STADSNIEUWS
Wetsontwerp tot regeling
der spelling ligt gereed
DINSDAG 7 FEBRUARI 1939
No. 24193
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
79ste Jaargang
Mr. dr. H. Vos overleden
Ledenvergadering
3 October-vereeniging
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque» en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zflttf
per 3 maanden ...1f.2.33
per week .TV.".'.', f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
GROOT KENNER VAN HET PUBLIEK.
RECHT.
Wijlen Mr. H. Vos.
In den ouderdom van 80 jaar is na
een slechts kortstondige ongesteldheid
overleden 'mr. dr. H. Vos, een van de
beste kenners van ons staats-, gemeen-
te- en administratief recht.
H. Vos werd op 17 October 1858 te Leeu
warden geboren, bezocht het gymnasium
aldaar en deed. na met goed gevolg eind
examen te hebben afgelegd, eveneens met
goed gevolg eind-examen aan de Rijks-
H.B.S. te Leeuwarden. Den 6en October
1877 werd hij aan de Universiteit alhier
als student ln de rechten ingeschreven.
Hij studeerde onder leiding van de hoog
leeraren Goudsmit (Romelnsch reoht)Vis
sering (economie), Modderman (encyclo
paedic), Buys administratief en staats
recht), Van Boneval Faure (privaatrecht)
en Van der Hoeven (strafrecht).
Bij zijn studie voelde hij zich echter het
meest aangetrokken tot het onderwijs van
Buys en het was onder diens leiding, dat
hij zich meer in het bijzonder op de studie
ln de staatrechtswetenschappen toelegde,
in welke vakken hij zioh weldra als een
der beste leerlingen van Buys onderscheid
de Hij promoveerde den 8sten Juli 1886
alhier tot doctor in de staatswetenschap
op een proefschrift getiteld: ..Publiekrech
telijke Geschillen" (cum laude) en in de
rechtswetenschap op stellingen.
Van 1903 tot 1907 was hij als lector ln
de encyclopaedic der rechtswetenschap aan
onze Universiteit verbonden ter vervan
ging van prof. mr. W. van der Vlugt, die
toen wegens zijn lidmaatschap van de
tweede Kamer op non-activiteit was ge
steld.
Het onderwerp van zijn dissertatie, de
administratieve rechtspraak, vooral ge
schreven onder den Invloed van Buys, was
in het jaar 1886, als geheel, nog weinig in
ons land beschreven, maar kreeg vooral
Sractische beteekenis door de toen aan-
angige Grondwetsherziening, welke zich
voor het eerst met dit onderwerp inliet.
Dit onderwerp heeft steeds zijn groote
belangstelling gehouden. In 1902 verscheen
van zijn hand een verhandeling over het
zelfde onderwerp onder de titel: „Admini
stratieve Rechtsspraak", naar aanleiding
van de inmiddels verschenen latere litera
tuur over deze stof,
In 1894 verscheen van zijn hand een be
werking van de „Rechtsspraak over de Ge
meentewet", welke in 1925 werd gevolgd
door een Supplement, looper.de tot 1 Jan.
1925.
Sinds 1897 redigeerde mr. Vos het Week
blad voor Burgerlijke Administratie, waar
in een lange reeks van hoofdartikelen over
verschillende onderwerpen van zijn hand
Is verschenen. In 1922 is dit orgaan over
gegaan ln het Weekblad voor Gemeente
belangen.
Ter gelegenheid van zijn 75sten verjaar
dag werd mr. Vos benoemd tot ridder in
de Orde van den Nederlandschen Leeuw.
Voorts werd hem bij deze gelegenheid door
de Vereeniging van Nederlandsche ge
meenten in samenwerking met de firma N
Samson, uitgeefster te Alphen aan den
Rijn onder den naam „Uit de geschriften
van mr. H. Vos" een boekwerk aangebo
den. bevattende een keurverzameling uit
de geschriften van den thans ontslapen
rechtsgeleerde. Het doel van deze uitgave
was tweeledig, in de eerste plaats hulde te
brengen aan den alom bij de beoefenaren
van het publiek recht bekenden schrijver;
in de tweede plaats om zooveel mogelijk
uit den rijken schat zijner geschriften op
gemakkelijke wijze, in geordend verband,
toegankelijk te maken voor heden en toe
komst.
De teraardebestelling van het stoffelijk
overschot zal plaats vinden as. Donder
dagmiddag om 1 uur op de begraafplaats
.Rhljnhof".
BRAND IN EEN ZEESCHIP.
Ongewone gebeurtenis in onze stad.
Het zal nog wel niet vaak zijn voorgeko
men, dat de hulp van de Leidsche brand
weer weid ingeroepen voor het blusschen
van een brand in eenzeeschip.
