CHAMBERLAIN'S REIS NAAR ITALIË
Ihk Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 7 Januari 1939
Derde Biad No. 24167
Nu Italië de
Suezkanaal-Maatschappij aanvalt
11 BUITENL. WEEKOVERZICHT
Reeds drukt de erfenis
van 1938
KARSOTE
„De nasmaak van die twee bevalt mij niet. Laat ik deze eens probeeren."
DAGBLADRECLAME
Nadat de wereld in geen jaren In zoo
matte stemming het Kerstfeest en de jaar
wisseling heeft gevierd, is het wel van
zelfsprekend, dat van de atmosfeer dier
dagen al niets meer is overgebleven. De
wereld gaat haar gang en, helaas, er is
weinig reden lot verheugenis. Het lijkt
zelfs veel er op, alsof alle moeilijkheden,
die 1938 als erfenis naliet, zich thans reeds
ruim baan maken!
Maar laten we de rij der gebeurtenissen
•volgen. Nauwelijks had de Fransche re
geering de begrooting in veilige haven
zelfs Oudejaarsavond en Nieuwjaarsdag
waren daarvoor noodig! of de premier,
Daladier, ving zijn reis aan naar de ge
bieden, die door Italië, zij het niet-offi-
cieel, waren opgeëischt: naar Corsica en
Tunis. Deze reis was geheel bedoeld als
een demonstratie, dat deze gebieden
Fransch waren en Fransch zouden blij
ven; welnu, in dit opzicht mag Frankrijk
tevreden zijn, zoowel op Corsica als in
Tunis is op zoo duidelijke wijze gedemon
streerd voor behoud van den band met
het Fransche moederland, dat ieder mis
verstand als uitgesloten is te achten. Het
was voor den Franschen premier één zege
tocht!
Maar Italië, waar de pers de reis na
tuurlijk vrijwel doodzweeg, houdt vol, dat
alleen dank zij het drijven van Joden en
marxisten de tocht van Daladier uiterlijk
een succes werd en dat feitelijk de inboor
lingen afzijdig stonden. Blijkbaar past dat
in het kader der Italiaansche berichtge
ving voor eigen land. In ieder geval doet
het wel bijzonder duidelijk uitkomen, dat
Italië nog geenszins van plan is can zijn
doeleinden zonder meer op te geven.
De houding van Duitse hl and in deze
aangelegenheden blijft onduidelijk. Welis
waar steunt de Duitsche pers Italië, doch
dit geschiedt toch op bescheiden wijze en
de beslissende vraag, wat Duitschland zou
doen. zoo het ernst zou worden tusschen
beide Latijnsche naties, blijft onbeant
woord.
Van Chamberlain schijnt Italië ook wei
nig te verwachten te hebben bij het be
zoek van volgende week. Men mag veilig
aannemen, dat de Britsche premier in
geen enkel opzicht als bemiddelaar naar
Rome komt: met Parijs schijnt absoluut te
zijn vastgelegd, dat Engeland aan Frank
rijk overlaat om geheel eigen zaken met
Italië te bedisselen.
Dat de Italiaansche zaak er dientenge
volge erg rooskleurig voorstaat, kan men
moeilijk zeggen.
Te meer niet tengevolge van den onver-
wachten steun, dien de Westersche demo
cratieën hebben gevonden bij Amerika.
Todnde Washington zich eind vorig jaar
reeds grimmig tegenover de distatoriale
landen, president Roosevelt heeft dat bij
zonder scherp geaccentueerd in zijn jong
ste boodschap aan het vernieuwde Con
gres. Sinds jaren viel niet zoo'n besliste
toon te beluisteren, waarbij zoo zonder om
wegen werd medegedeeld, aan welke zijde
de sympathieën van Amerika waren ge
legen. Weliswaar is het er nog ver af. dat
Amerika eindelijk de rol wil gaan spelen
in het concert der Volken, die eens door
Wilson was gedacht, maar toch is sinds
dien niet zoo duidelijk vanover den ha
ringvijver verklaard, dat bij een botsing
de Vercenigde Staten aan de zijde der
democratieën staan. Amerika heeft geko-
zen voor religie, democratie en goede trouw
in de betrekkingen!
