Het voornaamste nieuws in 1938
Wat het afgeloopen jaar gaf en nam
Overzicht der gebeurlijkheden in stad, omgeving,
binnen- en buitenland
Leiden in 1938
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 31 December 1938
Zesde Blad No. 24161
79ste Jaargang
Het Leidsche Stadhuis op Oude
jaarsdag 1938gezien vanaf
de Hooglandsche Kerk
De geboorte van
Prinses Beatrix
Het Regeeringsjubileum
De Stadhuisbouw
het overwegvraagstuk
Wat „Gemeentewerken"
deed
Wie den Jaargang 1938 van ons Blad
doorbladert, werpt als het ware een
blik in den spiegel van het Leven zelf.
In al die honderdtallen kolommen
„nieuws", welke het afgeloopen jaar
ons bracht, weerspiegelen zich in de
grootst denkbare verscheidenheid alle
gebeurtenissen, die de menschheid in
beroering brachten; zoowel de mensch
heid in haar geheel als in engere gele
dingen: het eigen land, de eigen stad,
het eigen huisgezin.
„Nieuws", het is het wachtwoord van
dezen tijd; het doet ons dagelijks naar de
dagbladen grijpen; het is de schier niet
te bevredigen zucht naar weten; weten,
wat er in de wereld te doen is op inter
nationaal politiek gebied; weten hoe
zich de economische ontwikkeling alom
voltrekt; weten of deze of gene vlieger
erin geslaagd is het een of andere
wereldrecord te verbeteren; weten hoe
zich een bepaalde ramp, waarbij vele
menschenlevens te betreuren zijn, tot
in bijzonderheden heeft toegedragen.
In dat opzicht beleeft de tegenwoor
dige generatie een merkwaardig tijds
gewricht. Men kan over de appreciatie
daarvan van inzicht verschillen; nie
mand zal echter kunnen, noch willen
ontkennen, dat het ons een maximum
aan belevenissen brengt. Gebeurtenis
sen, die elkander zóó snel opvolgen, dat
men ternauwernood tijd en gelegen
heid vindt ze rustig te ordenen en te
verwerken, waardoor men zich een
beeld kan vormen van de inrichting
der geheele maatschappelijke samen
leving en van haar historische ontwik
keling.
Uit dien hoofde meenen wij het een
goede gewoonte te mogen noemen om
op dezen laatsten dag des jaars, die
zich van oudsher bij uitstek leent voor
overpeinzingen, in journalistieken zin
het jaar, dat voorbijging te overzien,
waarbij wij onze gedachtensfeer in de
eerste plaats willen bepalen tot de stad
onzer inwoning.
Wie poogt een gebeurtenis in de herin
nering op te roepen, welke eenigermate
karakteristiek mag worden genoemd voor
het ^tadsgebeuren in het afgeloopen jaar,
denkt vanzelf terug aari den laatsten
Januari-dag, toen in den loop van den
morgen met een snelheid, waartoe alleen
een schier volmaakte techniek in staat
stelt, de blijde mare de ronde deed, dat
onze geëerbiedigde Prinses Juliana het
leven geschonken had aan een Dochter.
In onze persoonlijke herinnering leeft ais
het mooiste moment der bij deze Blijde
Gebeurtenis georganiseerde feestelijkheden
voort de spontane uiting van de algemeene
vreugde onder alle lagen der burgerij, toen
de onzekerheid van het langdurige wach
ten eindelijk plaats maakte voor de blijde
zekerheid: er is een Prinses van Oranje
geboren
Nóg zien wij voor ons de juichende men-
schenmenigte, welke als bij tooverslag zich
op straat verdrong: nóg weerklinken in
onze ooren de vreugdekreten van de kin
derschaar, die dansend en springend de
straten vulde; nóg verwonderen wij ons
over de verbijsterende snelheid, waarmede
Leiden's burgerij in luttele minuten de
stad en zichzelf met vlaggedoek en Oranje
tooide! Tegenover deze spontaniteit, welke
bij ons Nederlandsche volk zoo hoogst zel
den naar buiten treedt, zonk al het verdere
feestelijk gebeuren in het niet!
Op dezen Oudejaarsavond gedenken wij
met Innige dankbaarheid den grooten
zegen, dien de Almachtige ons land en
volk in dit Oranje-Kind heeft geschon
ken
Het 40-jarige regeeringsjubileum van
H. M. de Koningin in September bood het
Nederlandsche volk opnieuw een welkome
gelegenheid om van zijn liefde en trouw
aan ons Koningshuis te getuigen en ook
Leiden bleef daarbij niet achter.
