Binnenland
Nieuw gebouw in den Haag voor de B.I.M.
LEIDSCH DAGBiiD, Donderdag 26 Januari 1939
Derde Biad
No. 24183
Organisatie van de lichamelijke
opvoeding
79s(e Jaargang
Faillissementen in 1938
Uil Ned. Oost-Indië
De aardbeving in Chili
van ernstigen aard
Dagbladreclame
Besprekingen over te nemen maatregelen
Een „nationale stichting" gevormd
Uit de reeds vroeger gepubliceerde cijfers
betreffende den omvang der faillissementen
bleek, dat, over een reeks van jaren gezien,
in het tijdsverloop 1932 tot en met 1936
zeer veel faillissementen werden uitgespro
ken. Het jaar 1937 bracht een gunstigen om
mekeer; het aantal faillissementen daalde
in dat jaar bijzonder sterk.
In de Mededeeling van de afdeeling Ge
rechtelijke- en armenzorgstatistiek worden
thans vermeid de voorloopige gegevens over
1938. De vermindering van het aantal fail
lissementen duurde voort; in 1938 werden
in totaal 2526 faillissementen uitgesproken
tegen 3125 in 1937; het overeenkomstige
cijfer van 1936 bedroeg 4405. De daling in
1937 was dus sterker dan in 1938; in eerst
genoemd jaar vermindering van 29 pet., in
1938 19 pet. (Bij deze cijfers zij er op ge
wezen, dat de cijfers, ontleend aan de
maandelijksche opgaven, afwijken van de
definitieve cijfers in de faillissements
statistiek vermeld, o.a. doordat bij de
maandelijksche gegevens niet uitgeschakeld
kunnen worden de gevallen van failliet
verklaring. die later vernietigd werden door
verzet, hooger beroep of cassatie).
In alle maanden van 1938 was het aantal
faillissementen lager dan in de overeen
komstige maanden van het voorafgegane
jaar. Een belangrijk verschil gaven de
maanden April, Juli en October: in 1938
werden in genoemde maanden resp. 223, 163
en 195 faillissementen uitgesproken tegen
resp 305 242 en 257 in 1937.
Bij raadpleging der cijfers, gesplitst naar
bedrijven en beroepen valt te constateeren,
dat voor verscheidene groepen de cijfers
voor 1938 veel gunstiger zijn. O.a. daalden
de cijfers belangrijk ten aanzien van de
volgende groepen: bouwbedrijven (1937
307. 1938 228>, bereiding van voedingsmid
delen iresp. 235 en 149), warenhandel )930
en 754), verkeerswezen (268 en 199) Voor
de rubriek „overige faillissementen" kwam
het cijfer van 929 op 768: in deze rubriek
zpn begrepen de faillissementen, ten aan
zien van welke nog geen opgave omtrent
bedrijf of beroep werd gedaan.
Per 100 000 inwoners bedroeg het voorloo-
plg cijfer der uitgesproken faillissementen
in totaal 29.1 tegen 51.7 en 36.3 in 1936 en
1937 Uit de specificatie naar de provincies
blijkt, dat het relatieve cijfer 1 per ïoo.OO
inwoners) van Noordholland wederom het
hoogst was (in de jaren 1936 1937 en 1938
resp. 75.3. 51.6 en 41.1) en dat van Zeeland
het laagst '1938 12.6).
Ten aanzien van de 7 gemeenten met
meer dan 100.000 inwoners wordt opge
merkt. dat de cijfers van 1938 voor Amster
dam. 'sGravenhage en Groningen lager
waren dan van 1937. terwijl ZU voor Eind
hoven. Rotterdam en Utrecht vrijwel gelijk
bleven en voor Haarlem een weinig hooger
waren.
HOFJACHT IN HOOG-SOEREN.
