Kerkelijk Leven in 1938
1EID5CH DAGBLAD - Zesde Blad
Zaterdag 31 December 1931
Griep en verkoudheid*
KARSOTE Vi«
Bewogen jaar voor de Hervormde Kerk
kerkelijk leven
Militaria
iselanarijke Ottevanger van Kampen het op hem ult-
raadsbesluiten SePtembCT zijn intrede na bevestigd te zijn
door ds. J. C. van Apeldoorn.
Diversen
acties uit de burgerij
Personalia
De Academie
III. Werken in verband met de Centrale 1 kig in dalende lijn, zal aan deze uitkomst
Rioleering. I wel niet vreemd zijn.
De bouw van een rioolwaterzuiverings- Onze aanteekeningen vermelden voorts
Inrichting met dienstwoning op een terrein de totstandkoming van een school voor
benoorden de Slaagh- of Stinksloot kwam voorbereidend Montessori-onderwijs aan
gereed, alsmede het in verband daarmede den Zoeterwoudschen Singel en de plannen
leggen van een nieuwe persleiding tusschen voor de oprichting van een Christelijke Nlj-
het rioolgemaal aan den Maresingel en ge- verheidsschool. waarvan het in de bedoe-
noemde zuiveringsinrichting. ling ligt het eerste de plannen voor een
Het leggen van stamriolen in den Witten christelijke huishoudschool tot uitvoering
Singel tusschen de Witte Rozenstraat en te brengen.
de Groenhovenstraat en in het doorge- De actie van een deel der burgerij leidde
tiokken gedeelte van den Brandelerkade tenslotte ook tot de liquidatie van de
hoek Burggravenlaan. kwam gereed. plannen om hier ter stede een Sportfond-
Aangevangen is met de aansluiting van senbad te stichten, waaraan naar het oor-
het Rijnsburgerwegkwartier op de Centrale deel der overgroote meerderheid van de
Rioleering. waarvoor gedeelten stanniool ln spaarders geen behoefte bestond, nu in
den Stationsweg en den Rijnsburgerweg December van het vorige jaar de Overdekte
aan de Haarlemmerstraat in bedrijf was
gesteld. Br is heel wat actie" noodig ge-
zullen onmiddellijk verdwijnenp^v
wanneer ge dadelijk desinfec-ü>^
teerende Karsote-dampen iriha-
leert. F 0.70 en F W— per flacon.
4758
(Ingez. Med.)
werden gelegd.
IV. Gebouwen.
a. De belangrijke uitbreidingswerken
het Openbaar Slachthuis werden voort
gezet.
b. De bouw van een nieuwe openbare lagere
school aan de Kernstraat (opleidings
var. weest om de directie van het Sportfondsen-
■>ort- bad te bewegen de gestorte penningen te
restitueeren. doch tenslotte kwam het er
toch van!
Actie, voortspruitende uit achting Jegens'
school voor Gymnisum en HBS1 kwam bc nagedachtenis van wijlen dn Murk Jan-
in uitvoering. 'ÉjÉflj
sen. den vermaarden orthopaedist, leidde
Een aanvang is gemaakt met de ver- ^ot de onthulling van een gedenksteen in
bouwing van de openbare scholen Vrou- ben gevel van zijn vroegere woning in de
Boerhaavelaan. welke daad van piëteit op
1 Maart door een groot aanbal oud-patiën
ten werd bijgewoond.
tot
wenkerksteeg en Vrouwenkerkhof
R.K. Jongensschool voor U.L.O.
VI. Diversen.
De voormalige zweminrichting aan het
Rijn- en Schiekanaal werd afgebroken.
Het nieuwe militaire exercitieterrein met
sportveld bezuiden den Haagweg kwam ge
reed.
In de Douzastraat. Weddesteeg en Slik-
steeg werden riolen vernieuwd, terwi.il op
het terrein van het gemeentelijk gesticht
„Rhijngeest" nieuwe rioleeringen werden
aangelegd.
Op het gebied van het
De Gereformeerde Kerk van Lelden be
sloot tot den bouw van de Zuiderkerk aan
den Lammenschansweg, waarvoor ds. H. A
Wiersinga op 26 November den eersten
steen legde Op 8 en 9 Februari vond de
bevestiging en intrede plaats van ds. J.
