Naar de autonomie van Slowakije Onafhankelijkheid van Slowakije uitgeroepen DINSDAG 14 MAART 1939 No. 24223 Hitier geheel achter Tisso HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt 80ste Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: Bureau Noordeindsplein .Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchëque» en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Het einde van T sj echo-Slo wakij e Goering onderbreekt zijn vacantie „Praag ontoegankelijk gebleven voor inkeer" v Hongaarsche troepen de Sub Karpathische Oekraine binnengerukt Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD BINNENLAND. BUITENLAND. 1 verwacht L.D.-reizen naar Italië en Engeland J LEIDSCH DAGBLAD 30 Cts." per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 cts. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 cts. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 cts. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 cts. »■■■»- - 1 Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden rr.TJ.f.3.33 per week f. 0.1S Franco! per post f. 2-35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.t f DRIE DUITSCHE VAZALSTATEN. Met groatc snelheid gaat het thans In het arme Tsjecho-Slowakije naar den ondergang. Praag heeft zich niet voldoen de willen oriënteeren naar Berlijn na Muenchen en de Dultschers hebben nu gebruik gemaakt van het verzet van de extreme Slowaken om het verzet van Praag volledig te breken. Reeds lang was er ln Slowakije een strooming, die de volledige autonomie voorstond. Onder Duitsche aanmoediging stak deze steeds krachtiger het hoofd op en nu ls de kogel door de kerk! Evenals destijds met de Sudeten- Duitschers maakt Hitier weer gebruik van het inroepen door Tisso, den afgezetten premier, dien de Fuehrer echter als de wettige regeerder beschouwt, van Duitsche hulp en van de omstandigheid, dat Duit- schers. die algemeen de partij der Slowa ken kozen, door de Tsjechen zijn mis handeld. al noemt Praag de berichten overdreven. Het Duitsche standpunt vindt in het geen de Berliner Boersen Ztg. schrijft een juiste omlijsting; het blad zegt dat de federatieve staat, welke Tsjecho-Slowa kije had moeten worden, een droom ge bleven ls. De Duitschers. de Slowaken en de Roethenen vormden het gros van hen. die. ln den geest van Muenchen, aan den opbouw van den staat wilden medewer ken. Aan hen ligt het niet. dat ook het nieuwe Tsjecho-Slowakije geen element van Europeesche orde is geworden Hun pogingen leden schipbreuk op de mentali teit der Tsjechen. Ook het nieuwe Tsje cho-Slowakije ls een haard van onrust geworden, en daar noch de Tsjechen als heeren. noch de Duitschers. Slowaken en Roethenen als slaven geboren zijn, staat nu het heele land in brand. Het is een doorbraak van den geest van Benesj. Het ts kort en bondig! En al zijn de Sloa- ken Slaven, dus geen broedervolk, Duitsch- land gaf gaarne gehoor aan den oproep tot steun. Hitier liet Tisso naar Berlijn komen om zijn bevelen te halen en geëischt werd het bijeenroepen van den Slowaakschen Land dag op hedenmorgen. Praag is daarvoor uit den weg gegaan: de Landdag komt te Bra tislava (Pressburg) bijeen om 10 uur in den ochtend. Dat beteekent dat de autonomie van Slo wakije heden een feit zal worden. De Land dag zal deze proclameeren! Autonomie men leze echter vazal staat" van Duitschland zoo is de nuch tere werkelijkheid. Om op alle gebeurtenissen voorbereid te zijn, heeft Duitschland voldoende troepen ln de buurt geconcentreert. Hoe Praag, dat thans open en bloot ligt voor een Duitschen aanval sinds het zijn fortenlinie moest af staan, zich echter nog zou willen