Prins Bernhard heeft gisteren deelgeno
men aan een jacht op grof wild. welke op
uitnoodiging van de Koningin te Hoog-
Soeren en Gortel is gehouden. Verder na
men aan deze jacht deel de heeren vice-
admiraal F. Bauduin. chef van het militaire
huis van de Koningin, jhr. mr. C. Dedei,
particulier secretaris van den Prins. mr. J.
C. baron Baud. Kamerheer van H.M. de
Koningin, F. v. Zuylen van Nyevelt. mr.
Th. graaf van Lynden van Sandenburg E.
Cremers en H. Th. s'Jacob van Staverden.
De buit was zeer bevredigend.
HET PRINSELIJK GEZIN.
Het Prinselijk gezin is gisteravond in
Den Haag aangekomen.
REGEERINGSERWTENSOEP MET KLUIF.
Haarlem's werkloozen zullen binnenkort
8e primeur hebben van den aankoop van
goedkoope regeeringserwtensoep met kluif
in blik. Ze zal 15 cent per blik kosten. De
regeering neemt daarmede een proef en
heeft Haarlem daarvoor aangewezen.
Msb.
DUITSCHE MEISJES
ZONDER PAS.
Naar wij vernemen heeft de regeering het
voornemen een regeling te treffen voor de
Duitsche dienstmeisjes die op 1 Februari
as niet naar Duitschland terugkeeren en
dus hier zonder geldige papieren zouden
vertoeven. Het is te verwachten dat een
zeer groot aantal Duitsche meisjes aan den
oproep terug te keeren naar Duitschland
gehoor zal geven. De meisjes die echter
Diet teruggaan en wier passen dus op 1
Februari vervallen zijn, zullen opnieuw een
werkvergunning moeten aanvragen. De in
specteur der Koninklijke Marechaussee zal
dan over het al of niet verleenen van de
werkvergunningen hebben te beslissen. Hij
zal zich tiaai bij waarschijnlijk door den
vreemdelingendienst laten voorlichten.
Voorts zal aan de meisjes die een werk
vergunning krijgen vermoedelijk ook een
Identiteitskaart worden verstrekt. (Tel.)
Indertijd hebben we vermeld, dat de
directie van de Bataafsche Import Maat
schappij. dochteronderneming van de Ko
ninklijke Petroleum Mij. aan vier architec
ten, t.w. de heeren ir. G. Friedhoff, A. J.
Kropholler, J. J. P. Oud en ir. D. Roosen
burg opdracht had verstrekt voor het ma
ken van een ontwerp voor een kantoor
gebouw aan den Wassenaarscheweg, hoek
Floris Grijpstraat te 's-Gravenhage. Na be
oordeeling van de vier ontwerpen is dat
van den heer J. J. P. Oud uitgekozen om
verwezenlijkt te worden.
In 1940 moet het gebouw, waarvan wij
hierboven de teekening van den voorgevel
plaatsen, gereed zijn.
Bij den opzet van het plan moest reke
ning worden gehouden met verschillende
eischen, zooals personeelsbezetting ten ge
tale van plm. 550 man, uitbreidingsmoge
lijkheid tot plm. 1200 man, koffie-kamer-
recreatiezaal voor 200 personen, in afzon
derlijk paviljoen, installaties van verschil
lenden aard ten dienste van het bedrijf enz.
Het hoofdgebouw is lang en smal en telt
zonder de parterreverdieping nog 4 verdie
pingen en een archiefverdieping.
AANHOUDING WEGENS BEDRIEGELIJKE
BANKBREUK.
De Goudsche politie heeft gisteren te
Gouda een ingezetene aangehouden, die
aan zijn faillieten boedel een bedrag van
f. 1000 onttrokken heeft. De man had een
bankbiljet van f. 1000 in het sleutelgat van
zijn huisdeur verstopt, waar het door de
politie ontdekt is.
Het biljet is in beslag genomen. De aan
gehoudene is ter beschikking der justitie
gesteld.
BELGISCH RIJNSCHIP IN DEN
STORM VERGAAN.
Bemanning naar Wcmeldinge gebracht.
