GERZON
Gemeentelijke Reinigingsdienst
jubileert
79ste 'Jaargang
DINSDAG 3 JANUARI 1939
No. 241(3
BALANS
OPRUIMING
EEN GROTE PARTIJ
STOFFEN
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
Hoe de stadsreiniging in vroeger
jaren geschiedde
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
2000 METER EFFEN
ANGORA LAINE
500 METER BOUCLÉ
MANTELSTOFFEN,
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
Collectieve huldiging
der jubilarissen
Herdenkingsrede van
den directeur
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ctsTpei regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 cts»jrj>oito^ te(betalend-AVerplicht bewijsnummer 5 ets.
lp-—w
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque» en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden t....£.2.35
per week ..'i .V.Vr.W?! £.0.18
Franco per post f. 2:35 per 3maanden -f. portokosten.
(voor binnenland £.0.35 per S nmdj
prima zuiver wollen japonstof,
130 cm. breed, in alle moderne
kleuren, per meter, waarde J r
tot 1.95, nuI J J
uitsluitend eerste kwaliteiten, in
moderne kleuren, zuiver wol,
140 cm. breed, per meter, £0
waarde tot 4.95, nu
BINNENLAND.
De financieele verhouding tusschen rijk en
gemeenten; voorloopig verslag der
Tweede Kamer. (3e Blad).
Brug bij Dordrecht wordt 6 Mei geopend
(Binnenland, 3e Blad).
Groote brand in kippenfokkerij te Sneek
(Gemengd, 3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Geringe handel Prijshoudende markt
Nauwelijks gewijzigde koersen
Amerika vast Beleggingsmarkt stü.
Foto van. de plaquette, welke het personeel van den jubileerenden dienst aan het Gemeentebestuur heeft aangeboden. Links
de oude outillage van den vuilnisophaaldienst; rechts het tegenwoordige materiaal. De plaquette werd ontworpen en vervaar
digd door den heer H. W. Stöxen.
Personeel biedt gemeentebestuur
een huldeblijk aan.
De Gemeentelijke Reinigings- en Ont-
smettingsdienst viert vandaag zijn 25-
jarig jubileum en tegelijkertijd herden
ken niet minder dan 21 ambtenaren en
werklieden hun zilveren jubileum bij
genoemden dienst.
Is het wonder, dat er op het terrein aan
de Noorderstraat, waar onder de bekwame
leiding van den energieken directeur, den
heer J. H. de Jong in de laatste jaren 7x50
talrijke en belangrijke verbeteringen zijn
tot stand gebracht, een ware feeststem
ming heerscht en dat de bekende groene
vuilnis-ophaal-auto's vandaag eens in de
garage blijven?
Wij, ingezetenen van Leiden, beschouwen
het als de gewoonste zaak van de wereld,
dat ons huisvuil driemaal per week stipt op
hetzelfde tijdstip wordt afgehaald en we
denken er niet eens by na. dat er zicli ook
wel eens omstandigheden kunnen voordoen,
waardoor deze regelmaat wordt verstoord
en onze tot den rand toe gevulde vuilnis
emmers voor de huisdeur blijven staan, ten
prooi aan kwajongens, die ze uit baldadig
heid omverwerpen dan wel den inhoud na-
ldjken om te zien of zich daarbij nog iets
van hun gading bevindt.
Toen de vorige week sneeuw en ijs de
straten schier onbegaanbaar meukten en
de dagehjksche afvoer per schuit naa*- de
Nieuwkoopsche Plassen volstrekt onmoge-
lyk was, is het geen oogenblik in ons brein
opgekomen, dat nu toch ook de vuilnis
ophaaldienst wel eens zou kunnen stagne
ren en we hebben er ons gansch niet over
verwonderd, toen promot op tijd het be
kende belletje de komst van „den vuilnis
man" aankondigde.