verzetten? Daaraan gelooven wij dan ook niet. Tsjecho-Slowakije. uiteengeslagen en ver deeld. zal onder het juk moeten doorgaan en zich, gesplitst in drie deelen, Tsjechen, Slowaken en Roethenen, geheel op Duitsch land moeten oriënteeren, economisch en politiek. Er is geen ontkomen aan. Vermoedelijk zal de regeering te Praag ook nog heden in Duitschen geest worden gewijzigd. Berichten, dat Duitschland een ultimatum zou hebben gesteld, worden uit Berlijn be slist gedementeerd. Waartoe zou het ook dienen? Het zou maar een slechten indruk maken. Het buitenland houdt zich zeer rustig. Polen en Hongarije schijnen aan de grens wel eenige militaire maatregelen te nemen als voorzorgsmaatregel, maar van beteeke- nis is dit niet. Wel meent men te weten, dat de gebeur tenissen in Tsjecho-Slowakije geleid, hebben tot eenige discussie met betrekking tot de positie met het oog op de Britsche en Fran- sche waarborgen voor de Tsjecho-Slowaak- sche grenzen, voortvloeiende uit het accoord van Muenchen. Voor zoover kan worden vastgesteld, schijnt de toestand aldus te zijn. dat. zelfs als de waarborgen geacht worden inderdaad van kracht te zijn en dat is aanvechtbaar, waar nimmer een rati ficatie daarvan plaats vond zij opgesteld zouden zijn als waarborgen tegen agressie en niet in werking zouden treden in geval Slowakije tot afscheiding zou besluiten. In overeenstemming: daarm°de hoort men dan ook weinig van de Westersche demo cratieën. In de dbts komt echter wel zorg tot uiting. Van Engelsche en Fransche zijde komt het idee van een gemeenschappelijke Hongaarsch-Poolsche grens thans naar vo ren. Maar zal Duitschland zich aldus den weg naar het Oosten nog laten versperren, waar deze via Slowakije en Roethenië wa genwijd is veopend? Men weet bovendien hoe Berlijn steeds daartegen was. zelfs tegen de wenschen van Italië in. Toch schijnt dit idee nieuwe weerklank te vinden in Hongarije ep Polen: het heet wlfs dat Hongaren de sub-Karpathiscbe Oekraine zijn binnengerukt, maar als Dintschland zyn tanden laat zien? De Italiaansche pers staat weer achter Duitschland. Gezegd wordt: De afzetting der regeering van Tisso staat voor iederen objectieven waarnemer in schrille tegen stelling met den geest der overeenkomsten van Muenchen en Weenen. Het zelfbeschik kingsrecht vormt het eenig mogelijke be ginsel. In antwoord op een uitnoodiging van Hitier heeft Tisso zich gisteren met Karmasin en Durcansky naar Berlijn begeven. De reis werd ondernomen met medeweten van de regeeringen te Praag en Bratislava. Hitier heeft Tisso gistermiddag ontvangen. Tisso was per extra vliegtuig gekomen en werd ontvangen met het ceremonieel voor een premier in functie! Zooals bekend is hij door Praag afgezet. Ook von Ribbentrop was bij het onderhoud aanwezig. Tisso heeft president Hacha verzocht het Slowaaksche parle ment tegen hedenochtend tien uur te Bratislava bijeen te roepen. Verklaard wordt, dat het verzoek van Tisso om een buitenge wone parlementszitting een gevolg is van zijn bespreking te Berlijn met Hitier. Hacha heeft het verzoek ingewilligd. Het Slowaaksche parlement zal moeten beslissen over de toe komst van Slowakije. Zoo begon de dag van heden! Volgende berichten geven een beeld van het verloop van zaken: Het onderhoud van Hitler met Tisso is gisteravond te 19 uur hervat en duurde tot 22 uur. Daarna is Tisso per vliegtuig naar Weenen gegaan, vanwaar hij per auto naar Bratislava is vertrokken, waar hij reeds is aangekomen. Tisso. Van welingelichte zijde wordt verno men. dat de Slowaaksche regeering vandaag den Landdag zal verzoeken een nieuwe grondwet aan te nemen, waarin de onafhankelijkheid van Slo wakije wordt bevestigd. De nieuwe staat zou totalitair zijn, met Tisso als staatshoofd, die den titel „vader" zou hebben. Verder zou deze nieuwe staat geen ministerraad hebben, doch een raadgevenden raad tor assistentie van Tisso. In de stad zijn de voorzorgsmaatregelen verscherpt, soldaten patrouilleeren door de stad en de leden der Hlinka-garde en de Sidor. Duitsche F. S. kregen legerhelmen. De Duitschers, die dertig procent van de be volking uitmaken, overheerschen in den ordedienst, de Duitsche F.S.