BUITENLAND Negrin's regeering afgezet Opstand in Carthagena 80ste Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Maandag 6 Maar! 1939 Derde Blad No. 24216 S A NO STOL TA Igemeene Toestand Gafencu ie Warschau .Is het wel SanosioU Dreigend verbod der sociaal-democratische partij! Verdediging is gereed De Palestijnsche conferentie Gandi's hongerstaking Kou bij Uw kind Siowaken contra Tsjechen Duitsch-Engelsche verhoudingen. Terwijl Goebbels nog eens te Leipzig de Duitsche economie verdedigde men zie elders! heeft de Britsche gezant In Duitschland, sir Neville Henderson te Keu len een antwoord gegeven op de tegenover hem te Berlijn uitgesproken beduchtheid over de vraag, welke waarborg er bestaat, dat de Britsche wapening later niet zal worden gebruikt voor een weloverwogen aanval op Duitschland. Hij haalde een van de verklaringen van Chamberlain in het Lagerhuis aan, waarin deze zeide, dat indien het waar is dat „an deren niet meer dan wij de bedoeling hebben aan te vallen, wij tot de slotsom moeten komen, dat wij allen deze ruïneuze wape ning vergrooten uit misverstand en verkeerd begrip." Henderson zeide, dat in het ver keerde begrip het gevaar is gelegen. Indien slechts dit verkeerde begrip zou kunnen worden weggenomen, hoeveel beter zou het dan niet voor beiden en voor iedereen om ons heen zijn! Na de jongste verklaring van Halifax in het Hoogerhuis te hebben aangehaald, dat er in Engeland geen partij en geen staats man is, die voor het oogenblik een aanvals oorlog zou overwegen, merkte Henderson op, dat niemand ooit van het Britsche volk steun voor een dergelijke politiek zou kun nen krijgen. Dit is de groote waarheid en zij die het tegenovergestelde gelooven, moe ten eenvoudig onkundig zijn van het ka rakter en de mentaliteit van het Britsche volk. Henderson voegde hieraan toe, deze verklaringen van Chamberlain en Halifax te willen aanhalen, omdat hij gevoelt, dat er op deze belangrijke punten eenig mis verstand in Duitschland bestaat. Hoe eer der dat zal zijn weggenomen, des te beter het pad zal zijn geëffend voor de hartelijke Engelsch-Duitsche overeenstemming, waar aan hij, Henderson, zijn krachten wijdt. De Engelsche minister van handel Oliver Stanley heeft te Manchester het woord ge voerd over zijn a.s. bezoek aan Duitschland in verband met handelsbetrekkingen. Hij verklaarde te hopen, dat dit bezoek hem in staat zou stellen het Duitsche standpunt over Duitsche problemen te leeren kennen en den Duitschers gelegenheid zou geven de Britsche vraagstukken van Britsch stand punt uit te leeren bezien Wij, aldus Stan ley, eischen voor onszelf geen industrieele positie om met uitsluiting van iemand an ders. Wij wenschen niemand uit te sluiten en wij zijn er zeker van zelf ook niet te worden uitgesloten. Er is op de wereldmarkt voldoende plaats zoowel voor Engeland als voor Duitschland. Geen van ons kan iets winnen bij den onverstandigen en onoeco- nomischen vorm van onderbieden. Daarna moeten wij bij een overeenkomst in de eer ste plaats probeeren deze concurrentie te regelen. De Roemeensche minister van Buiten- landsche Zaken, Gafencu, die sedert Zater dag in de Poolsche hoofdstad vertoeft, heeft daar verschillende besprekingen met de Poolsche staatslieden gevoerd en te zijner eere gehouden recepties bijgewoond. Aan het officieele diner werden door Beek en Gafencu hartelijke toespraken gewisseld. Beek ontving den Britschen gezant, Ga fencu den gezant van Bulgarije. Beide fei ten trokken sterk de aandacht. BELGIË. De regeeringscrisis De regeering Pierlot houdt kabinetsraad op kabinetsraad. Volgens de geruchten, welke de ronde doen, hebben de ministers de mogelijkheid en de wenschelijkheid van ontbinding der Kamers overwogen. Voorts