79sie Jaargang
ZATERDAG 11 FEBRUARI 1939
No. 24197
STADSNIEUWS
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
EERSTE NEDERLANDSCHE N.v.
1929 - 12 Februari - 1939 j
1929 - 12 Februari - 1939
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
IM. NOOMEN
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10. cts.j porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.2 35
per week .V.VT..f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden 4- portokosten.'
(voor binnenland f.0.80 per 3 mnd>
DE GELDEN VOOR HET CARILLON ZIJN
NOG STEEDS NIET BIJEEN!
Het Carillon-comité schrijft ons:
Tien jaar geleden, 'snachts half vijf.
Opgeschrikt door het geroep „het stad
huis staat ln brand", spoedde menig Lei-
denaar. Inderhaast gekleed, zich naar
Breestraat, Vischmarkt en omgeving.
Een ontzettend schouwspel vertoonde
zich aan het oog: vlammen van alle kanten
geen opening, hoe klein ook, of men zag
rook en vuur.
Het een na het ander werd door het
woedend element voor altijd vernietigd.
De mooie gevel met zijn schitterend-
beeldhouwwerk, prachtstuk uit den Renais
sancetijd, zóó zwaar beschadigd, dat men
vreesde, dat herstel niet mogelijk was.
Het interieur, de prachtige vertrekken
met hun gobelins en schoorsteenstukken,
alles weg, alles vernietigd.
Plotseling een geweldige slag; de mooie
tOTen, uit welks klokkenspel men zoo dik
wijls plechtige, maar ook vroolljke tonen
mocht horen, stortte met donderend ge
raas Ineen.
Geen wonder, dat menigeen met wee
moed ln het hart, ja, soms met een traan
ln het oog, stond te staren naar al dat
mooie, dat kostbare en kostelijke, dat in
één nacht was verloren gegaan.
En nu. tien jaar later.
Voor ons oog vertoont zich, zij het dan
nog boven de schutting, een schitterend
bouwwerk, een nieuw Stadhuis.
De oude, voorname gevel, met de uiterste
zorg gerestaureerd, is als herboren en als
straks ook het bordes gerestaureerd zal zijn
en de schutting weggenomen, dan zal men
met bewondering opzien naar dit histori
sche deel van het groote bouwwerk.
En de gevel aan de Vischmarktztjde. die
men reeds van alle kanten kan bezien, zal
den indruk geven, dat ook de hedendaag-
sche architectuur iets vermag te scheppen,
dat bewondering afdwingt.
En tusschen die beide gevels verrijst de
Stadhuistoren, slank en sierlijk, bovenop
de metalen koepel met torenspits en de
w.ndvaan van den ouden toren, vervaar
digd of gerestaureerd in het kunstatelier
van de edelsmeden Gebrs. Brom.
Als binnen enkele dagen de stut-punten
zijn weggenomen, kan men dit kunststuk
eerst goed bewonderen.
Maar in dezen toren hangen nog geen
klokken.
Aan het Carillon wordt bij de firma van
Bergen wel hard gewerkt, de klokken zijn
wel bijna gereed en het Carillon Comité
ontbreekt het niet aan ijver, maar de voor
het Carillon benoodigde gelden zijn nog
niet geheel bijeen gebracht.
En die gelden moeten er toch komen.
Ziet, als men nu eens dezen gedenkdag.
12 Februari, aangreep om ln den zak te
tasten, dan zou het Comité gerust kunnen
zijn en het Carillon aan de gemeente kun
nen overdragen als een blijk van oprechten
burgerzin.
Er zijn nog zoo heel veel Leidenaren,
die nog niet hebben bijgedragen, wel
licht wachtend op het oogenblik, waar
op zij iets meer van het mooie bouw
werk konden zien dan eenige maanden
geleden. Laten zij nu eens bijdragen
aan de totstandkoming van een werk,
dat, naar wij hopen toch maar
éénmaal voorkomt.
