MASKERS
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 18 Februari 1939
Derde Blad No. 24203
Carnaval in Europa
BELASTING MOEILIJKHEDEN! land- en tuinbouw
PARLEMENTAIR OVERZICHT
79ste Jaargang
IBUITENL. WEEKOVERZICHT
Gerustheid door
bewapening
HOOGSTRATEN'! Boekhoudbureau
De vorstschade in den
tuinbouw
Tweede Kamer.
Leert talen via het gehoor
Vele vooraanstaande personen in Europa
en Amerika geven momenteel een gunsti
ger oordeel over de algemeene verhoudin
gen in ons werelddeel dan sinds langen tijd
jet geval is geweest. Opnieuw hoort men
den roep om vrede en de verklaring: dat
de oorlog niet onvermijdbaar is!
Onwillekeurig is men geneigd om zich
dan eens de oogen uit te wrijven om beter
te kunnen nagaan, op welke motieven deze
verbeterde diagnose omtrent Europa's be
vinden in wezen dan wel berust. En, helaas
erg overtuigd zal men dan toch niet wor
den, dat de situatie in werkelijkheid zoo
zeer verbetering heeft ondergaan. Want,
men mag het keeren of wenden zooals men
wil, het optimisme is in hoofdzaak geba
seerd op de herbewapening der demo
cratieën! Of dat een bijzonder soliede
basis voor gerustheid mag worden ge
noemd. is. zacht gesproken, aan twijfel
onderhevig!
Actie roept als van zelf reactie op en
zoodoende neemt men over de gansche
wereld een bewapening waar in koortsach
tige snelheid, waarvan men het einde nog
niet in de verste verten kan overzien. Ka
pitalen worden aan Mars geofferd en alle
volken ondervinden aan den lijve, wat dit
wil zeggen. Zwaar gepantserde zeekastee-
len worden te water gelaten, de motorische
afdeellngen bij het leger worden tot fan
tastische hoogte opgedreven, doch in
hoofdzaak concentreert alles zich echter op
het wapen der lucht: het vliegtuig. Of dit
wapen dan in staat zal zijn om een oorlog
te beslissen? De meeningen daaromtrent
loopen hemelsbreed uiteen, doch, zonder
Ie kort te willen doen aan de uitwerking,
die luchtbombardementen hebben, meenen
wij ons toch te moeten aansluiten bij de
genen, die. mede uit ervaring van wat zich
afspeelde in Spanje en China, van oor
deel zijn, dat het luchtwapen nimmer de
beslissing zal kunnen afdwingen, wanneer
het, onverhoopt, eens tot een botsing met
de wapenen zou komen.
Fabelachtig klinken ons in de ooren de
(ommen, die Engeland zal gaan besteden
voor de defensie, gelijk in het witboek
daaromtrent is uiteengezet. Met vrijwel
algemeene stemmen zal het parlement zich
daarmede accoord verklaren, gelijk in
Amerika het Huis van Afgevaardigden
reeds deed inzake Roosevelt's defensie
plannen, die onder het mom van neutra
liteit een directe stehn voor de Wester-
sche democratieën in Europa beteekenen.
Ook de levering van vliegtuigen aan Frank
rijk valt daaronder, meer en meer be
schouwd als een goedkoope waarborg voor
Amerika zelf. Frankrijk betaalt die leve
rantie immers contant en, alle tegenspraak
ten spijt, Amerika voelt instinctmatig, dat
rijn grenzen inderdaad liggen aan den
Rijn
Summa summarum mag men zeggen,
dat de vredesverzekering steeds duidelijker
wordt gebaseerd op het gevoel, dat de de
mocratieën weer in staat zijn om het
hoofd te bieden aan de totalitaire staten,
wanneer deze met eischen zouden komen.
Maar in hoeverre dit nu een goede basis
mag worden genoemd voor een ware vre-
desstemming? In zeker opzicht mogen
vooral de kleinere staten zich verheugen
over dezen terugkeer van het evenwicht
- het geeft hun een grooter gevoel van
veiligheid! doch aan den anderen kant
moet worden vastgelegd, dat op deze wijze
toch nimmer uiteindelijk zal kunnen wor
den gekomen tot de ontspanning, waarop
de wereld wacht. Een vrede, alleen berus
tend op de machtsidee, zal het verlossende
woord niet kunnen spreken; daarvoor
blijft ten allen tijde noodlg de idee van het
recht", in den meest uitgebreiden zin des
woords en dit begrip zoekt men, helaas,
nog met een lantaarntje
Het politieke spel wordt met groote in
tensiviteit voortgespeeld. In de eerste plaats
rondom Spanje. Zonder eenige overdrij
ving mag worden aangenomen, dat de er
kenning van Franco de jure door Frankrijk
en Engeland nog slechts een kwestie is
van dagen, misschien zelfs van uren. Dui
delijker dan wat ook geeft dit wel te ken-
ten, dat Franco het spel in Spanje heeft
gewonnen, al schijnen Negrin c.s. nog ge
neigd om het verzet in den sector Madrid-
Valencia voort te zetten. Met opzet ge
bruikten wij het woord schijnen, want de
gang van zaken doet duidelijk uitkamen,
tot de republikeinen gaame bereid zijn om
to vlag te strijken, zoo het hun naar bui-
ton mogelijk wordt gemaakt.