Het Belgisch Rijnschip „Aline" (schipper
Potter) is gistermiddag even na vijf uur
door het stormweer overvallen en gezon
ken. De bemanning, bestaande uit vier per
sonen, wist zich in de roeiboot in veilig
heid te brengen en is later door de sleep
boot „Secunda" (kapitein Voiker) opgepikt
en te Wemeldinge aan land gebracht.
Het schip was geladen met zand en op
weg naar België.
BIJ HET OVERSTEKEN VAN DEN
WEG GEGREPEN.
Om ongeveer 5 uur gistermiddag reed
een bestelauto, bestuurd door den 21-jari
gen E. O. H., op de Regentesselaan te Den
Haag een 67-jarigen voetganger J. E.. die de
straat wilde oversteken, aan. Het slacht
offer liep een schedelbasisfractuur op en
werd door den gemeentelijken geneeskun
digen dienst naar het ziekenhuis aan den
Zuidwal overgebracht.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Tot havenmeester van Amsterdam is
benoemd de onder-havenmeester, de heer
de Vries.
GEVOLGEN VAN NOODWEER.
BATAVIA, 26 Jan. (Aneta/A.N.P.) Vol-
êyns thans verzamelde gegevens werden
tijdens het jongste noodweer in Oost-Java
in de onderdistricten Karang-Binangoen en
".agah niet minder dan respectievelijk 133
*n 1)4 huizen vernield. Ook de dtstrictsge-
angenis te Karangbinagoen is door een
omgevallen warlngin-boom vernield. Het
"'«rlctskantoor is beschadigd. Voorts zijn
^''schillende persoonlijke ongevallen
r.Si' binnenlandsche bestuur heeft maat-
Sv'en tot steun genomen.
VLIEGTUIG VERLIEST ALUMINIUM-
PLAAT.
Gistermiddag te ongeveer één uur kwam
op den Koninginneweg te Amsterdam een
aluminiumplaat uit de lucht vallen, die
eerst tereeht kwam op het dak van een
huis en van daar op straat rolde. De zeer
lichte metalen plaats veroorzaakte geen
schade of ongevallen.
Het bleek, dat een boven de stad vlie
gend militair toestel een Fokkerjager van
het type D. 21. dat door de fabriek wordt
ingevlogen, alvorens aan Soesterberg te
worden overgedragen, een gedeelte van de
metalen beplating van een der vleugels
had verloren.
Na terugkeer op Schiphol kon de vleugel
gemakkelijk hersteld worden.
JUWELIERS OPGELICHT.
Eenigen tijd geleden vervoegde zich bij
een juwelier op het Spui te 's-Gravenhage
de 37-jarige J. G. T„ een juwelierszoon uit
IJsselstein. Deze kwam een partij dasspeld
jes aanbieden, waarover, naar hij zeide,
reeds gecorrespondeerd was, en die in
IJsselstein niet te verkoopen waren. Inder
daad had de Haagsche juwelier met een
firma in IJsselstein over dasspelden gecor
respondeerd, zoodat de man niets kwaads
vermoedde.
Hij accepteerde de dasspelden dan ook
en betaalde contant. Enkele dagen later
kwam T. opnieuw bij den juwelier, en nu
vroeg hij om enkele filigrain-gouden bro
ches. waarvoor hij afnemers beweerde te
weten. De juwelier gaf ze mede, en enkele
dagen later herhaalde dit zich nog eens,
beide malen zonder dat T. de broches be-
taalde
Toen de juwelier geruimen tijd niets
hoorde, schreef hij een briefkaart naar
IJsselstein met de vraag, waar de afreke
ning van de broches bleef, waarop het ant
woord kwam. dat men daar van broches
niets afwist. Dit was voor den juwelier na
tuurlijk aanleiding de zaak bij de politie
aan te geven, waarop een signalement van
T. werd verspreid. Uit het onderzoek bleek
voorts al spoedig, dat de dasspelden, welke
hij te 's-Gravenhage had verkocht, afkom
stig waren van Amsterdamsche juweliers,
waar hij op dezelfde wijze te werk was ge
gaan. T. had hoegenaamd geen relatie
meer met de zaak van wijlen zijn vader te
IJsselstein.