Een door de Contactcommissie van ver-
eenigingen op nationalen grondslag in het
leven geroepen comité organiseerde tal van
feestelijkheden, waarvan ons vooral de
herinnering aan een zeer geslaagden
Reclame-optocht met daaraan verbonden
Bloemencorso is bijgebleven. Een ander
comité, voortgekomen uit de Meer-Werk-
Actie richtte gelijktijdig in alle zalen der
Gehoorzaal de prachtig geslaagde tentoon
stelling „LEYDS GOEDT" in, welke tot
strekking had een algemeene propaganda-
actle voor het Leidsche kwaliteitsproduct.
Het succes overtrof de stoutste verwach
tingen: meer dan 25.000 personen, waar
onder uit verafgelegen streken van ons
land, bezochten tegen betaling de kunst-
zinnig-ingerichte expositie, welke ook in
zooverre een unicum beteekende, daar men
de van gemeentewege gestelde garantie
van tweeduizend gulden naar alle waar
schijnlijkheid niet noodig zal hebben!
Het valt slechts te betreuren, dat men er
totdusver blijkbaar niet in is geslaagd om
in den een of anderen vorm voortgang te
geven aan een onpersoonlijke goodwill-
campagne voor het goede Leidsche pro
duct in het algemeen, van welke actie de
tentoonstelling ..LEYDS GOEDT" zulk een
veelbelovende inzet had kunnen zijn. Ook
nu was het succes onverdeeld, doch daar
bij is het helaas gebleven. Zij nog vermeld,
dat de minister van Bir.nenlandsche Za
ken. Zijne Excellentie van Boeyen de ten
toonstelling bezocht.
In het zelfde tijdvak hield de Vebo haar
jaarlijksche tentoonstelling van vee- en
bodemproducten, met daaraan verbonden
ruiterfeesten. Helaas deed de gevreesde
veeziekte, het mond- en klauwzeer deze
expositie grootendeels mislukken. De hip
pische feesten verliepen naar wensch.
Na aldus de voornaamste feestelijkheden
te hebben gereleveerd, waarbij wij nog
nader terugkomen op het klassieke Leid
sche 3-Octoberfeest. willen wij een oogen-
blik stilstaan bij twee belangrijke aange
legenheden in het plaatselijk gebeuren, die
hij herhaling de aandacht der burgerij
hadden Wii bedoelen hier het In aanbouw
zijnde Stadhuis en den overweg aan
den Rijnsburgerweg.
Nadat in October van het vorige jaar
Wernink's Betonmaatschappij N.V. hare
werkzaamheden, het maken van het be
tonnen geraamte, had beëindigd, werd de
verdere afbouw opgedragen aan de firma
H. Korswagen Nzn. alhier, die met bekwa
men spoed aan den arbeid toog. De resul
taten daarvan zijn dagelijks voor iederen
voorbijganger waarneembaar: uitwendig is
men geneigd te denken, dat het werk zijn
voltooiing nadert; de muren zijn aan de
buitenzijde geheel met steen bekleed, doch
inwendig is er nog zooveel te doen. dat de
opening van het Stadhuis vermoedelijk
zelfs nog niet in den loop van dit jagr te
gemoet mag worden gezien. Zooals wij
reeds eerder mededeelden, is er in het ver
leden sprake van geweest, dat het Stad
huis zou worden heropend op den tienden
verjaardag van den rampzaligen brand,
dus op 12 Februari as., doch door alle mo
gelijke oorzaken, waaromtrent in het open
baar weinig of niets wordt verteld, moest
dit denkbeeld losgelaten worden en zal dat
tijdstip wel tot het voorjaar van 1940 moe
ten worden verschoven.
Niettemin is er niet zooveel fantasie voor
noodig om zich een voorstelling te vormen
hoe het Stadhuis er, wanneer het eindelijk
klaar zal zijn, zal uitzien en in dit opzicht
zien wij de toekomst, hoe ver verwijderd die
ook moge zijn, met vertrouwen tegemoet:
wij gelooven voorzoover observatie in dit
stadium een beoordeeling mogelijk maakt!
dat Leiden een fraai Stadhuis zal krij
gen!
Schrijvende over den Stadhuisbouw, wil
len wij niet nalaten eraan te herinneren
hoe wij een jaar geleden op deze plaats
melding maakten van twee vroegere buren
van het gemeentebestuur, wier panden als
gevolg van werkzaamheden op het terrein
geheel of gedeeltelijk moesten worden af
gebroken en die, toen tenslotte de zaak
niet in der minne geregeld bleek te kun
nen worden, langs juridischen weg verhaal
zochten bij de daarvoor verantwoorde
lijke instanties. Welnuzij zoeken
nóg!!!! De verzakkingen vonden plaats in
December 1935. Het heeft er allen schijn
van alsof alles wat verband houdt met den
Stadhuisbouw in bijzondere mate onder
worpen is aan de wet der traagheid!