En al wijst de begrooting een tekort aan
van bijkans vier milliard, voor
worden sommen uitgetrokken, die no„
nimmer zijn bereikt! De conclusie ligt
vrijwel voor de hand, dat zoo'n bewape
ning als waartoe Amerika thans wil over
gaan, moeilijk alleen bedoeld kan zijn
voor de verdediging van het land tegen
een aanval, die trouwens slechts alleen
van de zijde van Japan denkbaar zou kun
nen zijn in normale omstandigheden en
zeker niet op dit oogenblik, nu Japan er
zeer slecht voor schijnt te staan, waarover
echter straks nader. Andere, verder afge
legen doeleinden moeten voorzitten bij een
dergelijke bewapening over de gansje
linie, al vormen luchtmacht en vloot de
voornaamste factoren.
Duitschland. dat zeer vertoornd is over
de officieele taal van Washington, voelt,
dit blijkbaar ook zoodanig aan, want meae
daaraan schrijven wij toe het voornemen
gebruik te maken van een clausule in het
vlootverdrag met Engeland om de duik
boot-tonnage op gelijken
met de Engelsche. waartoe Duitschland
het plan te kennen heeft gegeven. Onnoo-
dig te zeggen, dat aldus de bewapenings
race ter zee nieuw voedsel wordt toege-
Ook van Duitsche zijde weet men blijk
baar nog slechts één argument voor alles,
wat. niet naar den zin gaat: DeJood heeft
het gedaan! Of het zeer overtuigend zal
werken, zelfs op een groot deel van het
eieren volk?
In Midden-Europa blijft eveneens span
ning. Hongarije heeft zich wel uitgespro
ken voor het samengaan met de spi öer-
lijn-Rome, doch anderzijds heerscht m het
land een vr" »"ote ontevredenheid tegen
over Duitschland en de positie der -
ring Imredy schijnt met erg zekeia Boven
dien nemen de grensincidenten met Stó
wakije ernstiger vormen aan tengevolge
van Slowaaksch verzet tegen de afbake
ning der grenzen, waarbij zuiver Roetheen
sche gebieden aan Hongarije zijn toe^-
deeld Voeg daarbij, dat. zu het schuchter,
de .strijdvraag van autonomm voor de
Oekraïne wordt opgewo-oen, waarbij spe
ciaal Polen is betrokken, dat "hmf" oen
groot deel van dat gebied in bezit heeft.
Met groote aandacht is dientengevolge d
reis van minister Beek naar Berchtesgaden
voo- len onderhoud met den Fuehrer en
von Ribbcntrop gevolgd
ligging als anderszins, de tegen^pöer toa
Duitschland geworden m de
uitbre-din- van macht naar het Ooston.
Over het. resultaat van de J^^etangen
kan men slechts gissen, al he®4
Duitschland getracht heeft Polen gerus
te stellen. Doch hoe dat mogelijk kan zijn.
Van bijzonder belang zal daarom net
zoek van den Ruosischen volkscomnussa-
Voorkom verkoudheid
Doe onmiddellijk enkele druppels
Karsote op Uw zakdoek, adem de
damp ln; de bacteriën worden dan
direct gedood. F0.70 en F1. per flac.
ris Li', .rof aan Warschau worden. En wat
zal het resultaat zijn van de jachtpartij,
door den Zuid-Slavischen premier Stoja-
dinowitsj aangeboden aan Goering en
Ciano, waaraan misschien ook een Hon
gaar en Beek nog zullen deelnemen? Voor
Roemenië, dat vastbesloten is om op eigen
bee.ien te blijven staan, wordt de situatie
ook niet aangenamer!
