De economische verdediging
van ons land
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Donderdag 29 December 1938
Regeering vraagt bevoegdheden
EMM»
Acht
wetsontwerpen
ingediend
RECHTZAKEN
Ex-notaris voor het gerechtshof
te Amsterdam
M /CHEEP/ M..
XJMNCINf^
Griep, Kou, Pijn. hcTp'tnVrbj
iaiiB
oet I
Bij de Tweede Kamer zijn acht wetsont
werpen Ingediend, houdende regelen met
betrekking tot de voorbereiding van voor
zieningen in geval van oorlog, oorlogsgevaar
of andere buitengewone omstandigheden in
de behoeften van volkshuishouding en
landsverdediging.
Het eerste wetsontwerp (met medewer
king verdedigingsvoorbereiding 19391 heeft
ten doel de werking der bij de wet econo
mische verdedigingsvoorbereiding 1938 ge
stelde regelen te bestendigen. De regi ring
grijpt deze gelegenheid tevens aan om den
Staten-Generaal een nadere uiteenzetting
te geven omtrent de maatregelen, welke
haar inziens ter voorbereiding van de eco
nomische verdediging des lands noodzake
lijk zijn.
In den modernen oorlog Is het verloop
van den strijd in hooge mate afhankelijk
van het economische aanpassings- en uit
houdingsvermogen van een land. Het zeer
groote materiaalverbruik door de weer
macht maakt deze steeds meer afhankelijk
van de mogelijkheid om In haar behoeften
te voorzien Een ongekende vraag naar
grondstoffen zal ontstaan, die in vele ge
vallen het aanbod verre zal overtreffen.
Deze omstandigheden hebben voor Neder
land verschillende consequenties, waar
mede de regeering reeds thans terdege
rekening moet houden, zoowel voor het ge
val. dat ons land ln een oorlog zou worden
betrokken, als voor het geval, dat het er
opnieuw in mocht slagen, zijn neutraliteit
te handhaven. Mocht ons land ln een con
flict worden betrokken, dan kan, althans
ln de eerste periode, niet aanstonds op den
steun van eventueele bondgenooten worden
gerekend. Bij een neutraliteitspositie zal
men gezien de beperkte mogelijkheid om
ln oorlogstijd door Internationalen ruil in
de behoeften te voorziener van moeten
uilgaan. dat ons land tijdens den geheelen
duur daarvan, in nog sterkere mate op zich
zelf zal zijn aangewezen.
Men denke ook aan het wapen der eco
nomische blokkade, dat. naar de ervaring
uil de jaren 19141918 heeft geleerd, mede
gebruikt kan worden om druk uit te
oefenen op neutrale mogendheden.
De economische verdedigingsvoorberel-
ding ls een noodzakelijke voorwaarde om
onze traditloneele zelfstandigheldspolltlek
meer kraoht bij te zetten. De regeering is
er zich daarom van bewust, dat een zoo
danige voorbereiding op beide situaties ge
richt moet zijn.
Eenerzijds dient de binnenlandsche voort
brenging te worden gericht op hetgeen het
meest noodlg Is en anderzijds het verbruik
te worden beperkt tot de bevrediging der
meest dringende behoeften. Ingrijpen van
rezeeringswege in de productie en de
distributie, zoowel van gebruiksartikelen en
halffabrikaten, als van grondstoffen, zal ln
vele gevallen noodzakelijk zijn Hetzelfde
geldt voor de prijsvorming. De regeering
stelt zich echter op het standpunt, dat een
organisatie van productie en verbruik voor
het geval van isolement dient te worden
voorbereid, doch dat slechts van enkele,
voor de verdediging des lands onontbeer
lijke artikelen, binnenlandsche voortbren
ging, ter vervanging van inioort, ln vredes
tijd mag worden aangewakkerd
Van deze politiek mag derhalve geens
zins worden verwacht, dat zij ons land ten
aanzien van talrijke essentleele grondstof
fen op den duur van het buitenland onaf
hankelijk zal maken.
Noodzakelijke maatregelen.
Naast de organisatie van binnenlandsche
voortbrenging en verbruik zal ook een re
geling van den ln- en uitvoer niet kunnen
worden ontbeerd. Verder zijn noodlg maat
regelen betreffende de financiering, de bui-
tenscheepvaart. het. binnenlandsche trans
port, kortom betreffende al die onderwer
pen, die met het functionneeren der volks
huishouding onder bedoelde buitengewone
omstandigheden verband houden.