werd vernomen, dat de minister president den Koning op de hoogte was gaan stellen va'- een tusschen de katho lieke en de socialistische groepen ten aan zien van een twee-partijen-regeering be reikte overeenstemming. Men voegde hier aan toe. dat beslist zou moeten worden of een katholiek of een socialist leider der regeering zou worden, terwijl verder be paald moet worden wie minister van fi nanciën wordt, daar de heer Albert Janssen zich voor deze functie niet meer beschik baar stelt. Men verwacht, dat de Koning vandaag den persoon zal aanwijzen, die be last zal worden met de vorming van een, nieuwe regeering op de nieuwe basis. VEREENIGDE STATEN. President Roosevelt verdedigt de democratie Zaterdag heeft president Roosevelt ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van het congres zijn aangekondigde redevoering gehouden. Hij zette de geschiedenis uiteen van het congres en hij verheerlijkte de de mocratie, welke de Amerikanen genieten, en alles wat zij daardoor voor hebben op andere volken, die onder „persoonlijk- be wind" leven. Spreker wees er op. dat de democratische regceringsvorm tamelijk nieuw is. De meening, dat de democratie is uitgeput, kunnen de Vereenigde Staten, evenmin als de andere democratieën, dee- len, noch kunnen zij toestaan, dat men terugkeert tot een regeeringsvorm, welke reeds voor tweeduizend jaar zijn tirannie en zwakheid heeft bewezen. In de Ameri- kaansche grondwet ligt een diepe kloof tusschen de democratie en het „persoon lijke bewind", zooals dit de laatste jaren tot uiting is gekomen. Wij zijn getuigen van het in beslag nemen van particulier bezit, zonder compensatie. Wil men zijn waarborgen hiertegen opgeven, na de ge beurtenissen van de laatste iaren? Het recht beveiligd te zijn tegen het zon der bevel verrichten van huiszoekingen en arrestaties, de vrijheid van vergaderingen, het recht van petitie, al deze voorrechten verheugen zich in een onbeperkte popu lariteit en ook de vrijheid van het woord is onaangetast. Vrijheid van drukpers: nie mand gelooft, dat deze zou worden gekort of worden bedreigd. Vrijheid van gods dienst: zullen we hen, die thans den gods dienst vervolgen, aanmoedigen? Het ant woord op dit alles is: „Neen". Niet alleen voor vrijheid van godsdienst strijdt dit land met alle vreedzame mid delen, doch we gelooven ook in andere vrijheden, welke samengaan met de rech ten van vrije verkiezing door vrije verkie zing door vrije menschen. Dit beteekent constitutioneele democratie". Roosevelt heeft voorts een boodschap aan het congres gezonden, waarin hij direct een crediet van 110 millioen dollars, vraagt voor „kritieke posten", zooals luchtdoelgeschut, half-automatische geweren, tanks en gas maskers voor het leger. Dit verzoek van den president was voor speld in .de bijzondere defensiebcodschap, welke hij begin van deze zitting aan het congres heeft gezonden. Daarenboven heeft Roosevelt 6.539.000 dollars gevraagd voor de versterking der Amerikaansche kust verdediging en 7.300.000 dollar voor de op leiding van 20.000 vliegers op staatskosten. Wiedemann te New York aangekomen. Wiedemann is te New York aangekomen op weg naar San Francisco, waar hij zijn functie van consul-generaal zal aanvaarden Hij weigerde over politiek te praten en zeide, dat zijn eenige wensch is de „good will" te bevorderen. HONGARIJE. Meer en meer blijkt, dat de ontbindins dreigt van de sociaal democratische partij. De extreme groep der regeeringspartij en de katholieken voeren sinds eenigen tijd een campagne in deze richting. Hiertoe worden drie voorwendsels aangevoerd: 1. De jongste ontbinding van de natio- naal-socialistische partij. 2. De toetreding van Hongarije tot het anti-kominternpact. 