"AKKERTJES"
Beurtschip „IJsselstroom
vermist
Felle branden richtten groote
schade aan
LEIDSCH DAGBLAD, Dinsdag 20 December 1938
Derde Blad No. 24152
r
79ste Jaargang
Het scheepvaartverkeer wordt steeds moeilijker
Ketelontploffing
te Veenendaal
Elfstedentocht
op Zaterdag a.s.
J
Abnormaal koudzegt de Bilt!
Seizoenverivachtingwelke zachten winter
voorspelt blijft gehandhaafd
IIMGIZOIMLIIVI
/TUKKEN
VRAGENRUBRIEK
SPORT
De „Malle Jan" te Vierhouten vernield
De enorme massa ijs, die tusschen Hoorn en Enkhuizen tegen den IJsselmeerdijk is
opgekruid.
Zaterdagmorgen is de beurtschipper
Kamper uit Urk met de „IJsselstroom"
van Hoorn naar Urk vertrokken en tot
op heden nog niet op het eiland aan
gekomen. De familie van den schipper,
die niet wist, dat K. met zijn schip Za
terdag Hoorn had verlaten en dus dien
zelfden middag te Urk had moeten aan
komen, heeft eerst gisterochtend een
onderzoek doen instellen. Men heeft
zich met alle kustplaatsen van Noord-
Holland in verbinding gesteld, doch zon-,
der resultaat.
Bewoners van Urk hebben verklaard, dat
zij Zaterdagavond tijdens den hevigen
storm een lichtje in zee zagen, dat plotse
ling verdwenen was. Zij hebben hieraan
verder geen aandacht besteed. Gistermid-
dag meenden schippers van den wal at na- „„0
bij het Enkhuizerzand. het vermiste schip men j,et vuur uithalen. De gloeiende
e, on»n on kolen produceerden echter het gevaarlijke
Verschillende bootdiensten op het IJssel-
meer zijn gestaakt en de weinige schepen,
die nog varen, komen met zeer groote ver
tragingen aan. Zelfs ijsbrekers hebben het
zwaar te verantwoorden.
Vliegtuig naar de eilanden.
Daar Schiermonnikoog en Ameland
geheel geïsoleerd zijn, heeft de K.L. M.
besloten vanmorgen een vliegtuig daar
heen te zenden, ten einde het post- en
goederenvervoer ln stand te houden.
De tocht zal worden gemaakt met het
toestel van den fototechn. dienst. Een
groote hoeveelheid post zal worden mee
genomen.
Sigarenmakers in de kou.
Gistermorgen heeft zich in een filiaal-
fabriek van de N.V. Ritmeester Siga
renfabrieken te Veenendaal een ketel
ontploffing voorgedaan, welke wel is
waar geen slachtoffers heeft geëischt,
doch wel oorzaak is geweest, dat verwar
ming van deze fabriek niet langer mo
gelijk was, waardoor 650 sigarenmakers
naar huls moesten worden gestuurd.
Te ruim half negen had in een tweetal
ketels een inwendige ontploffing plaats. Een
groote vlammenmassa schoot naar buiten.
Zoodra men besefte, wat er geschied was
te zien. Sleepbooten van de N.V. Zanen en
Verstoep voeren daarop het Urkerval, dat
nog ijsvrij is, af. doch gisteravond keerden
zij onverrichterzake terug.
Behalve den schipper bevindt zich aan
boord van de .IJsselstroom" diens knecht,
H Kiefte. eveneens uit Urk.
Men vreest, dat het schip tijdens den
storm van Zaterdagnacht is vergaan.
Nieuwe hoop.
Gisteravond omstreeks acht uur ontdekte
de vuurtorenwachter van het eiland Urk,
dat een schip ter hoogte van den punt van
het Enkhuizerzand fakkelsignalen gaf. Mo
gelijk betreft het hier het vermiste motor
vrachtschip „IJsselstroom" van beurtschip
per Kamper.
