£0
BUITENLAND
De Leidsche
Bioscoop-Programma's
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Zaterdag 7 Januari 1939
1919het jaar waarin duizenden voor het eerst genoten
van de onbegrijpelijk superieure kwaliteit van
CHIEF WHIP
1939 het jaar waarin het leger enthousiaste CHIEF
WHIP rookers aangegroeid is tot HONDERD
DUIZENDEN.
WAAROM?
IMI/i\LI\ VT\
/TUKKIN \)n
A Igemeene Toesta nd
De betrekkingen met
Burgos
Onveranderlijke kw a li te it sinds 1919
100% aroma - - sinds 1919
100zuiverheid - - - sinds 1919
en last but not least - - - sinds 1919
DE BESTE SIGARET VOOR IEDERS GEZONDHEID!
CHIEF WHIP
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen.
Naamlooze Vennootschap Maatschappij
tot exploitatie van onroerend goed De Sleu
telstad, Hooge Rijndijk 94. Leiden. Over
leden Commissaris: W. J. Hartmann 'sGra-
venhage.
N V. Nationale Aannemings Maatschappij
v.h van der Ve'den en de Jong van Assen-
delftstraat 12 Oegstgeest. Nieuwe Direc
teur: P. G. de Jong. Oegstgeest.
Hedenmorgen heeft de heer C. H. v.
d Voort in het ruime winkelpand koord
einde 54 höek Kort Rapenburg een bloe
menmagazijn .Het Bloemenhuis" geopend
De heer v. d Voort heeft eenige jaren een
bloemenmagazijn gedreven aan den
Morse h weg.
In den nieuwen winkel Is een fraaie col
lectie vaste planten en snijbloemen samen
gebracht. terwijl vérder glas en aardewerk
wordt verkocht
De jaarlijksche algemeene vergadering
van de Ver. van Christ, onderwijzers en
onderwijzeressen in Nederland en de Over-
zeesche Gewesten zal, naar wij vernemen.
Dinsdag en Woensdag na Pinksteren hier
ter stede worden gehouden onder presi
dium van den heer P. v. Aalten. Aan den
avond van den Tweeden Pinksterdag vindt
in een der Leidsche bedehuizen een
wijdingssamenkomst plaats. Ter jaarverga
dering komen aan de orde een referaat van
het 2e Kamerlid, de heer A. B. Roosjen van
Amsterdam, over: ..Het leerplan en de vrije
school"; het rapport inzake Decroly uit te
brengen door de heeren W. 't Hooft te Goes
secr. der Ver. en L. v. d. Zweep. Inspecteur
L. O. te Leeuwarden, die In opdracht van
het hoofdbestuur in België naar de metho-
den-Decroly een onderzoek hebben inge
steld en een opwekkende rede van dr. P.
Prins, Geref. predikant te Deventer, geti
teld: „Bezieling, de noodzakelijke factor
voor het Christelijk onderwijs". Ook zal aan
de algemeene vergadering een tentoonstel
ling van leermiddelen worden verbonden.
(Bulten verantwoordelijkheid der Redactie).
Copie van de al of niet geplaatste
stukkeD wordt niet teruggegeven.
HET DIENSTBODEN-VRAAGSTUK.
Geachte Redactie.
Naar aanleiding van het Ingezonden Stuk
van 6 dezer in uw blad vraagt ondergeteekende
beleefd een plaatsje voor onderstaande:
Om te beginnen wil ik 50 a 55 jaar terug
gaan. toen wij op twaalfjarigen leeftijd, zoo
van school, bij Groen in de P. K.Koorsteeg
een krantje haalden, liefst 's middags voor
de deur staande, wanneer dat werd uitgegeven.
Toen al kréég men de boodschap van huis mee.
niet in slagerijen of café's gaan verhuren.
