79ste Jaargang
ZATERDAG 31 DECEMBER 1938
No. 24161
STADSNIEUWS
De Valkenburgsche tol verdwijnt...
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Het 125-jarig bestaan
van 4 R.I.
Dr. J. H. Holwerda
gaat heen
Vanavond de plechtige begrafenis
Dit nummer bestaat uit ACHT bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 rts. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week
Franco per post! f. 2.35 per 3 maanden
(voor binnenland f. 0.80 per 3 rrmcLt
t. o.is
4- portokosten.
DE FEESTELIJKE HERDENKING.
In verband met de feestelijke herdenking
van het 4e regiment infanterie is het vol
gende programma vastgesteld:
Zaterdag 7 Januari.
8.30 Voordracht over de geschiedenis van
het 4e Regiment Infanterie, in de
gymnastiekzaal der kazerne door ka
pitein A. J. R. de Vos.
11.00 Aanbieden van een geschenk der
Leidsche Burgerij op het Schutters
veld.
Maandag 9 Januari.
7.00 Reveille.
7.45 Morgenmaaltijd.
9.30 Appèl voor den marsch door de stad.
9.50 Af marsch. Te volgen weg: Kazerne,
Schuttersveld, Beestenmarkt, Turf
markt, Prinsessekade, Kort Rapen
burg, Rapenburg (W), Nonnenbrug,
Rapenburg (O.), Breestraat, Koren-
beurssteeg. Korenbeurs, Burchtsteeg,
Nieuwstraat, Hooigacht, Pelikaan
straat, Haarlcmmerstaat, Mare, Oude
Singel, Beestenmarkt. (Alhier wordt
de colonnelinie geformeerd). Na
défilé van het oude vierde: Steen-
straat, Morschstraat, Kazerne,
plm. 10.45 Défilé voor autoriteiten bij de
Lakenhal.
11.45 Koffiemaaltijd.
13.30 Afmarsrh naar Stadsgehoorzaal.
14.00 Openingswoord door It. kolonel H. D.
Buurman, Commandant 4 R.I. Aan
vang filmvoorstelling.
16.00 Receptie in het bureel Commandant
4e Regiment Infanterie tot 17.30.
17.00 Middagmaaltijd.
17.30 Middagmaaltijd onderofficieren.
19.00 Korpsdiner officieren.
19.15 Afmarsch naar Stadsgehoorzaal.
19.45 Fosstavond in de Stadsgehoorzaal. Het
programma bevat o.a. muziek, optre
den van Alex de Haas, Koos Koen, e.a.
<23.30 Avondappèl.
Dinsdag 10 Januari.
Feestmaaltijd voor de dienstplichtige
militairen.
Het programma van de Reünie der Oud
gedienden op 9 Januari luidt als volgt:
Voormiddag 99.45 Aankomst der deel
nemers en verzamelen in de scherm-
zaal, ingang Morschsingel.
9.45 Groepsgewijze verzamelen op het ter
rein achter het v,m. Hospitaal.
10.00 Afmarsch voor défilé. Te volgen route:
Morschsingel, Morschstraat, Prinses
sekade, Kort Rapenburg. Breestraat,
Maarsmanssteeg. Hoogstraat. Donker-
steeg, Haarlemmerstraat, Turfmarkt,
Oude Vest tot Mare.
Na aankomst 4 R.I. Marebrug. Oude
Singel, Scheistraat (Autoriteiten bevin
den zich op het bordes Lakenhal),
Lammermarkt, Steenstraat, Mosch-
singel.
11.45 Aanbieding van een bronzen gedenk
plaat ter plaatsing In de kazerne (ge
schenk der oudgedienden).
12.30 Brood en koffie in de kazerne.
1.30 Afmarsch naar bioscoopvoorstelling.
2.00 Naar verkiezing:
a. Bioscoopvoorstelling, aangeboden
door het Gemeentebestuur.
b. Rondrit met autobussen.
c. Bezoek aan het Tehuis voor Militai
ren a. d. Morschweg of aan de R.K.
Militaire Vereeniging a. d. Mare.
4 30 Gezellig samenzijn in de cantine.
6 00 Warme maaltijd in de kazerne.
7.15 Afmarsch naar Stadsgehoorzaal
7 30 Feestavond in de Stadsgehoorzaal
aangeboden door Cdt. 4 R.I.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Opheffingen: D. Kloots, Hooge Rijndijk
135. Leiden, timmerman en aannemer.
Nic. Bos, Achterweg 2224 Katwijk a/d.
Rijn. bloembollenkweekerij en tuinderij.
Wijzigingen: Warnaar en Co. N.V., Hoofd
straat 135. kweekerij en handel in bloem
bollen. Uittredend directeur: J. J. Hansen,
Sassenheim, d.d. 1 Januari 1939.