Intusschen is de strijd in Spanje opnieuw
in een stadium gekomen, dat beslissingen
binne- v'--'•elk der mogelijkheden ko
men te liggen. Franco heeft met behulp
van alle In Spanje achtergebeleven Ita
lianen een groot offensief Ingezet tegen Ca-
talonië en het succes is thans van dien
aard. dat Barcelona geducht in het ge
drang komt. Trots een afleidingsoffensief
der republikeinen in Estremadura, dat pas
1- in-ezet. Wil de Duce. vlak voor Cham
berlain's komst ongetwijfeld zal het
Spaansche vraagstuk een hoofddeel der
besprekingen vormen! een einde forcee-
ren, voor de Italianen van het strijdtoo-
neel verdwijnen? De Engelschen zullen
dairop toch ongetwijleld aandringen. De
eerstkomende dagen zullen beslissend zijn
omtrent de vraag of Barcelona al dan niet
zich zal kunnen handhaven.
Zooals reeds kort opgemerkt, staat Japan
voor groote moeilijkheden. Het kabinet
Konoje is afgetreden, daar het vredesaan
bod van December j.l. als mislukt moet
worden beschouwd, al scheen een oogen-
t'ik voor C'-'-ii ■- te d" -n van
oneenigheid tengevolge van de houding
van Wang-Tsing-Wei. die den tijd voor
onderhandelingen gekomen achtte. De
Kwo-min-tang heeft gevaar echter in den
kiem gesmoord door den gevluchten leider
volledig te desavoueeren en uit alle func
ties af te zetten. Konoje is opgevolgd
door baron Hiranoema. doch wat deze wis
seling practisch beteekent, is nog niet te
zeggen. Zullen de Japansche militairen, die
willen doorzetten tot het uiterste en zelfs
een oorlog met de sovjets voorstaan, nu
hun zin kunnen doordrijven tegen het ver
zet in eigen land tegen den totalitairen
oorlog? We zullen het moeten afwachten.
Economisch staat Japan voor groote
moeilijkheden, de nieuwe premier heeft
het zelf ronduit erkend!
Nauwelijks heeft 1939 dus zijn entree
gemaakt, of de erfenis van het vorige jaar
doet. zich over de gansche linie geducht
gevoelen
Een oud vraagstuk weer actueel geworden Ook voor ons land
is deze kwestie van zeer groot belang De scheepvaartmaat
schappijen betalen veel te hooge dividenden en tantièmes voor
aandeelhouders en bestuurders der Suezkanaal-Maatschappij.
Tunis. Corsica. Memel. Dzjiboeti, Danzig,
Nice, Sueznamen, die ieder een groot,
uiterst belangrijk en moeilijk probleem ver
tegenwoordigen. Namen, die in 1939 nog
dikwijls de aandacht zullen vragen, want
de vraagstukken, die ze omvatten, zijn van
internationaal belang en zullen ieder voor
zich een oplossing moeten krijgen!
Eén der belangrijkste dezer problemen is
zeer zeker, die van het Suezkanaal. want
hierbij zijn Engeland. Italië. Duitschland,
Nederland, Frankrijk. Noorwegen, Japan en
nog vele andere landen direct of indirect
betrokken! Het geldt hier een vraagstuk,
dat niet nieuw is, doch reeds tientallen
jaren oud, waarover reeds veel is geschre
ven en gepraat. Doch door de desiderata
van Italië ten aanzien van het Suezkanaal
is deze kwestie weer opnieuw in het brand
punt van de internationale belangstelling
gesteld.
Zooals reeds boven gezegd, heeft ook ons
land zeer veel belang bij dit probleem. Want
onze geheele scheepvaart met onze kolo
niën maakt gebruik van dezen waterweg,
die den oorspronkelijken zeeweg via Kaap
de Goede Hoop aanmerkelijk heeft bekort.
Na Engeland, Italië en Duitschland is Ne
derland de vierde in de rij van gebruikers
van het kanaal, gerekend naar den ton
neninhoud van de schepen. En niet alleen
daardoor hebben wij bij deze kwestie be
lang, ook door het feit, dat wij als aan
deelhouder een zetel in den raad van be
heer hebben en verschillende Nederland-
sche zeelui bij de Kanaalmaatschappij als
loods een betrekking bekleeden.
