STADSNIEUWS
Militair vliegveld komt
bij Katwijk
ZATERDAG 21 JANUARI 1939
No. 24179
Nieuwe Eerste Nederlandsche N.V.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
79ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De uitbreiding der
Academie
Het bezoek van
Prins Bernhard
Automatische verkeers
lichten
Het besluit is gevallen
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRiJS> DER; ADVERTENTIES:
3D «ftS'PÈrt'egel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agent&bafcpen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd 2iJn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.3
RECTOR-MAGN1FICUS EN PRAESES-
OÓLLEGII VOEREN HET WOORD.
Na de gisteren gepubliceerde rede van
den president-curator der Universiteit, mr.
A. van de Sande Bakhuyzen, werd namens
den Academischen Senaat het woord ge
voerd door prof. mr. E. M. Meyers, waar
nemend rector-magniftous, die uiteenzette,
dat de Academische Senaat steeds groote
belangstelling koestert in den toestand,
waarin het stoffelijk omhulsel van de
academie zich bevindt. Vaak worden offi-
cieele openingsplechtigheden gehouden op
oogenblikken. dat het gebouw nog niet
voltooid is; dit kan hier niet gezegd wor
den, want de verbouwing heeft geheel haar
beslag gekregen en de lokalen zijn grooten-
deels ook reeds in gebruik genomen. Spr.
trok vervolgens een vergelijking tussdhen
de wel zeer matige eischen. welke de senaat
in 1877 stelde en hetgeen thans tot stand
is gebracht. Maar onder deze eischen was
er ook een. welke niet zoo bescheiden was.
namelijk het voordeel om te komen tot een
groot auditorium, dat zes tot zevenhonderd
personen kon omvatten. Hoewel de senaat
er zijn vreugde over uitspreekt, dat deze
ingrijpende verbouwing en nog wel in de
zen tijd, waarin naar alle kanten op be
zuiniging wordt aangedrongen, tot stand
is gekomen, zoo hoopt de senaat toch, dat
er eens een lokaliteit zal kunnen gevonden
worden, waarin bij plechtige bijeenkomsten
niet alleen curatoren, senaat en studenten,
maar aan allen belangstellenden een plaats
zal kunnen worden ingeruimd.
Hadden president-curator en rector-
magniflcus van het hoog verheven kathe
der af de aanwezigen toegesproken, de ver
tegenwoordiger van de studenten, de heer
f. E. Vlielander Hein hield zijn toespraak
vanaf de lager gelegen lezenaar. Spr. be
gon zijn vreugde erover uit te spreken.dat
hem verzocht is te spreken, waar luisteren
steeds gebod en gewoonte was. Zoo iemand,
dan gold den student in deze heilige hallen
het gezegde, dat spreken zilver, maar zwij
gen goud is. Spr. sprak vervolgens zijn
vreugde over de verbouwing uit. Zoo gaarne
immers zijn wij trotsch op de groote be
faamdheid, welke onze Academie geniet,
doch ook zouden wij trotsch willen zijn op
den tempel zelve, van waaruit die faam de
wereld veroverde. Door het nieuwe gebouw,
dat thans naast het oude klooster verrezen
is, wordt deze wensch reeds ten deele be
vredigd.
Nu kan Leiden er zich op beroemen niet
slechts een zijner oudste, maar ook een
zijner nieuwste gebouwen in zijn acade
misch complex te tellen, inderdaad geen
slechte symboliek voor de liefde tot hand
having van oude gewoonten en de durf om
vóór te gaan op het wetenschappelijk pad;
twee kenmerken, die de Leidsche academie
haar aantrekkelijkheid en haar hooge peil
hebben gegeven.
Spr. besloot; De academie kreeg heden
nieuwe ruimte om haar vleugels te ont
plooien. Moge zij met des te vrijer en for-
scher wiekslag omhoog blijven stijgen, uit
de duisternis van gisteren, in de schadu
wen van heden, het licht van morgen te
gemoet.
Hierna sloot de president-curator deze
plechtige bijeenkomst. De aanwezigen be
zichtigden hiema het nieuwe gedeelte, na
afloop waarvan curatoren en senaat recep
tie hielden in de nieuw daartoe beschik
baar gestelde ontvangzalen.
De tentoonstelling van prenten, betrek
king hebbende op de geschiedenis der Leid
sche Universiteit, welke in een der zalen
van de nieuwe uitbreiding door mevr. Iden-
burg—Siegenbeek van Heukelom is inge
richt, blijft tot nader aankondiging op
werkdagen ter bezichtiging opengesteld.