Weggemans en dr. H J. Westerink, die de
vacante plaatsen bezetten, ontstaan door
het aan ds. W. Bouwman verleende emeri
taat en het overlijden van ds. H. Thomas.
De Doopsgezinde Gemeente herdacht- ln
October het 300-jarig bestaan van haar
kerkgebouw, bij welke gelegenheid ds. F.
ten Cate een bijzonderen dienst leidde.
dient met betrekking tot de Ned Herv
Gemeente vermeld, dat dr. J C. S. Locher
op 24 April in een stampvolle Pieterskerk
na een 45-jarige ambtsbediening afscheid
predikte. In de vacature van wijlen ds. C.
r. i .1 Hartwigsen werd voorzien, doordat ds. M.
gebrachte beroep aannam: hij deed op 4
De meeste van de hierboven genoemde
openbare werken waren de logische conse
quentie van genomen raadsbesluiten en
derhalve is de overgang allerminst gefor
ceerd. wanneer wij hierop laten aansluiten
een opsomming van de belangrijkste ver
dere besluiten van den Leidschen Gemeen
teraad.
In zijn zitting van 18 Februari benoemde
de raad als opvolger van dr. mr. J. W. Ver-
burgt tot archivaris onzer gemeente mr.
R. van Royen. die kort daarna zijn functie
aanvaardde. Ook in den raad zelf kwam
eenige wijziging: ln de plaats van den heer
P. M. van der Voort, die uit de S.D.A.P. trad.
deed de heer H. Oostveen zijn intrede ln
het college onzer vroede vadereren, terwijl
de plaats van den heer T. S. Goslinga. die
werd benoemd tot voorzitter van den Raad
van Arbeid te Amsterdam, werd ingenomen
door dr. mr. P. G. Knibbe. Mr. S. Mok
volgde den heer Goslinga op als voorzitter
van den Leidschen Raad van Arbeid. Medio
Mei werd een aanvang gemaakt met de
verstrekking van melk aan schoolkinderen,
hetgeen in een groote behoefte bleek te
voorzien, aangezien zich hiervoor niet min
der dan 4000 gegadigden aanmeldden. Dr.
J. D. A. Boks. leeraar aan de Gem. HBS.
volgde ingevolge "s raads besluit dr. J. C.
Schalkwijk op als directeur dier inrichting.
In de Juli-maand zagen wederom twee be
langrijke besluiten het licht: primo kocht
de gemeente een uitgestrekt, complex In
dustrieterrein aan den Kanaalweg. waar
van een aanzienlijk deel weer werd ver
kocht aan de Textielfabriek der N.V. Gebrs.
van Wijk, die er een nieuwe fabriek zal
bouwen en secundo besloot de raad tot het
in het leven roepen van een avondcursus
voor a.s. textielarbeiders, welke verbonden
werd aan de Ambachtsschool. Al is dit ook
■bij lange na niet wat velen zouden wen-
schen, ni. een volledige textielschool, het
is in ieder geval een begin en als zoodanig
moedgevend Voorts werd grond aange
kocht voor den bouw van een open zwem
inrichting aan den Roomburgerweg, terwijl
in de laatste zitting van 1938 besloten werd
tot uitvoering van het saneeringsplan Gee-
regrachtKraaierstraat en tot verhooging
der personeele belasting met 35 opcenten,
dit laatste teneinde de begrooting 1939 slui
tend te kunnen Indienen.
Terloops willen wij hierbij nog even me-
moreeren. dat in begin Januari het fraaie
nieuwe Gymnasium aan de Fruinlaan offi
cieel werd geopend, terwijl ook de nieuwe
woningen van de Ver. tot bevordering van
den bouw van Werkmanswoningen 'sanee
ringsplan Bouwelouwen- en Paradijssteeg)
In gebruik werden gesteld.
Het belangrijkste feit ln het plaatselijk
militaire leven was de consequentie van het
ministerieel besluit tot verlenging van den
diensttijd voor de onbereden wapens,
waardoor het tweede bataljon van het 4de
regiment infanterie einde Maart naar
Weert vertrok, waar het feestelijk door de
bevolking werd ingehaald
De commandant van het 6de regiment
veldartillerie, overste C. de Iongh werd be
vorderd tot kolonel onder gelijktijdige be
noeming tot commandant van de derde
artillerie-brigade te Breda. Als zijn opvol
ger werd benoemd de overste A. H. Drijf
hout van kooff. die op 1 November zijn
commando aanvaardde.
