Leidsche Ambachtsschool verlengt
haar onderwijs
79sie Jaargang
WOENSDAG 18 JANUARI 1939
No. 24 W
Practïsche opleiding in het bedrijf
Eerste Nederlandsche
Rallye-equipe uitgeschakeld
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Volgens het leerlingstelsel
Auïo van Polak maakte
val van zes meter
De drie inzittenden bleven
ongedeerd
Gedragsregels tijdens de
rerduisteri ngs oefen ing
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarlel. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd ztjnl
per 3 maanden .7.... t.2.33
per week ..1.f.0.18
Franco per post f. 2:35 per maanden portokost en.
(voor binnenland f.0.80 per S mndjj
In een gisteravond gehouden bijeen
komst van het bestuur der Ver. „De
Leidsche Ambachtsschool" met ver
tegenwoordigers van de gemeente Lei
den, de Kamer van Koophandel en van
organisaties van werkgevers en werk
nemers, heeft de voorzitter, de heer ir.
J. J. G. van Hoek een uiteenzetting
gegeven van het bij eerstgenoemd
bestuur gerijpte voornemen om met
ingang van 1 April a_s., wanneer 180
leerlingen de dagschool zullen ver
laten, een „leerling-opleiding in het
bedrijf" in het leven te roepen, welke
is bedoeld als practïsche aanvulling
van bet ontvangen onderwijs gedu
rende de beide schooljaren.
Deze aanvulling wordt noodzakelijk
geacht als gevolg van het in 1935 goj
nomen besluit van den Minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen, waarbij de cursusduur van alle
dag-ambachtsscholen werd terugge
bracht van drie tot twee jaar.
Ir. van Hoek zet de plannen uiteen.
De heer van Hoek heette allen welkom.
In het bijzonder den vertegenwoordiger van
het gemeentebestuur, den heer H. A.
Vriend en gaf vervolgens een kort over
zicht van de geschiedenis der vooropleiding
van den aanstaanden ambachtsman aan
de thans ruim 55-jarige Leidsche Am
bachtsschool, waaruit de sterke groei dezer
inrichting bleek.
Aan het einde van den vorigen cursus
bedroeg het aantal leerlingen, dagschool
538, vakavondschool 483, landmachinisten
41, typografencursus 96, machinisten-
avondsdhool 25, totaal 1183.
Spr. stond hierna uitvoerig stil bij de
ontwikkeling der vakopleiding, welke aan
vankelijk bestond uit een practïsche op
leiding in het bedrijf en daarna voor een
groot deel in handen kwam van de
Ambachtsscholen.
Tot voor korten tijd, aldus spr., meende
men in de Ambachtsschool en het leerling
stelsel een groote tegenstelling te zien.
De tegenstelling tusschen vakschool en
leerlingstelsel is echter geleidelijk minder
geworden, vooral nu sedert 1919 het
Nijverheidsonderwijs bij de wet geregeld Is.
Geleidelijk is men gekomen tot meer waar
deering van het leerlingstelsel. De School
kan niet uitsluitend in een volledige vakop
leiding voorzien. Men wil dan ook te Leiden
komen tot een combinatie van de Am
bachtsschool en de leerlingopleiding in het
bedrijf.
Toen in 1935 de toenmalige Minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen be
sloot den cursusduur van alle dagam
bachtscholen in het land terug te brengen
van 3 tot 2 jaren, werd ook dóór het be
stuur van onze Ambachtsschool uitgezien
naar middelen om tot een zoo volledig
mogelijke voorbereiding der jongens voor
het bedrijfsleven te komen.
De Ambachtsschool kan in de 2 jaren aan
den leerling niet meer geven dan een
elementaire vooropleiding voor het bedrijf.
Deze vooropleiding moet in het bedrijf
worden voortgezet.
Het bestuur der Leidsche Ambachts
school heeft hierin aanleiding gevonden de
nazorg voor de leerlingen van de verkorte
dagschoolopleiding ter hand te nemen,
omdat naar zijn meening in geen geval de
vakopleiding na de 2-jarige schoolopleiding
mag eindigen.
De hiervoor genoemde nazorg heeft men
zich gedacht als:
le. een leerlingopleiding in het bedrijf
volgens een leerovereenkomst;
2e. het volgen van practisch en theore
tisch vakonderwijs aan de Vakavondschool,
verbonden aan de Ambachtsschool.