Om de kern van de kwestie waarover het
thans gaat, de tarieven en de verdeeling
der bestuurszetels, te begrijpen, moet men
de geschiedenis van het Suezkanaal van
den beginne af nagaan, dus van het derde
kwart van de vorige eeuw af, toen Ferdi
nand de Lesseps, met zijn plannen om de
landengte tusschen Port Said en Suez door
te graven, bij de regeeringen en belang
hebbende landen om financieelen steun
aanklopte.
Het spreekt vanzelf, dat de Franschman
allereerst naar Londen trok, daar Engeland
als eerste zeevarende natie en als bezitter
van reusachtige koloniën in Indië in de
eerste plaats bij zijn 'plannen zou zijn ge
ïnteresseerd. Hij kreeg echter van de En
gelsche regeering nul op zijn request, om
dat de staatslieden zijn plan onmogelijk
achtten en oovendien vreesden voor een te
grooten invloed van Frankrijk in Egypte.
De Lesseps liet zich echter niet ontmoe
digen en hij slaagde er tenslotte in, hoofd
zakelijk met Egyptisch en Fransch geld,
zijn geraamd bedrag van 230 millioen gul
den bijeen te krijgen. Het werk werd in
1859 aangevangen en tien jaar later vol
tooid. Onder enorme belangstelling werd
het kanaal geopend.
Men voelde zeer terecht in Albion, dat
men een groote fout had begaan, die on-
herstellftre verliezen zou teweeg brengen,
wanneer men haar niet op tijd wist te ver
beteren. Spoedig kwam de gelegenheid voor
Engeland om toch een machtige positie te
verwerven in de Suezkanaal Maatschappij.
Want de Khedive van Egypte, die ook een
zeer belangrijk bedrag had gefourneerd,
kwam door een te royale levenswijze op
zwart zaad te zitten, waarvan Engeland de
lucht kreeg. En spoedig waren de Egyp-
6506
(Ingez. Med.)
tische aandeelen in Engelsche handen
overgegaan, in het geheel ongeveer 44 pCt.
van het totale kapitaal. Voor den Khedive
beteekende de som van 4.000.000 pd. st. die
hij voor zijn aandeelen kreeg, de redding
uit den nood, maar voor Engeland betee
kende de transactie een dubbel voordeelig
zaakje.
Want niet alleen kreeg het hierdoor zeg
genschap in het bestuur. 10 van de 32 be
stuurszetels, maar bovendien bleek in den
loop der jaren, dat het belegde kapitaal
zijn interest dubbel en dwars opbracht!
Want er werd gemiddeld een achttien tot
negentien procent dividend uitbetaald!
Zoodat Engeland in enkele jaren zijn kapi
taal reeds weer terug had.
En ook thans maakt deze Suezkanaal
maatschappij winsten, die bijzonder hoog
zijn. Het spreekt vanzelf, dat de onder
houdskosten van een dergelijk groot kanaal
zeer groot zijn, zoodat de doorvarende sche
pen een flinken tol moeten betalen. En
eveneens is het logisch, dat de aandeel
houders, die immers hun kapitaal oor
spronkelijk staken in een onderneming, die
door vele deskundigen als waanzinnig werd
gebrandmerkt, een flinke rente van hun
geld krijgen.
Maar het is geen houdbare toestand, dat
de kinderen en kleinkinderen van hen. die
zestig jaar geleden hun geld aan De Les
seps verschaften, nu nog een exhorbitant
hoog dividend krijgen uitbetaald! Temeer
niet, daar het hier een groot algemeen be
lang betreft, dat geheele volken raakt en
niet slechts enkele kleine groepen.
Want de scheepvaartmaatschappijen die
het reeds bijzonder moeilijk hebben, moe
ten samen die reusachtige winsten op
brengen, dus in feite betalen de passagiers
en de verladers'der vrachten dezen hoogen
tol.