Wij verlaten thans het domein van den
gemeenteraad en willen aandacht schenken
aan eenige
De Kamer van Koophandel voerde een
breed opgezette actie ten bate van de
vestiging van nieuwe Industrieën en nam
kortelings een actie in studie om te
komen tot verlaging van de electrioiteits-
tarieven. in het bijzonder ten gunste van
den middenstand, die zelf herhaaldelijk
aandrong op verlaging van het tarief voor
winkelverlichting.
Op initiatief van de organisaties in het
hotel-, café- en restaurantbedrijf en met
medewerking van het gemeentebestuur
opende wethouder Van Stralen in Februari
een herscholingscursus voor personeel ln
deze bedrijven, welke uitnemend slaagde.
Aan het 6de regiment veld-artillerie werd
door een comité uit de burgerij een fraai
paukenpaard aangeboden, welk geschenk
evenwel niet volledig tot zijn recht kwam.
doordat kort daarna het muziekkorps 6
R.V.A. werd opgeheven. Weliswaar maken
de pauken geen deel uit van het instru
mentarium van dit korps, maar in de prak
tijk werd het daartoe toch gerekend
De 3 October-optocht stond ditmaal in
het teeken van het toekomstig Stadhuis; er
werd zelfs een collecte gehouden voor een
of meer 3 October-klokken voor het nieuwe
carillon, welke de somma van f. 888 op
bracht. Op zichzelf geen onbevredigend
resultaat, doch eenlgszins een tegenvaller,
wanneer men dit bedrag vergelijkt bij de
opbrengst van een collecte, welke bijvoor
beeld jaren geleden ook door deze vereeni-
eing werd georganiseerd ten bate van den
Leidschen Hout en die, vergissen wij ons
niet, ongeveer het viervoudige opleverde.
De ongunst der tijden, blijkende ook uit
het werkloozencijfer. dat nog altiid onrust
barend hoog is, al beweegt het zich geluk-
Het is een onmogelijke taak alle vermel
denswaardige gebeurtenissen in een geor-
denden samenhang onder te brengen. Niet
temin dienen nog enkele incidenteele
voorvallen aan de vergetelheid ontrukt. Als
gevolg van graafwerk ten behoeve van een
verbouwing der Ned Rotogravuremaat
schappij stortte op 23 April een perceel ln
het Noordeinde in, gelukkig zondeT dat
daarbij persoonlijke ongevallen plaats von
den. De politiebrandweer moest vele malen
in actie komen, doch gelukkig slechts ln
enkele gevallen voor ernstige branden. Dit
waren op 22 Juni de brand in de Maars-
manssteeg. waar de bovenverdieping van
het filiaal der firma Raumann en Tep-
pema aanzienlijke schade bekwam; de
brand in den nacht van 23 op 24 Augustus
in de lithografische drukkerij der firma
Paauw aan den Hooge Rijndijk en de
recente brand ln het schoolgebouw van het
Kon Genootschap ..Mathesis Scientiaram
Genitrix" ln de Lokhorststraat, waar de
strenge vorst hooge eischen stelde aan
brandweer en materiaal; eischen, waaraan
overigens schitterend werd voldaan. Een
sensationeele gebeurtenis vormde verder
nog de brutale diefstal ln het Rijks
museum voor Geologie en Mineralogie aan
de Garenmarkt. waar op klaarlichten dag
niet minder dan een honderdtal edelstee-
nen werd ontvreemd! De wensch van den
dader om onbekend te blijven, is totdus-
verre in vervulling gegaan!
