HUIS
HOUD
WEEK
Nader onderzoek
naar Centrale luchthaven
Personeele belasting op
motorrij tuigen vervalt
DONDERDAG 9 MAART 1939
No. 24219
STADSNIEUWS
Verhooging der wegenbelasting
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
30ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Eén luchtvaartterrein voor ons land onmisbaar
(PcJieiitM/lAÜ VtiïnJjuI
<mi Jbhfo mtf-fklek
tdjn&tdbutrt lufapfa
Rijtijdenbesluit spoedig in werking
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
SO ets: per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10, ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque*' en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden .97... f. 2.33
per week ......'".'.'.A' f.0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden *f- portokosten.
(voor binnenland f.0.80 per 3 mndj
ZILVEREN JUBILEUM.
Van den heer F. J. Barens.
Vandaag herdacht de heer F. J. Barens,
chef der N.V. Boekhandel en Drukkerij
voorheen E. J. Brill zijn 25-jarige werk
zaamheid ln dit bedrijf.
Allereerst werd de jubilaris vanmorgen
gehuldigd door het technisch personeel,
namens wie hij toegesproken werd door den
heer P. Winterkamp, die hem een schrijf
tafel aanbood.
Later op den morgen werd de heer Barens
door de directie gehuldigd. De heer Th. Vol
kers bood hem een enveloppe met Inhoud
aan. waarna de heer Wagemans, die als
«oordvoerder van het kantoorpersoneel
fungeerde, den jubilaris een stoel overhan
digde. De heer Wagemans vestigde de aan
dacht op de vele veranderingen, die in de
afgeloopen 25 jaar ln het bedrijf hebben
plaast gevonden en hoopte dat de heer
Barens nog lang voor het bedrijf zou mo
gen worden gespaard.
Van verschillende zijden ontving de heer
Barens felicitaties en bloemstukken.
NEDERL. VEREEN. VAN HUISVROUWEN.
AFD. LEIDEN.
lezing door mevr. W. L. Boldingh-Goemans
In de groote Nutszaal waren gisteravond
de Leldsche Hulsvrouwen opgekomen om te
luisteren naar hetgeen mevr. Boldingh-
Goemans hun zou vertellen over het boek
van Teun de Vries „Stiefmoeder Aarde".
De presidente mevr. v. Gilsev. Gelder-
malsen heette de spreekster hartelijk wel
kom en gaf haar gaarne het woord.
Mevr. Boldingh begon erop te wijzen dat
Teun de Vries een jonge buitengewone
schrijver is, wat ook al blijkt uit zijn boek
.Rembrandt". In zijn boeken toont hij een
schilderstalent erbij te bezitten. Hij door
weeft zijn stof met diepere motieven. Zelf
een Frlesche boerenzoon, kent hij dus de
materie van „Stiefmoeder Aarde", welk
boek geheel in Friesland handelt, door en
door. In dit Friesche boek voelt men de ver
wantschap met.de Skandinavische schrij
vers en schrijfsters. Het doet ons aan Selma
Lagerlöff denken.
In het boek behandelende de geschiedenis
van het geslacht Wiarda van 18601900
lhaken wij een echte boerenbegrafenis als
mede een boerenbruiloft mede. Maar ook
behandelt Teun de Vries hierin de toenma
lige econom. crisis, de stichting van de coö
peraties, de opkomst van het socialisme in
Friesland onder leiding van Domela Nieu-
wenhuls, de staking ln den Beemsterpolder,
de verandering in den godsdienst, den gru-
welijken toestand destijds in de strafgevan
genis in Leeuwarden en den meer dan onvol
doenden armenzorg ln die dagen.
De hoofdfiguren in het boek zijn de
Friesche boer Wiegman Wiarda met zijn
groote zucht om te heerschen. Als hij ge
voelt dat hij ouder wordt en een ander hem
zal gaan overtroeven, kan hij dat denk
beeld niet verdragen en beneemt zich dan
ook van het leven.
Voorts zijn vrouw Swobkje; een zachte
deemoedige vrouw die Wiegman 2 zonen en
een dochter schonk. De zonen zijn de zacht
aardige Tjalling en de zwartharige Jarig;
deze laatste Is op en top een Wiarda.