En zij, die reeds ln 1937 of daarna een
oodraa hebben gestort mogen eens ernstig
overwegen of hun bijdrage nog kon worden
herzien, het zil door verdubbeling, het zij
door verhooging.
Laten wit allen te zamen er toch voor
tergen, dat men bij de opening van het
théuwe stadhuis, niet alleen toespraken en
redevoeringen hoort, maar vooral, als ge
schenk van Leiden's burgerij, hoog boven
onze hoofden, de tonen van het ..Wilhel
mus" uit het nieuwe Carillon.
Penningmeester van het Comité is
de heer H. Vlieger, Rapenburg 39,
Gironummer 302400, ten name van
„Carillon Comité Stadhuis Leiden".
C F. SCHUDEL t.
ouderdom van 67 jaar is na een
~hgdurlge ongesteldheid in het Dlacones-
®nhuis alhier overleden, de heer C.. F.
oohudel, die gedurende ongeveer 45 Jaar
hd van de firma Wilhelm Schudel en Co.
rLde Ewnstraat was.
j overledene was voorts gedurende vele
Penningmeester van het bestuur der
pc Leidsche Hulpbank aan den Oude
"hn en van de Sociëteit „Amicitia", zoo
mede lid van de vroegere commissie voor
volksbijeenkomsten.
r,L"'' teraardebestelling van het stoffelijk
erschot zal geschieden a.s. Dinsdag om
thr op de begraafplaats „Rhljnhof".
De fraaie gevel van het Stadhuis aan de Breestraat. dat morgen tien jaar geleden door brand werd
verwoest. Zie voor het desbetreffende artikel het 4e Blad.
„DE PLANTENGROEI VAN ZUID-AFRIKA"
Lezing van mej. M. C. Karsten.
Gisteravond hield ln het Botanisch la
boratorium mej. M. C. Karsten uit Ter-
borg voor de Ver. ter Bevordering van de
belangen van den Hortus Botanicus, een
lezing over „De plantengroei van Zuid-
Afrika", ingeleid door den voorzitter dezer
vereeniging, den heer A. J. M. van Dijk, die
in het bijzonder de aanwezige leden der
Ver. „Arboricultura" te Boskoop welkom
heette.
Uitvoerig -behandelde mejKarsten hierop
een door haar in 1933 gemaakte "Dietsche
studiereis" naar Zuid-Afrika, waarbij zij
o.a. een indruik gaf van den beroemden
Tafelberg en van den lmposanten Indruk,
dien men verkrijgt van den zg. Duivels-
piek. Zij wees er voorts op, dat de Holland-
ders tot de eersten behoorden, die de ge
heimen van de flora aan de Kaap hebben
ontsluierd.
Zoo de Leidsche professor Hermann of
Hermanus, een der mee6t ingenieuze 17de
eeuwsche plantkundigen, die in 1672 op
gouverncmentskosten een reis naar Afrika,
Indië en Ceylon maakte. Behalve diens
ontdekkingen besprak zij die van prof. Jan
Burman (Amsterdam), van den pionier
Justus Heurnius en van Relnwardt. den
stichter van 's Lands Plantentuin te Bui
tenzorg en later professor te Leiden.
Na deze botanlsoh-historische inleiding
gaf mej. Karsten een uitvoerige beschrij
ving van Kaapstad en de daar aanwezige
botanische merkwaardigheden. De Hol-
landsche kolonie werd hier in 1652 door Jan
van Riebeek gesticht.
Zeer bezienswaardig zijn er de bloemen
markt, het slangenpark en de Gem. Bota
nische Tuinen met vele inheemsche en
exotische planten, niet te verwarren met
de Nat. Botanische Tuinen te Kirstenbosch
op de Oosthelling van den Tafelberg, die zij
eveneens breedvoerig behandelde.
Nog gaf zij o.a- overzichten van het in
1679 door Simon van der Stel gestichte
Stellenbosch. van het op 910 mijl van
Kaapstad gelegen Oudshoorn met de druip-
steengrooten („druphrT'-rs"). van de Klei
ne en Groote Karroo (Oranje-Vrijstaat)
van Kimberley, Bloemfontein. Johannes
burg, het Krügerpark enz., waarbij zij ge
legenheid vond telkenmale een uiteenzet
ting te geven van de botanische attracties.