3. De liquidatie der socialistische arbeids- coöperatie bij gebrek aan middelen, welke liquidatie door de extreme rechterzijde wordt toegeschreven aan onjuist beheer. De socialisten verklaren, dat, daar de minister van binnenlandsche zaken oniangs beloofd heeft, alle wettig opgerichte par tijen te laten bestaan, zij niet ongerust zijn Wees maar gerust, kleine meid. Moeder geeft je voortaan alleen nog maar Sanostol: het lékkere levertraanproduct. Want dat heeft niet alleen een frisschen sinaas- appelsmaak, het is ook het eenige levertraanproduct, dat zóó'n schat aan vitaminen A, B, C en D bevat- En daarom neemt het heele gezin Sanostol, de natuurlijke krachtbron. De „familieverpakking" van f2.75 is voordeelig Zij bevat 2% x zooveel als de bekende flacon van f. 1.40. „Hel lekkere levertraan-product!" BRÖCADESSTHEEMAN PHARMACIA 525 (Ingez. Med.) THEE DOETJE GOED! 7820 (Ingez. Med.) FRANKRIJK. Voor de commissie van koloniën heeft de minister van koloniën Mandel, een uitvoe rige uiteenzetting gegeven van het werk van zijn departement., in het bijzonder ten aanzien van het in staat van verdediging brengen van het Fransche koloniale rijk. De minister duidde aan, dat door het op richten van wapenfabrieken, fabrieken voor vliegtuigbouw en de oprichting van een corps inlandsche technici Indo-China in zekere mate een militaire autonome orga nisatie heeft gekregen. Voorts wees hij er op, dat de recruteering van koloniale troe pen sedert het laatste jaar verdubbeld is. Ten slotte verklaarde minister Mandel met klem, dat het geheele rijk in staat van alarm verkeert en gereed Is het hoofd te bieden aan alle eventualiteiten. Het congres der socialisten. Het congres der socialisten heeft te Parijs vergaderd. Een stemming over de binnen landsche politiek heeft het volgende resul taat geleverd: 6.704 stemmen werden uit gebracht voor een motie, welke tegen de regeering is gericht en waarin wordt voor gesteld over te gaan tot een hergroepeeren van de parlementaire fracties. Tegen deze motie werden 470 stemmen uitgebracht. Bij de stemming over een amendement, dat voorstelt over te gaan tot eenheid van actie met de communisten werden 3.330 stemmen uitgebracht tegen deze eenheid en 1.287 voor de eenheid. 2.642 onthielden zich van stemming. Wat betreft de buitenlandsche politiek kreeg een motie, ingediend door Auriol- Lebas, die de richting Blum-Zyromski ver tegenwoordigen, in welke motie werd voor gesteld een politiek van tegenstand te voe ren, 4.018 stemmen, terwijl een door Paul Faure-Spinasse ingediende motie, waarin een politiek van verzoening wordt voorge steld en direct contact met de totalitaire staten niet wordt uitgesloten, 3.040 stem men behaalde. Blum was door ziekte afwezig. VATICAANSTAD. De nieuwe Paus. Pius XII heeft besloten bij zijn kroning Je tiara te dragen, die de Milaneezen aan Pius XI bij diens kroning hebben aange boden. Hierin ziet men een nieuw eerbewijs v_an den Paus aan de nagedachtenis van zijn voorganger. Bij een ontvangst der kardinalen is de paus uitgegleden. Hij heeft zijn elleboog gekneusd. Be bekende pacifist George Lansbury beeft besloten een brief tot den Paus te richten, waarin hij dezen voorstelt alle lei ders der groote wereldgodsdiensten bijeen te roepen op een vredesconferentie, welke dan met Paschen te Jeruzalem zou moeten Worden gehouden. In Spanje hebben onverwachte gebeur tenissen plaats gehad. Radio-Madrid heeft gisteravond om geroepen, dat aldaar een nationale ver- dedigingsraad gevormd is, „welke de leiding overgenomen heeft in het ge bied, dat door de regeering, waarvan prof. Negrin voorzitter is, aan zijn lot werd overgelaten." Het merkwaardige is, dat juist in het staatsblad een mededeeling van het mi nisterie van Landsverdediging