De burgerij heeft in den loop der jaren
ervaren op een geregeld functioneeren van
dezen nuttigen dienst te kunnen rekenen
en daarom gunt zy het personeel niet alieen
dezen feestelyken vrijen dag van ganscher
harte, maar stapt zij ook gaarne heen over
het ongemak van een overvoller vuilnisbak,
die eerst a.s. Donderree "eleegd wordt!
In de als feestzaal ingerichte garage aan
dc Noorderstraat had hedenmorgen in
tegenwoordigheid van het geheele perso
neel allereerst de
plaats. De jubilarissen werden begroet met
een speciaal voor deze gelegenheid vervaar
digd welkomstlied.
De directeur, de heer J. H. de Jong, heette
vervolgens allen met hun echtgenooten
hartelijk welkom en bracht dank aan de
feestcommissie uit het personeel, die by
de voorbereiding van dit feest de leiding
had. Na te hebben gewezen op de moeiiyk-
heden, waarvoor de jubilarissen zich ge
plaatst zagen om geiyken tred te houden
met de snelle technische ontwikkeling van
den dienst en allen dank te hebben be
tuigd voor de betoonde tcewyding, welke
ook van de zijde van het college van B. en
W. wordt gewaardeerd, richtte spr. zich in
het bijzonder tot den kassier-boekhouder,
den heer Landaal en tot den hoofdopzich
ter, den heer Neuteboom, wien hij hulde
bracht voor hun toegewijden arbeid in het
belang van een „schoone" Sleutelstad.
Dc burgemeester spreekt.
Vervolgens was het woord aan den bur
gemeester. mr. A. v. d. Sande Bakhuyzen.
die begon met te zeggen dat wethouder
Splinter zeer tot zijn spyt door een lichte
ongesteldheid verhinderd was by deze vie
ring aanwezig te zijn. Ook namens hem
wenschte spr. de jubilarissen van harte ge
luk. Dc woorden van den heer De Jong
ondersch.-y ft spr. gaarne, omdat de mee
ning, welke de heer De Jong over het per
soneel heeft, ook de meening is van het
gemeentebestuur. Dat de Reinigingsdienst
van Leiden een an de beste in den lande
is, is voor een niet gering gedeelte te dan
ken aan de hooge opvatting van plichtsbe-
--htinc. die het cerrorteël heeft.
Aan d" >-eeren Landaal en Neuteboom
overhandigde spr. vervolgens een fraaien
bloemenmand, terwül de andere jubilaris
sen een geschenk onder couvert in ont
vangst hadden te nemen.
Andere sprekers.
De jubilarissen werden vervolgens toege
sproken door den heer J. H. Stoots, voor
zitter van de feestcommissie, die wees op
de spontane wijze waarop dit jubileum is
voorbereid, maar ook aan de schaduw, die
over het feest is gevallen door de ziekte
van een der jubilarissen. God sohenke hem
wat hem zalig is. Moge dat zyn spoedig
herstel zijn. Spr. wees vervolgens op de
noodzakeiykheid van de verheffing van
den arbeid, opdat deze niet vergeefsch zy en
zonder hooger doel. Wat een vreugde is
het voorto dat wü zorgetoos de lasten van
het öiageiyksch 'even hebben kunnen dra
gen, juist door den arbeid.
Spr. weidde over den toegewyden arbeid
als plicht en zegen nog eenige oogenblik-
ken uit en besloot met allen jubilarissen
een geschenk aan te bieden namens het
personeel. Deze geschenken werden dank
baar aanvaard.
Namens de jubilarissen SDrak de jubilee-
rende kassier-boekhouder de heer D. Lan
daal woorden van dank tot den burge
meester, den directeur en de personeel
leden voor de goede woorden en geschen
ken.
Ook de oudste der personeelleden de heer
Leget sprak een woord van hart tot hart
tot zyn kameraden.
Na een kort dankwoord van den heer de
Jong werden ververschingen aangeboden.
De drukke bedrijvigheid daarvan werd
nog eenige oogenblikken onderbroken door
de aanbieding van een bloemenrulker aan
mevr. de Jong.
