Naar de autonomie van Slowakije
Onafhankelijkheid van
Slowakije uitgeroepen
DINSDAG 14 MAART 1939
No. 24223
Hitier geheel achter Tisso
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
80ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Bureau Noordeindsplein .Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchëque» en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Het einde van
T sj echo-Slo wakij e
Goering onderbreekt
zijn vacantie
„Praag ontoegankelijk
gebleven voor inkeer"
v
Hongaarsche troepen
de Sub Karpathische
Oekraine binnengerukt
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
BINNENLAND.
BUITENLAND. 1
verwacht
L.D.-reizen naar Italië
en Engeland
J
LEIDSCH
DAGBLAD
30 Cts." per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 cts. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 cts. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 cts. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 cts.
»■■■»-
- 1
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden rr.TJ.f.3.33
per week f. 0.1S
Franco! per post f. 2-35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.t
f DRIE DUITSCHE VAZALSTATEN.
Met groatc snelheid gaat het thans In
het arme Tsjecho-Slowakije naar den
ondergang. Praag heeft zich niet voldoen
de willen oriënteeren naar Berlijn na
Muenchen en de Dultschers hebben nu
gebruik gemaakt van het verzet van de
extreme Slowaken om het verzet van
Praag volledig te breken.
Reeds lang was er ln Slowakije een
strooming, die de volledige autonomie
voorstond. Onder Duitsche aanmoediging
stak deze steeds krachtiger het hoofd op
en nu ls de kogel door de kerk!
Evenals destijds met de Sudeten-
Duitschers maakt Hitier weer gebruik van
het inroepen door Tisso, den afgezetten
premier, dien de Fuehrer echter als de
wettige regeerder beschouwt, van Duitsche
hulp en van de omstandigheid, dat Duit-
schers. die algemeen de partij der Slowa
ken kozen, door de Tsjechen zijn mis
handeld. al noemt Praag de berichten
overdreven.
Het Duitsche standpunt vindt in het
geen de Berliner Boersen Ztg. schrijft een
juiste omlijsting; het blad zegt dat de
federatieve staat, welke Tsjecho-Slowa
kije had moeten worden, een droom ge
bleven ls. De Duitschers. de Slowaken en
de Roethenen vormden het gros van hen.
die. ln den geest van Muenchen, aan den
opbouw van den staat wilden medewer
ken. Aan hen ligt het niet. dat ook het
nieuwe Tsjecho-Slowakije geen element
van Europeesche orde is geworden Hun
pogingen leden schipbreuk op de mentali
teit der Tsjechen. Ook het nieuwe Tsje
cho-Slowakije ls een haard van onrust
geworden, en daar noch de Tsjechen als
heeren. noch de Duitschers. Slowaken en
Roethenen als slaven geboren zijn, staat
nu het heele land in brand. Het is een
doorbraak van den geest van Benesj.
Het ts kort en bondig! En al zijn de Sloa-
ken Slaven, dus geen broedervolk, Duitsch-
land gaf gaarne gehoor aan den oproep tot
steun.
Hitier liet Tisso naar Berlijn komen om
zijn bevelen te halen en geëischt werd het
bijeenroepen van den Slowaakschen Land
dag op hedenmorgen. Praag is daarvoor uit
den weg gegaan: de Landdag komt te Bra
tislava (Pressburg) bijeen om 10 uur in den
ochtend.
Dat beteekent dat de autonomie van Slo
wakije heden een feit zal worden. De Land
dag zal deze proclameeren!
Autonomie men leze echter vazal
staat" van Duitschland zoo is de nuch
tere werkelijkheid.
Om op alle gebeurtenissen voorbereid te
zijn, heeft Duitschland voldoende troepen
ln de buurt geconcentreert. Hoe Praag, dat
thans open en bloot ligt voor een Duitschen
aanval sinds het zijn fortenlinie moest af
staan, zich echter nog zou willen verzetten?
Daaraan gelooven wij dan ook niet.
Tsjecho-Slowakije. uiteengeslagen en ver
deeld. zal onder het juk moeten doorgaan
en zich, gesplitst in drie deelen, Tsjechen,
Slowaken en Roethenen, geheel op Duitsch
land moeten oriënteeren, economisch en
politiek. Er is geen ontkomen aan.