Wanneer wij de Universiteit nog even
buiten beschouwing laten, zijn wij zoo
langzamerhand genaderd tot de
Het is een telkenjage terugkeerende tra
giek, dat wij melding moeten maken van
een aantal vooraanstaande of bekende
stadgenooten, die ons door den dood ont
vielen. Het waren, in chronologische volg
orde van hun verscheiden: Willem Han-
naart oud 77 jaar, die gedurende 45 jaar
bediende van het Collegium van het Leld-
sche Studentencorps was: J. M. van der
Moolen, oud 52 jaar, een bekende figuur
in dierenbeschermerskringen; mr. A. van
der Eist. oud 73 jaar, oud-ambtenaar van
het Openbaar Ministerie bij het Leidsche
Kantongerecht, welke functie hij gedu
rende 36 jaar heeft bekleed en oud-lid van
den gemeenteraad; K. F. H van Hiele, oud
58 jaar, administratief ambtenaar bij Ge
meentewerken; jhr A. J. B. Six, oud 85
jaar, gepensionneerd luitenant-kolonel der
veldartillerie en vroeger onbezoldigd amb
tenaar van den Burgerlijken Stand alhier,
speciaal belast met het voltrekken van
huwelijken: de heer W. F Verhey van
Wijk. oud 85 jaar, directeur der N.V. Tex
tielfabrieken v h. Gebrs. van Wijk en Co
nestor der Leidsche industriëelen en een
bekend philantroop; de heer J. Baak Jzn..
oud 65 jaar. oud-inSpecteur bij het Lager
Onderwijs in de inspectie Leiden; kolonel
J. E. Haitsma Muiier, oud 59 jaar, oud
commandant van 6 R.V.A.Riekje Nieu-
wenhuis. oud 88 jaar, het in studentenkrin
gen welbekende koffievrouwtje. de heer J.
P Vergouwen, oud 74 jaar. oud-lid van den
gemeenteraad; de heer W. Joosten, oud 68
jaar. oud-huisvader van het Chr. Militair
Tehuis aan den Morschweg; pastoor J. M.
van Beek. oud 86 jaar, emeritus-pastoor der
Oud-Katholieke Gemeente alhier; de heer
D. J. van Driesum. oud 69 jaar, gedurende
vele jaren apotheker te dezer stede en de
heer J. J. van Bostelen. oud 71 jaar, vroe-
het artsdiploma verwierf, werd benoemd
venbodestraat.
Mogen zij allen in vrede rusten....
Een groot aantal ingezetenen vierde in
het afgeloopen jaar een jubileum. Wij kun
nen ze hier alle onmogelijk noemen en
moeten ons tot de voornaamste beperken:
Hun Gouden Jubileum vierden de heer P.
A. Wernink Sr.. directeur van de N.V. Wer-
nink's Betonmaatschappijdie zich een
halve, eeuw geleden hier ter stede als in
dustrieel vestigde; pastoor Ignatius
Smeets, pastoor van de Sint Leonarduskerk
aan den Haagweg vierde onder groote be
langstelling zijn gouden priesterfeest en
werd bij die gelegenheid benoemd tot ridder
in de Orde van Oranje-Nassau en ten
slotte herdacht prof. dr. H. M van Nes op
15 Juli den dag. waarop hij voor 50 jaar te
Woudenberg in het predikambt bij de Ned.
Herv. Gemeente werd bevestigd.
Van de 40-jarige jubilea memoreeren wij
in de eerste plaats dat van den bekenden
chirurg dr. J. R. de Bruine Groeneveldt. die
op den dag. waarop hij veertig jaar geleden
het artsdiploma verwierf, werd benoemd
tot officier in de Orde van Oranje-Nassau;
de heer W. C. Legerstee, chef van het
station der Ned. Spoorwegen, herdacht zijn
40-jarig dienstverband bij deze onderne
ming; medio November verliet hij met pen
sioen den dienst en werd opgevolgd door
den heer D. C. C. F. Slebos. voorheen chef
van het station Dordrecht; de bekende
criminoloog, de heer J. P. L. Hulst herdacht
eveneens zijn 40-jarig artsjubileum, ter
wijl de heer J. Mater op 1 Juni 40 jaar aan
den Hortus Botanicus verbonden was.
Van de 25-jarige jubilea noemen wij hier
slechts twee „onpersoonlijke", n.l. van den
Leidschen Armenraad en van de Ned. Ro
togravuremaatschappij N.V., welker direc
teur. de heer L. Levisson werd benoemd tot
officier in de Orde van Oranje-Nassau.
vormt een wereldje apart en haar zij der
halve een afzonderlijke rubriek gewijd. De
Senaat dezer aloude Instelling leed ook
eenige droevige verliezen door het overlij
den van prof. dr. E C. van Leersum, oud-
hoogleeraar ih de pharmacognosie. phar-
macotherapie en geschiedenis der genees
kunde en oud-directeur van het Ned. Insti
tuut voor de Volksvoeding te Amsterdam;
voorts prof. dr. J. M. Janse. oud-hooglee-
raad ln de plantkunde en oud-directeur van
het Botanisch Laboratoriumvan dr. J. W.