was versche nen, onderteekend door Negrin, waarin deze een vérgaande reorganisatie van het regeeringsleger aankondigde. Daarin ver klaarde de premier, dat de huidige orga nisatie van de legers in het centrale en Zuidelijke gebied ontbonden zou worden en dat zoowel de bestaande als de nieuw te vormen legercorpsen voortaan van hem afhankelijk zouden zijn door tusschen- komst van den generalen staf. De nationale defensieraad, die te Madrid is gevormd, bestaat uit kolonel Casado, als vertegenwoordiger van het leger, Bes- teiro, Carrillo, Saenz, Bala en Gonzalez Marin. Als reden wordt opgegeven de slech te leiding van Negrin en het niet-nako- men der door de regeering gegeven be loften. In het per radio uitgezonden manifest, dat voorgelezen werd door den anarchist Meda, wordt o.a. gezegd: „De nationale defensieraad heeft de leiding in handen genomen in de zone, welke aan haar lot was overgelaten door de regeering, waar van Negrin als premier optrad. De defen sieraad is reeds met zijn werkzaamheden begonnen. Het oogenblik is gekomen u de geheele waarheid te vertellen. Als revolu- tionnaire Spanjaarden en anti-fascisten konden wij niet langer een toestand aan zien, waarin alle leiding en organisatie ontbrak en de regeering-Negrin absoluut niets deed. Wij zijn nu verplicht het stilzwijgen te verbreken. Wij kunnen niet langer de te leurstellingen aanvaarden. Wij kunnen geen vertrouwen hebben in mannen, die zich nog de regeering van Spanje noemen, maar die niemand gelooft of vertrouwt. Terwijl het gewapende volk zijn leven op offerde, verliet die regeering haai' post, vluchtte laf, om haar eigen leven te red den, zelfs ten koste van Laar waardigheid. Dat kan niet toegestaan worden. Terwijl zij om voortzetting van het verzet vragen, bereiden eenige bevoorrechten hun vlucht naar het buitenland voor. Om desertie op het kritiekste oogenblik te vermijden, is deze nationale defensieraad opgericht. De mannen, die den nationalen defensieraad vormen, nadat zij de macht hebben over genomen van Negrin, zijn zic-h ten volle bewust van hun verantwoordelijkheid. Wij wenden ons tot het geheele Spaansche volk. Volgens de grondwet bestond er geen enkele juridische basis meer voor Negrins regeering, hem ontbrak ook de kalmte, welke noodig is voor iemand, die zich aan het hoofd van een land als Spanje wil plaatsen. Wij vragen nu den steun van alle Spanjaarden. Niemand, absoluut niemand, zal ontkomen aan den plicht zijn taak te vervullen. Wij zullen ons redden of ge meenschappelijk omkomen, heeft Negrin eens gezegd. De nationale defensieraad neemt die woorden als motuo over. Wij zullen den strijd voortzetten, tot onze krachten uitgeput zijn. Spanjaarden, leve Spanje, leve de republiek." En Besteiro liet zich aldus uit: ..D^ waarheid is, dat de regeering na de bezetting van Barcelona langen tijd in Frankrijk heeft rondgedoold. De waarheid is dat toen de ministers besloten naar Spanje terug tc keeren, zij alle autoriteit en elk prestige misten, welke noodzakelijk waren om het moeilijke vraagstuk, waar voor zij geplaatst waren, op te lossen. Dooi de afwezigheid van Azana, meer nog aan door zijn aftreden, heeft de regeering ieder gezag verloren. Dc regeering van Nevrm had noch de goedkeuring van den presi dent, noch van het land. Toch ging zij voort zich te onderwerpen aan bevelen, welke van het buitenland kwamen met volkomen onverschilligheid voor de eer der republiek. In dit ernstig oogenblik vragen wij de macht van de wettige republiek te steunen welke niet anders is dan de militaire macht." Vervolgens sprak kolonel Casado, die de rang van generaal, welke Negrin hem heeft aangeboden, niet heeft aanvaard. Deze verklaarde, dat men niet voor een buitenlandsche zaak