BINNENLAND LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad Donderdag 23 Februari 1939 Chamberlain staat voor vrede door kracht De noodzaak van betere handelsbetrekkingen Millioenenwerk voor Nederlandsche onderneming Overmacht in verkeer het GEMENGD NIEUWS Spoorwegboomen fe Amsterdam Ie vroeg geopend Vrachtauto te Reeuwijk te water gereden De Engelsche minister-president Cham berlain heeft te Blackburn een redevoering uitgesproken, waarin hij een beroep heeft gedaan op het land. om de politiek der re geering van „vrede door kracht" te steu nen. Hij zeide, dat het natuurlijk is in deze dagen van onzekerheid in inter nationale aangelegenheden, dat de publieke belangstelling voor een groot deel geconcentreerd is op de buiten- landsche politiek en dat voorbereidin gen worden getroffen om aan iederen mogelijken noodtoestand het hoofd te bieden. Wanneer overal sterk wordt bewa pend. kan dit niet een zekere bezorgd heid wegnemen, dat een incident, misschien op zichzelf onbcteekenend, de geheele machinerie in beweging kan zetten. Indien zich een dergelijke ont zettende gebeurtenis zou voordoen, zou niemand er op kunnen rekenen te ontsnappen aan de gevolgen. „Het komt mij voor." aldus Chamberlain, „dat onder dergelijke omstandigheden al leen roekelooee, onverantwoordelijke of on wetende lieden kunnen wensehen. dat de regeering eenige andere politiek zou volgen dan wij voor onszelf hebben vastgesteld, een politiek van vrede door kracht, welke geen gelegenheid zal voorbij laten gaan, verdenkingen en vijandelijkheden den kop ln te drukken en terzelfdertijd gestadig, vastberaden en met de hulp van onze vrienden binnen en buiten het rijk een macht op te bouwen, die zoo formidabel is. dat rij onze rechten en vrijheden kan hand haven tegen ieder, die zoo onbezonnen zou zijn. ons aan te vallen." Chamberlain herinnerde aan de jongste debatten over de landsverdediging. Hij zei- de. dat de kosten der herbewapening toe nemen. Er zijn een of twee troostrijke con clusies te trekken uit de geweldige bedra gen. die zouden kunnen opwegen tegen de tamelijk onbehaaglijke wijze, waarop de rekening moet worden betaald. Welke be zorgdheid ook moge bestaan over het uit stel der wapenproductie, dit uitstel zal spoedig zijn ingehaald. Schepen, geschut, vliegtuigen en mu nitie verlaten thans in voortdurend toenemende hoeveelheden en toene mend aantal onze werven en fabrieken en onze positie is thans, vergeleken bij een paar maanden geleden, geweldig versterkt. Sprekende over de ontwikkeling der lucht macht, welke, naar hij zeide, een geheel nieuw element in de moderne oorlogsvoe ring heeft ingevoerd en de gevaren van den oorlog naar de burgerbevolking heeft gebracht, verklaarde Chamberlain: „Niets wat wij kunnen doen. kan den burgers volkomen bescherming geven tegen aanvallen uit de lucht, doch wij kunnen veel doen om hun doeltreffendheid te ver minderen, paniek te voorkomen, de ge vechtskracht te verzekeren. De natie zal worden gehandhaafd." Chamberlain trad in bijzonderheden over het werk der verdediging van de burgerij, dat geschiedt onder leiding van Sir John Anderson Hij zeide te hebben opgemerkt, dat een aantal critici zeer stellig verklaart, dat sta len schuilplaatsen, welke aangeschaft wor den en waarvoor de kosten 20 millioen pond bedragen, geen besohermlng geven tegen directe treffers. Deze schuilplaatsen moeten volgens hen worden opgegeven en in plaats daarvan moeten schuilplaatsen worden in gericht, die zóó diep onder den grond lig gen, dat zij door geen enkele bom kunnen worden getroffen. Wanneer men de zaak zou overdenken, zou men zien, dat het niet zoo eenvoudig is. Er moet rekening worden gehouden met de mogelijkheid, dergelijke diepe schuilplaat sen binnen te gaan zonder pan'ek