor een duurzamen vrede. Eden zeide er zeker van te zijn. dat het geheele Huis met dankbaarheid de verze kering van Chamberlain zou aanvaarden, dat de rest van de rondreis gehandhaafd blijft. Chamberlain interrumpeerde hier en deelde mede, dat het bezoek van Hud son aan de andere hoofdsteden dan Berlijn, namelijk Warschau, Moskou en Helsinki, doorgaat. Deze mededeeling werd met gejuich door het Lagerhuis begroet. Eden bracht vervolgens hulde aan de discipline van het Tsjechische volk. Naar mijn meening, aldus Eden, kan er geen twijfel bestaan over den aard van de Duitsche actie, welke zoo juist heeft plaats gevonden. Voor zoover ik weet, is er geen spoor van mishandeling van de op Tsje chisch gebied achtergebleven Duitsche min derheid en, voor zoover mij bekend is, zün bii de Tsjechische regeering geen stap pen ondernomen, zeer zeker niet bij de regeeringen van Engeland en Frankrijk, als geschied zou moeten zijn op grond van de overeenkomst van München, indien de zaak ernstig en dringend zou zijn geweest Het is moeilijk de conclusie te ontgaan, dat de grieven, waarmede thans gepara deerd wordt, in groote mate denkbeeldig zijn.. Zelfs indien zij waar zouden zijn. zou den zii nog niet een actie rechtvaardigen als werd ondernomen. Volgens Eden staan wij thans voor een toestand van snellen achteruitgang der in ternationale normen Eden waarschuwde er vervolgens voor, dat indien deze tegen woordige methoden in Europa zouden kun nen voortgaan, wil recht zouden afgaan op anarchie en een universeele tragedie, welke ons allen zou meesleepen. (Bijval 1. Eden geloofde, dat zijn in den jong- sten herfst afgelegde verklaring over den toestand buiten alle partijtegen stellingen omging en dat zijn voorstel inzake een alle partijen omvattende regeering ook vandaag nog gold. Spr. is ervan overtuigd, dat er geen grooter bijdrage bestond dan de wetenschap, dat thans als resultaat van de gebeur tenissen deze grootste democratie in Europa besloten had eensgezind te zijn en een nationale krachtsinspanning te doen, welke zonder weerga in haar ge schiedenis was (applaus). Onze houding zou moeten zijn, na te gaan de militaire en strategische positie, waar tegenover wij in Europa geplaatst zijn en overleg te plegen met alle gelijkgezinde naties, waar zij zich ook bevinden en welke het ook zijn (luid applaus). Ik geloof, aldus Eden. dat op die wijze het Huls en het land hun grootste bijdrage tot den vrede kunnen leveren Wli kunnen door dien weg te volgen, slechts hopen iets te winnen. Er zou geen grooter aanmoediging ztjn voor de vredelievende volken der wereld dan de consolidatie der kracht van dit land. enslotte zeide Eden met grooten nadruk: .Er zijn tijden, waarin een groote natie groote beslissingen moet nemen". Ik geloof dat het thans zulk een tijd ts en ik geloof verder, dat wli aldus uit ons volk de vrees zullen bannen, welke onzen tijd overschaduwt. wellicht Zwitserland zou betreffen. Moeten wli toezien, dat dit groote tehuis der vrij heid weggevaagd wordt, zooals wij het van Tsjecho-Slowakije hebben gezien? Gesteld, dat de volgende etappe Ne derland is. Dan zouden al zijn koloniën door een annexatie ter beschikking van Duitschland staan. Schenkt de regee ring in het geheel geen aandacht aan het gevaar, dat zij zich in de komende maanden voor een soortgelijk probleem in Nederland ziet gesteld? VOiA' lKW I John Simon, die namens de regeering antwoordde), zeide o.m., dat men het er algemeen over eens is, dat de vernietiging van Tsjecho-Slowakije een verschrikkelijke en volkomen onverdedigbare gebeurtenis is (toejuichingen) en dat de methode, volgens welke zij tot stand is gebracht, lijnrecht ln strijd is met die welke te München was overwogen. Simon deelde mede. dat de re geering zich reeds met den Britschen ge zant te Praag ln verbinding had gesteld en dat zij geen poging ongedaan wilde laten om de vluchtelingen, die