wil strijden. Alleen voor een vaderland, vrij van alle buiten landsche invloed, zal worden gestreden. Gekozen moet worden tusschen een vrucht bare vrijheid of een vernielenden oorlog in dienst van de imperialistische mogend heden. Alleen het belang van Spanje is doorslaggevend. Of vrede voor Spanje, of strijd tot den dood. Tegelijkertijd wordt gemeld, dat te Carthagena een opstand is uitgebro ken en dat de republikeinsche vloot er in geslaagd zou zijn uit de haven te ontsnappen. Van republikeinsche zijde wordt erkend, dat er een opstandige beweging is uitgebroken, die echter weer kon worden onderdrukt. De zender in Carthagena, tot dusverre in republikeinsche handen, heeft gister morgen plotseling bekend gemaakt dat een groot deel der eenheden van de republi keinsche vloot in opstand was gekomen tegen het republikeinsche bewind, om zich aan te sluiten bij generaal Franco. De spreker riep de bevolking van Carthagena op, zich aan te sluiten bij den opstand en zich terstond aan te melden bij de ma rinekazernes. De uitzending besloot met het lied van de falanx en de leus: Arriba espana. Even over tien uur deelde de zender mede, dat de kustartillerie zich had aan gesloten bij den opstand en een ultimatum had gericht tot alle nog niet aan den op stand deelnemende schepen om de witte vlag te hijschen anders zouden de batte rijen vuren. Korten tijd later deelde de zender mee, dat de in garnizoen liggende marinestrijdkrachten en eenige eenheden met de bevolking der stad tegen het repu blikeinsche bewind in opstand waren ge komen. Met de kustartillerie zouden ook de beide kustforten Galeras Moros en San Julian zich bij de opstandige beweging hebben aangesloten. Om half twaalf deelde de zender van Carthagena echter mede, dat de zen der weer in het bezit van de republi keinsche overheid was. Republikeinsche strijdkrachten hadden de stad weer bezet en reeds zuiveringsacties onder nomen. Het D.N.B. voegt hieraan toe: Cartha gena is de eerste oorlogshaven van het republikeinsche Spanje, waar de geheele re publikeinsche vloot bijeen was. Verschei dene republikeinsche kruisers zouden ge tracht hebben de haven te verlaten. Volgens berichten uit Carthagena duren de gevechten nog steeds voort, gelijk ook de Carthageensche zender toegeeft. De zender richt oproepen tot de republikein sche marine om trouw te blijven aan de republikeinsche zaak. Naar verder wordt vernomen, zou het den republikeinen tot dusverre niet gelukt zijn den opstand te onderdrukken. Ook in de omgeving van Carthagena zouden felle gevechten gele verd worden. In de officieele mededeeling omtrent den opstand te Carthagena wordt nog gezegd, dat de muiters onmiddellijk terecht zullen staan. Havas meldt nog, dat de telefonische verbindingen tusschen Madrid en Cartha gena nog zeer moeilijk waren en dat het niet mogelijk was, in de hoofdstad nauw keurige inlichtingen te verkrijgen omtrent den omvang van de muiterij. Volgens de officieele mededeeling schijnt- de beweging echter van op zichzelf staande elementen te zijn uitgegaan. Op het vliegveld Lasenia (Marokko) zijn gistermiddag vier Spaansche mili taire vliegtuigen geland, welke uit Car thagena kwamen. Aan boord bevonden zich omstreeks dertig officieren en minderen, die door de militaire autori teiten onder bewaking werden gesteld. Men neemt aan, dat het vliegtuigen zijn, welke bij muiterij te Carthagena betrokken zijn geweest, doch de mili taire autoriteiten zijn zeer spaarzaam in het verstrekken van inlichtingen. Ook te Casablanca is een toestel ge daald. Radio-nacional richt zich tot republikeinsche miliciens. Radio-nacional van Burgos heeft een be roep verspreid, waarin den republikein- schen miliciens wordt verzocht, niet door nutteloozen