Ook de diverse natuurreservaten met de zich
daarin bevindende plantenkundige schatten
werden breedvoerig besproken. Het Karroo-
reservaat, op 198 mijl van Kaapstad gele
gen te Whitehill bij Matjesfontein, 900 M.
-boven den zeespiegel beslaat een opper
vlakte van 16 H.A. De Nat. Botanische Tui
nen strekken zich uit over een oppervlakte
van 440 H.A. en bestaan uit een gecultiveerd
waar wilde planten uit de geheele Unie
zijn bijeengebracht en een niet geculti
veerd gebied, waar de oorspronkelijke flora
van den Tafelberg wordt aangetroffen, zij
het dan vermengd met vreemde indringers.
De Nat. Bot. Tuinen te Kirstenbosch en
het reservaat te Whitehill worden gefinan
cierd door een trust en uit de baten van
de Z. A. Botanische Vereeniging.
Na de pauze werd het gesprokene nader
toegelicht door een serie buitengewoon
Interessante lichtbeelden betreffende op
merkelijke bloemen en planten (Kirsten
bosch), het Kanoo-reservaat te Whitehill.
de botanisohe tuin te Stellenbosch, het
Krügerpark enz., waarbij tallooze bijzon
derheden in hooge mate de aandaoht trok
ken. Mej. Karsten ls tenslotte voor hare
uiteenzettingen hartelijk dank gebracht.
MET VUUR GESPEELD.
Gistermorgen heeft een vierjarig meisje,
dat even alleen thuis was, door het spelen
met lucifers een begin van brand veroor
zaakt in het perceel 4e Groenesteeg 63, be
woond door W. F. V. Een passeerende bur
ger, de metselaar F. van Mastrigt, bemerkte
het onraad en wist het vuurtje met eenige
emmers water te dooven. zoodat de inmid
dels gerequireerde motorspuit geen dienst
behoefde te doen. De schade bleef be
perkt tot eenig houtwerk en een partij
ondergoed.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd zijn voor het doctoraal examen
rechten de heer M. J. Bruigom (Den Haag)
en voor b:t candidaats-cxamen theologie
mej. L. Olie (Cegstgeesti en de heeren T.
Bruinsma (Kijkduin) en D. Wolfson (Voor
burg
RING LEIDEN EN OMSTR. VAN
CHR. ZANGVEREENIGINGEN.
De 16de Jaarvergadering.
Gisteravond is in het gebouw „Nathanaël"
de 16e jaarverg. gehouden van bovenge-
noemden Ring. Na de gebruikelijke opening
door den voorzitter den heer G. Goethart,
verwelkomde hij de niet zeer talrijke afge
vaardigden. Aanwezig waren 10 afdeelingen
uitbrengende 18 stemmen. In het kort me
moreerde hij het afgeloopen jaar en wat
daarin door de ver. werd verricht, n.l. het
concours ln Mei '38 en de uitgave van een
eigen Ringblad. De notulen van de najaars
vergadering werden voorgelegd en goedge
keurd en van de ingekomen stukken werd
nota genomen. De jaarverslagen van secre
taris. penningmeester en bibliothecaris wer
den eveneens goedgekeurd.
Het concours in '38 was goed geslaagd,
maar financieel een schadepost. Dat de
slappe en onverschillige houding van vele
vereenigingen hiervan oorzaak was. vond
de secretaris natuurlijk ergerlijk: mogelijk,
dat de uitgave van een eigen blad hierin
verandering brengt.
De penningmeester had een klein batig
saldo. Slechts twee van de 24 aangesloten
vereenigingen hadden haar jaarlijksche bij
drage nog niet betaald: hierin is dus eenige
verbetering gekomen.