Het zelfde geldt voor
In April van dit jaar bereikte ons de ver
heugende mededeeling van officieele zijde,
dat „thans zeer binnenkort" financieele
overeenstemming te verwachten was tus-
schen de onderscheiden instanties, die ge
zamenlijk de kosten van deze zoo hoog
noodige oplossing van den wantoestand
aan den Rijnsburgerweg zullen dragen.
Kort tevoren hadden wij aan de hand van
veelzeggende cijfers de urgentie dezer op
lossing nog eens betoogd: in een tijdvak
van 12 uur werden op een gewonen week
dag de boomen niet minder den acht-en-
tachtig maal neergelaten en bleven zij ge
durende vijf uur, vier minuten en zes-en-
twintig seconden gesloten! Wij zijn er ten
volle van overtuigd, dat men in kwesties
als de onderhavige, waaraan zulke kost
bare geldelijke consequenties zijn verbon
den, niet over één nacht ijs kan gaan en
om die reden geven wij bij herhaling in
overweging om, in afwachting van de uit
eindelijke oplossing door uitvoering van het
tunnelplan, maatregelen te nemen, waar
door althans eenigszins verlichting zou
kunnen worden gebracht in den toch
waarlijk onhoudbaren toestand. Wij bedoe
len hier een ook door de Kamer van Koop
handel bepleite regeling van de overweg
bediening, gelijk deze geschiedde op den
huwelijksdag van H. K. H. Prinses Juliana,
toen ondanks den zeer drukken treinen
loop de overweg minder lang gesloten was
dan op eiken anderen dag van het jaar en
voorts een verbreeding van den overweg
tot het profiel van den Rijnsburgerweg,
waardoor het van Oegstgeest komende
verkeer niet langer In een dwangbuis wordt
geperst, waaruit dagelijks de meest onge-
wenschte verkeerssituaties ontstaan. De
huidige toestand vormt een bespotting van
elk elementair begrip van „Veilig Verkeer",
dat overal elders wordt erkend ais een
eisch van (jen tijd.
Aan de officieele regeeringsstukken ont
leenden wij onlangs, dat „naar mogelijk
heid spoed zal worden betracht".
Laten wij deze zooveelste overwegklacht
besluiten met den hartgrondigen wensch,
dat deze mogelijkheid inderdaad aanwezig
zij en dat het hierboven geciteerde „zeer
binnenkort" het tijdsverloop van een Jaar
niet te boven moge gaan!
In prijzenswaardige tegenstelling tot het
bovenstaande dient gememoreerd, wat ove
rigens in onze stad op het gebied van open
bare werken tot stand kwam.
De dienst van Gemeentewerken had ook
in het afgeloopen jaar over gebrek aan
werk niet te klagen, hetgeen moge blijken
uit onderstaand overzicht van de voor
naamste in 1938 uitgevoerde of in uitvoe
ring zijnde openbare werken.
I. Verbeteringen in het belang van het
verkeer.
a. De Witte-Singel, tussohen de Witte Ro
zenstraat en het Noordeindsplein, werd
verbeterd door verbreeding van den weg,
den aanleg van een tegeltrottoir en as
falteering.
b. Tusschen de Heerengracht en Zijlsin
gel werd een nieuwe verkeersweg (Oos-
terkerkstr.) gemaakt, waarvoor nieuwe
bruggen over de Oranjegracht (Katoen-
brug i en de Zijlsingelgracht Wevers-
brug i benevens een dam met duiker in de
Waardgracht werden gemaakt.
c. Voor verbreeding van het Gangetje c a.
werd de voormalige biscuitfabriek „Nu-
trix" afgebroken en is een aanvang ge
maakt met de overkluizing van het water
langs het Gangetje en den bouw van een
nieuwe Karnemelksbrug.
d. Verschillende straten of straatgedeelten
werden verbeterd door vernieuwing van
de bestrating al dan niet gepaard gaande
met aanleg van trottoirs, o.a. de Haag-
weg. de Burchtsteeg, de Zonneveldstraat,
de Douzastraat (tusschen Raamsteeg en
Jan van Houtkade geasfalteerd), de Ko-
revaarstraat (tusschen Hoogewoerd en
Levendaal), de Apothekersdijk, de Lange
Mare (tusschen Langegracht en Oude-
Singel) en de Voldersgracht (tevens is
aldaar de overkapping van de voorma
lige Visohmarkt gesloopt)
II. Stadsuitbreiding.
Nieuwe straatgedeelten werden aange
legd bezuiden de De Sitterlaan en in het
verlengde van de Burggravenlaan. de
Van den Brandelerkade en de Rooden-
bungerstraat.
r' Cffg^v-
De „chaos" aan den Rijnsburgerweg!