of over ijling. Een directe treffer bij den ingang zou veel slachtoffers eisohen. De regeering heeft nog geen definitief besluit kunnen nemen over de kwestie van diepe bomvrije schuilplaatsen, doch intus- schen is het volgens spreker zeer zeker juist voort te gaan met de splintervrije schuilplaatsen. De vrijwiiligersdienst. Chamberlain dankte de vaderlandslieven de mannen en vrouwen, die zich reeds had den opgegeven om deel te nemen aan den vrijwilligen nationalen dienst. Zij helpen het land op drie manieren: 1) Door de wereld te toonen, dat wij hier te lande, op vrijwillige dienstneming kun nen rekenen, waardoor dwang niet noo- <t:g is. 2) Door de bevolking het vertrouwen te geven, dat indien onrust zou komen, wij zouden weten, hoe daaraan het hoofd te bieden. 3i Door er op feitelijke wijze aan mede te helpen, den oorlog te voorkomen, daar, hoe beter wij voorbereid zijn. hoe minder waarschijnlijk het zal zijn, dat iemand ons zal aanvallen. Er zijn echter nog steeds hiaten en Chamberlain liet dan cok een oproep hoe ren. zich ook verder vrijwillig aan te melden. De groote bedragen, voor de herbewape ning vereischt, zullen allen de geweldigheid enzer flnancieele bronnen duidelijk maken, die ons niet alleen in staat stellen derge lijke kolossale bedragen te vinden, doch ook te overwegen, hoe deze uit te gewen zonder op merkbare wtize het vertrouwen te ver storen, dat de basis van onze financieele krecht is. „WI"-?- wii nagaan," zoo "t: Cham ber!* in voort, „dat, het-een v,u tha-- over wegen. een inspanning voor dit land alleen ls. zonder daarbij rekenine te houden met de bijdrage, welke, indien de nood aan den man zou komen, door de groote dominions cf door onze bondgenooten en vrienden buiten het Britsche rijk zou geleverd kun nen worden, kunnen wij de woorden be grijpen van onzen Shakespeare: wanneer de drie hoeken van de wereld de wapens opvatten, zullen wij hen treffen. Ik spreek deze woorden niet uit pocherij en nog minder in een geest van agressie. Onze wapenen bedreigen niemand en wij hebben ook geen andere gedachte, dan van vriendelijkheid jegens eenig ander volk ter wereld. Mijn eigen meest oprechte wensch is de vestiging van den vrede te zien en het vertrouwen, dat hij bewaard zal kunnen blijven. Ik geloof, dat zoodra dit vertrouwen in aanzienlijke mate zal zijn verkregen het mogelijk zal zijn. over te gaan tot de taak der ontwapening door alge- meene overeenkomst. Geen land gaat voor de aardigheid cot dezen ruïneuzen vorm van uitgavefT Men doet dat. omdat men bevreesd is voor hetgeen zou gebeuren, indien men ontwa pent. Neem deze vrees weg en automatisch zal ontwapening volgen. Sprekende over de jongste toeneming der werkloozencijfers, zeide Ohamberlain, dat de werkloosheid, ondanks het bewapenings program, benauwend hoog blijft en dat het niet aan twijfel onderhevig is, dat de be langrijkste reden daarvan gezocht moet worden in bezorgdheid over den internatio nalen toestand. Opmerkende, dat zelfs een kleine verbe tering in den handel over het algemeen de werkloosheid meer doet afnemen, dan alle kunstmiddelen, verklaarde de premier, dat het een veelbeteekenend feit was. dat de verminderde internationale spanning, na de einde Januari door den Duitsohen rijks kanselier gehouden redevoering, direct in alle deelen des lands gelijktijdig een verbe tering in de handelsberichten had te voor schijn gebracht. Deze omstandigheid, gepaard aan het vooruitzicht op een spoedig einde van den Spaanschen oorlog en verscheidene andere aanwijrigingen. moedigen mij. aldus Cham berlain, aan, in de hoop, dat het den han del gegeven zal zijn, zich dit jaar op onge stoorde wijze te ontwikkelen. Óns doel bij onze buitenlandsche politiek is niet alleen een meer gevestigde vrede naai den geest, doch ook een toenemende werk gelegenheid. Na de moeilijkheden voor den katoen- handel in Lancashire te hebben geschetst, zeide Chamberlain, dat handel en regee ring moeten samenwerken om te zien hoe de toestand zou kunnen worden verbeterd. Dit zou kunnen geschieden door: ll Te probeeren, dat deel van den han del te verbeteren, waarin Groot-Brlttannië nog steeds betere producten levert dan de concurrenten. 