Reeds worden bemiddelingspogingen in
tot werk gesteld, blijkbaar onder Engel
toto leiding. Aan Franco is de beslissing.
I ™'Jft hij vasthouden aan een overwinning
tonder eenige reserve, dan zal de strijd,
™e wanhopig ook, nog worden voortgezet:
b hij bereid tot overleg, dan lijkt een einde
den jammerlijken broederstrijd bin-
ton het bereik der mogelijkheden te liggen,
voor Italië en Duitsohland is het verloop
an zaken overigens weinig bemoedigend,
jrn' Franco toont meer en meer het
undpunt te willen innemen, dat Oham-
tobaan als goed handelsman voorzag:
jwtoije voor de Spanjaarden! Hij heeft de
."'R van bedde dictaturen gaarne aan-
ki di t°en hij deze noodig had, maar nu
I .3, ,e' Pleit heeft gewonnen, wil hij zijn
."hdigheid hernemen. Het is waar-
e" jjuuk een reden te meer, dat Londen
ranjs zoozeer geneigd zijn om hun
"'"ding te heralen!
bruik11ti<iels toont Japan haast om nog ge-
wiw maken van de Europeesohe ver-
db tl' waarvan het einde wellicht spoe-
beïraft verwachten, althans wat Spanje
'eeds 113(1 1161 totdusver, hoezeer het
eerder gaarne had toegegrepen, de
ken a3 van Frankrijk en Engeland ont
doet 7i tting van het eiland Hainan
co"?,?' dat Japan meent op het laatste
van de u nog 16 moeten gebruik maken
WoM»n dat de Europeesche landen
OiiJL,vas'iRehouden in eigen werelddeel.
tisK! w°rden natuurlijk de meest ge-
benta i1<lc verklaringen afgelegd om-
het feit bedoelingen dezer bezetting, doch
ïu-ij: dat Japan zoowel de Franschc ais
bic E:.«langen daar ter plaatse door
tordm ernstig bedreigt, kan niet
n ontkend. Voorloopig wordt volstaan
PLANTSOEN 29 - LEIDEN - TELEF. 1154.
3022 (InRfZ. Med.)
met protesten, zooals we dat gewoon zijn
geraakt, dooh niettemin klinken als onder
toon der commentaren thans toch ernstiger
klanken, speciaal nu de houding der Ver-
eenigde Staten aan duidelijkheid heeft ge
wonnen.
In België is de crisis nog niet opgelost
Jaspar kon niet slagen: wie dacht op het
moment, dat er voor dezen ouden staats
man een „terugkomen" mogelijk scheen,
aan, dat de dood hem zoo plotseling zou op
roepen? Hij werd als kabinetsformateur
opgevolgd door zijn partijgenoot Pierlot,
maar de zaak-Martens vertroebelt dusdanig
de situatie, dat ook zijn falen zeker schijnt.
Arm België, dat juist krachtige leiding be
slist van noode heeft.Bovendien doet
de duur van de crisis steeds scherper naar
voren komen het verschil tusschen Vla
mingen en Walen, hetgeen zeer gevaarlijke
aspecten opent. De liberalen spelen in dit
opzicht met vuur!
Spoediger opgelost was de crisis in Hon
garije. waar het kabinet-Imredy van leider
verwisselde. Imredy maakte immers plaats
voor Teleki. doch de juiste beteekenis daar
van is nog niet te peulen. Het heeft er
echter den schijn van, dat Hongarije een
meer zelfstandige politiek wil gaan voeren,
dus minder gebonden aan de as Rome—
Berlijn, ook al wil het deze niet los laten.
Hetzelfde beeld geeft Zuid-Slavië te zien
en ook in Roemenië bemerkt men eenzelfde
streven. Economisch erkent men de waarde
van de as, doch politiek weigert men toch
zich te onderwerpen
OVER STEUNVERLEENING IS NOG GEEN
BESLISSING GENOMEN.
Op vragen van den heer Wijnkoop
betreffende verhooging van den steun
aan de tuinders in verband met schade,
teweeggebracht door de in December 1938
ingetreden vorst, heeft de heer Steen-
berghe, minister van Economische Zaken,
geantwoord, dat deze vragen door hem
thans nog niet kunnen worden beantwoord,
daar eenerzijds de omvang der schade,
teweeggebracht door de in December 1938
ingetreden vorst, nog niet met nauwkeu
righeid is kunnen worden vastgesteld,
terwijl anderzijds nog niet door hem is
beslist, zoo eenige tegemoetkoming van
deze schade uit het landbouw-crisisfonds
zal worden verleend, op welke wijze deze
steunverieening zal worden berekend en
uitgekeerd.