C. Goethart, oud-directeur van het Rijks
herbarium, van prof. G. J. W. Koolemans
Beynen, oud-hoogleeraar in de tropische
geneeskunde en van prof mr, D. van Blom,
gewoon hoogleeraar in de staathuishoud
kunde en de statistiek.
Ook zij rusten in vrede
Het academisch corps onderging verder
nog de volgende mutaties:
aan dr. F. C. Wieder werd op zijn verzoek
eervol ontslag verleend als directeur van de
Universiteitsbibliotheek. Nadat prof. dr.
Jan de Vries tijdelijk als bibliothecaris had
gefungeerd werd dr. T. P. Sevensma, oud
directeur der Volkenbondsbibliotheek be
noemd als opvolger van dr. Wieder.
Mr. A. N. Molen- -r uit Wassenaar werd
vanwege de sticht „Labor" benoemd tot
bijzonder hoogleeraar in de Nederlandsche
sociale wetgeving en aanvaardde dit ambt
met het uitspreken van een rede over „De
naleving van arbeidsconventies". Bij K. B.
van 21 Januari werd ln verband met het
bereiken van den 70-jarlgen leeftijd eervol
ontslag verleend aan prof. dr. B. D. Eerd-
mans: hij werd opgevolgd door een zijner
leerlingen dr P. A. H. de Boer, die bij zijn
ambtsaanvaarding als hoogleeraar in de
uitlegging van het Oude Testament, de ge
schiedenis van den Israëlletlschen gods
dienst en de Israëlietische letterkunde
sprak over „Het koningschap ln Oud-
Israël" Dr. I. M van der Vlerk, conser
vator-lector. werd benoemd tot buitenge
woon hoogleeraar ln de geologie en pa
leontologie: zijn inaugureele oratie behan
delde het onderwerp „Nederland in het ijs
tijdvak".
Prof. mr. H. G. P. Duyfjes vroeg en ver
kreeg eervol on'-'ag als hoogleeraar ln het
Ned. Indisch r t; zijn plaats werd inge
nomen door prof. mr. R D. Kollewijn, oud-
hoogleeraar aan de Rechtshoogeschool te
Batavia, die bij zijn Inauguratie sprak over
„Interregionaal en internationaal privaat
recht". Het Leidsch Universiteltsfonds wees
prof. dr. H. M. R. Leopold aan als bijzonder
hoogleeraar in de Italische archaeologie,
wiens onderwerp bij zijn ambtsaanvaarding
luidde „De Invloed van klimaatveranderin
gen op de oudste geschiedenis van Italië".
Op de helft dezer maand bevatte de
Staatscourant tenslotte het bericht, dat
aan prof. dr. J. Ph. Vogel op zijn verzoek
eervol ontslag was verleend als gewoon
hoogleeraar in het Sanskriet en de Indi
sche archaeologie; ln deze vacature is be
grijpelijkerwijze nog niet voorzien.
Als we de belangrijkste gebeurtenissen die
op kerkelijk gebied in ons vaderland in 1938
zijn voorgevallen samenvatten, dan mogen
we wat de
Ned. Herv. Kerk
betreft, allereerst hier herinneren aan de
actie, die voor reorganisatie is gevoerd door
rechtzinnige groepen en de tegen-actie die
van Vrljz. Herv -zijde heeft plaats gevon
den, al deed zich hier het merkwaardige
verschijnsel voor dai de scheidslijn niet liep
rechts-links want de Geref. Bond in de Ned.
Herv. Kerk verklaarde zich tegen het huidig
ontwerp terwijl onder de Ethischen voor-,
zoowel als tegenstanders worden gevonden.
Bij herhaling heeft de Ned. Herv. Kerk in
haar midden reorganisatiepogingen zien
ondernomen. In het begin van Januari
kwam de Algemeene Synode der Ned. Herv.
Kerk in buitengewone zitting bijeen ter be
handeling van het Reorganisatie-rapport,
dat zij met 109 stemmen voorloopig aan
nam. waardoor het dus werd onderworpen
aan het oordeel der kerk. De Synode nam
het rapport ongeamendeerd aan en de 44
pen teekende protest aan tegen wat hij
noemde het „nieuwe kerkrecht". Prof. dr.