Deze nazorg welke te beschouwen is als
voortgezette vakopleiding, verdient aan
dacht om de volgende redenen:
le. de overgang van Ambachtsschool tot
werkplaats is geleidelijker, omdat de jon
gen nog eenigen tijd leerling blijft, doch
hu in het bedrijf;
het bedrijf en de werkplaats worden
meer dan tot dusver in de vakopleiding
ingeschakeld;
3e. Bij het voortgezette Avondarnbachts-
onderwijs kan geheel rekening worden ge-
met de behoeften der leerlingen,
wat bij de dagschoolopleiding niet altijd
mogelijk is.
Eevaring ts op geen enkele school te lee
ren deze moet de jeugdige werknemer in
rwf 0Pdoen.
jrtpoj een leerlingenopleiding volgens een
Jvv den patroon met de ouders, ten over-
v?n het schoolbestuur gesloten leer
overeenkomst, wordt door alle partijen
erkend, dat de opgeleide leerling is en nog
twee jaar leerling blijft. Zijn positie onder
scheidt zich van die der anderen in het
bedrijf werkzaam zijnde jongelieden, die
in hoofdzaak als jonge werknemers be
schouwd moeten worden.
Het inschakeiein van het bedrijfsleven in
het vakopleidingsproces Is van groote be-
teekenis voor de doeltreffendheid van de
vakopleiding, omdat de Jongen, wat zijn
opleiding betreft, na het verlaten der Am
bachtsschool nog 2 jaren in het bedrijf ver
der opgeleid wordt door of vanwege zijn
patroon of directie en daarbij onder toe
zicht van het bestuur der Ambachtsschool
blijft. De patroon heeft daarbij verplichtin
gen op zich te nemen en zal in dit geval
veel meer belangstelling hebben voor een
goede vorming van den jongen dan voor
jongens, die als werknemers volgens ar
beidscontract in dienst genomen zijn. De
jongen zal in zijn patroon niet ln de eerste
plaats zijn werkgever, doch wel zijn leer
meester zien en weten, dat het zijn plicht
is zooveel mogelijk te leeren en ervaring op
te doen. Zijn patroon zal hem daarbij in
alle opzichten behulpzaam willen zijn.
Zooals reeds vermeld, is het volgen van
de lessen aan de Vakavondschool, verbon
den aan de Ambachtsschool, voor den
onder leercontract gestelden jongen ver
plicht. De door hem ln het bedrijf opgedane
practische ontwikkeling moet gesteund wor
den door een verdere schoolsche vorming.
Aan de Avondschool zullen de leerlingen
verder geoefend kunnen worden in die
practische werkzaamheden, waartoe over
dag het bedrijf geen gelegenheid biedt, ter
wijl zij zich in de avonduren tevens ver
der kunnen oefenen in het lezen en maken
van teekeningen, voornamelijk betrekking
hebben op den overdag ln het bedrijf te
verrichten practischen arbeid.
Boveniden kan nog een avond per week
besteed worden aan onderwijs in vaktheo
rie, geheel in verband met het gekozen
ambacht of vak.
Voor een leerlingstelsel, dat aan de wette
lijke bepalingen voldoet, kan onder be
paalde voorwaarden aan rechtspersoonlijk
heid bezittende instellingen en vereenigln-
gen voor dit doel rijkssubsidie worden ver
leend.
Bij de alhier voorgenomen regeling zullen
de ouders van een door een Ambachtsschool
met 2-jarigen cursus gediplomeerden oud
leerling. met een patroon of fabrieksdirec-
tie ten overstaan van het Bestuur der Am
bachtsschool een leerovereenkomst voor den
duur van ten hoogste 2 jaar kunnen aan
gaan.
Deze overeenkomst mag alleen worden
aangegaan met patroons of directies, wier
bedrijf van zoodanigen aard en omvang is.
dat een behoorlijke praktische opleiding in
het gekozen ambacht, vak of beroep aldaar
mogelijk is.
Het ligt voor de hand, dat vele voorbe
reidingen getroffen zijn en nog moeten
worden, om tot de inrichting van het leer
lingstelsel voor Leiden en omgeving te ko
men, en ook wanneer dit stelsel blijkt le
vensvatbaarheid te hebben, zal er voortdu
rend controle en toezicht moeten zijn.
Het bestuur heeft daarom gemeend den
directeur der Ambachtsschool, den heer
Kuyntjes te moeten verzoeken de functie
van controleur te willen vervullen.