Als op een gegeven moment Tjalling zijn
vechten als oudste wil laten gelden en een
'Touw Welmoed Volbeda op de boerderij wil
brengen, rijdt Jarig met zijn Russische dra
ver „Orloff de sjees waarin het jonge paar
is gezeten doormidden waarbij Welmoed het
leven laat. Jarig komt hierdoor ln de ge
vangenis. Na 15 jaren daar doorgebracht te
hebben maakt hij bij zijn omzwervingen
tennis met Karei Swets. den soclallstischen
agitator, die verkondigt aan de arbeiders
dat zij moeten vechten om het bezit van de
aarde; deze ls rijk genoeg voor allen. Maar
de liefde van de aarde is hun ontstolen; de
aarde is voor hen een stiefmoeder gewor
den.
Mevr. Boldingh las verschillende frag
menten uit het boek voor.
Na de pauze behandelde zij nog het ge-
dichtenboek „Hart van Brabant" van den
Brabantschen katholieken dichter Antoon
van Duinkerken. In zijn verzen vertelt deze
dichter graag en goed. Ook uit dit boek
Ferden verschillende gedichten voorgedra
gen.
Mevr. v. Gilse dankte na afloop de spreek
ster daarbij de hoop uitsprekende dat de
«idsche huisvrouwen nog eens een cursus
hdlen kunnen vormen waarbij mevr. Bol
dingh hen dieper ln de mooie boeken zal
bunnen inwijden.
Minister van Buuren deelt in de Me
morie van Antwoord aan de Eerste
Kamer, inzake de Begrooting van Wa
terstaat mede. dat hij, gelet op de vele
stroomingen op het gebied van de ont
wikkeling der luchthavens in het Wes
ten des lands en de wenschelijkheid
om bij het doen van verdere stappen
te beschikken over een zoo veelzijdig
mogelijk inzicht in de verschillende
onderdeden van het vraagstuk, in over
leg met zijn daarbij betrokken ambt-
genooten zich heeft voorgenomen een
commissie in te stellen, welke tot taak
zal hebben op korten termijn advies over
het vraagstuk van een centrale lucht
haven uit te brengen. In die commissie
zullen de bij deze aangelegenheid be
trokken departementen en gemeenten
alsmede de K.L.M. vertegenwoordigd
zijn.
De minister is van meening. dat een
verwijt van onvast beleid ln het vraagstuk
van een centraal vliegveld der regeering
niet met recht kan worden gedaan en dat
bij het uitspreken van deze critiek niet
voldoende wordt acht gegeven op de twee
zijden van dit probleem: de zeer belang
rijke vraag, of er voor het groote inter
nationale luchtverkeer een centraal vlieg
veld dient te komen en de meer practlsche
vraag, waar dit zal moeten liggen.
Wat nu de hoofdvraag betreft, heeft
de regeering er van het oogenblik af,
dat het haar met het oog op verschil
lende omstandigheden in het begin van
1938 mogelijk leek, ten behoeve van het
dichtst bevolkte deel van ons land het
groote internationale luchtverkeer te
concentreeren op één luchtvaartterrein
er naar gestreefd om tot dat doel te
geraken. Op de reeds meermalen aan
gegeven gronden is de regeering over
tuigd, dat die concentratie meer en
meer zal blijken een onmisbare voor
waarde te zijn voor het behoud van de
positie der Nederlandsche luchtvaart
in het internationaal verkeer.
Zooals werd uiteengezet in de Memorie
van Antwoord aan de Tweede Kamer heeft
de regeering het oorspronkelijke denkbeeld
van de stichting van een luchtvaartterrein
VEELBELOVENDE JONGEN
AANGEHOUDEN.
De politie heeft een 17-jarigen knaap
ingehouden, die in de ouderlijke woning
ven muntgasmeter had gelicht. Van den
■"■"•oud een bedrag van f. 1.80. was hij naar
te bioscoop gegaan, had lekkernijen ge-
techt, enz. Dit ls niet de eerste maal, dat
°e jongen met de politie ln aanraking
temt. Eenige maanden geleden verkocht hij
terscheidene stukken huisraad van zijn
ibteder en maakte van de opbrengst goeden
Ook zijn patroon heeft hij voor een
tedrag van t benadeeld. Hij is ter be
schikking van den Officier van Justitie ge
teld.
bij Leiderdorp ter vervanging van de bur
gerlijke luchtvaarterrelnen van Amsterdam
en Rotterdam losgelaten, in hoofdzaak op
gTond van de overweging, dat de tijdsom
standigheden noopten tot een spoedige be
slissing omtrent den aanleg van één of
meer militaire luchtvaartterreinen ln de
kuststreek van Holland. Het departement
van Defensie had toen reeds in het bijzon
der op het oog een terrein in de omgeving
van Katwijk, waarvan de exploitatie toen
onvereenigbaar geacht werd met. die van
een centraal burgerlijk vliegveld bü Leider
dorp.