H H. Kuyper echter betwistte in zijn week
blad dat een meerdere vergadering niet het
recht zou hebben om op te treden. Ds. P.
v. Strien oefende critiek op de kerkrech
terlijke zijde van de procedure-Drachten
en een zoo gezaghebbend man als dr, W. A.
v. Es van Leeuwarden viel hem min of meer
bij. De Frlesche predikanten-conferentie
wijdde dit jaar haar vergadering aan de
bespreking van dit vraagstuk, dat prof. dr.
H. H. Kuyper ln haar midden kwam in
leiden.
Op de komende Generale Synode van
Sneek zal over een en ander nog wel een
woordje vallen. De Gen. Synode van Am
sterdam (1936> heeft haar verdaagde zit
ting in April j.l. te Amsterdam gehouden
en daar dr. J. H. Bavinck, docent a»n de
Opleidingsschool te Djocja, benoemd tot
hoogleeraar in de zendingswetenschappen
aan de Theol. School te Kampen. Inmid
dels is hij ook benoemd tot buitengewoon
hoogleeraar aan de Vrije Universiteit.
De Gen Synode heeft zich ln haar voort-
classicale vergaderingen kregen het ter gezette zitting ook beziggehouden met de
consideratie op hun zomer-agenda. De clas- polemiek-kwestie in de Geref. Kerken Haar
sicale vergaderingen stemden met 24 tegen j besprekingen werden alleen in comlté-gene-
20 stemmen het rapport af. al wezen meer- raai gehouden. Alleen werd gepubliceerd
dere moties wel in de richting van reorgani- dat verschillende kopstukken in de Geref.
satie der kerk. maar dan niet deze reorga- kerken elkander gevonden hadden. Blij-
nisatie
De 123e algemeene Synode der Ned. Herv
Kerk dezen zomer gehouden, hoewel niet
gebonden aan de uitspraak der classicale
vergaderingen, heeft daarmede ook nu re
kening gehouden en zich met algemeene
stemmen vereenigd met de conclusie van
rapport, zij het ook dat een 5-tal leden een
paar wijzigingen overnam van den prae-
adviseur, prof. Haitjema. De Synodale com-
kens de actie van de Heraut, moet men
van dat elkander vinden van verschillende
hooggeleerde heeren ln deze kerken zich
maar geen al te groote voorstellingen ma
ken. Dat bewijst ook het feit dat prof. dr.
S. Greydanus zijn ontslag nam uit de com
missie van 8, die de Synode van Sneek over
de leergeschillen rapporteeren zal.
De polemiek-kwestie bracht ook een ver
klaring van curatoren van de Vrije Unlver-
missie is aan het dokteren tezamen met de siteit. waarin betreurd werd dat enkele
kerkelijke hoogleeraren over de vraag van hoogleeraren publicaties hebben gedaan
het: Wat nu? over hun verschil van gevoelens over „op-
Belangrijke feiten ln het universitaire
leven gedurende het afgeloopen jaar wa
ren: de officieele opening van het vroegere
woonhuis van wijlen prof. dr. C. Snouck
Hurgronje aan het Rapenburg 61 als zetel
van het Oosterseh Instituut; de Diësviering
van de Leidsche Hoogeschool op den 8sten
Februari, bij welke gelegenheid de toen
malige rector-magnificus. prof. dr. J. A. J.
Barge een rede hield over Praeformatie
en Epigenese"; de overdracht van het
rectoraat door prof. Barge aan prof. dr. P.
De Synode heeft zich ook met andere
zaken bezig gehouden. Een voorstel van den
Ned. Predikantenbond tot algeheele centra
lisatie der financiën werd verworpen al zal,
mede door wat aan het licht is gekomen in
zake het financieel beheer van den overle
den quaestor-generaal de accountant zijn
intrede doen ln de kerkelijke huishouding.