Tenslotte werd nog namens de jubilaris
sen het woord gevoerd door den heer Went.
die tal van herinneringen uit vervlogen
jaren ophaalde.
w m
Om elf uur werd in dezelfde ruimte op
nieuw een feestehjke vergadering gehou
den. welke o.m. werd bügewccnd door B.
en W. van Leiden, vele raadsleden, hoof
den van gemeentediensten, B. en W. der
gemeente Nieuwkoop, het bestuur der Ned.
Ver. van Reinigingsdirecteuren en vele
anderen.
De heer De Jong sprak hier een herden
kingsrede uit, waarin hy tal van bijzonder
heden verhaalde over de oprichting, ge
schiedenis en inrjehting van den dienst.
Reeds in de oudheid, aldus spr., waren de
bewoners verplicht hun eigen erf en een
weg voor hun woning, op straffe van boete
by nalatigheid, schoon te houden.
Tal van ernstige epidemieën, die haar
oorzaak vonden in verwaarloozing der
openbare reinheid, bewezen, dat dergeiyke
voorschriften onvoldoende waren.
Er kwam toen het stelsel om de inza
meling van huisafval en het reinigen van
de straten op te dragen aan aannemers,
doch ock hieraan bleken vele bezwaren
verbonden.
Onder de menigvuldige zorgen, welke de
bestuurders onzer stad altyd hebben gehad
lot welstand, voorspoed en gezondheid der
ingezetenen, is zeker het toezicht op de
positie van de stadswateren een zeer be-
iangryke geweest.
Leidsche grachten ..geurden" al
vier eeuwen geleden!
Intusschen heeft men meer dan 400 jaren
over de zoo hinderhjke lucht geklaagd en
langen tyd is het een onbeantwoorde vraag
gebleven, welke oorzaak hiervoor moest
worden aangewezen. By veel verschil van
meening, was men het over één zaak wel
eens. Algemeen was men nJ. van gevoelen,
dat de stank der grachten zeker niet in de
laatste plaats haar oorzaak vond in het vuil
dat hierin afvloeide of werd geworpen.
Reeds op 11 Nov. 1445 vaardigden „die
van den Gerechte" een verbod uit tegen het
werpen en ioozen van allerlei vuil, zoowel
van de fabrieken, als andere neringen, in
óe stadswateren op straffe van te worden
beboet met betaling van 12 schellingen.
Enkele jaren later werd een dergeiyk
verbod ook bepaald op het werpen van drek
of vuilnis op straffe van gedurende 2 uren
gebonden te staan op den blauwen steen.
Geen wonder, dat de afvoer van het huls-
vuil in dien tyd de zorg reeds had van het
6337
(Ingez. Med.)
bestuur der gemeente. Op 21 April 1407
sloten Burgemeester en Wethouders een
contract af met Jan Claes Wittens, waar-
by hem werd opgedragen alle vuilnis voor
stegen en steigers geregeld te verwyderen.
Voor uitvoering van zyn werk werd hem
van gemeentewege verstrekt een schuit
met twee boomen, een schop, een vork en
een kruiwagen.
Of het inzamelen van de asch en het
vuilnis in dien tyd en ook later nog gere
geld plaats vond. zou ik niet gaarne bewe
ren. Op elke gracht of straat schynt een
algemeene vuilnisput te hebben bestaan,
waarin ieder zyn asch of vuilnis wierp. Van
tijd tot tyd werden deze putten geledigd,
hetgeen niet kon beletten, dat er veel van
deze stoffen in de grachten geraakten.
BUITENLAND.
Daiadier op zyn reis naar Corsica en
Tunis. (3e Blad).
Overweegt Amerika een embargo op goe
deren uit Japan en Duitschland? (Bui
tenland, 3e Blad).
Zal de Japansche premier Konoje aftreden?
(Ie Blad).