ONHEILSWOLKEN BOVEN DE
BOLLENSTREEK.
Uit Amerika zijn berichten ontvangen,
waaruit blijkt dat het congreslid Boykin
een nota te Washington heeft ingediend,
waarin hij verzoekt de onmiddellijke stop
zetting van den invoer van narcissen en
iris en een invoer-verbod met ingang van
1 Januari 1945 voor hyacinthen, tulpen,
lelies en convallaria's (lelietjes van dalen).
Boykin vraagt bovendien per 1 Januari
1942 een verbod tot invoer van rozen-on
derlagen
De vertegenwoordigers van de bloembol
lenstreek hebben te Washington reeds be-
INDISCHE BEGROOTING.
(Van onzen parlementairen medewerker).
Nog verscheidene sprekers kwamen gis
teren over Indie aan het woord.
Het zal den Minister van Koloniën on
getwijfeld genoegen hebben gedaan dat
een man als de heer van Lidth de Jeude
van de Memorie van Antwoord gewaagde
als van een voortreffelijk staatsstuk, dat
blijk geeft van 's Ministers juist begrip der
Ind sche samenlevhig en van een verstan
dig en voorzichtig beleid. Een pluim die
de Minister met voldoening op zijn steek
mag dragen.
De liberale woordvoerder schetste als zijn
opvatting, dat Indië voor een zelfstandig
heid op staatkundig gebied, als de petitie-
Soetardjo blijkbaar wilde, nog niet rijp is
en dat Indië ook staatkundig moet groeien.
Inzake de economische politiek betreurde
ook deze afgevaardigde het, dat door de
omstandigheden de politiek van de open
deur prijsgegeven is moeten worden. In
afwijking van anderen zag hii in de motie-
Stokvis inzake de olie niet allereerst een
strijd om het principe van staats-exploi-
tatie. maar wel over de vraag of h er veel
risico —ost worden gewaagd en du; veel
geld op het spel gezet En daarvoor gevoelde
hii niet veel. Wel was krachtig zijn over
tuiging, dat bij de exploitatie van de
bodemschatten van Indië Nederiandsche
ondernemingsgeest en Nederlandsch kapi-
sprekingen geopend om dezen slag te voor
komen.
Een „hearing" waarop het voor en tegen
der voorgestelde maatregelen zal worden
besproken zal worden bijeengeroepen.
(Msb.)
zóó hebt Gij Uw moedertaal geleerd en zoo
moet U ook vreemde talen leeren, het is
de natuurlijke methode. De Linguaphone
past deze methode toe: met behulp van de
gramofoon leert zij U in enkele maanden
een vreemde taal vlot spreien en verstaan.
U kunt een cursus huren voor f. 5.50 per
maand. Gramofoons beschikbaar.
LINGUAPHONE, Amsterdam
N.Z. Voorburgwal 112 N - Telef. 31149,
gg23 (Ingez. Med.)
taal zich niet onbetuigd moeten laten. Wat
de gezondheids-zorg betreft meende hij,
dat er meer gedaan zou kunnen worden,
doch over het afgemeen was zijn rede zeer
waardeerend over den Minister.
Het oordeel van den liberalen spreker
over de petitie-Soetardjo werd onder
schreven door den vrijzinnig-democraat
mr. Joekes, die overigens herinnerde aan
de ontstemming ten aanzien van Neder
land. zoo juist in de rede van den schei
denden Volksraad-president tot uiting ge
komen ontstemming omdat Nederland te
weinig zou doen. Hij scheen daarover
eenigszins anders te denken en schetste,
dat de saamhoorigheid in Indië groot ge
vaar loopt door het optreden van nationaal-
socialisme en communisten: is de Regee
ring vroeg hij er wel zeker van dat
zij ten volle op haar ambtenaren kan
rekenen, inzonderheid op hen die met de
NS B. sympathiseeren? Te meer is dit ge
boden. waar met het oog op den internatio
nalen toestand (Japan!) waakzaamheid ia
geboden.
Mr. Joekes wees op de omslachtige en
trage wijze waarop de Indische Begrooting
wordt behandeld. Kan dit nu niet anders?
vroeg hij.
Hii betoogde dat zoo groot mogelijke ver
vanging van het westersche door een in-
heemsch ambtenarencorps de begrooting
belangrijk zal kunnen ontlasten.