Onmiddellijk voer opnieuw een sleepboot
uit, doch al spoedig bleek, dat de signalen
afkomstig waren van een sleepboot welke,
op weg van Kornwerderzand naar Kampen,
den koers was kwijt geraakt.
Na van de bemanning der uitgevaren
sleepboot aanwijzingen te hebben gekregen,
heeft het vaartuig de reis voortgezet.
K.L.M.-piloot zal uitkijken.
In verband met de vermissing van de
„IJsselstroom" heeft de burgemeester van
Urk zich in verbinding gesteld met de KLM,
die den bestuurder van het extra-toestel,
dat naar de Waddeneilanden vertrekt, op
dracht heeft gegeven tijdens de vlucht bo
ven het IJsselmeer naar het vaartuig uit te
kijken. De machine zal echter niet van de
route afwijken en dus geen specialen speur
tocht ondernemen.
De „Actief" in moeilijkheden.
De Duitsche motorreddingboot „Bre
men" van het station Nordemey der
„Deutsche Gesellschaft zur rettung
Schiffbruechiger" is gisteren uitgevaren
naar Spiekeroog teneinde op verzoek
assistentie te verleenen aan het Neder-
landsche motorvrachtschip „Actief", van
schipper E. Groen, dat ter plaatse sinds
eenigc dagen in moeilijkheden verkeert.
Na een moeilijken tocht door storm en
Ijs slaagde de „Bremen" er ten slotte in om
in de nabijheid van de „Actief" te komen.
Hulpverleening bleek echter niet mogelijk,
zoodat de reddingboot onverrichterzake te
rugkeerde. Aan boord van de „Actief" bevindt
zich de eigenaar en schipper E. Groen, met
ziin gezin, bestaande uit zijn vrouw en een
18-jarigen zoon. Het schip heeft een kost
bare lading hout aan boord.
Schipper Groen vaart veelvuldig van en
naar Berlijn. Omstreeks vee rtien dagen ge
leden Is hij nog in Delfzijl geweest Het is
dus mogelijk, dat hij Inmiddels reeds naar
Berlijn geweest is en thans elders heenvoer
met zijn houtlading.
De Actief" is e"n modern motorschip,
een z g n .wad''"der" of Oostzeevaarder",
gebouwd in 1929 en metende 183 bruto ton.
Schip gestrand.
Ten Noorden van het Duitsche Noordzee-
eiland Baltrum is een tweede schip ln
moeilijke positie gekomen, waarschijnlijk
eveneens een Nederlandsch schip, waarover
echter nog geen nadere gegevens bekend
zijn. Naar het schijnt is dit schip gestrand.
Wanneer de felle vorst bliift aanhouden, zal
men trachten over het Ijs de beide Neder
landers te bereiken en hun de noodige en
mogelijke hulp verleenen.
giftige koolmonoxydegas, zoodat het voor
den staker zaak was. zich ijlings uit de voe
ten te maken. Gelukkig liep alles zonder
persoonlijke ongelukken af, terwijl de
schade zich beperkte tot het inwendige van
de ketels.
Door het onklaar worden van de ketels
was het niet langer mogelijk de tempera
tuur in de filiaalfabriek op peil te houden.
In verband met de felle koude besloot de
directie de arbeiders van dit filiaal, in totaal
650 man, naar huis te zenden.
Het centrale bestuur der
Friesche Elfstedenvereeniging
heeft gistermiddag te Leeu
warden vergaderd en is thans
wachtende op de nadere in
lichtingen van de verschil
lende controleposten. Indien
het vriezende weer aanhoudt
zal de traditioneelc Friesche
elfstedentocht zeer waar
schijnlijk op Zaterdag 24
December a.s. gehouden kun
nen worden.