Vermoedelijk zal de regeering te Praag
ook nog heden in Duitschen geest worden
gewijzigd.
Berichten, dat Duitschland een ultimatum
zou hebben gesteld, worden uit Berlijn be
slist gedementeerd. Waartoe zou het ook
dienen? Het zou maar een slechten indruk
maken.
Het buitenland houdt zich zeer rustig.
Polen en Hongarije schijnen aan de grens
wel eenige militaire maatregelen te nemen
als voorzorgsmaatregel, maar van beteeke-
nis is dit niet.
Wel meent men te weten, dat de gebeur
tenissen in Tsjecho-Slowakije geleid, hebben
tot eenige discussie met betrekking tot de
positie met het oog op de Britsche en Fran-
sche waarborgen voor de Tsjecho-Slowaak-
sche grenzen, voortvloeiende uit het accoord
van Muenchen. Voor zoover kan worden
vastgesteld, schijnt de toestand aldus te
zijn. dat. zelfs als de waarborgen geacht
worden inderdaad van kracht te zijn en
dat is aanvechtbaar, waar nimmer een rati
ficatie daarvan plaats vond zij opgesteld
zouden zijn als waarborgen tegen agressie
en niet in werking zouden treden in geval
Slowakije tot afscheiding zou besluiten.
In overeenstemming: daarm°de hoort men
dan ook weinig van de Westersche demo
cratieën. In de dbts komt echter wel zorg
tot uiting. Van Engelsche en Fransche zijde
komt het idee van een gemeenschappelijke
Hongaarsch-Poolsche grens thans naar vo
ren. Maar zal Duitschland zich aldus den
weg naar het Oosten nog laten versperren,
waar deze via Slowakije en Roethenië wa
genwijd is veopend?
Men weet bovendien hoe Berlijn steeds
daartegen was. zelfs tegen de wenschen van
Italië in.
Toch schijnt dit idee nieuwe weerklank
te vinden in Hongarije ep Polen: het heet
wlfs dat Hongaren de sub-Karpathiscbe
Oekraine zijn binnengerukt, maar als
Dintschland zyn tanden laat zien?
De Italiaansche pers staat weer achter
Duitschland. Gezegd wordt: De afzetting
der regeering van Tisso staat voor iederen
objectieven waarnemer in schrille tegen
stelling met den geest der overeenkomsten
van Muenchen en Weenen. Het zelfbeschik
kingsrecht vormt het eenig mogelijke be
ginsel.
In antwoord op een uitnoodiging van Hitier heeft Tisso zich
gisteren met Karmasin en Durcansky naar Berlijn begeven. De
reis werd ondernomen met medeweten van de regeeringen te
Praag en Bratislava.
Hitier heeft Tisso gistermiddag ontvangen. Tisso was per extra
vliegtuig gekomen en werd ontvangen met het ceremonieel voor
een premier in functie! Zooals bekend is hij door Praag afgezet.
Ook von Ribbentrop was bij het onderhoud aanwezig.
Tisso heeft president Hacha verzocht het Slowaaksche parle
ment tegen hedenochtend tien uur te Bratislava bijeen te roepen.
Verklaard wordt, dat het verzoek van Tisso om een buitenge
wone parlementszitting een gevolg is van zijn bespreking te
Berlijn met Hitier. Hacha heeft het verzoek ingewilligd.
Het Slowaaksche parlement zal moeten beslissen over de toe
komst van Slowakije.
Zoo begon de dag van heden! Volgende
berichten geven een beeld van het verloop
van zaken:
Het onderhoud van Hitler met Tisso is
gisteravond te 19 uur hervat en duurde tot
22 uur. Daarna is Tisso per vliegtuig naar
Weenen gegaan, vanwaar hij per auto naar
Bratislava is vertrokken, waar hij reeds is
aangekomen.
Tisso.
Van welingelichte zijde wordt verno
men. dat de Slowaaksche regeering
vandaag den Landdag zal verzoeken
een nieuwe grondwet aan te nemen,
waarin de onafhankelijkheid van Slo
wakije wordt bevestigd. De nieuwe
staat zou totalitair zijn, met Tisso als
staatshoofd, die den titel „vader" zou
hebben. Verder zou deze nieuwe staat
geen ministerraad hebben, doch een
raadgevenden raad tor assistentie van
Tisso.