Soms ging Moeder mee en de juffrouw (nu is
het mevrouw) stelt de elschen. Maar de ge
dachte was precies andersom: „fabriek, nee
hoor!" Het woord dienstbode, och men is allen
hoog of laag. dienstbaar; men heeft altijd
menschen boven zich; het hangt er van af. hoe
men er over denkt. Achting en plichtsgevoel is
hoofdzaak. Men voelde zich na .zoon eersten
dienst, b.v. na twee jaar. al groot, had wat
geleerd en in een nette omgeving verkeerd.
Maar het was niet gemakkelijk om iets te krij
gen. Toen al waren de menschen veeleischend.
Het eerste jaar 75 ct. per week. tweede jaar
f. 1 met de kost. Dan met 16 jaar- nacht en
dag dienen als tweede meisje, f. 7D per jaar.
keukenmeisje f. 80 per jaar. met verval, wasch-
geld. nieuwjaars- en kermisgeld Toen al ad
verteerde Den Haag in Leidsche kranten en
haalde meisjes met g.g. mondeling of schrif
telijk hiervandaan.
Het loon heeft wel den doorslag gegeven, al
is dat in die jaren veel opgeloopen en wat
vrijheid betreft meisjes die een tehuis hebben,
verkiezen dit zeker boven in de keuken zitten,
wanneer men nacht en dag dient. Anders is
dit als men ouderloos is. wat met mij persoon
lijk het geval was. Dan is je betrekking of
dienst je tehuis en ik denk nog steeds dank
baar aan de Jaren vóór mijn huwelijk, aan de
geachte Leidsche families. Namen doen niets
ter zake. maar ik zou de foto's kunnen toonen
uit mijn dienstbodeleven. Vandaar dat, al ben
ik 66 jaar, dit vraagstuk nog mijn aandacht
heeft.
Met dank voor de plaatsing.
EEN ABONNÊE.
(Ingez, Med.)
Chamberlain en Halifax zullen even Parijs aandoen.
Daladier heeft zijn reis beëindigd te
Algiers, waar hij eveneens op hartelijke
wijze is gefêteerd. Aan het banket hield hij
een rede. waarin hij tenslotte herhaalde,
dat de onaantastbaarheid van het Fran-
sche rijk zal worden gehandhaafd. Dit be-
teekent niet alleen, dat geen duimbreed
van het Fransche gebied zal worden afge
staan. doch ook. dat Frankrijk zich niet zal
ls'en meesleuren in zekere juridische pro
cedures. welke sommigen willen Daladier
achtte het niet noodig hierover veel te
zeggen. Voor het handhaven van den vrede
ziin zware offers gebracht, doch tegen
dergelijke pogingen zal Frankrijk zich met
alle kracht verzetten.
Chamberlain en Halifax zullen, wan
neer zij zich Dinsdag naar Rome be
geven, hun reis te Parijs even onder
breken en op den Quai d'Orsay de thee
gebruiken met Daladier en Bonnet,
waarbij zij tijd zullen hebben voor een
korte gedachtenwisseling, aldus schrijft
de diplomatieke correspondent van
Reuter.
Dit wordt in de Fransche pers met geju
bel begroet en door Engelsche diplomatieke
klingen geïnterpreteerd als een bevestiging
van de weigering der Britsche staatslie
den, om zich tot woordvoerders te maken
van de Italiaaneche eischen en van hun I
voornemen, om, vóór hun bezoek aan
Rome, den nadruk te leggen op de nauwe
.Fransoh-Britsche samenwerking.
Het standpunt van Frankrijk, slechts
rechtstreeks met Italië te willen onder
handelen en wel na een desbetreffend
verzoek van Rome, wordt te Londen vol
komen gebillijkt en de rol van Chamber
lain zal er zich toe bepalen, den duce-te
wijzen op de noodzakelijkheid, een einde
te maken aan de anti-Fransche perscam
pagne en besprekingen aan te knoopen met
Frankrijk in een geest van goeden wil en
gematigdheid.