Het bestuur zal vandaag
weer samenkomen en ver
wacht dan in staat te zijn
den datum definitief vast te
stellen en bijzonderheden te
kunnen mcdedeelen. De aan
gifte voor deelneming kan
geschieden bij mr. M. E. Hep-
kema, Willemskade 12 te
Leeuwarden, voorzitter der
Friesche Elfstcden-vereeni-
ging.
Ook vandaag zal nog niet in de fabriek
gewerkt kunnen worden.
De directie van de Ritmeer* *r sigaren
fabriek heeft besloten dat aan hc. personeel
het volle loon zal worden uitbetaald.
Schade in het Westland.
In het Westland heeft de strenge vorst
aanzienlijke schade veroorzaakt. In de
stookkassen hebben de jonge tomatenplan
ten te lijden gehad: de verwarming bleek
niet bij machte, de vorst afdoende buiten de
warenhuizen te houden.
In het bijzonder de bloemencultuur heeft
groote schade geleden. De vele chrysanthen,
die, mede als gevolg van het zachte winter
weer, nog in grooten getale in de koude
kassen stonden, zijn vrijwel alle vernietigd
en de schade aan dit product loopt in de
duizenden guldens.
Vannacht om één uur is de schipbrug te
Doesburg weggenomen. Het rijverkeer wordt
over ArnhemZevenaar en Zutphen geleid.
Voetgangers worden per boot overgezet.
De rijkshavenmeester van het Merwede-
kanaal. benoorden de Lek te Utrecht heeft
bekend gemaakt, dat het éénrichtingver-
keer met ingang van vandaag wordt inge
steld.
In de maand December mag er op on
even data worden gevaren van Vreeswijk
naar Amsterdam, op even data van Amster
dam naar Vreeswijk.
7541
(Ingez. Med.)
(Van een G.P.D.-redacteur).
„Abnormaal koud!".... Ziehier de mee
ning van den hoofddirecteur van het
Koninklijk Meteorologisch Instituut te De
Bilt, dr. H. G. Cannegieter, over de felle
koude, die zoo plotseling ingezet Is, zonder
vooruitzichten, dat de temperatuur bin
nenkort zal gaan stijgen!
„Gisteren is de temperatuur niet boven de
min 10 graden Celsius uitgekomen, het
geen voor zoover wij ons herinneren, nog
maar sporadisch ls voorgekomen.
O!' wij onze seizoenverwachting betref
fende een „zachten winter" handhaven?
Inderdaad! Men moet namelijk niet ver
geten, dat, wanneer wij over een „zachten
winter" spreken, wij de gemiddelde tem
peratuur bedoelen en wel van 21 Decem
ber 1938—21 Maart 1939. De felle koude
van nu heeft daar nog niets mede te ma
ken, al zijn de vooruitzichten op een door
zetten van de koude goed. De continentale
luchtstroom uit de binnenlanden van Rus
land. welke voor de ingetreden koude-
perlode verantwoordelijk is, houdt nog
steeds aam. De eerste dagen van de winter
periode zullen dus eveneens nog wel uiterst
lage temperaturen met zich brengen.
Overigens brengen de laatste koude dagen
de weerbalans van den herfst weer ln
evenwicht. Wij zaten met een behoorlijke
temperatuursoverschot, waar nu een flink
stuk van afgeknabbeld ls
Wij zijn er ons zeer goed van bewust, dat
de seizoenverwachting voor den winter
1938—'39 op velen den indruk moet maken
beslist foutief te zijn. Nu is het natuurlijk
zoo, dat wij pas een begin gemaakt hebben
met de weervoorspellingen over een geheel
seizoen. Wij zullen dus de laatsten zijn ons
van te voren te verzekeren, dat de kans op
een goede voorst>elling groot ls. Zelf heb
ben wij onze kansen op 65 pet. geschat
Wanneer men weet dat de dagelijksche
weerberichten ons ongeveer 85 pet. tref
kans geven, dan is het duidelijk, dat wij
ons bewust zijn. dat de weervoorspelling
voor een geheel seizoen uiterst, uiterst
lastig Ls. Maar daarom zijn wij nog niet
pessimistisch. Want Januari, Februari en
Maart kunnen de gemiddelde temperaturen
nog zooveel omhoog jagen, dat onze voor
spelling, over het geheel genomen, zeker
bewaarheid kan worden! Daartoe ls het
noodig. dat men zich niet op het woord
records, iets dat velen, gezien de zachte
dagen, welke de herfst ons gebracht heeft,
niet verwacht zullen hebben"
Ter vergelijking.