Dit was gistermiddag het geval, toen een
begin van brand ontstond in het vooronder
van het motorschip „Jaba", metende 260 ton
en in lossing liggende in den Rijn nabij Van
Hoeken's houthandel.
In dit vooronder, dat het personeel als
slaapplaats dient, staat een vulkachel,
welke met briketten wordt gestookt. Ver
moedelijk heeft deze kachel te fel gebrand,
waardoor de houten betimmering is gaan
smeulen. De knechts, die rook uit het voor
onder zagen komen, hebben aanvankelijk
geprobeerd het vuurtje zelf te blusschen,
doch slaagden daarin niet, zoodat gister
middag omstreeks kwart voor vijf de assis
tentie van de brandweer werd gevraagd.
De rruotorspuit onder commando van in
specteur Oouzy verscheen spoedig ter
plaatse en bezwoer het gevaar met één
waterstraal.
De schade bleef beperkt tot eendge fclee-
dingstukken en wat beddegoed.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het doctoraal examen
rechten: mej J J. van Staveren (Den
Haagi: voor het Candidaatsexamen In
disch Recht: mej. B. G. K. Ockers, (Den
Haag).
Voor het Doctoraal examen Geneeskun
de: de heer M. J. Hagen (Delft): voor het
Candidaatsexamen Indisch Recht: mej. E.
de Jongh Swemer (Leiden i en voor het
Doctoraal examen Indisch Recht: de heer
C. R. M. Meyer, (Leiden).
Minister bestrijdt handhaving der
spelling 1934.
Alvorens in de Memorie van Antwoord
aan de Eerste Kamer nopens de Onder-
wijsbegrooting in te gaan op de bijzon
dere vragen, die zich inzake de spelling
kwestie voordoen, legt de minister den
vinger bij de verzekering van verschil
lende leden, dat onrust en agitatie op
het punt van de schrijfwijze der Neder
landsche taal zullen blijven voortduren,
totdat de spelling 1934 algemeen is in
gevoerd. De minister merkt hiertegen
over op, dat eventueele onrust en agita
tie voor de regeering uiteraard geen
gegevens zijn, waarnaar zij haar beleid
regelt.
Het betoog, dat de spelling-1934 dient te
worden gehandhaafd en algemeen ingevoerd
wordt in het Voorloopige Verslag met name
gesteund door een viertal argumenten.
Ten eerste zou deze spelling een vooruit
gang beteekenen en mag de klok niet wor
den teruggezet. De minister is overtuigd,
dat met betrekking tot geslacht en voor
naamwoord de spelling-1934 voor de taal
een achteruitgang beteekent. Hij neemt
haar dus niet voor zijn rekening; gezwegen
nog van de noodzakelijkheid, dat te dezer
zake een nauwe samenwerking met België
wordt verkregen en in stand gehouden.
Ten tweede zouden de kinderen volgens
de regels 1934 onderwezen zijn en is een
wijziging daarin uit onderwijs oogpunt on
verdedigbaar. Dit, argument mist kracht.
Ook vroeger hebben wijzigingen plaats ge
had, die toen dus wei mogelijk waren.
Vooral is de stelling onjuist, dat de kin
deren sinds 1934 den naamvalsuitgang niet
meer hebben leeren gebruiken. Immers
wordt in regel 5 van het in dat jaar tot
stand gekomen Koninklijk Besluit voorge
schreven. dat de buigingsuitgang n gebruikt
wordt „bij het lidwoord, het voornaamwoord
en het bijvoeglijk naamwoord, in het enkel
voud, bij de namen van mannelijke personen
en van dieren, die uitsluitend een mannelijk
individu aanduiden".
Alle kinderen hebben dus geleerd, den in
vloed van het geslacht op lidwoord, voor
naamwoord en bijvoeglijk naamwoord te
kennen en toe te passen.
Ten derde zouden de onderwijskrachten
voorstander zijn van de spelling-1934. Deze
bewering is in haar algemeenheid onjuist;
zoowel onder onderwijzers als onder de
leeraren wordt ook een andere overtuiging
aangetroffen en bij hun eigen schriftelijken
arbeid toegepast.
Aangezien de regels 1 tot 3 ruimte lieten
voor twijfel, heeft de minister aan de com-
missie-Fockema Andreae verzocht hem al
lereerst op dit terrein van voorlichting te
dienen. Het rapport, dat reeds ontvangen is
en in het algemeen duidelijke lijnen trekt,
liet intusschen nog enkele vragen open,
waaromtrent de minister spoedig een nader
rapport verwacht. Alsdan zal een wijziging
van het Koninklijk Besluit bevorderd wor
den in den geest, als reeds bij de memorie
van antwoord aan de Eerste Kamer op 9
April 1938 is kenbaar gemaakt.