Na Den Haag en Amsterdam kwam voor
hem Rotterdam aan de beurt, doch dat
werd zijn ongeluk. Hij kwam hier bij een
juwelier, die de zaak niet vertrouwde. Deze
liet de politie opbellen. Toen de politie in
den winkel kwam, bleek al spoedig, dat men
te doen had met den man. wiens signale
ment door de Haagsche politie was ver
spreid. zoodat zijn arrestatie volgde. Hd is
overgebracht naar Den Haag en als het
onderzoek is geëindigd, gaat bij naar Am
sterdam.
T., die een blanco stralregister heeft,
heeft een volledige bekentenis afgelegd.
(N.R.Ct.)
BRAND TE ZAAMSLAG.
In de buurtschap Reuzenhoek on de ge
meente Zaamslag heeft gisterochtend een
felle brand gewoed. Een groote loods, eigen
dom van gebr. Verlinde, is tot den grond
afgebrand.
De loods bestond uit twee deelen. In het
eene deel bevond zich een hoeveelheid re-
geeringsgraan van een half millioen K.G.,
in het andere deel was een vlasserij geves
tigd. Daar is vermoedelijk door het warm-
loopen van een as de brand ontstaan.
De brandweer van Zaamslag slaagde er
niet ln het vuur te blusschen doch wel
wist men te voorkomen.' dat een schuur,
die slechts op korten afstand van de loods
lag, werd aangetast. Graan, vlasserijmachi-
nes en een partijtje vlas konden niet ge
borgen worden. Alleen het graan was ver
zekerd.
RESIDENTSBENOEMINGEN.
BATAVIA, 26 Jan. (Aneta/A.N.P.) Be
noemd is tot resident van Batavia H. A.
van Loghem. thans resident ter beschik
king van den gouverneur van West-Jaya
Verder is benoemd tot resident ter beschik
king van den gouverneur van West-Java dr.
A C. Tobi, thans assistent-resident eerste
klasse ter beschikking van den resident van
Priangan.
Aan mr. C. C. J. Maassen, wd.-adviseur
van agrarische zaken, en aan mr. H. C.
Hartevelt, regeeringsgemachtigdc voor al-
gemeene zaken, is de rang en titel van
resident verleend.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
SCHIP MET 31 OPVARENDEN VERGAAN?
Lloyds heeft een bericht van de kust
wacht te Saintives in Cornwall (Engeland)
ontvangen, waarin gezegd wordt, dat een.
reddingsboei met den naam .SS. Wilston
Glasgow" gevonden is. Ook is het Hik van
een man opgehaald. Zes mijlen ten westen
van Saintives is een aan den grond geloo-
pen schip gezien, terwijl lijken in de na
bijheid dreven.
Op «rond van deze berichten vrees: men.
dat de „Wilston" met de geheele beman
ning, bestaande uit 31 koppen, in den laat-
sten storm vergaan is.
SLECHT WEER IN ENGELAND.
Het spoorwegverkeer in een groot deel
van Engeland wordt ontwricht door
sneeuwstorm, mist en overstroomingen Ook
het wegverkeer wordt belemmerd, terwijl
de telefonische verbindingen beschadigd
zijn. Luchtdiensten zijn stopgezet. Men ver
wacht, dat de sneeuwval spoedig zal ein
digen, doch door regen zal worden gevolgd.
ZOON VAN JOUHAUX VERONGELUKT.
Paul Jouhaux, de zoon van den secreta
ris-generaal van het Fransche vakverbond,
is niet ver van Versailles bij een auto-onge
luk om het leven gekomen.
DRAMA IN EEN TREIN.