tegenstand onschuldige levens op te offeren. Aan allen, die geen misda den bedreven hebben, wordt amnestie aan geboden. Het nationale Spanje, aldus de oproep, zal daarentegen onverbiddelijk zijn jegens hen. die zich op het laatste oogen blik schuldig zouden maken aan moorden. De duizenden gevangenen en gijzelaars, die we hebben, zullen boeten voor alle gemeenheden, die kunnen worden gepleegd De overwinning, zoo wordt voorts nog ge zegd, is slechts een kwestie van dagen Carthagena is in opstand gekomen. Het roode eskader is naar het buitenland ge vlucht. ENGELAND. De besprekingen over de Palestijnsche rebus duren geregeld voort. Zonder echter nog tot eenig succes te leiden. Allerlei ver onderstellingen over de Britsche plannen worden geuit, doch waar iedere zekerheid ontbreekt, zullen wij deze niet opsommen. In de afgeloopen week zijn in Palestina vijftig Arabieren gedood en 55 gewond. Zes Joden werden gedood en tien gewond en een Britsch politieman werd gedood. Bo vendien sneuvelden nog 25 Arabieren in den strijd tegen de Britsche troepen. De troepen doorzochten 27 Arabische dorpen en namen 35 vuurwapens en een groote hoeveelheid munitie en ontplofbare stof fen in beslag. Medegedeeld wordt, dat de bloeddruk van Gandihi van 168 gestegen is tot 180. Zijn gewicht is met twee pond afgenomen. Hij heeft een bijna rustelooze nacht gehad. De vrouw van Gandhi, die sinds 3 Januari in een kamp in de buurt werd vastgehou den, is per auto overgebracht naar de plaats waar Gandhi zich bevindt en is aan zijn ziekbed. Het is niet bekend of zij in vrijheid is gesteld. De mahatma heeft haar opgedragen naar het kamp terug te keeren. Men verwacht een ingrijpen, van het con gres of van den onder-koning in- persoon. Wrijf deze aangename zalf op keel, borst en rug. Ze voorkomt dat de maag van streek raakt door inwendige medicijnen. Geeft vlugger verlichting, omdat ze de verkoudheid recht streeks bestrijdt. 524 VapoRub (ingez. Med.) TS JECHO-SLOW AKI JE. De politie heeft bevel ontvangen, zich gereed, te houden, de orde in Slowakije te handhaving, daar de spanna mg gestegen is ten gevolge van het conflict tusschen Tsjechen en Siowaken. Te Piestany (Pistian provincie Bra tislava) hebben zich ongeregeldheden voor gedaan. Opnieuw werden Joden aangevallen. De ruiten van Joodsche winkelzaken werden ingegooid. Het radicale element in Slowakije aarzelt niet, aldus Reuter, van zijn ontstemming te doen blijken, terwijl de meer gematigde groepen den nadruk leggen op de ernstige gevolgen, welke een afscheiding van de Tsjechon zou kunnen medebrengen. De economische toestand van Slowakije is zoo, dat het begrootingstekort moet wor den aangevuld door middelen van de cen trale regeering. Deze heeft echter, alvorens daartoe over te gaan, van de regeering te Bratislava de verzekering gevraagd, dat- die met de Tsjechen in één staat wil leven. Karei Sidor, minister van Slowakije in de centrale regeering, heeft zich naar Bratis- law begeven, waar de Slowaaksche mirbs- teraad beraadslaagt over het te geven antwoord. Een resultaat is nog niet bereikt. Naar gemeld wordt, hebben de Slowaak- sche ministers van verkeer en handel bij hun bezoek aan Berlijn een accoord getee- kend, waarbij aan Duitschland het uitslui tende recht wordt verleend, in Slowakije naar olie t-e zoeken en de oliebronnen te exploitesren. Vooral in Hongarije volgt men het ver loop van zaken met groote aandacht. POLEN. Een honderdtal studenten gestraft. Een honderdta1 studenten, die hebben dcelgen'men aar de anti-Dui vb..- ioo- gingen. zijn door de rechtbank van War schau veroordeeld tot boeten van 20 tot 40 zloty. De veroordeelden zijn in hooger be roep gegaan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 9