Deze heeft zich hiertoe bereid verklaard
en de Minister heeft hierop inmiddels Zijne
goedkeuring verleend.
Nadere toelichting door den directeur.
De directeur der Ambachtsschool, de heer
G. E. E. Kuijntjes. gaf hierop een nadere
toelichting, waarbij hij allereerst de om
zetting van den 3-jarigen cursus in een
2-jarigen besprak.
Het ligt voor de hand, zoo zelde de heer
Kuyntjes. dat in een twee-jarigen cursus
aan de leerlingen niet zooveel geleerd kan
worden als in een drie-jarige. Verkorting
van den cursusduur heeft vanzelfsprekend
belangrijke vermindering van den omvang
van het onderwijs tengevolge. Het derde
De Stavangerroute voor den sterrit naar
Monte Carlo blijkt dit Jaar buitengewoon
zwaar te zijn. Van de acht equipes, welke
gisteravond laat uit Stavanger zijn vertrok
ken. heeft slechts één team de eerste con
trole. het op 294 K.M. verdeT gelegen
Kristiansund op tijd kunnen bereiken. Dit
team was de Nederlandsche equipe B. J.
T. van der Hoek en K. Ton met Ford, die
overgelukkig met dit resultaat hun papie
ren te Kristiansund lieten afteckenen.
Helaas is het met de tweede Neder
landsche ploeg, welke uit Stavanger
vertrok, minder goed afgeloopen. De
equipe H. A. PolakA. van Hall en een
medepassagier, met Ford, heeft op 60
K.M. vóór Kristiansund een ongeval ge
had, dat nog goed is afgeloopen. doch
waardoor onze landgenooten van ver
dere deelneming werden uitgeschakeld.
Door tot nu toe onopgehelderde oorzaak
geraakte de wagen bij het plaatsje
Mandal plotseling van den weg af. De
auto maakte een val van 6 meter en
werd zwaar beschadigd. Gelukkig ble
ven de drie inzittenden ongedeerd, doch
de equipe was door dit ongeval uitge
schakeld.
Dezer dagen maakten wij reeds melding
van een proefrit, die Van der Hoek en Ton
op het traject StavangerKristiansund
maakten, waarbij de wegen zoo spiegelglad
bleken te zijn, dat men onmogelijk het ge
middelde van 40 K.M. had kunnen halen.
In de laatste etmalen ls daar nog versche
sneeuw bijgekomen, zoodat de Stavanger-
rijders in den afgeloopen nacht voor bijna
onoverkomelijke moeilijkheden kwamen te
staan. Het pleit voor de rijkunde van Van
der Hoek en Ton, dat zij in deze omstan
digheden tooh nog op tijd aan de controle
te Kristiansund zijn aangekomen, waar
men groote bewondering toonde voor de
prestaties onzer landgenooten. De andere
deelnemende equipes kwamen te laat en
liepen strafpunten op. Twee damesteams
bevonden zich hierbij, nl. mevr. Greta Mo-
lander (Noorwegen) met D.K.W.. de Win
nares van den damesprijs in 1937. en mevr.
E M. Wisdom (Engeland )met Vauxhall.
ook al in de kleine klasse.
Van der Hoek—Tbn bevinden zich thans
op weg naar CXslo.
Tallinnrijders op tijd.
De Tallinnroute bleek minder zwaar te
zijn dan Bakker Schut c.s. gisteravond in
de Estlandsche hoofdstad wel dachten.
(Men zie elders in dit Blad). Verschillende
berichten, welke mede door bemiddeling
van de Koninklijke Nederlandsche Automo
biel Club uit Riga bij ons binnenkwamen,
maakten er melding van, dat alle 17 deel
nemers op tijd de controle aldaar waren
gepasseerd. De controle ging open om 6.50
uur in den morgen, doch reeds om 2.30
vannacht kwamen Bakker Schut en Nor-
tier zich te Riga melden. Over de etappe
Tallinn-Riga van 440 K.M. hadden onze
landgenooten. met Ford rijdend. 7 uur ge
daan, d.w.z. zij bereikten op dit toch niet
gemakkelijke traject een genjiddelde van
meer dan 60 K.M. Natuurlijk waren Bakker
Schut en Nortier de eersten in de Letland-
sche hoofdstad.