P. Heddes, Zeestraat 4, Noordwijkerhout,
kruidenierswinkel. Overleden eigenaar: P.
Heddes, dd. 30 Mei 1938. Wijziging handels
naam in „Heddes". De zaak is omgezet in
een vennootschap en commandite. Behee-
rend vennoot: C. Geerlings, Noordwijker
hout.
ALS DIRECTEUR VAN BET
RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN.
Bij Kon. besluit van 38 December is
op zijn verzoek wegens het bereiken
van den 65-jarigen leeftijd eervol ont
slag verleend aan dr. J. H. Holwerda,
directeur van het Rijksmuseum van
Oudheden alhier.
Dr. J. H. Holwerda.
Dr. Jan Hendrik Holwerda werd 3 Decem
ber 1873 te Schiedam, waar zijn vader
leeraar was. geboren. Hij bezocht het gym
nasium te Leiden en werd 26 September
1892 aan de Leidsche universiteit als stu
dent ln de klassieke letteren ingeschreven,
waar hij studeerde onder de hoogleeraren
Van Leeuwen. Hartman e.a. Hij promoveer
de den 25sten September 1899 tot doctor in
de letteren en wijsbegeerte op een proef
schrift, getiteld: „Quaestiones de re sepul-
craile apud Atticos'' waarbij hem het prae-
dicaat cum laude werd toegekend. In 1910
werd hij benoemd tot lector aan de Leid
sche universiteit in de praehistorische en
Romensche archaeologie,, welk ambt hij
aanvaardde met een rede over de ontwik
keling der praehistorische en Romeinsche
archaeologie.
Inmiddels was hij den 18den Maart 1904
benoemd als conservator aan het destijds
onder het directoraat van zijn vader, prof.
dr. A. E. J. Holwerda, staande museum. Den
16den Maart 1910 werd hij onderdirecteur
en na het aftreden van zijn vader volgde
hij dezen den lsten Januari 1919 op als
directeur. Onder zijn directoraat is niet al
leen het museum, dat zich destijds op de
Breestraat bevond overgeplaatst naar het
gebouw aan het Rapenburg 28, dat voor
dien in gebruik was als Museum van Na
tuurlijke Historie, doch zijn ook de ver
zamelingen van het museum dank zij de
resultaten van de door hem, deels met. an
deren, verrichte opgravingen in zeer be
langrijke mate uitgebreid. Alies werd op
nieuw geordend en gecatalogiseerd, zoodat
het museum thans met de voornaamste
musea in andere landen kan wedijveren.
Bijzonder groot is het aantal opgravin
gen, door hem in ons land, deels in samen
werking met anderen, verricht.
Meermalen deed hij ook in opdracht van
H. M. de Koningin opgravingen, o.a. betref
fende de grafheuvels in het Vanenbosch op
het Kroondomein bij Hoog Soeren.
Ook deed hij in opdracht van de Koningin
opgravingen van de Hunneschans bij het
Uddeiermeer, welke prachtige resultaten
opleverden.
Van zijn andere opgravingen zijn vooral
bekend die od Arentsburg bij Voorburg,
waar kon worden vastgesteld, dat ln den
Romeinschen tijd twee voorname steden,
Lugdunum Batavorum en Praetorium
Agrippinae moeten hebben gelegen. De
sporen van muren en grachten, zich uit
strekkende over een oppervlak van 80.000
M2. konden nog duidelijk worden aange
toond.
Bekend ls ook de opgraving van het fun
dament van de kerk van Egmond: voorts
de opgraving van de Batavenstad en die,
betrekking hebbende op het 10de Romein
sche legioen, bij Nijmegen.
Voorts het onderzoek naar het in de 9de
eeuw door de Noordzee verzwolgen kasteel
Brittenburg bij Katwijk. Verder dient ge
noemd de Romeinsche hoeve bij den Heihof
bij Valkenburg.
Het laatste opgravingswerk dat in 1930 be
gonnen is. is dat van Okkenburg (bij Loos
duinen i. Deze opgravingen zijn zeer be
langwekkend; er werden in deze oud-Ger-
maansche nederzetting vele interessante
vondsten gedaan, o.a. werden grondsporen
van Germaansche woningen ontdekt. Het
merkwaardige van de opgravingen van Ok-
kenbuTg is. dat er aanleiding bestaat om
aan te nemen althans t-s traeh.en weten
schappelijk te bewijzen dat deze nederzet
ting en niet zooals lang 's aangenomen, de
stad Leiden het oude Lugdunum Batavorum
is geweest.