Dr C. Braak, directeur van de Klima
tologische AfdeeUng van het K.N.M.I.,
staat ons te woord over het verleden,
waarmede wij zoo graag vergelijkingen
maken. We beginnen met den strengen
winter van het jaar 1929, toen Nederland
nog in Februari lustig schaatsen reed. Een
graphlekje geeft uitkomst over de laagste
temperatuur, toen geconstateerd en wel op
14 Februari. Dien dag was het nog iets
warmer dan op 19 December 1938 De ge
middelde temperatuur, welke bereikt werd
was bijna min tien graden Celsius, met een
maximum van min 14.3 graad. Gisteren
was de gemiddelde temperatuur lager, en
wel Iets meer dan min tien graden Cel
sius. terwijl 's middags om drie uur een
laagste temperatuur van min 14.8 graden
bereikt werd.
En dan gaan we verder terug, naar
December van het jaar 1871, toen het
Instituut nog in Utrecht werkte. De aller
laagste temperatuur welke in dat Jaar be
reikt werd bedroeg min 20 graden Celslus.
Zoo laag is de thermometer nadien niet
meer gedaald.
Is dit laatste record dus nog onaangetast
gebleven, een ander ls wel verbeterd,
namelijk de laagste temperatur ooit op 19
December geregistreerd. In het jaar 1897.
juist toen de overplaatsing van het It. N.
M. I. van Utrecht naar De Bilt haar be
slag kreeg werd op 19 December 14.3 gra
den Celsius geregistreerd. Tot 19 December
1938 is men daar niet boven gekomen tot
dat gistermiddag de temperatuur min 14.8
graden Celcius bedroeg Het record van den
koudsten 19den December is dus gisteren
gAroken. Overigens kan De Bilt nog op
een vijfden December bogen, toen het 15.9
graden Celsius vroor. Dit was met recht
een St Nicolaas-suprise!
Wat zal het nu verder worden? Het is
deze vraag, die menigeen bezig zal hou
den. Zal de recordtemperatuur van 1871
verbeterd worden, ja of neen? De vooruit
zichten op meer Siberische koude uit Rus
land zijn goed en de mogelijkheid mag
dus niet uitgesloten worden. Verder houdt
„De Bilt" daaromtrent liever oen slag om
den arm. En heelemaal ongelijk kan men
(Bulten verantwoordelijkheid der Redactie).
Cople van de al of niet geplaatste
stukken wordt niet teruggegeven.
COLLECTE TEN BATE VAN DE
VEREENIGING TOT BESTRIJDING DER
TUBERCULOSE TE LEIDEN.
Morgen. Woensdag 21 December zal vr met
toestemming van het College van B. en W. een
hulscollecte gehouden worden ten bate van
de Vereeniging tot Bestrijding der Tuberculose
Het groote aantal tuberculose patiënten, dat
wij dit jaar hebben uitgezonden, heeft onze kas
dermate uitgeput, dat wij aan het Gemeente
Bestuur moesten mededeelen dat vij voor een'
kas-tekort stonden en niet verder konden uit
sturen. Op ruime schaal zond het Bestuur
circulaires aan de Burgerij met verzoek om
financieelen steun. Inderdaad kregen wij op
deze circulaire een mooi bedrag binnen; echter
nog is onze financieele nood niet voorbij en is
een nieuw beroer) op de Burgerij noodzakelijk.
U zult de noodzakelijkheid inzien, dat wij in
staat moeten zyn de minvermogende patiencen
uit te zenden.