2) Den handel te helpen door een interne reorganisatie. 3) De ondernemingen van Lancashire te benutten voor de ontwikkeling van nieuwe industrieën. De regeering heeft de beste aanmoedi ging gegeven voor deze ontwikkeling. De verhouding tot Duitschland. Chamberlain voegde hieraan toe. dat hij de onlangs tusschen de Duitsche en Brit sche kolenindustrieën gesloten overeen komst, welke gevolgd zal worden door on derhandelingen tusschen de vertêgenwoor- digers der Britsche en Duitsche indus trieën, in het algemeen, ten zeerste toe juicht. Bovendien zal de minister van handel de volgende maand een bezoek aan Berlijn brengen en op deze wijze door persoonlijk contact, hetwelk reeds zulke kostbare resul taten heeft opgeleverd, deze poging verder bevorderen. Deze toenadering door den handel, waar bij beide partijen gemeenschappelijke be langen hebben, zou wel de snelste en beste manier kunnen blijken te zijn om een beter begrip tussohen Groot-Brittannië en Duitschland tot stand te brengen. „Ik ben het eens met de de vorige maand door Hitier gesproken woorden." aldus Chamberlain, „toen hij zeide, dat samenwerking tusschen onze volken in volledig vertrouwen voor elkander voor de geheele wereld geluk zou beteekenen. Vertrouwen wordt niet in écn dag geboren en wanneer het eens verstoord is, is er veel tijd voor noodig het te herstellen. Doch een weinig goede wil aan beide zijden heeft een wonderlijk heilzaam effect en ik voor mij bezie de toekomst met de groote verwachting, dat deze gelukkiger zal blijken te zijn, dan het verleden." VERBETERING EN UITBREIDING VAN HAVEN IN VENEZUELA. Te Caracas, hoofdstad van Venezuela, werd dezer dagen de aanbesteding gehou- Tm^ V^stuV"™ ee"£ den voor een zeer groot waterbouwkundig auto niet verol^ht Is <^or signaal t? geven werk: de verbetering en uitbreiding van verpnent is, door signaal te geven de havenwerken te La Guaira (Venezuela). steken en het daartoe vereischte teeken te geven, zich t». Vergewissen, of het voor het hem van achteren naderend verkeer nog mogelijk zal zijn hem in de gelegenheid te stellen veilig den weg over te steken. Verder overwoog het hof dat den auto mobilist geeh schuld aan de aanrijding was Hiervoor schreven tien firma's in, onder wie twee Nederlandsche ondernemingen. Ondanks de buitenlandsche concurrentie wist de Nederlandsche firma N.V. Aanne mersbedrijf v.h. firma T. den Breejen van den Bout te Berg en Dal de belangrijke opdracht te verkrijgen. Het werk zal drie jaar vorderen. De kos ten zullen omgerekend in Nederlandsche valuta ongeveer veertien millioen gulden bedragen. Een bestaande pier moet verlengd wor- dn. terwijl een tweede pier geheel moet worden gebouwd en tevens zullen twee ka den worden aangelegd. Bovendien moet de haven op een bepaalde diepte worden uit gebaggerd. Alle ingenieurs, die het werk leiden, zul len Nederlanders zijn. evenals het overige technische en opzichthoudende personeel voor de bediening van het materiaal, dat uit Nederland naar Venezuela zal worden overgebracht. DE VERPLICHTINGEN VAN DEN WIELRIJDER. Mr. C- J. G. M. Schölvinck, rechtskundig adviseur van de K.N.A.C. schrijft in .De Auto", het officieel orgaan der club over een voor het verkeer belangrijke uitspraak van het gerechtshof te 's Hertogenbosch met betrekking tot een aanrijding te Oos terbeek van een wielrijdster door