Uit deze en tal van andere opgravingen,
Op dezen laatsten dag van het jaar ver
dwijnt de Valkenburgsche tol nabij de
Haagsche Schouw en daarmee wordt ein
delijk deze „sta-in-den-weg", die in den
modernen tijd toch eigenlijk niet meer
paste, opgeruimd. Men ziet hierboven, hoe
vandaag een der laatste doorrijdende auto
bestuurders zijn geld aan den tolgaarder
offert. Van morgen af kan hij vrij passee-
ren want vanavond tusschen half tien en
tien uur zal de tol door de Valkenburgers
plechtig „ter-aarde-besteld" worden. Zij
hebben besloten met een muziekcorps te
gen dat uur naar de tol te gaan, deze af
te breken en haar onder muziekgeleide
naar Valkenburg te brengen, waar de tol
op de Losplaats vermoedelijk verbrand zal
worden. De burgemeesters van Voorschoten
en Valkenburg, de heeren Berkhout en de
Wilde zullen bij deze voor Valkenburg zoo
belangrijke gebeurtenis aanwezig zijn. Het
zal dus voor de Valkenburgers een Oude
jaarsavond Wbrden, die zij niet licht zullen
vergeten!
EERSTE NEDERLANDSCHE N.V.
en
NIEUWE EERSTE NEDERLANDSCHE N.V.
Bijkantoor Leiden Breestraat 10a
Directeur IM. NOOMEN.
p. f.
6197
(Ingez. Med.l
BINNENLAND.
Een omzetstatistiek van de grossierderij in
koloniale waren. (Binnenland, 3e Blad).
Brand te Amsterdam in een postauto uit
Den Haag; aeht postzakken verbrand.
(Gemengd, 4e Blad).
BUITENLAND.
Duitschland wil aan onderzeeërs dezelfde
tonnage als Engeland. (Ie Blad).
De Duitsche pers tegen Amerika. (Buiten
land, le Blad).
Programrede van den Hongaarschen pre
mier Imredy. (Buitenland, le Blad).
Barcelona antwoordt op Franco's offensief
met een tegenoffensief. (Buitenland, le
Blad).
Raad aan Tsjang Kal Sjek vrede te sluiten.
(Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
die alle uitvoerig zijn beschreven in de van
talrijke mooie afbeeldingen voorziene perio
diek verschijnende Mededeelingen van het
Museum, kan blijken, hoezeer de kennis
van de oudste geschiedenis en cultuur van
ons vaderland daardoor zijn verhe'derd en
verrijkt.
Ook tal van andere publicaties en ge
schriften zijn van zijn hand verschenen,
o.a. een boek over Nederland's vroegste be-
beschaving en een boek over Nederlands
vroegste geschiedenis.
Dr. Holwerda is ridder in de Orde van
den Nederlandschen Leeuw, eerelid van het
Koninklijk en van het Limburg's Geschied
en Oudheidkundig Genootschap en lid van
verscheidene buitenlandsche instituten
voorts is hij in het bezit van de Schu-
macher-plaquette van het Centraal Mu
seum te Mainz en van de Museum-medaille
in goud.
Dr. Holwerda blijft ook na zijn aftreden
als directeur van het Rijksmuseum van
Oudheden lector aan de Leidsche Universi
teit en directeur van het Museum Kam te
Nijmegen.
CONCERT „WIENER SANGERKNABEN'.
MILITARIA.
Te rekenen van 1 Januari 1932 af is de
reserve-eerste-luitenant J. M. F. Harms
van het 4de regiment infanterie alhier be
noemd tot reserve-kapitein bij dat regi
ment.
De reserve-2de-luitenant nut C. F. H.
Welter van 6 R.V.A. is te rekenen van 1
Januari 1934 af benoemd tot reserve-lste-
lui tenant.
De fourier 1ste kl. Th. Kramp van het
4de regiment infanterie, wordt met ingang
van 10 Januari a.s gedetacheerd bij het
regiment wielrijders te Den Bosch en in
aansluiting van deze detacheeringin
Maart 1939 bij dat regiment overgeplaatst.
De 2de luitenant H.Sfreijers van het 4de
regiment infanterie is aangewezen voor het
volgen van een cursus in den verbindings
dienst van 16 Januari—1 April 1939 bij het
kader-bataljon te Laren.
Een prachtige avond.
De „Wiener Sangerknaben", die gister
avond onder zeer goede belangstelling in
de Stadszaal optraden, vormden ditmaal
gelukkig weer een „keurgroepje", dat zong,
zooals wij ons dit van vroeger herinneren!