Tal van voorgestelde combinaties van ge
meenten heeft de Synode afgewimpeld. De
vrouwelijke predikant bleef ook dit jaar bij
de poort der kerk staan, terwijl de gods
dienstonderwijzer niet preeken mag maar
wel een Bijbellezing houden, mits hij drie
jaar heeft gestudeerd en de betrokken pre
dikant zulks uitdrukkelijk heeft goedgevon
den. Om te voorkomen dat allerlei kwesties
tusschen beheers- en bestuurscolleges bij
den wereldlijken rechter worden aange
bracht zal een bemiddelingsinstituut worden
gecreëerd. Ook heeft de Synode er nog eens
opnieuw aan herinnerd dat candidaten geen
vattingen op principieel terrein die nog niet
voldoende ln eigen kring zijn bezien, en
over de wijze waarop de polemiek naar aan
leiding daarvan is gevoerd". De hoogleera
ren hebben toegezegd de kwesties ln eigen
kring te zullen bespreken.
1938 heeft ook het arrest gebracht van
den Hoogen Raad ln de proef-procedure
tusschen de classis den Bosch en de kerk
van Eindhoven, de eerste als elscheres en
de laatste als verweerster, waarbij het ging
over de vraag of een classis rechtspersoon
lijkheid bezit. Het Gerechtshof van den
Bosch besliste bij prorogatie dat de classis
geen rechtspersoon is. weshalve de classis
den Bosch niet ontvankelijk werd verklaard
in haar vordering. Van deze uitspraak ging
de classis in cassatie en de Hooge Raad
oordeelde dat de classis wèl rechtspersoon
lijkheid heeft waarom zij het arrest van
het Hof vernietigde. Naar aanleiding daar
van hebben deputaten van de Gen. Synode
huwelijken mogen bevestigen. Van> de 16voor de zekerstelling van bezittingen der
voorstellen die op haar agendum kwamen,
heeft de Synode er niet minder dan 11 ver
worpen.
Het aantel vacaturen bedroeg op 1 Juli J.l
247 tegen 257 op 1 Juli '37. Friesland stond
met 51 vacante plaatsen bovenaan. Door
overlijden en anderzins verminderde over
'37 het aantal predikanten met 76, terwijl er
83 nieuwe krachten bijkwamen, w.o. 73 can
didaten.
Rumor in casa was er in '38 in de Ned.
Herv. Kerk zoowel rondom personen als
rond om zaken. Wat het laatste betreft, dr.
J. H. Callenbach, em.-predikant te Btltho-
ven, diende een protest bij de Synode in
over de wijze waarop zij de kerk een nieuwe
gezangenbundel, die inmiddels ln December
gezamenlijke kerken een schrijven tot de
kerken gericht, waarin zij opmerkten van
oordeel te zijn „dat thans tegen de over-
schrliving van onroerende goederen od clas
ses, Part, Svnoden en Generale Synode geen
bezwaar behoeft te bestaan.
In het midden der Geref. Kerken werd
opgericht een stichting tot verbetering van
het Psalmgezang.
Met betrekking tot de
Christ. Geref. Kerk
valt te vermelden dat aan haar Theol.
School te Apeldoorn enkele veranderingen
plaats grepen Prof. P. J. M de Bruin
legde wegens het bereiken van den 70-jari-
gen leeftijd zijn ambt neer. terwijl ds L.
verscheen heeft bezorgd. De Synode had fe"V d Meiden v^ en predikant teDen
z. 1. eerst de kerk moeten hooren over deze - - y
Haag-C, hem opvolgde.
zaak en niet een nieuwen bundel verkap Het verband "van"chr. Geref. Evangeli-
moeten Invoeren. In Beetsterzwaag werd satieCommissies ontplooide al grooter acti-
Hp hd/'l £5^' viteit. De kerkeraad der Chr. Geref. Gem.
J LÏirto rfo van Amsterdam-Noord besloot om voortaan
hoi bli het afleggen van belijdenis des geloofs
het gelijk en deHooge Raad zal 24 Februari de en te gebruiken zooals die hoofd
zakelijk bij de Geref. Kerken in gebruik
zijn, een beslissing die in de Chr. Geref.
pers zoowel verdediging als bestrijding
vond. Naar aanleiding van een vraag van
den kerkeraad van Aarlanderveen in be
trekking tot het toelaten van personen die
Zondagsarbeid verrichten, sprak de classis
Den Haag uit dat zij het werk van een
postbode niet rekende tot noodzakelijken
Zondagsarbeid zoodat iemand die deze
functie bekleedt niet tot de gemeenschap
der Chr. Geref. Kerk mag worden toege
laten.