Uiteraard zal de regeering ook letten op
de uitspraak, welke de Tweede Kamer door
de aanneming van de motie-van der
Waerden heeft gedaan.
Aan haar voornemen tot het indie
nen van een wetsontwerp, beoogendc
een samengaan van den staat der
Nederlanden en de gemeente Amster
dam met het doel het luchtvaartterrein
Schiphol als nationaal luchtvaartter
rein te exploiteeren, heeft de regeering
dan ook niet verder gevolg gegeven.
Wat betreft Rotterdam's plannen voor
een nieuw vliegveld, moge worden mede
gedeeld, dat toen het departement van
Defensie na langdurige onderhandelingen
met de gemeente Rotterdam van den
aankoop van het bestaande luchtvaartter
rein Waalhaven had afgezien, een der
grondslagen vervallen was. waarop de door
den minister in uitzicht gestelde toestem
ming tot den aanleg van een terrein in den
polder Zestienhoven was gevestigd.
De minister verneemt ten aanzien van de
door de Tweede Kamer aanvaarde motie
van der Waerden zich te mogen bepalen
tot deze uitspraak, dat de motie z.i. bedoelt
de bijzondere aandacht te vestigen op de
belangen ook van Rotterdam bij het inter
nationale luchtverkeer.
Te dien aanzien is ook in zooverre
een wijziging gekomen, dat. zooals de
Kamer reeds werd medegedeeld door
den minister van Defensie de in Sep
tember j.l. aangenomen onvereenig-
baarheid van een centrale luchthaven
bjj Leiderdorp met een militair lucht
vaartterrein bii Katwijk, een punt van
nader interdepartementaal overleg
heeft uitgemaakt. Resultaat daarvan is
geweest, dat die onvereenigbaarheid
niet behoeft te worden aangenomen
bij het treffen van zekere schikkingen
en regelingen, welke nog nader dienen
te worden uitgewerkt.
C. J. V. PREDIKER 12 la.
Geslaagde propaganda-avond.
De C. J. V. Prediker 12 la, welke gister
avond ln het gebouw Prediker haar Jaar-
Uikschen propaganda-avond gaf. had zoo-
als gewoonlijk niet over gebrek aan belang
stelling te Wagen.
Onder hen, die alle zalen van het ge
bouw vulden, merkten wij o'.m. op den
eere-voorzitter, den heer P. Mazurel en ver
scheidene leden van het Bouwfonds en de
commissie van toezicht.
De heer W. Korswagen, die sedert enkele
weken als voorzitter optreedt, las aan het
begin van den avond het Prediker-hoofd
stuk. waaruit de Vereeniging zich haar
naam gekozen heeft.
Na woorden van welkom wees spr. er op,
dat het vooral in dezen tijd noodzakelijk
is. dat de jeugd zich organiseert en tracht
elkander tot een hand en een voet te zijn.
Daarbij dient in de allereerste plaats de
Bijbel richtsnoer te zijn. Ook „Prediker"
wenscht de jeugd met den Bijbel bekend te
maken. Daarnaast geeft de vereeniging de
noodige aandacht aan de algemeene ont
wikkeling.
Met een opwekking tot een bezoek aan
een der onderafdeelingen van Prediker, be
sloot spr. zijn toespraak.
De geheel gereorganiseerde tooneelclub
gaf vervolgens een opvoering van het zen-
dingsspel „Onder heete zon" van P. de
Boer.
Het stuk. dat een indruk gaf van de
groote moeilijkheden, waarmede de zending
en in het bijzonder de zendelingen te kam
pen hebben werd op verdienstelijke wijze
gespeeld, alhoewel wij ons toch niet aan
den indruk konden onttrekken, dat de op
gave wel iets boven het bereik der jeugdige
spelers ging.