reeds visa voor het Vereenigd Koninkrijk hadden, zoo snel mogelijk weg te krijgen, terwijl zij voorts een regeling getroffen wilde zien. opdat zij. die nog dergelijke visa kunnen krijgen, zich deze kunnen verschaffen. Simon vervolgde: Ik zelf ben ey geenszins van overtuigd, litaire staten voltrekt, tenslotte tot hun dat alle expansie, die zich in sommige tota- de eigenaardigheid, van tijd tot tijd te laten voordeel zal strekken. De geschiedenis heeft uitkomen, dat vreemde rassen die onder de overheersching van de overwinnaars zijn geplaatst, geen gemakkelijke onderdanen zijn en in de toekomst licht in plaats van een kracht, een zwakte blijken te zijn. Wij zijn, zeide hij, getuige van een grootheidswaanzin van een hoogst verwonderlijk soort, doch ik heb toch nog eenig vertrouwen in de uiteinde lijke werking van het menschelijk oor deel in zulke dingen en ik ben er volkomen zeker van, dat het volk van dit land nooit zijn meening of verzet zal wijzigen, als iets dergelijks op zijn kosten werd ondernomen. EN NOOIT ZEEP VAIM ONBEKENDE HERKOMST 1096 (Ingez. Med.) GEMEENTEONTVANGER OPNIEUW IN ARREST. De gemeente-ontvanger R. P.. die na zijn arrestatie in verband.- me:, de groote kas tekorten in de boekhouding der gemeente Doornspijk vrijwel onmiddellijk in vrijheid werd gesteld, is thans opnieuw gearres teerd en naar Zwolle overgebracht Deze arrestatie zou in verband staan met hard nekkige geruchten, dat alsnog fouten In de boekhouding der Boerenleenbank, waar van de gearresteerde kassier was. zijn ontdekt. ONTPLOFFING TE SCHIEDAM. In de Ambachtsschool. Gistermiddag ongeveer kwart over drie heeft een ontploffing plaats gehad in de machinebankwerkerij van de Ambachts school aan de St. Luduinestraat te Schie dam. De bankwerkerij is gelegen op den be- ganen grond in den linkervleugel en heeft vier groote ramen aan de Thomas a Kem- pisstraat. De heer W, Goettsch was bezig les te geven in het autogenisch lassohen aan een groep jongens, die aan het appa raat zouden werken, toen een geweldige knal volgde. De jongens werden tegen den grond geslagen en de ruiten vlogen ln scherven in het rond. In het lokaal boven de bankwerkerij sloeg zelfs een bank schroef in tweeën. Del uchtdruk was zoo sterk, dat zelfs het latwerk uit de ramen vloog. De jongens vluchtten uit het lokaal. Drie van hen werden gewond n.l. A. P. v. d. Pols, B. Rosenbauw en K Popelier. De heer Goettsch werd eveneens licht gewond. De ontploffing is vermoedelijk ontstaan in een houten kast. Hoe er zich gas in die kast kon verzamelen, is nog niet opgelost. Mogelijk is, dat een leidingbuis defect is geweest. Door de steekvlam van het lasoh- apparaat. waarmee een van de leerlingen stond te lasschen, is waarschijnlijk het gas tot ontploffing gekomen. Men dacht eerst, dat een zuurstofflesoh gesprongen was, maar dat bleek later niet het geval te zijn. De jongens zijn in het gemeentezieken huis behandeld, waarna zij naar huis kon den gaan. De politie heeft de zaak in onderzoek. (Kbld.) BUITENLANDSCH GEMENGD. EEN BANKOVERVAL. Twee gemaskerde bandieten hebben gis teren en overval gepleegd op de Cen tral Bank of Tacoma (V. St.) Zii wisten te ontkomen met een buit van 5.000 dollar. Wedgwood, van de onafhankelijke arbei derspartij, verklaarde, dat de volgende crisis Beschermt U tegen de gevolgen van Bedenkt dat nalatigheid Uwerzijds in het nemen van beschermingsmaat regelen gevolgen met zich kan brengen voor U en tallooze anderen. Nadere inlichtingen verstrekt de secretaris van de afd. Leiden der Ned. Ver. voor Luchtbescherming, de heer D. C. Kok. Rapenburg 9, Leiden. De directeur van den Rijksdienst der werkloosheidsverzekering en arbeidsbemid deling deelt mede, dat blijkens door het centraal bureau voor de statistiek verstrek te voorloopige gegevens in de week van 20 tot en met 25 Februari 1939 bij gesubsi dieerde vereenigingen met werkloozenkas waren aangesloten 