STADHUISBOUW TE EINDHOVEN.
Onze stadgenoot ir. J. van der Laan is
door het gemeentebestuur van Eindhoven
uitgenoodigd om het door hem ingediende
Plan in de openbare prijsvraag voor den
stadhuisbouw in die gemeente, nader uit
werken. Soortglijke uitnoodigingen zijn ge
richt tot ir. J. den Boer architect te Vught.
C. van Moorsel, architect te Voorburg en
brof. ir. H Th. Zwiers, architect te Haarlem.
„PRO PATRIA" BIEDT EEREWACHT AAN.
Naar „V.C.T.", het orgaan vaji het
Leidsche Studentencorps meldt, heeft
het bestuur van „Pro Patria" aan zijn
Beschermheer, Z. K. H. Prins Bernhard
ter gelegenheid van Zijn bezoek op
Vrijdag a.s. een eerewacht aangeboden,
welk aanbod bereids is aanvaard.
DE VACATURE-DR. LOCHER.
UITVOERING DER WERKZAAMHEDEN
HEDEN BEGONNEN.
In den afgeioopen nacht is een aan
vang gemaakt met de uitvoering der
werkzaamheden, welke verband hou
den met den aanleg der automatische
verkcerslichtinstallatie nabij het kruis
punt BreestraatKort Rapenburg.
Deze installatie had reeds lang moeten
functlonneeren, doch door de zeer vertraag
de aflevering door de Duitsche Siemens-
fabrieken, is een groote achterstand ont
staan.
Naar wij hedenochtend bij informa
tie vernamen is ook nu nog niet te ver
wachten, dat de installatie op zeer kor
ten termijn in werking zal worden ge
steld, want er ontbreekt een belangrijk
onderdeel, een relais, dat nog steeds
niet uit Berlijn is afgezonden.
Teneinde met de overige werkzaamheden
gereed te zijn, wanneer dit relais eindelijk
arriveert, is men thans begonnen met het
leggen der z.g.n. „verkeers-drempels".
Ned. Herv. Kerkeraad ziet vervulling
dringend noodzakelijk.
Naar wij vernemen heeft de Gemeente-
commissie der Ned. Herv. Geimeente den
kerkeraad dezer gemeente doen weten, dat
zij, doordat geen overeenstemming met het
College van Notabelen bereikt kon wor
den over verhooging der kerkelijke belas
ting, momenteel geen gelden beschikbaar
kan stellen ter vervulling van de vacature-
dr. Locher. In verband hiermede heeft de
kerkeraad den dringenden wensch uitge
sproken tot een bespreking over deze zaak
door Gemeente-commissie, Notabelen en de
Commissie van Eeredienst. De kerkeraad
acht het zeer gewenscht, dat in deze vaca
ture. welke reeds sinds 24 April 1938 voort
duurt, wordt voorzien.
STICHTING „HET LEIDSCHE
VOLKSHUIS".
Verslag over het laatste exploitatiejaar.
Wij ontvingen het verslag over de werk
zaamheden en den geldelijken toestand van
bovengenoemde stichting gedurende het
tijdvak 1 September 193731 Augustus 1938.
Hieraan is het volgende ontleend:
Mogen wij wat de werkzaamheden betreft
met groote voldoening op dit jaar terug
zien. de geldelijke toestand der Stichting
blijft helaas de grootste zorgen baren. Wel
is waar mogen wij ook ditmaal met groote
erkentelijkheid melding maken van een gift
van Dr. C. J. Wynaendts Francken, tot dek
king van ons tekort, dit neemt niet weg,
dat een nadeelig saldo op de exploitatie ook
thans niet te voorkomen was. De oorzaken
van dezen zorgelijken toestand liggen uit
sluitend in den nood der tijden: ondanks
het zuinigst en meest zorgvuldig financieel
beleid, kunnen de verminderende inkom
sten (vooral die uit ons kapitaal) de steeds
stijgende uitgaven niet dekken, en tot een
inkrimping der werkzaamheden, welke het
doel onzer Stichting medebrengt, meenen
wij niet te mogen besluiten, nu juist in deze
tijden aan het sociale werk, waarvoor het
Volkshuis gesticht werd. grooter behoefte
bestaat dan ooit. Wij doen daarom opnieuw
een beroep op den steun van een ieder, die
met doel en werkzaamheid onzer Stichting
sympathiseert.