Een wetsontwerp met betrekking tot
de schrijfwijze der Nederlandsche taal
is gereed en wordt thans, aangezien het
ook voor het rijk over zee zal gelden,
toegezonden aan de daartoe aangewezen
instanties in Nederlandsch-Oost-Indië,
Suriname en Curacao.
Dat tegen een regeling bij Koninklijk
Besluit, die van de als wettelijke erken
de spelling afwijkt en niet op een wet
berust, bezwaren kunnen worden inge
bracht, heeft de regeering ten vorige
jaren erkend; maar zij achtte en acht
ook thans nog een voortgaan op den
bereids in 1934 ingeslagen weg in af
wachting van de tot stand te brengen
wet voorshands geboden, zulks om door
een conservatoiren maatregel de ver
warring niet te vergrooten en om niet
door het scheppen van een vacuum
nieuwe onzekerheid te doen ontstaan.
(Voor de andere gegevens ontleend aan de
Memorie van Antwoord zie men pagina 2
van het 3e Blad).
Nabij het station Maam, op de lijn Utrech tArnhem is gisteravond een electrische
cersonentrein met een zandtrein in botsing gekomen. De conducteur van den zand-
frein. die zich in den gekantelden bagagewagen bevond (rechtsi werd gewond. Links
®b de foto ziet men het eerste rijtuig van den personentrein. (Voor bijzonderheden
zie men ,pag. 1 van het 3e Blad).
DE JAARVERSLAGEN GOEDGEKEURD.
De 3 October-Vereeniging hield gister
avond in de bovenzaal van café-restaurant
„In den Verguiden Turk" haar gebruike
lijke voorjaarsvergadering, welke zooals
gewoonlijk slechts matig was bezocht.
De voorzitter, de heer W. van der Laan,
heette allen welkom op deze eerste ver
gadering in 1939 en sprak zijn beste wen-
schen uit voor aller welzijn in dit jaar. Spr.
herinnerde vervolgens aan de oorlogsdrei
ging. welke dit jaar aan de 3 October-
viering vooraf ging. Gelukkig konden de
feestelijkheden alle doorgang vinden,
waardoor de vereeniging voor een groot
financieel nadeel gevrijwaard bleef. Helaas
trad de regen op den feestdag zelf als spel
breker op. zoodat het vuurwerk volkomen
in het water viel.
Desondanks sluit de rekening met een
klein batig saldo, hetgeen tot blijdschap
stemt, temeer wanneer men daarbij in
aanmerking neemt, dat het ledental zich
nog steeds in dalende lijn beweegt.
Spreker hoopt, dat door deze laatste
mdedeeling voor vele Leidenaars een
aansporing moge zijn om als lid toe te
treden, daar het onbegrijpelijk is, dat
zoovelen, die warm voelen voor Leiden's
historie en traditie, zich aan dien
moreelen plicht onttrekken.
Spr. betreurde het ten slotte, dat de
handel in toegangskaarten voor het avond-
feest op het Schuttersveld steeds ernstiger
afmetingen aanneemt. Het bestuur zal niet
aarzelen om wanneer dit euvel voortduurt,
daartegen maatregelen te nemen.
De secretaris, de heer E. W. Wichers Rol-
landet, las vervolgens de door den heer
L. E. Nieuwenhuizen Segaar samenge
stelde notulen, welke onveranderd werden
goedgekeurd.
Het Jaarverslag van den secretaris maakte
allereerst melding van de beide hoogte
punten in het Koninklijk gezin: de ge
boorte van Prinses Beatrix en het regee-
ringsjublleum van H.M. de Koningin. Bij
deze laatste gelegenheid was de 3 October-
Vereeniging vertegenwoordigd bij het défilé
op den Amsterdamschen Dam. Vervolgens
werd stilgestaan bij de dreigende dagen
voorafgaande aan den 3 Octoberdag en de
aanbieding van een paukenpaard aan het
6de regiment veldartillerie om daarna uit
voerig te gewagen van het verloop van den
eigenlijken herdenkingsdag van Leiden's
ontzet en de daaraan voorafgaande taptoe.
Ook dit verslag eindigde met een op
wekking om het ledental te versterken,
waartoe de aanstaande 50ste feestviering
temeer een gereede aanleiding moge zijn.
Het jaarverslag werd onder dank goed
gekeurd. waarbij de voorzitter namens de
geheele vereeniging zijn erkentelijkheid
betuigde voor het vele werk. dat de heer
Rollandet op zoo voortreffelijke wijze ver
richt (applaus).
Uit het jaarverslag van den penning
meester, den heer P. Boot Jr., vernamen
■wij, dat de ontvangsten bedroegen
f. 22.360, waarvan contributie f. 4180; op
brengst Schuttersveld f. 16.780 (waarvan
staangelden f.8900 en entrée's f.6700).