In de stad zijn de voorzorgsmaatregelen
verscherpt, soldaten patrouilleeren door de
stad en de leden der Hlinka-garde en de
Sidor.
Duitsche F. S. kregen legerhelmen. De
Duitschers, die dertig procent van de be
volking uitmaken, overheerschen in den
ordedienst, de Duitsche F.S.-leden bewa
ken de openbare gebouwen. De Slowaken
zijn voorzichtiger en talrijke leden der
Hlinkagarde durven niet in uniform hun
huis te verlaten.
Praag geeft volgend commentaar op het
bijeenroepen van den Landdag:
Het verzoek van Tisso den Slowaak
schen Landdag bijeen te roepen na zijn
onderhoud met Hitler beteekent een
ultimatum van een persoon, die geen
enkele wettige functie vervult. De pre
sident van de republiek heeft toch be
sloten toe te geven, om een uiterste po
ging te doen den tegenstand te redden.
Ondertusschen heeft Sidor. die zich wel
bewust is van zijn onmacht tegen Duit
sche interventie, besloten de gevangenen
vrij te laten, ook omdat hij verlangt tot
overeenstemming te komen met de extre
misten. Een van de vrijgelaten gevange
nen, Mach, heeft onmiddellijk een rede ge
houden, waarin hij zeide, dat heden de on
afhankelijkheid van Slowakije zou worden
uitgeroepen.
Gistermiddag om kwart voor vier (Ita-
Iiaanschen tijd) is maarschalk Goering, in
gezelschap van zijn vrouw, per specimen
trein uit San Remo vertrokken, met be
stemming Duitschland. Vóór zijn vertrek
verklaarde Goering bij het afscheid nemen
van de autoriteiten, dat hij zeer voldaan
was over zijn bezoek aan de Riviéra en
dat hij over enkele dagen zou terugkeeren
Te Rome is men, volgens Reuter, van
meening, dat de „onverwachte terugkeer
van Goering naar Duitschland kan worden
toegeschreven aan de gebeurtenissen in
Tsjecho Slowakije en de hernieuwde span
ning tusschen Berlijn en Praag".
De Deutsche diplomatisch-politische Kor-
respondenz schrijft o.m.: De huidige ver-
f°estanid in Tsjecho-Slowakije kan
slechts dengene verrassen, die niet sedert
eenogen tijd zekere symptomen waar-eno-
me" die de bedenkelijke politieke
ontwikkeling op het geheele staatsgebied
toonden. Maar al te spoedig na de October-
gebeurtendssen zou blijken, dat weliswaar
het afgekondigde program een richtings-
wisseling1 aangaf, die eendgszans in. overeen
stemming was met de verwachtingen der
met-Tsjechische volksdeelen. maar dat in-
tussohen weinig achter de fa?ade van een
buitengewoon voorzichtig gehandhaafde
politiek in de samenstelling en in den geest
Naar wij vernemen, vin
den belangrijke troepenbe
wegingen plaats in de na
bijheid van de Duitsch-
Tsjechische grens.
Volgens uit welingelichte
bron ontvangen berichten,
welke wij echter met alle
reserve publiceeren, zou het
aantal Duitsche troepen
tweehonderdduizend man
bedragen.
Een legergroep zou te
Dresden zijn geconcen
treerd, een tweede te Leip
zig en te Chemnitz en een
derde te Weenen.
Te Muenchen zijn piotse-
seling reservisten van de
lichting 1913 opgeroepen.
Velen hunner moesten hun
werk in den steek laten. In
den loop van den dag is een
aantal troepentreinen naar
Weenen vertrokken.
Van te voren had het mi
nisterie van propaganda
doen weten, dat de troepen
bewegingen verband hiel
den met voorbereidingen
voor een troepenschouw, die
Hitier te Weenen zal afne
men in verband met de her
denking van den Anschluss.
In hoofdzaak zouden het
gemotoriseerde troepen zijn.
Van welingelichte zijde te
Bratislava wordt gemeld, dat
Hongaarsche troepen meer
dan dertig dorpen in de Sub-
Karpathische Oekraine heb
ben bezet.
der ambtenaren veranderd is. Wanneer men
echter in Praag gemeend heeft den uitge-
voerden staatsgreep tegen Slowakije tot een
ieder opeien vermijdend succes te bunnen
brengen, heeft men zich daarin vergist.