De Poolsche minister van buitenland-
sche zaken. Beek, heeft gisteren Muenchen
het noenmaal gebruikt in gezelschap van
minister von Ribbentrop. In den middag
hadden beide ministers een bespreking in
Beck's hotel, waarna von Ribbentrop een
maaltijd aanbood, waaraan ook werd deel
genomen door den Poolschen ambassadeur,
den Duitschen ambassadeur te Warschau,
rijksstadhouder Ritter von Epp, den chef
van het protocol en andere autoriteiten.
Koning Carol van Roemenië zal heden
in het grensdistrict Arad een samenkomst
met prins-regent Paul van Zuld-Slavië
hebben. Aangezien er vele vraagstukken
betreffende Midden-Europa zijn, waarbij
beide landen belang hebben, hecht men
aan deze ontmoeting veel beteekenis.
ENGELAND.
Verdediging van
Hore Belisha
De minister van oorlog. Hore Belisha,
heeft te Plymouth een redevoering uitge
sproken. waarin hij zich keerde tegen de
op hem gerichte aanvallen. Hij zelde o.m.:
Toen spreker 19 maanden geleden aan
het departement van oorlog kwam, rappor
teerden de militaire adviseurs, dat het
leger „insolvent" werd, zoowel in het bin
nenland als in zijn vermogen om detache
menten naar overzeesche garnizoenen te
zenden, In 1936/37 waren nog geen 23000
recruten in dienst genomen.
Geraamd wordt dat omstreeks 40.000 re
cruten in het loopende begrootingsjaar in
dienst gesteld zullen zijn. Men krijgt thans
een vee! höogeren standaard voor de offi
ciersrangen.
Gedurende dertig jaar was de hoofdza
kelijke organisatie van het leger practisch
ongewijzigd gebleven. Deze organisatie is
thans geheel gereorganiseerd in alle for
maties en eenheden. Het territoriale veld
leger is langs dezelfde lijnen hervormd als
het geregelde leger, waarbij veel verande
ringen, aanpassingen en nieuwe plannen
ten uitvoer moesten worden gelegd.
Met een personeel van 200.000 man ls het
thans dichter bij een volledige weermacht
dan ooit in de geschiedenis.
De afdeellng voor de leveringen aan het
departement van oorlog ls ook volledig ge
reorganiseerd en doet thans werk van on
vergelijkelijk grooter verscheidenheid en
uitgebreidheid, dan eenige regeeringsaf-
deeling in vredestijd.
Eenige der genomen maatregelen moes
ten drastisch zijn.
Men bewijst de natie geen dienst wan
neer men haar een te schitterend beeld
voorhoudt van haar kracht, nog veel min
der echter, wanneer men het beeld opzet
telijk in donkere kleuren afschildert. Ten
tijde van de September-crisis was de lucht-
afweerorganisatie geenszins volledig. Sedert
de crisis echter heeft men voorzien in meer
uitrustingsstukken, meer vaste geschuts-
plaatsen gebouwd en maatregelen genomen
om de luchtafweerultrusting te allen tijde
paraat te doen zijn, om doeltreffend op te
treden.
De cijfers van de versterking der weer
4753
Na 5.30 uur Tel. 4254 of H. Rijndijk 60.
(Ingez. Med.)
macht in 1938 zijn thans bekend gemaakt.
Ten aanzien van de luchtmacht merkt men
op, dat In de periode van April tot Decem
ber het programma, dat in Juli j.l. ls aan
gekondigd door Klngsley Wood tot in
dienst nemen van 31.500 man, met 450 man
is overschreden. Slechts 400 piloten in kort
verband moeten nog in dienst worden ge
nomen, zooals onlangs is medegedeeld. Dit
zal voor April van dit jaar zijn geschied.
Sedert April 1938 hebben bij het leger
28.300 man dienst genomen, tegen 18.990
in dezelfde periode van het vorige jaar.
De vloot heeft eenlgq moeilijkheid on
dervonden bij het in dienst nemen van be
kwaam technisch personeel, doch honder
den jongens staan op de lijt voor andere
diensten, zoodat men verwacht, dat in het
komende jaar de sterkte van de marine zal
worden gebracht op 119.000 man.