Van de andere deelnemers uit Ne
derland verrichtte de equipe Stemer-
dink-Keizer met Ford junior een uit
stekende prestatie. Zij arriveerden een
uur later dan „Bud" te Riga en kwa
men dus nog boven het gemiddelde
van 50 K.M. uit. Overigens meldden zij
zich als vijfde aan de controle te Riga.
Na hen volgden C. Kruit en A. C.
van Kampen met Fiat (kleine klasse).
Een uur voor de openstelling der con
trole reden zij de Letlandsche hoofd
stad binnen.
Ongeveer tegelijkertijd kwam de Ne
derlandsche damesequipe jkvr. A. van
Vredenburch en mej. C. A. van
Stockum met Ford zich aan de con
trole melden.
De volgende etappe van de Tallinn-
rijders voert hen van Riga naar Kau
nas over 320 K.M.
VÓÓR ALLES: BLIJFT THUIS!
Morgenavond tusschen half-
negen en half elf dient ge
heel Zuid-Hoiland vanuit de
lucht onzichtbaar te zijn.
In verband daarmede zijn
tal van gedragsregels voor
geschreven, welke in het
kort hierop neerkomen:
I. Blijft, indien eenigszins
mogelijk, thuis en zorgt, dat
Uw woning, winkel, kantoor
of fabriek, NAAR GEEN EN
KELE RICHTING licht uit
straalt.
II. Indien het onmogelijk
is om aan de sub I uitge
sproken wenschelijkheid te
voldoen, zorgt er dan voor:
VOETGANGERS: dat ge
zorgvuldig den rijweg ver
mijdt;
WIELRIJDERS: dat ge
stipt rechts houdt en Uw
rijwiel geheel onverlicht is;
AUTOMOBILISTEN EN
MOTORRIJDERS: dat ge
niet parkeert op wegen voor
doorgaand verkeer en dat ge
uitsluitend met AFGE
SCHERMDE stadslichten en
dito roode achterlichten rijdt
(de lichtspleet mag hoog
stens 5 c.M. breed en 1 c.M.
hoog zijn).
SCHIPPERSdat Uw boord -
verlichting gedoofd is en Uw
schip tijdig voor anker of
gemeerd ligt.
ALLE WEGGEBRUIKERS
vermijdt zooveel mogelijk
geluids- of lichtsignalen en
vooralweest voorzichtig
leerjaar was het meest productieve en dus
het belangrijkste leerjaar. In de beide daar
aan voorafgaande leerjaren werden de leer
lingen elementair voorbereid waarna hun
in het derde leerjaar het technisch kennen
en kunnen bijgebracht moest worden, het
geen zli bii hun intrede ln het bedrijfs
leven noodig hebben.
Bij de tweejarige opleiding wellicht is
hier beter te spreken van vooropleiding
kunnen aan de leerlingen slechts geleerd
worden de eenvoudige bewerkingen van de
voornaamste materialen en hun eenige
doch zeker niet voldoende vakkennis
bijgebracht worden, benevens wat eenvou
dige wis- en natuurkundige begrippen en
eenige vaardigheid in het leeren en maken
van werkteekeningen.
Het ligt voor de hand. dat het bestuur
van onze school eens heeft nagegaan, op
welke wijze plaatselijk de nadeelen van de
vermindering van de kwaliteit van het
Ambachtsonderwijs tot een minimum be
perkt zouden kunnen worden. Hierbij kwam
het tiestuur tot de conclusie, dat de vak
opleiding voor de leerlingen in geen geval
na het verlaten van de Ambachtsschool
mocht eindigen.
Zooals de voorzitter reeds mededeelde is
het bestuur gekomen tot nazorg in den
vorm van een leerlingenopleiding in het
bedrijf
Spr. stelt zich de werkwijze van deze
leerllngopleiding als volgt voor;
Op 1 April a.s. verlaten plm. 180 leerlin
gen de school met een eindgetuigschrift
van den tweejarigen cursus.
De ouders of spr.. zoeken voor de jongens
een patroon.
Besprekingen kunnen dan gevoerd wor
den of bepaalde iongens met een leerover
eenkomst in een bedrijf kunnen worden
geplaatst.
Ongetwijfeld zal zoo een aantal leerover
eenkomsten tot stand komen. Deze geven
én voor de leerlingen èn voor de patroons
bepaalde verplichtingen.