Bij de Chr. Geref. Kerk kwam over '38
niet één candidaat van de Theol. School af.
Het aantal dienstdoende predikanten liep
met 4 terug en bedraagt thans rond 70.
Noemen we tenslotte de
a.s. uitspraak doen
Rumor Is er ook geweest over de beslis
sing van het prov. kerkbestuur van Zuid-
Holland, die aan ds J. E. Lammerink te
Delft, die oorspronkelijk een Geref. Bonder,
via de N SB nu communist is geworden,
ziekte verlof verleende, na hem eerst voor
loopig te hebben geschorst.
Prof. dr. Hugo Visscher. eenmaal een der
voormannen van de Geref beweging ln de
Ned Herv. Kerk, vroeg zijn attestatie op
aan den kerkeraad in zijn woonplaats te
Huis ter Heide, met de bedoeling die bij de
Waalsche gemeente te Nijmegen in te leve
ren, Waardoor hij zich ln feite aan de Ned.
Herv. Kerk. onttrok, waarover eveneens een
en ander is te doen geweest.
Wat de
Gereformeerde Kerken.
betreft, de polemiek over allerlei con
troversen kwam nog niet tot zwijgen. Door
de gebeurtenissen in de kerk van Drachten,
waar de classis 5 ouderlingen en een der
predikanten schorste wegens „wanbestuur",
bij welke procedure zich zeer onverkwik
kelijke tooneelen hebben afgespeeld, werd
de kwestie van de bevoegdheid der meer
dere vergadering actueel. Dat was zij reeds
door het proefschrift van dr. M. Bouwman
te Nieüwendam: „Voetlus en het gezag der
Synoden". Prof. dr. S. Greydanus te Kam-
C. Flu; de officieuze in-gebrulk-neming van
de nieuwe uitbreiding der Universiteit aan
de overzijde van het Academieplein; de
herdenking van Boerhaave's dood vóór 200
jaar. welke plechtigheid o.a. werd bijge
woond door den minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, prof mr. J. R.
Slotemaker de Bruine en voorts dcor afge
vaardigden van de universiteiten van Ber
lijn, Edinburgh en Baltimore en ten laatste
de officieele in-gebruik-nemlng van het
centraal kassencomplex ln den Hortus
Botanicus, waarvan de reorganisatie nog
voortduurt.
Uit de studentenwereld vermelden wij
slechts, dat „Pro Patria" bij de viering van
het 40-Jarig regeeringsjubileum van H M.
de Koningin, evenals destijds bij de Inhul
diging, ten eerewacht betrok op den Am-
sterdamschen Dam en dat Z.KH Prins
Bernhard dit corps de eer aandeed het be
schermheerschap te aanvaarden.
Overige groepen
dan mag eerst worden opgemerkt dat bij de
Geref. Gemeenten ook over 1938 geen en
kele candidaat afkwam.
In de Geref. Kerken In H. V. blijft het
gebrek aan predikanten nog chronisch.
14 Jan. promoveerde Mej. da. J. W. Herfst,
predikante bij de Rem. Geref. Gem. te
Hoogeveen, tot doctor in de theologie en
werd daarmede de eerste vrouwelijke predi
kant bij deze Broederschap die den doctors
titel draagt.
In den kring van den Bond van Evange
lische Gemeenten vond een nieuwe uittre
ding plaats van een aantal gemeenten die
een nieuwe corporatie hebben gevormd
Te Rotterdam werd opgericht de natio
nale bond van evangelisten ter bevordering
van inwendige zending.
De commandant van het Leger des Heils
hier te lande, de heer Bouwe Vlas, maakte
een inspectiereis naar Ned.-Indië als gede
legeerde van de Generale.
De Geref. Gemeente te 's-Gravenhage
werd in een rechtsgeding gewikkeld met de
Oud-Geref. Gemeente te Scheveningen over
het bezit van de kerkelijke goederen. Het
Gerechtshof van Den Haag deed zich voor
lichten door drie hoogleeraren in de theo
logie en stelde de Oud-Geref. Gem. in het
gelijk.
In Mei werd te Utrecht de wereldraad
van de Oecumenische conferentie gesticht,
waaraan 75 gedelegeerden uit tal van lan
den deelnamen. Hij noemt zich een „ge
meenschap van kerken die onzen Heer
Jezus Christus als God en Heiland belij
den".
2—6