Vooral blijkt, dat een dergelijke methode,
die zelfs haar toevlucht nam tot het middel
om den betrokkenen den indruk te geven,
diat Duitschland begrip had voor de maat
regelen, die geenszins met de arbitrage van
Weenen in overeenstemming kunnen wor
den gebracht, mislukt is door den wil der
Slowaken om zich zelf te handhaven en
door hun wil tot vrijheid.
Aan den anderen kant verstoutte zich bij
deze gelegenheid thans ook dat fatale
chauvinisme weer aan den dag te treden,
dat in den tusschenitijd in stilte trachtte
den Dultscher, waar dat maar mogelijk
was. terug te dringen. Talrijke incidenten
in het geheele land. met vervolging van
Duitsche stamgenooten en beleedigingen
van de Duitsche emblemen, hebben maar
al te duidelijk getoond, hoe zeer men ln
Tsjecho-Slowakije weer dien toestand nabij
was gekomen, welke het regime van Benesj
kenmerkte. Slechts weinige maanden wa
ren voldoende om duidelijk te doen wor
den, dat twintig jaar van een intensieve
propaganda inderdaad een mentaliteit ge
wekt heeft die niet in staat was de teekenen
des tijds te verstaan en daarom ook on-
Hedenmiddag meldde men ons:
De Slowaaksche Landdag heeft hedenochtend in geheime zitting
de onafhankelijkheid van den Slowaakschen staat uitgeroepen.
Dr. Tisso heeft een nieuwe regeering gevormd en heeft Hitier
telegrafisch om hulp verzocht. Men verwacht, dat binnen enkele
uren Duitsche troepen Slowakije zullen binnenrukken.
CandidaatsteUing voor de Statenverkiezin
gen in den kieskring Leiden. (Ie Blad).
Brand in hotel „De Oude Doelen" te Den
Haag. f Gemengd, 4e Blad).
Natriumverlichting op groote wegen. (3e
Blad).
Vergadering Hollandsch Bloembollenkwee-
kersgenootschap te Haarlem. (Land
en Tuinbouw, 3e Blad).
15 lichtgewonden bij treinbotsing te Vinke-
veen. (Gemengd, 4e Blad).
De inhoud van het rijtijdenbesluit. (3e B1.)J
Het drama te Koedijk voor de Alkmaarschd
rechtbank. (Ie Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Gedrukte markt - Geringe affaire J
Kleine koersverzwakking - Amerika
lusteloos - Beleggingen kalm.
Redevoeringen van sir Samuel Hoare em
lord Halifax. (Buitenland, 3e Blad).
Chineesche aanvallen. (3e Blad).
Dr. Ley over den Duitschen eisch naar kolo
niën. (Buitenland, 3e Blad).
Bezittingen der Habsburgers door Duitsch
land in beslag genomen. (Buitenland,
3e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 1 VAN HET VIERDE BLAD.
Voor het geheele land:
Meest matige, tijdelijk
krachtige, Noordelijke tot
Westelijke wind. Zwaar be
wolkt tot betrokken. Regen
buien met kans op hagel,
vooral in het Noorden.
Iets kouder.
MET PASCHEN EN
PINKSTEREN.
Op de eerste pagina van
het 3de Blad publiceeren wij
verschillende bijzonderheden
betreffende een Paasch- en
een Pinksterreis voor onze
abonné's respectievelijk naar
Italië en Engeland.
toegankelijk bleef voor inkeer. Al deze ge
beurtenissen en feiten rechtvaardigen maar
al te zeer de opvatting van de Slowaaksche
patriotten, die er niet meer aan kunnen
gelooven. dat een zelfstandig volksbestaan
der Slowaken mogelijk en gewaarborgd is.
zoolang de Tsjechen den federatieven staat
als verkapping beschouwen voor hun oude
doeleinden en trachten ook daar hun rech
ten met alle middelen te verwezenlijken,
waar het Slowaakscht "olk meester van zijn
lot wil zijn.
In dezen geest schrijven ook alle Dutt-
sohe bladen.