Verder verleende aan dezen avond zijn
medewerking het zangkoor .JDejo-Preza" o.
1. v. den heer P. J. Eikerbout, dat met en
kele welgekozen nummers zeer goed voor
den dag kwam.
Te vermelden valt hier vooral het koor
uit de Schöpfung van Haydn „Die Hlmmel
erzahlen". dat vierstemmig gezongen, een
goede auditie genoot en voorts „Rozen uit
het Zuiden", Van Joh. Strauss.
.Prediker" kan op een welgeslaagden
avond terugzien.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Opheffing:
M. H. van Hooft, Breestraat 153 en
Maarsmansteeg 19, Leiden. Handel in da-
mes- en heerenmode-artikelen.
VROOM A
DREESMANN
LEIDEN.
700
Lngez. Meaj
VEREENIGING „TOT STEUN".
Ledenvergadering van de afd. Leiden.
De afdeeling Leiden van bovenstaande
vereeniging hield gisteren haar ledenverga
dering ten huizen van mevrouw H. Frent-
zenZaalberg.
Aan het jaarverslag is het volgende ont
leend:
Het leden- en begunstigerstal onderging
eenigen teruggang, van de leden vermin
derde het met vier, van de begunstigers met
twee. Het aantal leden bedraagt nu 84, dat
der begunstigers 50.
Bij het begin van het jaar verzorgde de
afdeeling acht pupillen, vier meisjes en vier
jongens. Er kwam ééij jongen bij, zoodat nu
negen pupillen onder haar hoede zijn. Eén
van de in „Boschzicht'' te Apeldoorn ver
blijvende meisjes kon in een pleeggezin wor
den opgenomen. Eén van de Jongens moest
van een pleeggezin worden overgebracht
naar „Oud-Veldzicht" in Apeldoorn. Hij
maakt het daar nu goed en bezoekt regel
matig de Ambachtsschool. De laatst aan
genomen pupil werd ln de Rekkensche
Inrichtingen geplaatst. De berichten van
daar zijn gunstig. Voor een van de meisjes
moest een psychiater worden geraadpleegd.
Overigens was de gezondheidstoestand van
de pupillen goed.
Bij de bestuursverkiezing werd het af
tredende bestuurslid mevrouw H. J. Wichers
RollandetTouw met algemeene stemmen
herkozen.
Ter jaarvergadering in Apeldoorn zullen
mevrouw Wichers Rollandet en mevrouw
Tjalsma de afdeeling vertegenwoordigen,
terwijl mevrouw Frentzen zich als plaats
vervangend afgevaardigde beschikbaar
stelde.
MfLITARIA.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot reserve
majoor bij het 4e regiment infanterie de
eervol ontslagen luitenant-kolonel van het
Ned. Ind. leger J. P. Wissema.
De reserve-sergeant-majoor-administra
teur B. A. W. Voorendt van het 4e regi
ment infanterie ls aangesteld tot reserve
adjudant onderofoficier administrateur.
In de Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer, inzake de Verkeersfonds-
begrooting, deelt de minister mede,
dat het Rijtijdenbesluit dezer dagen zal
worden afgekondigd.
De inwerkingtreding van de rijtijden
regeling. die langer op zich heeft laten
wachten, dan ook de regeering lief ware
geweest, zal thans worden bevorderd met
ingang van het vroegste tijdstip, dat de
verdere administratieve voorbereiding toe
laat. Zonder hiermede op de beslissing te
dezer zake te willen vooruitloopen. wil de
minister ln dit verband toch wel mededee-
len. dat hii de inwerkingtreding omstreeks
Mei van dit jaar verwacht.
De regeering deelde indertijd mede dat
zii bii het uitwerken van haar belasting
plannen overwoog, de personeele belasting
voor motorrijtuigen aanzienlijk te vermin
deren of deze heffine af te schaffen met
gelnktijdlge invoering van een geringe ver
hooging van de andere belastingen, welke
Op het motorrijtuig drukken.