-leden bewa ken de openbare gebouwen. De Slowaken zijn voorzichtiger en talrijke leden der Hlinkagarde durven niet in uniform hun huis te verlaten. Praag geeft volgend commentaar op het bijeenroepen van den Landdag: Het verzoek van Tisso den Slowaak schen Landdag bijeen te roepen na zijn onderhoud met Hitler beteekent een ultimatum van een persoon, die geen enkele wettige functie vervult. De pre sident van de republiek heeft toch be sloten toe te geven, om een uiterste po ging te doen den tegenstand te redden. Ondertusschen heeft Sidor. die zich wel bewust is van zijn onmacht tegen Duit sche interventie, besloten de gevangenen vrij te laten, ook omdat hij verlangt tot overeenstemming te komen met de extre misten. Een van de vrijgelaten gevange nen, Mach, heeft onmiddellijk een rede ge houden, waarin hij zeide, dat heden de on afhankelijkheid van Slowakije zou worden uitgeroepen. Gistermiddag om kwart voor vier (Ita- Iiaanschen tijd) is maarschalk Goering, in gezelschap van zijn vrouw, per specimen trein uit San Remo vertrokken, met be stemming Duitschland. Vóór zijn vertrek verklaarde Goering bij het afscheid nemen van de autoriteiten, dat hij zeer voldaan was over zijn bezoek aan de Riviéra en dat hij over enkele dagen zou terugkeeren Te Rome is men, volgens Reuter, van meening, dat de „onverwachte terugkeer van Goering naar Duitschland kan worden toegeschreven aan de gebeurtenissen in Tsjecho Slowakije en de hernieuwde span ning tusschen Berlijn en Praag". De Deutsche diplomatisch-politische Kor- respondenz schrijft o.m.: De huidige ver- f°estanid in Tsjecho-Slowakije kan slechts dengene verrassen, die niet sedert eenogen tijd zekere symptomen waar-eno- me" die de bedenkelijke politieke ontwikkeling op het geheele staatsgebied toonden. Maar al te spoedig na de October- gebeurtendssen zou blijken, dat weliswaar het afgekondigde program een richtings- wisseling1 aangaf, die eendgszans in. overeen stemming was met de verwachtingen der met-Tsjechische volksdeelen. maar dat in- tussohen weinig achter de fa?ade van een buitengewoon voorzichtig gehandhaafde politiek in de samenstelling en in den geest Naar wij vernemen, vin den belangrijke troepenbe wegingen plaats in de na bijheid van de Duitsch- Tsjechische grens. Volgens uit welingelichte bron ontvangen berichten, welke wij echter met alle reserve publiceeren, zou het aantal Duitsche troepen tweehonderdduizend man bedragen. Een legergroep zou te Dresden zijn geconcen treerd, een tweede te Leip zig en te Chemnitz en een derde te Weenen. Te Muenchen zijn piotse- seling reservisten van de lichting 1913 opgeroepen. Velen hunner moesten hun werk in den steek laten. In den loop van den dag is een aantal troepentreinen naar Weenen vertrokken. Van te voren had het mi nisterie van propaganda doen weten, dat de troepen bewegingen verband hiel den met voorbereidingen voor een troepenschouw, die Hitier te Weenen zal afne men in verband met de her denking van den Anschluss. In hoofdzaak zouden het gemotoriseerde troepen zijn. Van welingelichte zijde te Bratislava wordt gemeld, dat Hongaarsche troepen meer dan