De uitgaven bedroegen f. 21.970. zoodat
er een voordeelig saldo is van f 390. De
voornaamste uitgaafposten bedroegen
middagfeest f. 8875 en avondfeest f. 7075.
Ook dit verslag werd onveranderd en
onder dank vastgesteld, nadat de accoun
tant en de kascommissie daartoe hadden
geadviseerd. De heer Boot werd voor zijn
accuraat gevoerd beheer gedéchargeerd.
De periodiek-aftredende bestuursleden,
de heeren mr. F. J. J. Trapman, B. Buur
man en J. W. Cahen werden met bijna al-
gemeene stemmen herkozen.
Bij de rondvraag werden verscheidene
opmerkingen gemaakt.
De heer Wesseling opperde het denk
beeld om een populair 3 October-lied te
doen componeeren. dat karakteristiek is
voor het feest van Leiden's ontzet en
overal in ons land en waar Nederlanders
wonen, wordt gezongen, evenals het liedje
Van Coppelstock. Leiden's ontzet was toen
evenzeer als de inneming van Den Briel
een gebeurtenis van nationaal belang.
De voorzitter zegde overweging toe
Uitvoerig werd van gedachten gewisseld
over den achteruitgang van het ledental,
welke in het afgeloopen jaar ongeveer 180
bedroeg.
Teneinde het ledental te stimuleeren
werd besloten om in verband met de dit
jaar te houden 50ste feestviering uit
sluitend in 1939 van nieuwe leden
geen 50 cent administratiekosten te heffen,
zoodat ook voor hen de contributie f. 1 50
bedraagt.
Te circa half elf sloot de voorzitter de
vergadering.
MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSCHE
LETTERKUNDE.
De Maatschappij der Nederlandsche Let
terkunde benoemde tot lid de heeren ds.
M. ten Broek. dr. W. van den Ent. Chr. de
Giaaf, prof J. J. Henneman. dr. Win. Rou-
lens en dr. A. Wekker.
BINNENLAND.
Minister Patijn over de Nederlandsch-
Duitsche betrekkingen. (3e Blad).
Het beleid van minister Slotemaker de
Bruine. (3e Blad).
Het feest der spoorwegen; Utrecht krijgt
60.000 gasten. (Binnenland, 3e Blad).
Het Centr. Bureau voor de Tuinbouwvei
lingen vraagt groote re bevoegdheid in
zake afzet en prijsvorming. (Land- en
Tuinbouw, 3e Blad).
Electrische trein te Maarn op zandtrein
gereden. (3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Beperkte handel - Kalme markt - On
regelmatige koersbeweging - Amerika
weinig veranderd - Beleggingsafdeling
prijshoudend.
BUITENLAND.
Chamberlain verzekert, dat Engeland ach
ter Frankrijk staat. (Buitenland, le BI
De Italianen in Spanje. (Buitenland, le BI.)
De ontruiming van Catalonië. Bij duizen
den komen de vluchtelingen Frankrijk
binnen. (3e Blad).
Onthullingen over de aanslagen in Enge
land. (Buitenland, le Blad.
De Duitsche geldmiddelen en het gebrek
aan tal van goederen. (Buitenland,
le Blad).
Een recordvlucht Londen-Kaapstad (Lucht
vaart, 2e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD.
Voor het geheele land: Zwakke
tot matige Zuidelijke tot Zuidwes
telijke wind. Helder tot licht be
wolkt. Later in het Westen wel
licht toenemende bewolking.
Droog weer. Weinig verandering
in temperatuur. Des nachts lichte
vorst tot temperatuur om het
vriespunt.
VEREENIGING VAN TECHNISCH-
VETSMELTERS.
Dezer dagen is hier ter stede een verga
dering gehouden van belanghebbenden uit
het technisch-vetsmeltersbedrijf. Hierbij
werd besloten tot oprichting van de ver
eeniging: Vereeniging van Technisch-Vet-
smelters (V.T.V.) Het doel der vereeniging
is o.a. „het scheppen van een betere ver
houding in het technisch-vetsmeltersbe
drijf. waardoor de afzet tegen loonende
prijzen mogelijk wordt".
In een volgende vergadering zullen de
statuten worden behandeld, en daarop de
Koninklijke bewilliging worden aange
vraagd. De zetel der vereeniging is te Rot
terdam gevestigd.
Het bestuur is als volgt samengesteld: J.
A van Walsum, Rotterdam, voorzitterR.
W. Weyers, Rotterdam, vice-voorzitter Ch.
M. Nijveen Amsterdam, secretaris; S. Ga-
zan, Amsterdam, penningmeester. Het bu-,
reau van den secretaris is gevestigd Duiven-
drechtschekade 18, Amsterdam (O.)