576.073 personen! waar onder 75.561 landarbeiders). Van de 500.512 verzekerden, buiten de landarbeiders, was het werkloosheidsper centage 24 6 (in de vorige verslagweek, 6 tot en met 11 Februari 1939, was dit per centage 27.2i. Van de 576.073 verzekerden, met inbegrip van de landarbeiders, was het werkloos heidspercentage 23.8 (vorige verslagweek 27 0), In de overeenkomstige verslagweek van Febr. was het werkloosheidspercentage voor alle verzekerden ln de laatste jaren als volgt (tusschen haakjes zijn vermeld de percentages, indien de landarbeiders bui ten beschouwing worden gelaten) 1932 27.6 26.7) 1933 33.4 33.7) 1934 26 9 28.0) 1935 32.6 34.6) 1936 33 3 (35.4) 1937 29.4 130.9) 1938 27.8 (28.8) 1939 23.8 (24.6) Op 23 Februari iG39 waren aij de organen der openbare arbeidsbemiddeling inge schreven 395.782 werkzoekenden, waarvan er 377.609 werkloos waren (n.l. 362.995 mannen en 14.614 vrouwen). Van de geheel werklooze verzekerden ont vingen er in de verslagweek 28.389 uitkee- ring uit een werkloottnkas. Blijkens voorloopige opgave van den di recteur-generaal van de werkverschaffing en steunverleening bedroeg op 25 Februari 1939 het aantal tewerkgestelde werkloozen 72.430 en het aantal gesteunde werkloozen 151.787, te zamen 224.217 verzorgden (Hier onder bevindt zich een aantal verzekerden, wier steun bestaat uit een aanvulling van de uitkeering uit hun werkloozenkas). BURGEMEESTERS. Bij Kon. Besluit is met ingang van 1 April benoemd tot burgemeester der ge meente Ubach over Worms: mr. dr. R. M. A. A. Geuljans. De heer Geuljans is thans verbonden aan de juridische afdeeling van het landbouwcrisisbureau. Hij is 20 Mei 1910 te Maastricht geboren. Verder zijn opnieuw benoemd: tot bur gemeester van Appeltern, J. C. de Leeuw; van Brandwijk. Molenaarsgraaf en Wijn gaarden, D. Brouwer, secretaris der ge meente Wijngaarden; van Ouderkerk aan den IJssel, mr. F. J. van Beeck Calkoen; van Rhoon, J. C. van Es, secretaris dier gemeente; van 's Heer Arendskerke, A. A. Elenbaas; van Stavenisse, A. F. Hanssens, secretaris dier gemeente; van Waarde, J. C. van Burg, secretaris dier gemeente: van Haarzuilens en Vleuten, J. A. Verder; van Ferwerderadeel, G. W. H. Esseling, en van Markelo, mr. A. P. Korthals Altes. Aan H. Cramwinckel is op zijn verzoek, met ingang van 1 Juli eervol ontslag ver leend als burgemeester der gemeente Pur- merend. alsmede aan A. N. Fleskens met ingang van 1 Mei als burgemeester der ge meente Geldrop en aan F. G. Caners, met ingang van 1 Mei als burgemeester der ge meenten Ravenstein en Batenburg. INDEXCIJFERS OVER DE CRIMINALITEIT. Volgens het Centr. Bureau voor de Sta tistiek bedroeg het totaal aantal onherroe pelijke veroordeehngen van strafrechtelijk meerderjarigen in het vierde kwartaal van dit jaar 5934 tegen 6494 in het overeen komstige kwartaal van 1937 dj. 560 of 8.7 pCt. minder dan in 1937, Het totaal aantal onherroepelijke ver oordeelingen van de vier kwartalen te za men bedroeg voor de strafrechtelijk meer derjarigen voor 1938 20.534 tegen 21.208 in 1937 of in eerstgenoemd jaar 674 minder. In vergelijking met de cijfers van het voor afgegane Jaar daalden de cijfers t.a.v, de misdrijven tegen openbare orde en gezag (1937 1804, 1938 1582), economische mis drijven (resp 10.396 en 96841 en bedelarij en landlooperij (resp. 797 en 706). Het totaal aantal onherroepelijke veroor deelingen van strafrechtelijk minderjari gen was In het vierde kwartaal 1938 be langrijk minder dan ln de overeenkomstige periode van 1937. Thans is het 756, en in 1937 was het 1040. dus dit jaar 284 of ruim 27 pCt. lager! Het totaal aantal veroordeelingen van strafr. minderjarigen van de vier kwarta len te zamen verminderde van 3170 in 1937 tot 2883 in 1938; in laatstgenoemd jaar dus 287 of 9 pCt. lager. De veroordeelingen wegens economische misdrijven liepen terug van 2423 tot 2164, die wegens mis drijven