Die overweging heeft ertoe geleid,
dat in de belastingvoorstellen van den
minister van Financiën zal worden op
genomen een voorstel tot afschaffing
van de personeele belasting op motor
rijtuigen. waarbij voor plm. 30 pet. van
de opbrengst dier belasting compensatie
zal worden gezocht in een verhooging
met 12"/i pet. van de wegenbelasting
voor de voor personenvervoer inge
richte motorrijtuigen.
Hierbij wordt er op gerekend dat af
schaffing van de personeele belasting voor
motorrijtuigen een niet onbelangrijke toe-
nem ng van het aantal personenauto's tot
gevolg zal hebben, waardoor reeds een
aanzienlijk gedeelte van het verlies door
vermeerdering van de opbrengst van andere
belastingen (motorrijtuigenbelasting, ben
zinebelasting en invoerrechten) zal worden
gedekt.
De toestand van 's rijks financiën laat
een verminder.ng van de overige lasten
welke op het motorverkeer drukken, niet
toe.
BINNENLAND.
Wijziging in het voorbereidend en algemeen
vormend middelbaar onderwijs; de
plannen van minister Slotemaker de
Bruine. (3e Blad).
Begrooting Waterstaat en Verkeersfonds;
memorie van antwoord aan de Eerste
Kamer. (Binnenland, 3e Blad).
Benzinestations op den autoweg Amster
damDen Haag. (Binnenland, 3e Blad)
De nieuwe belastingplannen der regeering
zijn gereed. (Binnenland, 3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Zeer stille handel - Prijshoudende
markt - Weinig veranderde koersen -
Amerika iets hooger - Beleggingsafdee
ling kalm.
BUITENLAND.
Het communistisch verzet te Madrid nog
niet gebroken. (Ie Blad).
Hore Belisha over de Engelsche defensie-
begrooting. (3e Blad en Buitenland le
Blad).
Franco kondigt een blokkade af. (le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor het geheele land: Aanvanke
lijk meest matige, later zwakke tot
matige Noordwestelijke tot Noor
delijke wind. Afwisselende bewol
king, weinig of geen regen. Koude
nacht, weinig verandering in tem
peratuur overdag.
Aan alle posten is gisteravond ge
seind:
„STORMSEIN NEERHALEN,
BLIJFT OP UW HOEDE".
CHR. GVMNASL4STENBOND.
Uitvoering van „De Spooktrein".
Gisteravond vond in de aula van het
Stedelijk Gymnasium alhier de opvoering
plaats van ,JDe Spooktrein" van Arnold
Ridley. De spelers waren leden van den
Christen Gymnasiasten Bond, afdeeling
Leiden- Onder de talrijke aanwezigen
merkten wij op den rector van het Gym
nasium, dr. D. E. Bosselaar en verscheidene
leeraren. De voorzitter der vereeniging
opende den avond met gebed en dankte
vervolgens de talrijke aanwezigen en in
het bijzonder den rector voor hun komst.
Hierna ging het doek open. Het tooneel-
stuk kan groot succes hebben mits het
goed gespeeld wordt. Veel wordt er van de
spelers gevergd, doch wat wij gisteravond
zagen, voldeed ruimschoots aan redelijke
eischen. Er werd vlot en natuurlijk ge
speeld. Hoe komisch was „Teddie Deaken",
de vermomde detective en hoe goed werd
de rol van „Miss Bowine" vertolkt! Dat het
geheel op hoogen prijs werd gesteld, bleek
wel uit het zeer hartelijk applaus, dat den
spelers ten deel viel. Aan het slot van den
avond dankte de voorzitter nogmaals allen
voor hun aanwezigheid en in het bijzonder
den rector, die het mogelijk maakte, dat
deze avond gehouden kon worden. In het
bijzonder ging de dank van den voorzitter
ook uit naar den regisseur, den heer R. J.
J Bronsgeest, aan wien dit goede spel te
danken is. Vervolgens sprak de heer Brons
geest woorden van dank tot zijn „oud"-
rector die dezen avond mogelijk maakte.
Ook sprak nog de rector dr. D. E Bosselaar.
Hij wenschte de vereeniging geluk met het
succes van dezen avond en hoopte dat de
leerlingen de „tucht" hunner leeraren even
dankbaar zullen aanvaarden als die van
den regisseur. D- avond wed besloten met
declamatie van het „Wilhelmus" door den
heer Bronsgeest. De zustervereeniging U S A
bood eveneens gelukwenschen aan.