Het onderhavige wetsontwerp beoogt
de regeering de bevoegdheid te ver-
leenen, welke zij reeds in vredestijd
noodig heeft om de noodlgc maatrege
len op doeltreffende wijze te kunnen
voorbereiden, de bevoegdheid namelijk,
om de bij die voorbereiding noodzake
lijke medewerking van het bedrijfsle
ven te verlangen en zoo noodig af te
dwingen.
Bij de toelichting van dit wetsontwerp
stelt de regeering er prijs op allereerst vast
te stellen, dat ook reeds vóór de inwerking
treding van de wet van 30 September 1938
'Staatsblad No. 6351 de van het bedrllfs-
leven ondervonden medewerking In nage
noeg alle opzichten aan haar verwachtin
gen beantwoordde. Zij stelt zich echter op
het standpunt, dat bij een zoo belangrijke
aangelegenheid als de economische verde
diging de regeering niet volkomen afhan
kelijk mag zlin van de vrijwillige medewer
king van het bodriffsl°ven. ZH ment der
halve. dat een wett»lllke regeling van deze
m't"r!e modznkeli'k is.
Da oroblemen kunnen niet tot,
e°n bevredigende oplossing worden ge
bracht. voordat velerlei gegevens betref
fende productiecapaciteit en productiepro-
gramma, aard van den te verrichten ar
beid. arbeidsbezetting, voorraden e.d. ver
kregen zlin. Voorts zal in vele gevallen een
bero°o moeten worden gedaan on de mede
werking van deskundigen uit industrie of
handel, bv. waar het betreft de tgiriike
te-hn's-he moeilijkheden die 7)ch bil de
0'r>=->i9i<eiin,T van het nroductie-aooaraat
fn de vervaardiging van vervaovlngsoro-
ducten, alsook bil de voorbereiding van
eventueel noodzakelijke evacuaties zullen
voordoen. Tevens wijst de regeering op de
mogelijkheid, dat van de ondernemers ln
sommige bedrijfstakken zal worden ver
langd. dat zij van bepaalde goederen ml-
nimumvoorraden aanhouden.
Ten slotte is het noodzakelijk reeds thans
de organen ln het leven te roepen, die ln
vredestijd de regeering zullen adviseeren
over de in tijden van nood te treffen maat
regelen en die in oorlogstijd met de uit
voering daarvan zullen worden belast. Ker
nen van zoodanige organen zijn voor de
meest essentieele takken van industrie en
handel reeds gevormd, dan wel verkeeren
in een vergevorderd stadium van voorbe
reiding.
Algemeene Vorderingswet.
Het tweede wetsontwerp draagt den
naam Algemeene Vorderingswet 1939.
Deze wet geeft den minister van Eco
nomische Zaken de bevoegdheid zonder
eenlge formaliteit, in afwijking van de
Onteigeningswet en van wetten, krach
tens welke ingebruikneming van goe
deren kan worden gevorderd, ten be
hoeve van de volkshuishouding of van
de veiligheid der burgerbevoking de
ter-bescliikking-stelling van goederen
te vorderen of te doen vorderen.
Dezelfde bevoegdheid komt toe aan
den minister van Defensie ten behoeve
van de landsverdediging.
In buitengewone omstandigheden moet
ae regeering zoo noodig onverwijld kunnen
Ingrijpen. Daarom zijn in de onderhavige
wetten voorschriften opgenomen, krach
tens welke de noodige voorzieningen bij
Koninklijk Besluit ln werking gesteld kun
nen worden. Indien de inwerkingstelling bij
de wet zou geschieden, zou er tusschen het
tijdstip van indiening dier wet en dat van
haar afkondiging ook bij spoedbehandellng
toch altijd één of twee dagen moeten ver-
loopen. Daar een Kon. Besluit daarentegen
binnen enkele uren van kracht kan wor
den. verdient deze laatste weg de voor
keur. Achteraf worden de maatregelen door
de Staten-Generaal bevestigd.
Opgemerkt zij nog, dat, hoewel bij het
ontwerp der onderhavige noodwetten de
gedachte heeft voorgezeten, dat zij zullen
hebben te werken in geval van oorlog, oor
logsgevaar en daarmede verband houdende
bijzondere omstandigheden, de regeering
het niet uitgesloten acht, dat zij ook in
andere buitengewone omstandigheden, b.v.
hongersnood, watersnood e.d., indien regee-
rig en Staten-Generaal zulks gewenscht
achten, goede diensten zullen kunnen be
wijzen.