een auto mobilist. Deze zaak was achtereenvolgens behandeld door de rechtbank te Arnhem en het Gerechtshof aldaar, maar door den Hoogen Raad naar het gereohtshof te 's Hertogenbosch verwezen. De rechtbank had den eisch tot schadevergoeding van de wielrijdster afgewezen, het Hof te Arnhem had den eisch voor de helft toegewezen, maar de Hooge Raad kon om formeele redenen geen uitspraak doen en verwees de zaak naar het hof te 'sHertogenbosch. Dit heeft den automobilist ln het gelijk gesteld, daarbij overwegende dat door de lederen rechts van den weg rijdende wiel rijder op zijn nadering opmerkzaam te maken; hij behoeft dit alleen te doen, in dien hij reden heeft om aan te nemen, dat de wielrijder zal komen od of bij zijn rijbaan. COLLECTE VOOR HULP AAN SPANJE VERBODEN. In strijd met het algemeen belang. B. en W. van Finsterwolde hebben 21 December j.L aan de commissie voor hulp aan Spanje toestemming verleend voor het houden van een collecte ten behoeve van de noodlijdende bevolking staande onder het gezag van de Spaansche regeering. Dit besluit heeft de Kroon vernietigd als zijnde in strijd met het algemeen belang, onder meer op de overweging, dat hoezeer de humanitaire bedoelingen, welke aan col lecten als bovenbedoeld ten grondslag lig gen. moeten worden gewaardeerd. in dit geval niet voldoende zekerhe'd bestaat ten aanzien van de wijze, waarop de met deze collecte ingezamelde gelden zullen worden besteed. INSTELLING BEDRUFSCOMMISSIE VOOR HET GROOTWINKELBEDRIJF. In tegenwoordigheid van het bureau van de werkcommissie tot bestrijding van de werkloosheid t.w. de heeren lr. Verwey, voorzitter; Meyer de Vries, secretaris en me.j. m. Hackstroh, adjunct-secretaresse, is gisteren op het departement van sociale zaken overgegaan tot instelling van een bedrijfscommissie voor het grootwinkelbe drijf In deze commissie werken samen de raad voor het grootwinkelbedrijf in Neder land. de nationale coöperatieve raad, de Alg. Ned. bond voor handels- en kantoor bedienden de Ned vereeniging van Chr. kantoor- en handelsbedienden de Ned. R.K. bond van handels-, kantoor- en win kelbedienden „St. Franciscus van Assisie" en de Nat. bond van handels- en kantoor bedienden ..Mercurlus". Als voorzitter der commissie treedt op de heer mr. G. A. J. M. Mutsaerts, vertegenwoordiger van den getuigenverklaringen was bewezen dat de raad voor het grootwinkelbedrijf ln Neder- wielrijdster kort voor de aanrijding toen zij met haar f ets aan de rechterzijde van den weg reed naar links is gezwenkt zon der tevoren door een duidelijke waarneem baar teeken haar voornemen daartoe te hebben kenbaar gemaakt, terwijl toen de automobilist, die niet uiterst rechts op den weg haar achterop reed. haar reeds zeer kort was genaderd. Deze fe'ten. aldus het hof brengen mee. dat. de wielrijdster schuld b'eft en de aanrijd'ng. En het hof vereen ede zich met de opvatting van de rechtbank te Arnhem, dat een wielrijder, die op een weg rijdt, verplicht is om alvorens over te land en als secretaris de heer H J. Meyer, van den Ale. Nederlandschen bond van handels- en kantoorbedienden. Namens de werkcommissie zullen als vertegenwoordi gers in de bedrijfscommissie zitting nemen de heeren H. Lindeman en drs. L G. Wes- termann. DE TWEEDE KAMER NEEMT VACANTIE. Naar wij vernemen zal de Tweede Kamer waarschijnlijk de volgende week. wanneer het initiatief-ontwerp De Marchant et d'Ansembourg ibenrinebelasting) en de wet op de tandheelkunde zullen zijn be handeld, tot na Paschen uiteengaan. BESTUURDER DIESELTREIN VOORKOMT CATASTROFE. Gistervoormiddag te 20 minuten voor elf waren de boomen van den spoorwegover gang aan de Linnaeusstraat te Amsterdam gesloten. Nadat een losse locomotief naar het centraal station was gepasseerd, wer den de