Hte bezoek van oud en jong blijft stijgen
en bewijst duidelijk, dat voordrachten,
clubs, tentoonstellingen, jeugdwerk, kinder
leeszaal enz. in een drineende behoefte
voorzien. Het nadeelig saldo bedraagt on
geveer f. 1900.
GEM. H B S.
Viering van het 75-jarig bestaan.
In September a.s. zal het 75-jarig be
staan der Leidsche Gemeentelijke H.B.S.
gevierd worden. Er heeft zich een voorloo-
Ka comité gevormd, dat zich voorstelt een
feestprogramma samen te stellen in den
zelfden geest als dat bii het 60-jarig jubi
leum der school geschied is. Belangstel
lende oud-docenten en oud-leerlingen kun-
ben naam en adres opgeven bij mej. dr.
Z. Huisman de Sitberlaan 96, alhier.
Plan-Leiderdorp definitief
van de baan.
Eenige weken geleden heeft het Tweede
Kamerlid Krijger de volgende vragen ge
steld aan den minister van Defensie:
1. Ls de minister bereid mede te deelen
of waar is dat plannen in voorbereiding
zijn voor het aanleggen van een militair
vliegveld in de omgeving van Katwijk,
welke plannen direct in verband zouden
staan met het voornemen van de Regee
ring om Schiphol in te richten tot centraal
vliegveld?
2. Is de minister, gelet op de Ln de ver
gadering van de Tweede Kamer van 20
December j.l. Eehouden beraadslagingen,
bereid voor de uitvoering van het in vraag
1 bedoelde plan zich tot niets te binden,
vóórdat de Volksvertegenwoordiging van
die plannen kennis heeft kunnen nemen
en gelegenheid heeft gehad zich er over
uit te spreken, in verband met definitieve
plannen van de Regeering ter oplossing
van het vliegveldvraagstuk voor de Inter
nationale luchtvaart?
Op deze vragen heeft thans minister Van
I Diik het volgende geantwoord:
In verband met de uitbreiding van de
militaire luchtvloot bestaat nog dringende
behoefte aan twee groote militaire vlieg
velden. welke zoo mogelijk in de Vesting
Holland moeten zijn gelegen. Een omvang
rijk onderzoek heeft aangetoond, dat daar
voor slechts enkele geschikte terreinen zijn
te vinden, wanneer thans althans oneven
redig hooge kosten zullen worden ver
meden.
Daarbij komt. dat de keuze van de plaats
voor een militair vliegveld mede afhanke
lijk is van den afstand tot een burgerlijk
luchtvaartterrein met intensief luchtver
keer. zulks ten einde de veiligheid in de
lucht zoowel voor de burgerlijke als
voor de militaire luchtvaart Het in ge
vaar te brengen en te voorkomen, dat in
iet, bijzonder bii .slecht zicht d" militaire
oefeningen op ontoelaatbare wijze zouden
moeten worden ingeperkt.
Reeds geruimen tijd geleden werd ln de
nabijheid van Katwijk een terrein gevon
den, dat aan de gestelde eischen van
bodemgesteldheid voldoet. Echter moest,
nadat de voorbereidingen tot den aankoop
der gronden waren getroffen, met de ver
dere uitvoering der plannen worden ge
wacht. zoolang niet zou zijn beslist over
het aanleggen van een centraal vliegveld
voor het internationale luchtverkeer in de
nabijheid van Leiderdorp.
De daardoor ontstane vertraging
kan, met het oog op de belangen van
de landsverdediging, niet langer wor
den aanvaard, zoodat dan ook besloten
is de plannen tot het aanleggen van
een militair vliegveld bij Katwijk ten
uitvoer te leggen. De ligging ten op
zichte van Schiphol is daarvoor geen
beletsel. Wel zal, wanneer Schiphol
niet het centraal vliegveld voor het
internationaal luchtverkeer zou worden
bestemd, voor een ander centraal
vliegveld dan niet meer een terrein in
de nabijheid van Leiderdorp kunnen
worden gekozen, maar zou daarvoor
een plaats moeten worden gezocht, op
grooteren afstand van het militair
vliegveld bij Katwijk gelegen.
(Zooals men weet heeft minister
Van Buuren zijn voorstel inzake Lei
derdorp gehandhaafd, hoewel de
Tweede Kamer er tegen was! Minister
Van Dijk stoort zich daaraan echter
niet en maakt door den aanleg van
een militair vliegveld te Katwijk den
aanleg van een luchthaven te Leider
dorp onmogelijk. Minister Van Buuren
zal thans noodgedwongen moeten toe
geven! Red. L. D.).