Waar kort geleden gebleken is hoezeer de
Nederlander geneigd is te helpen als het nood
zakelijk is. hoopt het Bestuur dat de Leidsche
burgerij nu ook blijken zal geven van mildda
digheid waar het nu betreft Uw eigen zieke
stadgenooten.
Wij bevelen dringend deze collecte in Uw
belangstelling aan.
Namens het bestuur,
A. J. B. POORTMAN
Als hij niet oppast, ja. Maar als hij
dadelijk een "AKKERTJE" neemt
en voor het naar bed gaan nog een,
dan is hij morgen weer de oudel
IS Ituka 12 stuiver» - a stuks 2 stuivers
Let op het AKKER merk I
5297
W. H. V. T. te L. Ds. van Haselen, die
zooals gemeld plotseling is overleden, woonde
aan de Bezuldenhoutschenweg te Den Haag.
SCHAATSENRIJDEN.
WEDSTRIJDEN KON. NED.
SCHAATSENRIJDERSBOND.
Door den Kon. Ned. Schaatsenrijdersbond
zijn de volgende wedstrijden vastgesteld:
Donderdag: Nationale Proef wedstrijd voor
Amateurs in het hardrijden. Serie 1. 2 en 3. te
organiseeren door de 's-Gravendeelsche IJsclub
te 's Gravendeel (aanvang 11 uur».
Vrijdag: Nationale invitatiewedstrijd voor
amateurs in het hardrijden over 500, 1500 en
5000 M. op de banen der Amsterdamsche
IJsclub, waar tevens een nationale wedstrijd
voor amateurs in het hardrijden over 500 M.
zal worden gehouden. (Aanvang 11 uur).
(Ingez. Med.)
AUTOMOBILISME.
DE STERRIT NAAR MONTE CARLO.
Record aantal Nederlandsche inschrijvingen.
Naar de KNAC ons meldt zijn bij haar een
record aantal inschrijvingen binnengekomen
van Nederlandsch rijders voor den sterrit naar
Monte Carlo.
Na de laatste opgave van 17 deelnemers zijn
thans nog tien nieuwe inschrijvingen te vermel
den. Het zijn C. A. B. A. M. Schade met Ford,
R. L. A. Muller en P. Dusch met Opel. Mevr.
MullerLeufkens met Hansa. W. G. M. Voor
man en dr. J. S. Bouman met La Salle en A.
j W. L. van Royen met Chevrolet, allen met start
plaats Amsterdam; mr. C. L. Sanders en J.
Smits met Ford en G. Zeehuizen en A. Jacobs
met Fiat, beiden startplaats Palermo: H. A.
Polak, met Ford. startplaats Stavanger; C. Kruit
en A. C. van Kampen met Fiat. startplaats Tal
linn; dr. J. J. Sprenger van Eyk met Lancia,
startplaats Palermo of Athene.
WATERPOLO.
L.Z.C. II—ZWIP I.
Morgenavond te kwart over zeven zal in de
Overdekte gespeeld worden voor de winter
competitie de wedstrijd L.Z.C. IIZwip I.
BILJARTEN.
NIEUWE RECORDS VAN GABRIELS.
Bij wedstrijden te Düsseldorf om den Coupe
Glorieux speelde Joachim Duitschland tegen
Gabriëls 'België). De Duitscher miste den aan-
vangsstoot.
Gabriëls scoorde toen de 40C punten in één
beurt vol. Het oude wereldrecord hoogste serie
stond op 296. eveneens op naam van den Belg.
Zijn gemiddelde in één partij bedroeg dus 400.
eveneens eens nieuw wereldrecord. Het oude
stond op 100. ook al weer op zijn naam.
..zacht" blind staart, vooral niet op dithet daarin niet geven.
oogenblik. nu er kans is op het breken van
(Nadruk verboden).