Bodemproductie.
Het derde ontwerp Is de „Bodemproduc-
tiewet 1939". op grond waarvan bij alge-
meenen maatregel van bestuur algemeene
en bijzondere voorschriften kunnen worden
gegeven met betrekking tot de bodempro
ductie en de bestemming van den bodem.
Aangezien het voor een goede uitvoering
der wet wenschelijk is. dat reeds thans een
regeeringscommlssarls en een advies-com
missie voor de bodemproductie worden
aangewezen, ls bepaald, dat de desbetref
fende artikelen dadelijk na afkondiging ln
werking zullen treden.
Voor de overige artikelen geldt dezelfde
regeling als ln de andere Ingediende wet
ten Is opgenomen (nl. bepaling bij Kon.
Besluit).
Distributie.
De Distributlewet-1939 belast den mi
nister van Economische Zaken met de
zorg voor een doelmatige distributie van
goederen, welke worden beschouwd als
distributiegoederen, worden door hem
aangewezen. Ten aanzien van deze
soorten van goederen stelt hij een dis
tributieregeling vast, waarbij aan de
voorziening in de behoefte van de
landsverdediging voorrang verleend
wordt.
De minister kan bepalen, dat distributie
goederen niet mogen worden gekocht,
verkocht, te koop aangeboden, afgeleverd
of voorhanden of in voorraad gehouden
dan met inachtneming van de door hem
vastgestelde distrlbutleregeling, hij kan
regelen stellen met betrekking tot het ge
bruik, het verbruik, de bewerking of de
verwerking van distributiegoederen, etc.
De uitvoering wordt gelegd in handen
van de gemeentebesturen. Bepaald ls, dat
het land verdeeld ls ln dist.ributiekringen,
welke in beginsel samenvallen met de ge
meenten. De leiding van de uitvoering
eener distributieregeling berust in den
regel in eiken distributiekring bij den
burgemeester. Echter kunnen twee of meer
gemeenten worden samengevoegd tot één
distributiekring, of zeer volkrijke gemeen
ten worden gesplitst in twee of meer dis
tributiekringen.
Bij een eventueele distributieregeling zul
len zoowel de winkelier als de grossiers en
andere tusschenpersonen, waar mogelijk,
worden Ingeschakeld.
De voorziening van de fabrieken met de
noodige grondstoffen zal ln vele gevallen
geheel kunnen worden behandeld door een
onder het deoartement van Economische
Zaken ressorteerend bureau.
Prijsopdrijving en hamsteren
De Prtjsopdrijvings- en Hamsterwet 1939
verschaft de regeering de middelen om
zoowel tegen Drijsopdrljving als tegen het
zoogenaamde hamsteren op te treden. Door
een hamsterverbod kan de in- en verkoop
van bepaalde eocieren aan zekere regelen
gebonden word"n ten einde een Dlotselln»
uitoutten van de bii den handel beschik
bare voorroden te voorkomen
Ooeder"n"oorraden. bestemd voor eigen
gebruik, welke zijn aangelegd vóór de uit
vaardiging van een hamsterverbod, blij
ven ongemoeid. Ten einde echter op de ver
boden voorraadvorming controle te kunnen
uitoefenen, worden ten aanzien van de af
leveringen het vervoer van goederen rege
len gesteld.
Ten aanzien van de prijsopdrijving heeft
de regeering de tweeledige regeling van
de (brljsopdrijvingswet 1938 gehandhaafd;
naast de mogelijkheid om voor bepaalde
artikelen maximum-prijzen vast te stellen,
ls een algemeen verbod van prijsopdrijving
onontbeerlijk.
De Zeeschepenvorderingswet 1939 komt
ln hoofdzaak overeen met de Schepenvor-
dertngswet 1938. De wijzigingen zijn voor
namelijk van teehnischen en redactionee-
len aard.
„Wet behoud scheepsruimte 1939" ls de
aanhaaltitel van het zevende ontwerp. De
Inhoudt verschilt slechts weinig van dien
der Schepenuitvoerwet 1938.
Ten slotte ls ingediend de Zee- en Lucht
vaartverzekeringswet 1939. waarvan de in
houd eveneens weinig verschilt van dien
van de Oorlogszee- en Luchtvaartverzeke
ringswet 1938.