boomen, welke het verkeer in de richting Watergraafsmeer doorlaten, ge opend, en er bevond zich reeds een groot aantal personen en voertuigen midden op den overweg, toen in volle vaart een dle- seitrein van Utrecht, welke volgens de gewone dienstregeling den overweg van het centraal station naar het Weesperpoort- statlon moest passeeren. naderde. De bestuurder van den electrisehen trein wist door krachtig remmen een catastrofe te voorkomen. De trein kwam vlak voor den overgang tot stilstond. Het is nog niet uitgemaakt, om welke reden de spoorweg- wachter de boomen, waar het hier een te verwachten trein van de dagelljksche dienstregeling betreft, heeft geopend. ÉÉN INZITTENDE VERDRONKEN. Vanochtend omstreeks acht uur is te Reeuwijk een vrachtauto te water gereden. De chauffeur kon zich tijdig in veiligheid stellen. De naast hem zittende K. Edelman is verdronken. Het ongeluk is gebeurd bij den tol Oud- Reeuwijk. onder de gemeente Reeuwijk. De vrachtauto was op weg van Reeuwijk naar Amsterdam. Bij den tol Oud-Reeuwljk is de wagen door nog niet bekende oorzaak van den weg gegleden en ln het water te rechtgekomen. De chauffeur sprong tijdig uit de cabine. Den naast hem zlttenden 22-jarigen K. Edelman uit Reeuwijk ge lukte dit echter niet. zoodat hij met den wagen ln de diepte verdween. Onmiddel lijk werd hulp ingeroepen en men stelde pogingen in het werk om Edelman op het droge te brengen. Intusschen was ook een geneesheer ter plaatse gearriveerd Toen men den drenkeling op den wal had ge bracht. waren de levensgeesten echter geweken HET DRAMA IN DEN HELDER. Thans de moeder in het hufe van bewaring. In het drama in Den Helder, waarbij een kind van drie maanden van het echtpaar Z. zóó ernstig was geslagen, dat het aan de gevolgen daarvan is overleden, is een ver rassende wending gekomen. Zooals men zich zal herinneren, werd in den laten avond van 16 Januari ln het huis van Z., een dokter geroepen, omdat de baby plotseling was overleden. De dokter constateerde den dood Hij merkte ook op dat een armpje van de kleine was gebro ken. Z. gaf toen een verklaring, die nogal aannemelijk klonk: het kind had erg ge huild bij het naar bed brengen en toen had hij het een paar klappen gegeven en later nog méér, toen het hullen niet op hield. Toen was het kind stil geworden dood De man werd gearresteerd en sindsdien vastgehouden in het Huis van Bewaring te Alkmaar, omdat hij de mishandeling had erkend. Thans is een verrassende wending in het geval gekomen, met het gevolg, dat de man op vrije voeten is gesteld, terwijl zijn echt- genoote thans In het Huis van Bewaring is Ingesloten. Dit kwam zoo: Z. schijnt de ONEENIGHEID IN APELDOORNSCHE BURGERWACHT. Commandant heeft eervol ontslag gekregen. Interne oneenigheid bij de vrijwillige burgerwacht te Apeldoorn heeft er toe ge leid, dat de burgemeester van Apeldoorn den commandant eervol ontslag heeft ver leend, terwijl de meeste leden van het kader zijn afgetreden. Het commando wordt voorloopig waar genomen door den ondercommandant, die niet betrokken is bij het conflict tusschen bestuur en kader. In verband met deze on eenigheid doen allerlei ongefundeerde ge ruchten de ronde o.a. dat men in het gebouw van de burgerwacht een voorraad van 11.000 patronen zou hebben gevonden. Tijdens een inspectleonderzoek heeft reserve-kolonel W. Froger, van de inspectie der vrijwillige burgerwachten te 's-Graven- hage, gisteren een bespreking met het be stuur gehad teneinde de oorzaken van het conflict te onderzoeken. VERSPREIDE BERICHTEN. Het 112 jaar oude hotel „Groot Bad huis" te Zandvoort dat was ingezet op f. 77.000 is gisteren verkocht voor f95,000 waarbij bleek, dat een combinatie de e genaresse van het gebouw was geworden. De combinat'e bestaat u t de heeren