dertig dorpen in de Sub- Karpathische Oekraine heb ben bezet. der ambtenaren veranderd is. Wanneer men echter in Praag gemeend heeft den uitge- voerden staatsgreep tegen Slowakije tot een ieder opeien vermijdend succes te bunnen brengen, heeft men zich daarin vergist. Vooral blijkt, dat een dergelijke methode, die zelfs haar toevlucht nam tot het middel om den betrokkenen den indruk te geven, diat Duitschland begrip had voor de maat regelen, die geenszins met de arbitrage van Weenen in overeenstemming kunnen wor den gebracht, mislukt is door den wil der Slowaken om zich zelf te handhaven en door hun wil tot vrijheid. Aan den anderen kant verstoutte zich bij deze gelegenheid thans ook dat fatale chauvinisme weer aan den dag te treden, dat in den tusschenitijd in stilte trachtte den Dultscher, waar dat maar mogelijk was. terug te dringen. Talrijke incidenten in het geheele land. met vervolging van Duitsche stamgenooten en beleedigingen van de Duitsche emblemen, hebben maar al te duidelijk getoond, hoe zeer men ln Tsjecho-Slowakije weer dien toestand nabij was gekomen, welke het regime van Benesj kenmerkte. Slechts weinige maanden wa ren voldoende om duidelijk te doen wor den, dat twintig jaar van een intensieve propaganda inderdaad een mentaliteit ge wekt heeft die niet in staat was de teekenen des tijds te verstaan en daarom ook on- Hedenmiddag meldde men ons: De Slowaaksche Landdag heeft hedenochtend in geheime zitting de onafhankelijkheid van den Slowaakschen staat uitgeroepen. Dr. Tisso heeft een nieuwe regeering gevormd en heeft Hitier telegrafisch om hulp verzocht. Men verwacht, dat binnen enkele uren Duitsche troepen Slowakije zullen binnenrukken. CandidaatsteUing voor de Statenverkiezin gen in den kieskring Leiden. (Ie Blad). Brand in hotel „De Oude Doelen" te Den Haag. f Gemengd, 4e Blad). Natriumverlichting op groote wegen. (3e Blad). Vergadering Hollandsch Bloembollenkwee- kersgenootschap te Haarlem. (Land en Tuinbouw, 3e Blad). 15 lichtgewonden bij treinbotsing te Vinke- veen. (Gemengd, 4e Blad). De inhoud van het rijtijdenbesluit. (3e B1.)J Het drama te Koedijk voor de Alkmaarschd rechtbank. (Ie Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS. Gedrukte markt - Geringe affaire J Kleine koersverzwakking - Amerika lusteloos - Beleggingen kalm. Redevoeringen van sir Samuel Hoare em lord Halifax. (Buitenland, 3e Blad). Chineesche aanvallen. (3e Blad). Dr. Ley over den Duitschen eisch naar kolo niën. (Buitenland, 3e Blad). Bezittingen der Habsburgers door Duitsch land in beslag genomen. (Buitenland, 3e Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAG. 1 VAN HET VIERDE BLAD. Voor het geheele land: Meest matige, tijdelijk krachtige, Noordelijke tot Westelijke wind. Zwaar be wolkt tot betrokken. Regen buien met kans op hagel, vooral in het Noorden. Iets kouder. MET PASCHEN EN PINKSTEREN. Op de eerste pagina van het 3de Blad publiceeren wij verschillende bijzonderheden betreffende een Paasch- en een Pinksterreis voor onze abonné's respectievelijk naar Italië en Engeland. toegankelijk bleef voor inkeer. Al deze ge beurtenissen en feiten rechtvaardigen maar al te zeer de opvatting van de Slowaaksche patriotten, die er niet meer aan kunnen gelooven. dat een zelfstandig volksbestaan der Slowaken mogelijk en gewaarborgd is. zoolang de Tsjechen den federatieven staat als verkapping beschouwen voor hun oude doeleinden en trachten ook daar hun rech ten met alle middelen te verwezenlijken, waar het Slowaakscht "olk meester van zijn lot wil zijn. In dezen geest schrijven ook alle Dutt- sohe bladen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 1