Dat de financieeie beschouwingen, die de
heer Rutgers van Rozenburg hield, ook al
in mineur stonden, sprak van zelf, en hij
voorspelde dat de klachten voorloopig nog
wel zullen aanhouden. Maar ook in staat
kundig opzicht was hij allesbehalve opti
mistisch; hij bleek de beschouwingen, den
vorigen dag door generaal Bajetto gehou
den. allerminst te deelen en herinnerde aan
de zoo juist openbaar geworden uitlatingen
van Japansche bladen, die van expansie in
de richting van Indië deden blijken. Daar
om meende hij, dat er groote bedragen
beschikbaar moeten worden gesteld om de
Indische defensie krachtig te maken. En
van Japan gesproken: als dit land. bij
monde van zijn nieuwen gezant, concessies
vraagt, moet het eerst zijn plichten maar
eens nakomen.
Een economische en staathuishoudkun
dige beschouwing hield prof. van Gflderen.
ongetwijfeld een man met groote kennis op
dit gebied.
Strekking van zijn rede was aan te too-
nen. dat de economische toestand zeer
slecht is en dat er een krachtige welvaarts-
politiek dient te worden gevoerd. Hij er
kende dat men met de bevordering der
kleine industrie op den goeden weg is. maar
was van oordeel dat zij in sneller tempo
dient te geschieden. En wanneer de Regee
ring de financieeie politiek te schriel op
vat. ook de leenings-politiek, zal men on
mogelijk genoeg geld kunnen vinden om
werken ten bate van de volkskracht tot
stand te brengen, meende prof. van Gelde
ren. Voor economische samenwerking
voelde hii veel. maar zei hij ter wille
daarvan mag men toch de eischen van het
internationale handelsverkeer niet ver-
waarloozen. In Indië moeten de middelen
worden gevonden, om een goede welvaarts-
politiek te voeren.
Ontpopte prof. van Gelderen zich, be
grijpelijkerwijs. als een voorstander der
motie-Stokvis, mr. Joekes schaarde zich bij
de tegenstanders, want al is hij in beginsel
niet tegen staatsexploitatie van olie, hij
ging er niet mee accoord de Regeering uit
te noodigen een proef er mee te nemen.
Nu wij toch weer den naam van mr. Joekes
noemen, worde nog vermeld, dat deze de
burgemeesters-benoemng te Madioen (van
een inlander) zeer toejuichte, maar zich
tegen een pensioenkorting verzette.
Een iets meer optimistisch geluid dan
anderen omtrent den financieelen toestand
liet mr. Teulings hooren; hij achtte de
situatie niet onbevredigend, maar oordeelde
dat. zoodra het mogelijk wordt, tot reserve
vorming moet worden overgegaan. Hoe dit
echter zij, hij waarschuwde tegen versobe
ring op het terrein van volksgezondheid,
bestuut, politie en onderwijs. Een pleidooi
voor betere salarissen der ambtenaren
hield de heer van Sleen: op het belang der
defensie vooral wees de heer Woudenberg;
terwijl eindelijk de heer Wijnkoop,
die de rij der sprekers sloot, zich verklaarde
voor de rijksconferentie, welke de petitie-
Soebardjo wil, en er met kracht tegen op
kwam, dat men nationaal-socialisten en
communisten in één adem noemde.
Het werd half zeven gisteravond,
alvorens deze tweede dag van het Indisch
debat kon warden beëindigd. Toen was de
eerste termijn, wat de afgevaardigden be
treft gesloten: Dinsdag komt Minister
Weiter aan het woord.
Wij hebben natuurlijk slechts het aller
voornaamste aangestipt en constateeren in
aansluiting daarop, dat het beleid van
Minister Welter over het algemeen een
gunstige beoordeeling vond. En voorts, het
geen wij gisteren reeds zeiden, dat de tijd
van de groote tegenstellingen althans voor
het oogenblik. voorbij schijnt. Ook komt
tijdens zulk een debat dp vraag op of het
juist is. wat de Volksraad-voorzitter nog
pas verklaarde dat het moederland niet
genoeg voor Indië doet. Wii gelooven dat
het niet juist is. In de discussie wordt zoo
iets trouwens door niemand beweerd al
worden er ten aanzien van verschillende
zaken natuurlijk wel pleidooien vernomen
om verder te gaan Ook ten aanzien van de
deelneming van het inlandsche e'ement
aan het bestuur ziin de meeningen plkander
meer en meer genaderd: er is vrijwel een
communus opinio, dat die deelneming ge-
wenscht is en er is feitelük alleen een
nuance-verschil of l'ever een tempo-ver
schil. Maar van eenig verzet b v teven de
burgemeester'"-benoem'-^ to Madmen d'e
zulk "en treffend "et-"-o-mt. i-n -te
mild" breede pol't'ek v-n s-n h-'d'^-n
Landvoogd is in heel deze d scuss e niets
gebleken.
Laat ons nu afwachten wat de Minister
van Koloniën te zeggen heeft.