tegen openbare orde en gezag van 77 tot 43 Daarentegen steeg het cijfer van de zedenmisdrijven van 203 tot 225. BURGEMEESTER OUD EERELID VAN HET ROTTERDAMSCH STUDENTEN CORPS. Gisteravond te halfelf is mr. p. J. Oud, burgemeester van Rotterdam, in een plechtige openbare Senaatsvergadering geïnstalleerd tot eerelid van het Rotter- damsch studentencorps. Na afloop van deze plechtigheid heeft de burgemeester aangezeten aan een sou per met den senaat en zijn honorairen en werd ln de Rotterdamsche studenten sociëteit „Hermes" een officiev.se rocg- jool gehouden. DREIGENDE STAKING TE ENSCHEDE Ultimatum bij Bato. Men meldt ons van de zijde der textiel arbeiders-organisaties De drie samenwerkende textielarbeiders- bonden St. Lambertus. Unitas en De Een dracht. hebben voor de handweefstof ver werkende wevers, werkzaam bij de „Bato" te Enschedé, een ultimatum gesteld. Aan dit ultimatum is een corresponden tie met de directie vooraf gegaan. Een ver zoek om een conferentie werd door de di rectie van de „Bato" onbeantwoord gelaten Bij brief van 10 Maart is de eisch ge steld, de omstandigheden waaronder deze wevers arbeiden, dermate te herzien, dat een gemiddeld uurlaan van 45 ct. exclusief vergoeding voor ploegwerk voor de wevers van 23 jaar en ouder bereikbaar wordt. Indien voor of op 25 Maart aan dezen eisch niet wordt voldaan zal de staking op 27 Maart a.s. Ingaan. BARON VAN LYNDEN VERLAAT HET ZIEKENHUIS. Het is nu bijna vier weken geleden, dat de minister van financiën, mr. J. A. de Wilde, en het hoofd van den dienst der rijksgebouwen, de heer J. C. E. baron van Lynden, op weg naar Groningen bij Mont- foort een auto-ongeval hadden. Minister de Wilde was spoedig hersteld. Met den heer van Lynden was het ernstiger ge steld. Hij had o.m. een zware hersenschud ding opgeloopen. Naar wij thans vernemen hebben de doktoren erin toegestemd, dat hij naar zijn buitenhuis in Veere wordt vervoerd, om daar een nog zeer langdurige rustkuur door te maken. De heer en me vrouw van Lynden vertrekken Dinsdag a.s. uit Den Haag. Zienderoogen flinker! Dat ls wat alle kinders worden, die Sanostol krijgen, het lékkere levertraan- product Sanostol, met het hooge vitaminengehalte A en D, maar tevens nog rijk aan vitamine C van het zoo heerlijk smakende toegevoegde sinaasappelsap en aan vitamine B van het diastase- houdend mout. Neemt de „familieverpakking" a f. 2.75, die 2 J-J x zooveel bevat als de bekende flacon A f 1 40. Want Sanostol Is ook voor Uzelf 'n natuurlijke bron van gezondheid. „Het lekkere levertraan-product!" BROCADES 5THEEMAN PHARMACIA 1098 (Ingez Med.) DE VERLAGING DER POSTTARIEVEN. In verband met de verlaging der post- tarieven kunnen de bij het publiek voor handen postzegels van 4 en 27'/i cent, als mede de briefkaarten (enkele en dubbele) met een zegelafdruk of opdruk van 4 cent, mits gaaf en ongeschonden, tot en met 31 Mei a.s. op de postkantoren worden inge wisseld tegen respectievelijk postzegels van 3 en 22'/s cent en briefkaarten van 3 (6) cent, eventueel met verrekening van het overschietende bedrag in geld. Inwisseling tegen eenzelfde aantal zegels of briefkaarten met terugbetaling van 1 cent, c.q. 5 cent per ingewisseld exemplaar (per dubbele briefkaart 2 cent) kan des- gewenscht eveneens geschieden. De bij het publiek voorhanden arbeidslijsten met aan gehechte briefkaart van 4 cent en die met aangehechte briefkaart van 5 cent worden tot en met 31 Maart a.s. tegen vergoeding van 9 cent per lijst teruggenomen Na dien datum hebben de briefkaarten met een zegelafdruk van 4 cent, welke deel uitmaken of uitgemaakt hebben van arbeidslijsten, alsmede zoodanige brief kaarten van vroegere uitgiften met, een ze gelafdruk van 5 cent. nog slechts een waar de van 3 cent. VERSPREIDE BERICHTEN. De audiëntie van den minister van waterstaat zal morgen niet plaats hebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 9