Spr. wijst er echter op, dat de leerling
normaal in het bedrijf wordt opgenomen en
geheel denzelfden arbeid moet verrichten,
al ware hij een gewone werknemer. Hij
maakt dus in de werkplaats of op het werk
geen verschil met de anderen van zijn
leeftijd.
Volgens de met zijn ouders aangegane
leerovereenkomst is hij in de eerste plaats
verplicht zijn patroon of diens vervanger
trouw te zijn, terwijl hii zijn patroon ge
hoorzaamheid en eerbied verschuldigd is.
De leerling moet het hem opgedragen
werk met liver, stiptheid en toewijding
uitvoeren
Verder is de leerllne verplicht het on
derwijs aan de avondschool trouw te
volgen.
De patroon neemt volgens de leerover
eenkomst op zich de leerling de grondsla
gen van het vak te leeren. waarbij hij
tevens op het zedelijk gedrag toeziet.
Ook stelt de patroon den leerling in de
gelegenheid een avondschool fe bezoeken.
De leerling ontvangt bij het begin van
zlin opleiding in het bedrijf een werkboekje,
waarin hii van week tot week aanteekenin-
gen houdt van de door hem verrichte
BINNENLAND.
De 80ste verjaardag van dén Duitschen
ex-keizer. (3e Blad).
Werkloosheid weer gestegen. (4e Blad).
De rallye Monte Carlo begonnen. (Sport,
3e en le Blad).
Twee dooden bij auto-ongeluk te Uden-
hout. (Gemengd, 4e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme handel - Prijshoudende stem
ming - Geringe koersverschillen - Ame
rika hooger - Beleggingsmarkt stil -
Fransche fondsen aangeboden.
BUITENLAND.
De Spaansche kwestie in de Fransche Ka
mer. (4e Blad en Buitenland, le Blad).
Ciano op weg naar Zuid-Slavië. (Buiten
land, le Blad).
De bomaanslagen in Engeland. (Buiten
land, le Blad).
De bedreiging van Barcelona. (Buitenland,
le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor dc kuststrook: Iets kouder
Geen regen van beteekenis. Ge
deeltelijk bewolkt, matige, tijde
lijk krachtige Zuidelijke wind.
Voor het binnenland: Kouder
des nachts, overdag iets kouder.
Geen regen van beteekenis, ge
deeltelijk bewolkt, matige, tijde
lijk zwakke Zuidelijke wind.
Stormwaarschuwizigsdienst
Geseind aan alle posten „Atten-
tiesein neerhalen".
werkzaamheden, waar mogelijk toegelicht
met een eenvoudige schets. Aan het einde
van elke week teekent de patroon of de
door hem hiertoe aangewezen vervanger
het boekje af. waarna dit boekje op be
paalde tijdstippen ook door den contro
leur voor gezien wordt afgeteekend
Wanneer de leerling een jaar bij den
patroon werkt, wordt gelegenheid gegeven
voor een bekwaamheids-onderzoek. Hier
voor wordt een proefwerkstuk vervaardigd,
hetwelk door een door den Minister in te
stellen commissie wordt onderzocht.
Is de leerling 2 jaren volgens deze leer
overeenkomst bii den patroon, dan kan
hem na gehouden onderzoek een getuig
schrift worden uitgereikt.
Wanneer een patroon een of meerdere
leerlingen volgens dit stelsel zal aannemen,
dan kan hij den jongen eerst tot een
maximum tijd van 3 maanden op proef
houden.
De bedoeling van den proeftijd is. het
mogelijk te maken de overeenkomst reeds
in den beginne te doen eindigen, wanneer
een der partijen dit gewenscht of noodig
acht.
De proeftijd maakt deel uit van den
leertijd.
De minister van O., K. en W„ heeft
de vergoeding, welke aan de patroons
wordt toegekend voor eiken leerling,
dien zij in opleiding nemen, vastgesteld
op f. 45.gedurende het eerste en
f. 36.gedurende het tweede leerjaar.
Na deze uiteenzettingen was er gelegen
heid tot het stellen van vragen, waarvan
door verscheidene aanwezigen gebruik werd
gemaakt.
Hierbij bleek o m. dat met dit systeem in
Dsn Haag en Delft gunstige resultaten zijn
bereikt.
Het ligt in de bedoeling, dat de aldus in
opleiding zijnde jongelui wel een vergoe
ding ontvangen voor hun arbeid, terwijl zij