Tusschen Bad Nauheim en Butzbach
heeft zich in een compartiment van een
trein een afgrijselijk drama afgespeeld. In
het compartiment had een vader met een
vijfjarig kind plaats genomen. Een tweede
reiziger kwam het compartiment binnen en
legde een grooten koffer in het bagagenel
Toen de trein zich in beweging zette, viel
de koffer uit het net, juist op het kind. He
kind brak den ne'k en was op slag dood. Dc
vader sprong onmiddellijk op. trok zijn me
en stak den anderen reiziger neer. deze
overleed na enkele oogenblikken.
Dc ongelukkige vader meldde zich later
bij de politie.
WASSEN BEELDEN NAAR AMERIKA.
Chrlstoffel Columbus komt heden op
nieuw in Amerika aan, maar dezen keer in
schitterend gezelschap: Lodewijk XVI en
Greta Garbo. Daladier en Isabella van
Spanje. Franklin en Maurice Chevalier,
vergezellen hem.
vengenoemde Franschen wordt moeg^
bracht. De oogen van de beelden hebben
een levende uitdrukking. De haren, die één
voor één op het hoofd zijn aangebracht,
zijn met historische preciesheid geverfd.
Aan de costumes zijn alle Parijsche anti
quairs te pas gekomen.
De beelden zijn bestemd voor een
Fransch-Amerikaansch wassenbeeldenmu-
seum in New York.
DEFINITIEVE BERICHTEN ONTBREKEN
NOG.
De gevolgen van de aardbeving in Chili
blijken van catastrophalen aard te zijn.
Talrijke bruggen en spoorlijnen zijn ver
nield. zoodat hulptreinen het centrum van
de aardbeving niet kunnen bereiken. Te
Santiago heerscht groote opwinding, daar
juist in den laatsten tijd velen naar Con-
cepcion zijn vertrokken om daar den zomer
door te brengen. Het ministerie is bijeen
gekomen om over het organiseeren van een
hulpactie te beraadslagen.
Volgens de laatste berichten heeft de
aardbeving een ware ramp veroorzaakt van
Chilian tot Concepcion.
Officieele berichten melden, dat te Con
cepcion duizend dooden en talrijke gewon
den zijn gevallen. De halve stad is vernield
of beschadigd.
In Lota vielen vijftien dooden en vijftig
gewonden, in Talcahuano veertien dooden
en honderd gewonden.
Volgens berichten van uitgezonden vlieg
tuigen is Chilian de hoofdstad der provin
cie Nuble verwoest.
Het aantal slachtoffers is onbekend, maar
zou verscheidene duizenden bedragen.
De Britsche ambassade heeft de Chi
le ensche»regeering de diensten aangeboden
der kruisers Exeter en Ajax.
Nader wordt nog gemeld:
Er komen nog slechts onvolledige be
richten binnen over aardschokken in
het gebied van Midden- en Zuid-Chili,
waarbij naar men gelooft, 15.000 per
sonen zijn omgekomen, van wie 10.000
te Chilian, een stad op 65 K.M. ten
Oosten van Concepcion, waar, naar ge
meld wordt, de gebouwen, met inbe
grip van een theater, dat 's nachts in
stortte, waarbij alle bezoekers het leven
verloren, vrijwel alle zijn verwoest.
De dooden worden snel ter aarde besteld.
Er bevinden zich veel gewonden op straat.
Er is een algemeene trek naar de open
velden.
AUTO-ONGELUK MET VIJF DOODEN.
Gistermorgen is de auto van een fabri
kant uit Dresden bij Jüterbogh op den weg
naar Luckenwalde in botsing gekomen met
I een tractor met aanhangwagen. Vier per
sonen werden hierbij op slag gedood twee
Hoe Daladier vervoerd wordt!
zwaar gewond. Een der gewonden overleed
na in het ziekenhuis te zijn opgenomen.