Van de bibliotheek werd druk gebruik ge
maakt. Een 50-tal nummers, d. i. 1893 par
tijen. werden uitgeleend, hetgeen vanzelf
sprekend voor de bibliothecarissen veel
werk meebracht. De kascommissie, die daar
op verslag uitbracht, bevond alles in goede
orde en werd voor haar onderzoek bedankt.
De aftredende bestuursleden, de heeren
G. Goethart. voorzitter. KI. van Delft en J.
Waasdorp, bibliothecaris werden met nage
noeg alle stemmen herkozen en namen hun
herbenoeming aan.
Vervolgens had eenige bespreking plaats
over het eerstuitgekomen Ringblad Alge
meen was de uitgave goed ontvangen en was
de indruk, dat in een bestaande behoefte
was voorzien met het oog op organisatie
en propaganda voor den zang. Enkele wen
ken en toezeggingen van medewerking wer
den door de Redactiecommissie ontvangen
en rullen haar in staat stellen deze zaak
goed aan te pakken. Op verzoek van de
Redactie zal de kascommissie controle uit-
BINNENLAND.
De brand van het Leidsche Stadhuis. (Ie
en 4e Blad)
De heer G. de Raad is terecht. (2e Blad).
Uitbreiding: van onze gTensbeveiliging:.
(2e Blad).
Begrafenis van Sir Henri Deterding. (Bin
nenland, 3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Zeer stille handel - Kleurlooze markt -
Vrijwel onveranderde koersen - Ame
rika hooger - Beleggingen kalm.
BUITENLAND.
Onrust rond de bezetting van het eiland
Hainan. (Ie Blad).
Madrid wil doorvechten al is Catalonië
thans geheel verloren. (Ie Blad».
Na den «dood van Paus Pius XI. (Buiten
land. Ie Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD.
Voor het geheele land: Zacht
weer. Plaatselijk mistig, overigens
zwaar bewolkt. Eenige lichte re
gen of motregen. Matige Zuid-
Westelijke tot Zuidelijke wind.
WIE zorgt er voor Uw gezin cis
gij er niet meer mocht zijn
Onze IDEAAL-POLIS kan die
zorg op zich nemen.
BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a
Telef. 302 - Na 6 uur 2479.
8278 (Ingez. Med.)
oefenen op het financieel beheer. Voorloo-
pig komt het Ringblad om de twee maan
den uit, tegen 5 ets. per nummer. Als alle
Ringleden zich hierop abonneeren, komt er
een maandelijksche uitgave, en waarschijn
lijk wordt dan de prijs 3 ets.
Voor het concours te houden op a.s. He
melvaartsdag en den dag daaropvolgend
18 en 19 Mei) hebben zich tot dusverre 21
vereenigingen aangemeld, waaronder slechts
vijf bij den Ring aangesloten. Dit is te wei
nig medewerking van den Ring, voor wie in
de eerste plaats dit concours wordt geor
ganiseerd.
Na rondvraag werd de vergadering op de
gebruikelijke manier door den heer Koenen
van Wassenaar gesloten.
LUCHTBESCHERMING VOOR DE
SCHOLEN.
De Commissie inzake de luchtbescher
ming voor de scholen heeft dezer dagen
aan de hoofden van inr chtingen van
openbaar en bijzonder onderwijs een cir
culaire gezonden, waarin verzocht wordt
de evacuatie, d.w.z. het onder geleide buiten
het schoolgebouw brengen der leerlingen,
reeds nu onder oogen te zien zulks in af
wachting van de vaststelling van het al-
meene luchtfceschennin/gsclan, dat de
plaatsen regelt, waarheen de kinderen
moeten worden gebracht als zij het
"choolge'ocuw verlaten hebben.
EERSTE LEIDSCHE HULPBANK N.V.
In de gistermiddag gehouden algemeene
vergadering van aandeelhouders der N.V.
Eerste Leidsche Hulpbank aan den Oude-
Rijn ''jn de jaarstukken onveranderd vast
gesteld.
Besloten werd geen dividend uit te kee-
ren (vorig jaar 2Het bestuur onder
ging geen wijziging.