Het recruteeren voor de marinelucht
macht is 1 Januari begonnen.
BELGIE.
De ministerraad heeft gisteren vergaderd
over de kwestie Burgos, nadat vandaar ant
woord was gekomen. Een lid der regeering
verklaarde na afloop'.
„Ik heb den Indruk, dat de zaak geregeld
wordt. Spaak zal trouwens een uiteenzet
ting geven over dezê aangelegenheid in de
commissie voor buitenlandsche zaken. Ik
geloof, dat voordien de zaken zullen zijn
geregeld".
„Van socialistische zijde?" vroeg men
vervolgens.
„Van socialistische zijde zoowel als van
katholieke en liberale zijde", luidde het
antwoord.
DUITSCHLAND.
Oud ijzer moet bewaard worden.
Goering heeft het arbeidsfront opgedra
gen in alle ondernemingen over te gaan
tot een inzameling van oud ijzer en ander
oud materiaal ten behoeve van do metaal-
I industrie.
Casino-Theater. Twee groote Fran
sche films vormen deze week een uitgelezen
programma. „Les pirates du rail" 'Spoor
wegpiraten) is een uiterst boeiende film
van het harde leven van de Franschen. die
in dienst van de spoorwegmaatschappij in
China een moeilijk bestaan leiden tegen
de Chlneesche bandieten. In de stad Kay-
Voen ls een paniek ontstaan door de roo-
versbende van Wang, die den spoorweg wil
bezetten. Ingenieur Pierson is verantwoor
delijk voor den normalen gang van zaken
aan de lijn. „De treinen moeten passee-
ren" is zijn devies, zelfs wanneer Chinee-
sche bandieten een aanval op de treinen
beramen. Door deze plichtsbetrachting
komt zijn eigen vrouw in moeilijkheden, en
valt in handen van generaal Tsjoe-King,
een halfbloed met een blanke huid. maar
met het innerlijk van een Chinees. Hij is
een bondgenoot van Wang. Slechts Pier
son kan zonder gevaar met Wang onder
handelen. omdat hu hem vroeger een groo-
ten dienst bewezen heeft en zij thans
'-'oedbroeders zijn. Dezen Wang weet
Pierson er toe te brengen, generaal Tsjoe
King te achtervolgen, die de vlucht heeft
genomen naar de Pagode der Vijfhonderd
C-nicën Bij een aanval op de Pagode
w.rdt Wang gedood en deze laat in zijn
sterven suur Pierson beloven, hem te wre
ken. Een achtervolging van Tsjoe King
wordt oo touw gezet; hij wordt gevangen
ge-o—er» en mevrouw Pierson bevrijd.
Erich von Stroheim is de Chineesche
p- - -1 Tsjoe-King, koelbloedig en sluw
en më' menig fijn trekje in zijn spel Inge
nieur Pierson speelt Charles Vanel, even-
ee;is één der kopstukken van de Fransche
cinematografie, terwijl Inkuinoff met zijn
Aziatischen blik de rol van Wang vertolkt.
„Begeerde vrouwen" heeft als achter
grond de reede van Toulon, één der groot
ste Fransche oorlogshavens. Er zijn vele
geslaagde fotografische momenten in deze
film, welke vervaardigd is naar den roman
van Claude Farrère. Madeleine Renaud
vervult de hoofdrol.
Rex-Theater. „Rubber" is dè film van
het plantersleven geworden, welke zich op
Sumatra's Oostkust afspeelt, in Deli, waar
mevr. Szekely-Lulofs haar roman doet
leven in dat bijzondere planterswereldje.