Afgezien van de vraag of de manieren
van Italië, waarop het zijn plannen ver
wezenlijkt tracht te krijgen, lofwaard:g
zijn, toe te juichen is, dat weer eens een
krachtige poging wordt gedaan het bol
werk van de Suezkanaalmaatschappij aan
te vallen. Reeds eerder zijn hiertoe po
gingen gedaan, waarvan enkele met suc
ces. De machtige Engelsche scheepvaart
maatschappij, de Holt-line, zette n.l. in 1929
en 1930 een geweldige actie op touw om
de tarieven naar beneden te krijgen De
kwestie werd in het Lagerhuis behandeld,
ntaar Engeland kon alleen weinig doen,
daar het maar 10 van de 32 stemmen bezat.
In de geheele wereld, uitgezonderd natuur
lijk in Frankrijk, waar de meeste aandeel
houders zitten, werd de actie van de Holt-
line gesteund en tenslotte zwichtte de
Suezkanaalmaatschappij en de tol voor be
laden schepen werd verlaagd in twee
etappes van frs. 6.90 tot frs. 6.(de franc
op goudbasis gerekend).
In 1931 en de daarop volgende jaren be
gon de crisis meer en meer haar invloed
op de scheepvaart te doen gelden. De on
kosten werden niet geringer, de ontvang
sten echter aanmerkelijk kleiner. Verschil
lende stoomvaartmaatschapnijen besloten
de schepen naar Indië rond Kaap Goe^e
Hoop te laten varen. Ondanks de hoogere
kosten aan brandstof en gages en ondanks
het nadeel van den langeren reisduur, bleek
deze route toch nog aanmerkelijk voordee-
liger te zijn.
De Kanaalmaatschappij zag haar inkom
sten sterk dalen en besloot door het ver
lagen van de tarieven de oude klanten
weer terug te krijgen. En zoo werd lang
zamerhand de vracht meer en meer ver
laagd met kleine beetjes, om de scheep
vaartmaatschappijen te overtuigen van
den goeden wil van de aandeelhouders, die
intusschen bijna niets minder ontvingen,
want het scheepvaartverkeer nam weer toe,
zoodat de totale inkomsten sterk stegen,
terwijl de uitgaven in verhouding slechts
een klein beetje omhoog gingen!
Toen kwam de oorlog van Abessynië en
Italië. Een groote toeneming van het
scheepvaartverkeer onder Italiaansche
vlag door het Suezkanaal was hiervan het
gevolg. Velen dachten, dat deze toeneming
slechts tijdelijk zou zijn, doch het bleek, dat
ook na het einde van den oorlog steeds
meer Italiaansche schepen door het kanaal
gingen! In 1932 volgde Italië in tonnen-
aantal als nummer vijf op Engeland,
Duitschland, Nederland en Frankrijk. Doch
twee jaar later was dit land reeds nummer
drie en thans is het nummer twee, met
ongeveer een zevende deel van het totaal
tonnage
Deze groote vooruitgang is de oorzaak
van het feit, dat Italië thans de koe bij de
horens pakt en alles in het werk stelt om
de tarieven verlaagd te krijgen.
Wanneer deze poging zou mogen geluk
ken, zou dit ook voor ons land van groot
belang zijn. Dat blijkt wel duidelijk uit de
sommen, die onze twee groote stoomvaart
maatschappijen. de ..Nederland" en de
„Rotterdamsche Lloyd". jaarlijks als tol
oetalen. Beide maatschappijen brengen sa
men ongeveer vier en een half millioen gul
den op. Een reis van het passagiersschip
„Johan van Oldenbarnevelt" van de maat
schappij „Nederland" heen en terug naar
Indië kost ongeveer een ton aan kanaal -
rechten. Men vertelt wel. dat een volgeboekt
passagiersschip juist zooveel kanaalgelden
betaalt, als er over blijft van de passage
gelden, wanneer daar de directe onkosten
aan de passagiers besteed, zooals voeding,
etc.. van worden afgetrokken. Hetgeen dus
wil zeggen, dat de afschrijving van het
schip, de gages, de brandstof enz. betaald
moeten worden door de vracht.
Het is dan ook niet te verwonderen, dat
vele belanghebbenden bij dc scheepvaart
met zeer veel interesse het verloop van deze
zaak volgen. Er hangen, ook voor ons land,
zeer groote belangen van af!
oncentreer op het krachtigste
reclame-middel