M(). Nederland SALAWATT, 28 Dec. van
Amsterdam n. Vancouver.
Java-New York Lijn SIMALOER, Java n.
New York. 28 Dec. van Durban SOEKA-
BOEMI. 28 Dec. v. Kaapstad n. New York
TABINTA. 28 Dec. v. Dakar n. New York.
Kon. Ned. Stoomb. Mij IRENE. 28 Dec. van
Napels te Palermo TRITON. 27 Dec. v.
Susak n. Dubrovnik IRIS, 28 Dec. v. Am
sterdam te Lissabon ORION, 28 Dec. v.
Amsterdam n. Hamburg.
Roti. Lloyd KEDOE. uitreis, pass. 28 Dec.
Perim.
Holland-Brilsch Indic Lijn STREEFKERK,
uitreis. 28 Dec. te Antwerpen.
Holland-Australië Hjn GROOTEKERK. uit
reis. 27 Dec. v. Vllsslngen.
Diverse Stoomvaartberlchten ALBIREO. 29
December v.m. 9 uur van Pepel te Rotterdam
verw. AMELAND, n. Rotterdam, pass. 28
Dec. Finisterre WICKENBURG. 27 Dec.
van Rotterdam te Bordeaux AMSTEL. n.
Rochefort. pass. 22 Dec. Monrovia AM
STERDAM, 2 Jan. v. Baytown te Rotterdam
verwacht DEN HAAG. 5 Jan, van Bay
town te Amsterdam verwacht ROTTER
DAM. 6 Jan. v. Talara te Campana verwacht
EMMAPLEIN. n. Rotterdam, pass. 28 Dec.
Finisterre KATENDRECHT, 28 Dec. van
Port Arthur te Antwerpen GOUWE. n.
Rotterdam, pass. 27 Dec. Dungeness PRINS
FREDERIK HENDRIK, 28 Dec. van Huil te
Jaffa THEMISTO. 27 Dec. v. Port Eli
sabeth n. Easthaven NOORDPLEIN. 23
Dec. v. Antwerpen n. Hamburg STOL
WIJK. 26 Dec. van Istanboui n. Rotterdam.
CLEMENTE STRAF TEGEN HEM
GEREQUIREERD.
Voor het Amsterdamsche gerechtshof
gepresideerd door jhr. mr. Lewe van
Nijensteln, heeft gistermiddag terechtge
staan de ex-notaris C. G. van H.. vroeger
werkzaam te Hoorn, verdacht van verduis
tering.
De man werd op 11 Juli J.l. door de
justitie te Alkmaar gearcesteerd, daar
klachten waren binnengekomen van erfge
namen van een vermogen, dat door dezen
notaris werd beheerd. Hij was niet ln staat
geweest aan de erfgenamen een bedrag van
ruim f. 22.000 terug te geven De boekhou
ding bleek een warboel te zijn, de rijks-
accountant. die op last der justitie een
onderzoek instelde kwam tot de conclusie,
dat groote bedragen door den notaris aan
onvoorzichtige speculaties waren besteed.
De effecten, waar de erfgenamen recht op
hadden waren verdwenen.
De notaris werd in voorarrest gehouden,
zijn faillissement werd uitgesproken en
bovendien werd hij oneervol ontslagen.
De 74-jarige notaris hoorde zich door de
rechtbank te Alkmaar wegens verduistering
veroordeelen tot een gevangenisstraf van
een jaar.
Van dit vonnis kwam verdachte, die ver
dedigd werd door mr. Judell, in hooger
beroep.
Voor het gerechtshof gaf hij de feiten
toe. Een gebroken man. een zieke grijsaard,
siond terecht. Een man. die volkomen den
ernst van de feiten besefte.
Het getuigenverhoor nam. mede door de
volledige bekentenis van den ex-notaris,
slechts weinig tijd in beslag.
De rijksaccountant, W. H. van der Horst,
lichtte zijn rapport toe. Hij vertelde over
den desolaten toestand van 's mans finan
ciën en zijn slordige boekhouding. De be
nadeelde erfgenaam en de advocaat, die
voor de familie optrad legden hun korte
verklaringen af. Verklaringen, die door ver
dachte volkomen werden bevestigd.
De procureur-generaal mr. dr. D. Rrt-
llnah hield een zeer mild requisitoir. Hij
vond de feiten, door dezen ex-notaris, die
het vertrouwen van zijn cl'ënten genoot,
ernstig, doch hü wilde rekenine houden
met verd.'s hoogen leeftijd. Temeer daar
hij een hartkwaal heeft zou een lange
gevangenisstraf funest voor verdachte ziln.