Verdere vorderingen van Franco's offen
sief. (3e Blad).
De Kwo-Min-Tang denkt niet aan vrede
met Japan op de voorstellen van Konoje
(le Blad).
ZIE VOORTS
EERSTE BL.AD.
LAATSTE BERICHTEN
De heer J. H. de Jor.g.
Op den 6den April 1592 kwam echter een
aanmerkeiyke verbetering tot stand. Aan
de Meesteren van de Huisarmen werd ver
gund, het vuil dageiyks door de bekwame
karren en vaartuigen by de ingezetenen te
deen ophalen, ten profyte van de genoemde
huisarmen. In 16S4 werd de inzameling der
afvalstoffen der. Meesteren der fïuisa.men
afgenomen. Voortaan zou verpachting van
dit werk geschieden door de Stadsregeering
zelve. Geleideiyk ging nu de bevordering
van de openbare reinheid stap voor stap
vooruit en werd de verzorging hiervan meer
en meer een taak van gemeenteiyke be
moeiing.
De vroegere toestand.
Vóór 1 Januari 1914. den datum waar
op de nieuwe Gemeentedienst van Reini
ging- en Ontsmetting te Leiden is inge
steld, werden reeds verschillende onderdee-
len van den reinigingsdienst een betrek-
keiyk groot aantal jaren in gemeenteiyk
beheer uitgevoerd en wel door den Dienst
der Gemeentewerken. De uitvoering van de
voornaamste onderdeelen, w.o. zelfs het in
zamelen van huishoudeiyk afval, bleef
fchter gesteld ln handen van een pachter.
Omdat Leiden door veel grachten doorsne
den wordt, geschiedde de uitvoering van
den ophaaldienst door middel van vaar
tuigen. Om de vuilnis per schuit te kun-
Voor de kuststrook: Afnemend
buiig. Gedeeltelijk bewolkt. Weinig
verandering in temperatuur. Aan
vankelijk tijdelijk nog krachtige,
overigens meest matige Noordwes
telijke tot Zuidwestelijke wind.
Voor het binnenland: Geen
neerslag van beteekenis. Tijdens
den nacht vrijwel geheel opklarend
met daling van temperatuur tot
om het vriespunt. Overdag weer
toenemende bewolking. Matige tot
zwakke Westelijke tot Zuidelijke
vind.
Waarschuwing voor het verkeer:
Gladde wegen in het Oosten des
lands tijdens den avond, nacht en
vroegen ochtend.
nsn ve-zamelen was het noodig, dat zij eerst
met handwagens langs de huizen werd op
gehaald. Deze wagens waren natuurlijk
slechts van geringen inhoud, aangezien één
werkman den gevulden wagen moest kun
nen verplaatsen. Telkens als een handwa
gen met vuilnis gevuld was. werd deze
naar de schuit gebracht en daarin uitge
stort. waarhii c—niet gering^ stofontwik
keling nlaats had.
Di!:"- 'is v erden deze schuiten gebezigd
om clandestien grootere hoeveelheden
stroozakken, houtwol, pakpapier, enz. op
de plechten te werpen. Niet minder dan
op 20 vaste plaatsen lagen zij in de stad
gemeerd, waardoor de Academie-stad op
haar mooiste punten in ernstige mate werd
ontsierd.
Dc ingezamelde afvalstoffen, de uit
grachten opgehaalde baggerspecie en het
bijeen gebrachte straatveegvuil werden op
geslagen op een terrein gelegen in de
Waard, alwaar zij tot compost werden ver
werkt. Waardevolle artikelen als lompen,
beenderen en oud ijzer werden hierbij uit
het vuil gesorteerd en door de werklieden
verkocht, als compensatie voor hun lage
ioonen.
Plannen tot uitvoering in gemeen
telijk beheer.
Reeds in 1903 werden in den Raad onzer
gemeente stemmen gehoord om niet door
te gaan met het stelsel van verpachting,
doch uitvoering in gemeentelijk beheer te