In verband met het bovenstaande wordt
het eerste gedeelte van de eerste vraag
bevestigend beantwoord, het tweede ge
deelte in zoover ontkennend, dat een mili
tair vliegveld bij Katwijk toelaatbaar is,
ongeacht de bestemming, welke aan Schip
hol als burgerlijk vliegveld al dan niet
als centraal vliegveld wordt gegeven,
de tweede vraag ontkennend beantwoord,
omdat de eischen van de landsverdediging
langer uitstel niet toelaten.
Het kalf en de pat
Laat dit spreekwoord niet
op U van toepassing worden.
Slait daarom NU een ongeval- j
lenverzekering bij de
BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a
IM. NOOMEN
Telef. 302 - Na 6 uur 2479.
7210 (Ingez. Med.)
KUNSTKRING VOOR ALLEN.
Henriëtte Bosnians (piano)
Louis Zimmermann (viool)
Raphael Lanes (cello)
Wèl is op het Kunstkringconcert van
gisteravond bewezen, dat zélfs musici van
groote reputatie, soms terdege gelegenheid
moeten vinden zich „ln" te spelen.
Immers: wie gemeend zou hebben, dat
bovengenoemde musici, tezamen vormend
het Concertgebouw-Trio, onmiddellijk onze
aandacht vasthielden, vergist zich.
Noch Smetana's melodieus, doch overigens
vrij on-interessant Trio op. 15, noch daar
na de Sonate voor viool en piano op. 18
van Richard Strausz, typisch en jeugdig-
geestdriftig specimen van dezen Oosten-
rij kschen meester, konden ons uitermate
boeien.
Niet dat het spel, individueel bezien, in
eenig opzicht tot teleurstelling aanleiding
gaf. Zimmerman's prachtig dragende toon
en onfeilbare zekerheid, Henriëtte Bosman's
muzikaal begrip en fijnzinnigen aanslag en
de sonore, sterk gedifferentieerde, expres
sieve klanken uit de cello van Lanes: zij
waren weer volkomen aanwezig.
Maar anderzijds waren er factoren, die
een volmaakt samengaan verhinderden. De
verhoudingen deugden niet steeds: de
vleugel was vóór de pauze gesloten en dus
bewoog Henriëtte Bosmans, wier toucher op
zich zelf toch al niet krachtig is. zich te
veel op den achtergrond. Vooral Lanes do
mineerde. Daarbij viel een zekere matheid
en machinaliteit. alsof de uitvoerenden zich
niet bijster voor het werk interesseerden, te
onderkennen. Het trio maakte in Smetana
hoe voortreffelijk overigens technisch de
vertolkingen ook mochten zijn den in
druk van drie solisten, wier spel langs
elkander heen ging. Slechts zelden werd
zoodoende een volledige harmonie bereikt.
Dit moge vreemd klinken, daar waar het
zulke superieure musici betreft. Ook in de
sonate van Strausz viel meer de enorme
routine, in het bijzonder van Zimmermann
en diens punctualiteit op, dan innerlijke be
levenis, waardoor deze compositie weliswaar
vlot en zeker werd voorgedragen, doch zon
der de inspireerende „vonk", die wij in
Strausz zoo gaarne beluisterd hadden.
Het „ware" musiceeren kwam eerst na
de pauze.
De bekende Debussy-sonate werd een ver
rassing na het voorgaande. Henriëtte Bos
mans en Lanes hadden in de uitvoering van 1
dit werk een kennelijke vreugde en dit re
sulteerde in een natuurlijk wederzijds be
grip, waarbij beider aangeboren muzikali
teit, distinctie, voorname klank en gevoe
lige nuanceering opvallend waren. Hier
hoorden wij intuïtief subliem ensemblespel,
uitmuntend door klankevenwicht, getui
gend van een groot begrip voor de wonder-
schoone kleurenmengeling dezer aan stem
mingen zoo rijke comDOsitie. Een edel kun
stenaarschap werd hier gedemonstreerd,
een volkomen realiseeren van hetgeen de
componist bedoeld heeft. Wij onderkenden
wederom de uitnemende capaciteiten van den
cellist Lanes, bij wien de pianiste zich voor
treffelijk aansloot.