Bovendien is verdachte reeds oneervol ont
slagen en overgeleverd aan steun van zijn
familie.
Spr. vorderde wegens verduistering een
gevangenisstraf van zes maanden met af
trek van voorarrest (oo 11 Januari, wanneer
het arrest wordt uitgesproken zal hit luist
een half laar in voorarrest hebben door
gebracht i
De verdediger mr. 'H. Judeil drong aan
de uiterste clementie, terwijl hij de onmid
dellijke invrijheidstelling van zlin cliënt
vroeg.
Na raadkamer wees het gerechtshof dit
verzoek af en bepaalde de uitspraak op 11
Januari a.s.
KANTONGERECHT DELFT.
De kantonrechter te Delft heeft veroor
deeld wegens overtreding der politieveror
dening te Delft P. J. v. V. te Leiden f. 1
of 1 dag; M. H. v. V. te Leiden en I. v. V.
te Leiden elk f 1 of 1 dag; Strooperij J A.
R te Zoetermeer zes dagen gevangenis
straf; overtreding Motor- en Riiwie'wet H.
J. v. d. M. te Leidschendam f. 2 50 of 2
dagen; G. W. te Leiden f. 1 of 1 dag; A.
L. H. te Leidschendam f.4 of 3 dagen.
altijd een poeder of cachet van MIJnhardt.
Mijnbardt's Poeders per stuk 8 ct. Doos 45 ct-
Cachets.genaamd,,Mijnhardtjes"2st. lOct Doos50ct
5774
(Ingcz. Mod.)
HAARLEMSCHE KANTONRECHTER.
Voor den Haarlemsche kantonrechter
stond terecht de expediteur G. K. uit Hil-
legom wien ten laste was gelegd, dat hij
op 15 October j.l. een vrachtauto heeft
laten rijden door den chauffeur G. v. Z.
terwijl de banden van de auto versleten
waren en de stuurinrichting niet geheel ln
orde was.
De ambtenaar eischte tegen verdachte
een geldboete van f. 25 subs. 15 dagen hech
tenis. De kantonrechter veroordeelde tot
een geldboete van f. 15 subs. 10 dagen
hechtenis
Vervolgens stond terecht P K. uit Haar
lemmermeer. Verd. Het verstek gaan. Hem
was ten laste gelegd, dat hij oo 14 October
j.l. oo den Hoofdweg, een voorrangsweg ln
de Haarlemmermeer, met een paard en
wagen is overgestoken, zonder voldoende
op het verkeer te letten en waardoor de
heer F. K. met zijn auto den wagen van
verdachte heeft aangereden.
De ambtenaar elschte een geldboete van
f. 8 subs 4 dagen hechtenis Overeenkom
stig den elsch werd verdachte veroordeeld.
Copyright P. I. Bi Boft 6 Copenhagen
„O. Karei, wat doe je nu?" riep zijn vriendinnetje verschrikt I I lachte hij. Ja, zelfs rukte hij nog een roos af, om daarna weg
uit. Maar hij zag alleen het leelijke en om haar verdriet te loopen. Hij klom door het raam van zijn kamertje en liet
Gerda in de dakgoot staan, bij de vernielde rozen.
Een poosje later kwam zij met het mooie prentenboek naar
hem toe. Daarvan wilde hij al evenmin Iets weten, dat was
misschien voor heel kleine kinderen mooi, maar voor hem
was dat niets. Ook van de verhaaltjes van Gerda's grootmoe
der wilde hij niets meer weten. Ja, als hij het kon doen,
ging hij, met een bril op zijn neus, vlak achter haar loopen
en bootste haar stem en manier van doen na. Hij deed dat
zóó goed, dat de groote menschen er om moesten lachen 1
Al heel gauw kon hij alle menschen in de straat nadoen,
joral wanneer zij leelijke eigenschappen hadden. Door den
•ollnter van den toovenpiegel zag hij deze leelijke eigen-
chappen wel tien keer erger dan zij ln werkelijkheid waren.
De groote menschen prezen hem om zijn knapheid en zij
voorspelden, dat hij het vast en zeker ver zou brengen Alleen
Gerda vond, dat haar speelmakkertje, die haar nu ook erg
plaagde, zoo veranderd was.
3—3