G. J. A. Bakker, d'recteur van de N.V Levens verzekering Mij. Nijmegen", te Nijmegen: S. W. Küchlin te 'sGravenhage en L Jon kergauw te Wassenaar. Het bedrijf wordt met pinksteren weer geopend. H. M. de Koningin heeft gistermiddag te vijf uur audiëntie verleend aan een vijf tigtal officieren van zee- en landmacht, die aan Haar werden voorgesteld. Uil Ned. Oost-Indië DOOR TREIN GEDOOD. BATAVIA, 23 Febr. (Aneta/A.N.P.). Nabij het station Soekaboem' ls de 68- tarige mr J A. van Dtik Jr. dooi' een tre'n overeden Hti werd zwaar verm'nkt en was onmiddellijk dood. Mr. van Dijk was wethouder van Soeka- boemi en een bekend amateur-tooneel- speler. 8878 (Ingez, Md.) belofte, aan zijn vrouw gegeven te hebben dat hij de schuld op zich zou nemen. Deze belofte heeft hij nu verbroken, daar lij I vernomen had, dat zijn eohtgenoote-ab huishoudster in dienst zou treden bij een jongen man. Hij was daarover zóó verbol gen, dat hij Maandag aan den rechter commissaris mededeelde, dat de vrouw het kind had doodgeslagen en toen had voor gesteld om het in den tuin te begraven, Iets waarin hij niet had willen toestemmen, zoodat overeengekomen werd om een dok ter te halen en het bovenvermelde verhaal te doen. Deze beschuldiging heeft ertoe geleld, dat de vrouw voor den rechtcr-commis- sarls werd geleld, die haar aan een lang durig verhoor heeft onderworpen. Ten slotte erkende de vrouw de juistheid van ae beschuldiging, zoodat zij terstond werd ingesloten en de man werd vrijgelaten. CN. R. Ort.) I BRAND TE SCHIJNDEL. Twee woonhuizen prooi der vlammen. Gistermiddag Is brand uitgebroken ln de I woning van de weduwe Van Zandvoort od het gehucht Vonsenberg onder de gemeente Schijndel. Het vuur werd aangewakkerd door den wind en breidde zich zeer snel uit Toen de brandweer ter plaatse ver scheen. stond het huis reeds in lichterlaaie, terwijl met niet kon verhinderen dat de vlammen oversloegen naar een belendend perceel, bewoond door de familie Van Wanrooy. De vrouw des huizes die met haar 10 jonge kinderen alleen in huis was. kon haar talrijk gezin met moeite ln veiligheid brengen De belde woonhuizen zijn tot den grond afgebrand. Ook de inboedels der families, die niet verzekerd waren, zijn verloren gegaan. De oorzaak van den brand zou te wijten afe aan een defect aam den schoorsteen. DOOR ONBEKEND WIELRIJDER AANGEREDEN. En door passeerenden wagen gedood. Gisteravond omstreeks half zes is op f Meent te Rotterdam een ernstig verkeers ongeval gebeurd, dat aan den zestien jarigen jongen J. A. van Gvan den Sm- tendaalscheweg, het leven heeft gekost W jongen werd aangereden door een onbe kend gebleven wielrijder. Ongelukkigerwijze naderde op hetzelfde oogenblik een vracht auto met aanhangwagen van de Heinekeiu bierbouwerij. Een der wielen van den aan" harvgwagen ging den nog op straat ligg®J' den Jongen over het lichaam. Het slacb1" offer moet onmiddellijk dood zijn geweest BUiTENLANDSCH GEMENGD SPOORWEGONGELUK TE GLASGOW. In de nabijheid van een tunnel bij station te Glasgow zijn twee tnein®lVL elkaar gereden. Een reiziger werd geoow, terwijl 31 menschen gewond we™en;,_ Eenige rijtuigen sloegen Ln den tuun om, waardoor de baan versperd werd. verwarring was te grooter, doordal licht defect geraakte. De meeste slachtoffers waren op naar Parkhead om den voettolweosu tusschen „Celtic" en „Hearts wonen. Hier is het antivoe rd! Geysendorfer. Groen van prinsberer. Hü hiermede, sprekende in zijn !(a van leider der A R. partij dat ra samenwerking met ar.de-"? t» wilde. Maart Lentemaand; April Gra^jo"d; Mei Bloeimaand: Juni Zomei Juli Hooimaand; Augustus maand; September Herfstmaand. tober Wijnmaand; November 0 maand; December Wintermaand. 2—3

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1939 | | pagina 10