En dit geïnspireerde spelen vond zijn
voortzetting in Beethoven's geniaal geschre
ven Trio op. 70 No. 1, waarvan speciaal het
„Largo expressivo" vertolkt werd op de
wijze, die slechts het geheim van groote
kunstenaars is.
Ook Zimmermann, wiens violistisch
kunnen onaanvechtbaar is en die nog steeds
treft door zijn benijdenswaardig élan, gaf
zich volledig, zoodat wij van deze repro
ductie zonder reserve konden genieten.
Thans was er geen sprake meer van een te
veel op zichzelf staan. Het was een zuivere
en bezielde weergave van Beethoven's dien
doorvoeldP schepping. Het succes van dit
trio kon dan ook. vooral na de Dauze, niet
anders dan bijzonder hartelijk zijn. En
gaarne hebben wij ons bij de gebrachte
hulde aangesloten!
BINNENLAND.
De Eerste Kamer over het defensiebeleid.
(4e Blad).
Minister Van Dijk deelt mede dat bij Kat
wijk een militair vliegveld zal worden
aangelegd. (Ie Blad).
Regeling der paardenfokkerij; memorie van
antwoord aan de Tweede Kamer.
(Land- en Tuinbouw, 4e Blad).
De Sterrit naar Monte Carlo; Nederland
sche Athene-rijders niet in Dyon aan
gekomen. (Laatste Berichten, le Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stüle handel - Zwakke markt - Ach-
teruitloopende koersen Amerika lager
Beleggingsmarkt kalm.
BUITENLAND.
Commentaar op Schacht's heengaan. (Bui
tenland, le Blad).
Ciano te Belgrado. (Buitenland, le Blad).
Goebbels over en tegen Amerika. (Buiten
land. le Blad).
Verdere vorderingen van Franco. Barcelona
rechtstreeks bedreigd. (Buitenland, le
Blad.)
De Japansche minister Arita over de bui-
tenlandsche politiek. (3e Blad).
liet debat in de Fransche Kamer over de
buitenlandsche politiek voortgezet.
(4e Blad).
Nieuw kabinet-Spaak in België gevormd.
(Buitenland, le Blad).
Wiedemann Duitsch consul-generaal te San
Francisco. (Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 2 VAN HET VIERDE BLAD.
Voor het geheele landKrachtige
tot matige Zuidelijke tot Weste
lijke wind. Aanvankelijk betrok
ken met regen, later tijdelijk op
klarend. Iets zachter des nachts,
overdag iets kouder.
LEIDSCHE AMATEUR FOTOGRAFEN-
VEREENIGING.
Hedenmorgen om 8 uur 50 is de 55-
jarige sjouwerman H. T. op het terrein der
Hollandsche Consuructiewerkplaatsen aan
den Zoeterwoudscheweg van een hoogte van
bijna 2 meter uit een kraan gevallen, waar-
bii hii met het hoofd od den grond terecht
kwam. Daar de man uit het rechteroor
bloedde is hii door den E.H.D. ter observatie
naar het Academisch Ziekenhuis vervoerd.
Men verzoekt ons mede te deelen,
zulks naar aanleiding van een eerder ver
melde opgave van het Handelsrcriste" der
K. v. K.. dat de apotheek der N.V Zieken
fonds „Tot Hulp der Menschheid" alhier
blijft bestaan, doch in andere handen is
overgegaan.
Kleuren- en Cine-opnamen op
Kodachrome,
Voor een goed gevulde zaal sprak gister
avond de heer P. Beijlsmit, vertegenwoor
diger der Kodak over bovengenoemd on
derwerp. Kleurenfotografie staat heden
ten dage in het brandpunt van ieders be
langstelling en het is verbazingwekkend te
zien, hoe in betrekkelijk korten tijd deze
soort fotografie bijna vervolmaakt is. Al
blijft natuurlijk de zwart-wit fotografie
voorloopig wel hoofdzaak, toch wint de
kleurenfoto snel veld.
Aan de hand van prachtige diapositie
ven en 16 m.m. Cinefiims toonde de spre
ker aan hoever de techniek der kleuren
fotografie reeds is gevorderd en wat de
oorzaak is. dat ze reeds in zoo ruimen
kring beoefenaars vindt.
Vooral de Cinefilm wekte ieders be
wondering. Kinderopnamen, natuuropna
men. actucele momenten, alles rolde in
kleurige pracht aan het oog voorbij.
De voorzitter was de tolk van alle aan
wezigen toen hij den spreker dankte voor
zijn amusante en bovenal kunstzinnige
voordracht.