En al moge de film zich ten opzichte van
den roman wel eens eenige vrijheid veroor
loofd hebben, de bekende figuren en situa
ties laten zich toch dadelijk herkennen. Als
middelpunt „staat" in dit Indische verhaal
Meesters, het toonbeeld van den rechtge-
carden Delischen planter, de harde werker,
die weet te treffen door een enkel gebaar,
door een enkelen blik. En om hem heen
zijn de overige figuren gegroepeerd, de
beide van Laers. de Rus Ravlnsky. de Wa-
lendijks. die zich met meer dan gewone i
toewijding aan hun taak gegeven hebben,
zoodat we constateeren kunnen dat qua
spel deze film een voorname plaats in
neemt onder de producten van vaderland-
schen bodem. Nog grootere kwaliteiten
hebben we echter aangetroffen In de foto
grafie, vooral in de buitenopnamen. Rut
ten en de Meester, de makers van deze
film, hebben ongetwijfeld zich van hun
beste zijde laten zien; dat blijkt voortdu
rend b.v. uit het plantersfeest met het ge
maskerd bal. uit de scènes in de club. en
zeer sterk uit de voortreffelijk opgenomen
amokloop. Dit is wellicht het hoogtepunt
uit de gansche film. Prachtig teekent de
spanning zich af op het gelaat van dien
amoklooper en zuiver is de climax. We zou
den nog meer goede momenten kunnen
memoreeren, doch laat ons volstaan, met
te wijzen op de geslaagde regie en fotogra
fie. Jules Verstraete is Meesters en hij speelt
hem grootsch. Frits van Dongen, Enny
Meunier en Georges Spanelly vullen de
„cast" verder aan.
De tweede film ls een spannende aan
eenschakeling van avonturen van een de
tective Jack Holt speelt de hoofdrol ln
deze „Geheime schuilplaats."
Lido-Theater. „Dertien Lanciers" is de
titel van Lido's hoofdfilm. In het begin
van de geschiedenis zijn er echter maar
tien lanciers; het zijn soldaten die na vol
brachten diensttijd aan de grenzen, met
groot verlof huiswaarts keeren, naar de
binnenlanden van Afghanistan.
Het wordt een buitengewone moeizame
tocht. Onderweg krijgen de lanciers nog
gezelschap van een commandant van een
grenspost met zijn vrouw en een geoloog,
zoodat de dertien vol zijn. De weg naar
huls leidt dwars door onherbergzame
woestijnen. Om de lanciers heen is zand,
niets dan zand, dat bij het opsteken van
den wind, golft en rimpelt als het water
van een onmetelijken oceaan. En dan is
er verder de stilte, de beangstigende stilte
van de verlaten eenzaamheid. De comman
dant kent de route en zal de kleine expe
ditie van bron tot bron leiden, doch de
eerste waterput, die bereikt wordt is bijna
uitgedroogd en met de volgende is het niet
beter gesteld. In de woestijn is echter wei
nig water beter dan geen water en men
besluit dan ook niet te vertrekken voordat
de paarden gedrenkt zijn en de veldfles-
schen gevuld.
Het oponthoud wordt den lanciers echter
noodlottig, want voor er voldoende water
ls opgevangen, naderen honderden Af-
ghaansche roover, die de reizigers omsin
gelen.
Haastig worden borstweringen opgewor
pen en tegenstand geboden. Het zon er ech
ter voor de lanciers hopeloos hebben uit
gezien indien zij onder het zand niet een
paar moderne machinegeweren voorzien
van voldoende munitie hadden gevonden.
De aanvallende bende vindt een warmer
onthaal, dan zij had verwacht, doch ook de
verdedigers hebben het zwaar te verant
woorden en ten slotte ls er nog slechts één
lancier over. Hij denkt er niet aan den on-
gelijken strijd op te geven en als het met
hem gedaan schijnt komt een regiment ca
valerie in vollen galop aanzetten
Fotografisch staat de film „Dertien lan
ciers" op een zeer hoog plan en ook wat
het spel betreft doet zij niet onder voor
een van haar voorgangers, die een soort
gelijk onderwerp behandelde.
Voor de pauze wordt de Amerikaansche
film „In de maneschijn" vertoond.