Een Fransche architect, Albert Tanerède.
en een beeldhouwer uit Parijs, hebben dit I
heterogene gezelschap met zich mee geno- 1
men aan boord van de Champlain. De Ame
rikanen hebben nimmer een wassen beel- I
denmuseum gehad en wachten met nieuws- 1 g 11 iet te VerVflllffdl
gierigheid op de verzameling die door bo- I 53
Het rijkscollege voor de lichamelijke op
voeding heeft met de hierna te noemen
organisaties besprekingen gevoerd over de
vraag, op welke wijze en door welke midde
len de lichamelijke opvoeding van het ge
heele Nederlandsche volk door een eens
gezinde aotie bevorderd kan worden.
Deze besprekingen hebben geleid tot
de oprichting van een federatief ver
band. dat voorloopig is genaamd: „Na
tionale stichting tot bevordering van
de Volkskracht", en dat zal arbeiden op
de door het college in zijn rapport „de
school en de lichamelijke opvoeding"
aangegeven grondslagen, in de eerste
plaats dus met inachtneming van het
beginsel, dat de lichamelijke opvoeding
voor alles aan het schoolonderwijs on
verbrekelijk verbonden moet blijven.
Naast een doelmatige propaganda ter
stimuleering van de lichamelijke school-
opvoeding zal er naar worden gestreefd
de belangstelling en medewerking van
het geheele volk te verkrijgen voor de
lichamelijke opvoeding der schoolvrije
jeugd, waarbij wordt uitgegaan van de
gedachte, dat de lichamelijke vorming,
als integi eerend deel van de opvoeding,
de volkskracht verhoogt. Derhalve zal
■Ie stichting, ter bereiking van dit doel.
haar actie op een zoo breed mogelijke
basis voeren.
Deze nieuwe organisatie zal voorts in het
gemeen werkzaam zijn als coördineerend
n centraal dirigeerend lichaam op het ge-
jied der lichamelijke opvoeding. Een der
gelijke werkzaamheid, waaraan algemeen
behoefte werd gevoeld, ontbrak tot nog toe
in ons land.
Het college, onder welks auspiciën de
coördinatie tot stand kwam, zal in de
stichting uitsluitend een adviseerende stem
hebben, terwijl de aangesloten organisaties
haar volkomen zelfstandigheid zuilen be
houden, doch gemeenschappelijk zullen na
gaan. welke middelen aan het beoogde doel
dienstbaar gemaakt kunnen worden.
Bij de keuze der organisaties, die tot sa
menwerking werden uitgenoodigd. heeft het
college aan een kern gedacht, die uiter
aard voor uitbreiding vatbaar is. De vol
gende organisaties hebben aan de oprich
ting medegewerkt en zijn derhalve in de
stichting vertegenwoordigd:
a. de Vereeniging van leeraren en onder
wijzers in de lichamelijk opvoeding in Ne
derland:
b. de Nederlandsch-christelijke Vereeni
ging van leeraren en onderwijzers in de
lichamelijke opvoeding:
c. de Nationale R.-K. Vereeniging van
leeraren en onderwijzers in de lichamelijke
oefening:
d. het Nederlandsch Olympisch Comité;
e. de interdiocesane Jeugdcommissie;
f. het Centraal verband van christelijke
organisaties voor de lichamelijke opvoe
ding;
g. de Nederlandsche Arbeiderssportbond;
j h. de Nationale Vereeniging tot bcvorde-
ring van harmonische lichaamsontwikke-
ling;
i. het Comité ter bevordering van de
I lichamelijke opvoeding van het Nederland
sche volk:
j. het Comité-Graafland.
Het b tuur zal binnenkort, worden sa
mengesteld.
Een voorloopige commissie ter voorberei
ding der werkzaamheden is gevormd onder
voorzitterschap van mr. A Baron Schim-
melpenninck van der Oye. Het secretariaat
dezer voorloopige commissie is gevestigd in
het departement, van onderwijs, kunsten
en wetenschappen. Oostduinlaan 2 te Den
Haag, Kamer 37.