Hierop willen wij direct den nadruk leggen,
omdat de vorige tournée ons eenigszins te
leurgesteld had. De inzinking is men weer
te boven gekomen! Gelukkig: want de
„Wiener Sangerknaben" zijn het aan hun
eminente reputatie verplicht bij voortdu
ring aan hooggestemde verwacht'ngen te
voldoen. Overigens begrijpen wij wel, dat
het haast een onmogelijkheid is, om ieder
jaar de prestaties tot het hoogste op te
voeren, daar, waar dit ensemble telkens
aan mutaties onderhevig is. Doch ditmaal
kan men gerust zijn. Wij hoorden weer dat
onvergelijke timbre, die zeldzame accura
tesse en die schier volmaakte zuiverheid,
welke de kenmerken ziin van de leerlingen
van het Instituut. Ook in Lörtzing's ko
misch opera'tje „Die Opernprobe" waren zij
op hun best en speelden als prima acteur-
tjes, speciaal de jongen, die de rol van den
kamerdienaar Johann vertolkte.
Welk een aangeboren muzikaliteit en
natuurlijke distinctie gaan er toch van dit
spel en dezen zang uit, welk een benijdens
waardig begrip voor de schoonheid van den
klank, "d e meestal ongedwongen wordt ge
produceerd, Onder de fijnzinnige leiding
van Haymo Tauber gaven de jongens zich
dezen keer, nog onvermoeid haast aan het
begin van hun tournée staand, volkomen,
in groote saamhoorigheid en perfect gedis
ciplineerd. Hier staat de begaafde jeugd
van een muzikaal bevoorrecht volk voor ons
en zij beheerscht de moeilijkste opgaven
als een vanzelfsprekendheid. Wie koesterde
geen hpw^nderlng vom- de kunde, waarmee
het 8st. R-'-'fSunt" va van Gallus of
het 4 st. ..H^die Christus Natus Est" van
Naninus werd gezongen en wie genoot niet
van den onvolprezen klank in Mozart's ver
rukkelijk „Laudate Dominum", waarin de
Voor het binnenland: Afnemende
buiig. Wisselend bewolkt. Matige,
tijdelijk krachtige wind uit Weste
lijke richtingen. Weinig verande
ring in temperatuur.
Voor het binnenland: Afnemned
buiig. Aanvankelijk vrijwel geheel
opklarend, met daling van tempe
ratuur tot even onder het vries
punt. Morgen overdag weer toene
mende bewolking en geleidelijk
weer stijging van temperatuur.
Meest matige wind uit Westelijke
richtingen.
Waarschuwing voor het verkeer:
Gladde wegen in het midden en
Oosten van het land in den avond,
's nachts en 's ochtends.
sopraansolo ontstijgt aan en zich weer
oplost in het koor? Zoo ging het ook in de
Kerst- en Volksliederen, in het zoetklin
kende Oostenrijksche dialect, in Lowe's
Heinrich der Vogler" of Schubert's be
roemd „WiegenliedIn alle nummers kon
den de jongens welverdiend zeker zijn van
hun succes. Een alleraardigst intermezzo
was het opera'tje van Lörtzing. waarbij men
het slechts kon betreuren, dat het gegeven
moest worden zonder décor en met behulp
van een paar akelig-koude attributen: en
kele oude Stadszaal-stoelen, een tafeltje
en verder niets. Maar de „schwung" waar
mee gespeeld werd. de edele zang der so-
listjes en de dikwijls grappige mimiek ver
goedden dit geheel.
De accutaresse was ook hierin bu ten-
gewoon en men koestert eerbied voor de
muzikale wijze, waarmee de partijen, die
toch zeker niet gemakkelijk zijn, voorge
dragen worden. Het applaus getuigde dan
ook telkenmale van de crootste hartelijk
heid. Dat de „Wiener Sangerkneben" er
zonder toegiften niet afkwamen, behoeven
wij eigenlijk niet te vermelden. Het „Rosen
aus dem Süden" van Joh. Strauss en „Meine
Mutter ist a Weanerin" waren de „schla
gers". waannee de jongens voor de zoo-
veelste maal hun enthousiast gehoor be
koorden.
Het was een Drachtige avond, waarmee
de culture-Ja roem van dit Instituut werd
bestendigd en waarover de dirigent, die
tevens een beschaafd p anist is. zeker te
vreden geweest zal zijn.
LEIDSCHE BELASTING-OPHAALDIENST.
Genoemde dierst heeft in de maand De
cember 1938 f. 14.798 20 aan de Rijksont
vangers pf-raw-p, ber>«vens f. 1369,15 act
den gemeente-ontvanger.
Voor het geheel? jaar 1938 zijn deze be
dragen: aan de Rijksontvangers f145 113.44
en aan den gemeente-ontvanger f 13.164.18,
alzoo in totaal f. 158.277,56.