Luxor-Tlieater. Het talent van Da
nielle Darrleux is bekend bij leder, die re
gelmatig kennis neemt van wat er op film
gebied wordt uitgebracht. Niettemin is fei
telijk iedere nieuwe prestatie van haar
weer een verrassing! In de film „Misbruik
van vertrouwen", is zij een Jeugdige Pari-
sienne, genaamd Lydia, die geen ouders
meer heeft en door den dood van haar
grootmoeder volkomen uit haar evenwicht
geslagen is. Als er bovendien geen geld
meer ls om haar studies in de rechten
voort te zetten, ja weldra ook het benoo-
digde ontbreekt voor onderdak en voeding,
raakt zij aan het zwerven door Parijs in
ee.n hardnekkige, doch tenslotte hopelooze
poging om ergens een behoorlijke betrek
king te vinden. Hongerend, wanhopig, en
geschokt door het van alle zijden dreigen
de verderf der wereldstad, komt Lydia bij
een vriendin, die plotseling geïnspireerd
wordt door een geïllustreerd verhaal uiteen
oud boek, dat zij vond in haar vadert win
kel, en haar het voorstel aan de hand doet
zich uit te geven voor de dochter van
1 een man (Jacques Fernay te Versailles), die
vele Jaren geleden door zijn jeugdige echt-
genoote in den steek werd gelaten en later
is hertrouwd. Lydia weigert verontwaar
digd, maar als de nood steeds hooger stijgt,
besluit zij de kans te wagen. En de poging
lukt, lukt zelfs zoo goed dat de heer Fernay
een beroemd schrijver, overmand wordt
door Jeugdherinneringen en onmiddellijk
maatregelen treft zich over het meisje te
ontfermen, daarbij alles vertellende aan
zijn vrouw, die hem steunt in die moeilijke
oogenblikken.
Allengs komt bij Lydia echter de wroe
ging, terwij] tegelijkertijd verschillende
uitlatingen van anderen twijfel wekken bij
mevrouw Fernay, die ln alle stilte een on
derzoek instelt en aldus achter de waar
heid komt Voordat het zóóver ls, heeft
Lydia inmiddels haar meestertitel behaald
en ln tegenwoordigheid van haar nieuwe
kennissen houdt zij haar eerste pleidooi
ten gunste van een arm meisje, dat zich
voor een ander heeft uitgegeven om op die
wijze warmte en eten en een beetje geluk
te vinden. Dat pleidooi is het hoogtepunt
uit deze film! Danielle Darleux' spel moge
tevoren reeds vele goede kwaliteiten heb
ben, bij die scène in de rechtszaal bereikt
het een zeer groote hoogte. Op diep ont
roerende wijze pleit zij niet alleen voor het
vreemde meisje, maar ook voor zichzelf en
er zullen weinig actrices zijn, die deze
prestatie kunnen evenaren. Dat zij het
pleidooi wint. zoowel voor den rechter als
bij haar zelfgekozen „familie" volgt vrij
logisch uit den loop van het verhaal. Het
doet overigens weinig meer terzake, omdat
na deze magnifieke scène, even fijn men-
schelijk gespeeld als geregisseerd, geen cli
max meer mogelijk is. Charles Vanel (als
Fernay) en Valentine Tcssler (als diens
echtgenootei passen prachtig ln dit kader
van uitstekende artlsten. De film heeft
verder de vaart en het temperament, welke
men kent uit zoo menige andere belang
rijke Fransche film.
In het voorprogramma brengt Luxor een
geestig Dultsch blijspel „Moderne meisjes"
met Leo Slezak (die overigens een klein
rolletje heeft), Hans Söhnker, Ingrid Berg
man en Sabine Peters.
Het Trianon-Theater handhaaft „Robin
Hood" op zijn programma, hetgeen wel ln
de lijn der verwachting lag. Ook de voor
film „Welkom vreemdeling" is dezelfde.