Gistermiddag is het bekende hotel „De
Malle Jan" te Vierhouten door een
hevigen brand verwoest. De brand ont
stond op een der kamers en aangewak
kerd door den krachtigen wind, was
het hotel spoedig één vuurzee. Of
schoon de brandweer spoedig ter
plaatse was, stond zij machteloos, daar
in deze boschrijke omgeving geen wa
ter te krijgen is. Men moest dan ook
toezien, dat dit velen Nederlanders be
kende hotel tot den grond afbrandde.
Tijdens den brand deden zich herhaal
delijk explosies voor, doordat jachtpatro
nen in het achtergedeelte lagen opgesla
gen. Men heeft het tafelzilver en eenige
meubels nog naar buiten kunnen brengen.
Verder is alles verloren gegaan.
De brand is vermoedelijk ontstaan door
dat de eigenaar en de boekhouder op een
der kamers bezig waren met het ontdooien
van de waterleidingbuizen, waartoe zij een
steekvlam gebruikten.
„De Malle Jan" werd in 1918 gebouwd
en was destijds eigendom van den heer
Molenaar. Twee jaar geleden huurde de
heer Dickman het hotel. Op 1 November
van dit jaar heeft hij het gekocht voor
50.000 gulden.
TE OLDENZAAL.
Een felle brand woedde gisteravond
in het gebouw van de Sint Plechel-
musschool aan de Kloosterstraat te
Oldenzaal
Het vuur brak omstreeks half acht
uit. De school heeft twee verdiepingen;
op dc bovenste etage bevindt zich de
filmzaal.
Er bevond zich^bij het uitbreken van
het vuur niemand in het gebouw.
De brand werd door omwonenden ont
dekt. die onmiddellijk de brandweer
alarmeerden. Deze verscheen binnen den
kortst mogelijken tijd ter plaatse.
Aanvankelijk kon de brandweer echter
geen water geven, omdat de brandkranen
bevroren waren.
Na ongeveer tien minuten was dit euvel
verholpen en kon de blussching een aan
vang nemen. Met zes stralen werd water
gegeven. Van het naast het gebouw lig
gende schoolgebouw „Sint Radboud"
brandde een oogenblik de kap. doch het
vuur kon hier snel worden bedwongen.
Ondanks de felle koude en den sner
penden wind traden de brandweerlieden
zeer actief op. waaraan het ook te danken
ls, dat deze school kon worden gespaard.
De St. Plechelmusschool ging evenwel
geheel in vlammen op. Slechts de gebla
kerde muren- bleven overeind staan. Op de
bovenste etage bevonden zich behalve de
filmzaal, de bibliotheek alsmede de archie
ven van verscheidene Katholieke vereeni-
gingen. Niets van dit alles kon worden
gered.
De schade loopt in de duizenden guldens
en wordt door verzekering gedekt. In het
gebouw was ook een timmermanswerk
plaats ^ondergebracht. Vermoed wordt, dat
de brand daar is ontstaan.
TE GRUBBENVORST.
Gistermiddag heeft te Grubbenvorst
(Limburg) een felle brand gewoed in
twee kapitale boerderijen, bewoond
door de families De Boer en Boone.
Deze boerderijen vormen één complex
waarin vroeger de stoeterij „De Grubben"
was gevestigd.
Het vuur is door nog onbekende oorzaak
omstreeks half twee uitgebroken. De vlam
men grepen snel om zich heen en vonden
gretig voedsel in de voorraden graan en
voederartikelen, welke in de groote schuren
lagen opgeslagen. Ook de landbouwwerk
tuigen werden door het vuur verteerd.
De motorspuit uit Blerick arriveerde
eerst lang nadat de brand was uitgebro
ken ter plaatse, aangezien het materiaal
door den strengen vorst onbruikbaar bleek
te zijn en eerst hersteld moest worden.
De beide boerderijen met toebehooren
werden geheel in de asch gelegd. Het vee
had men tijdig in veiligheid kunnen bren
gen.
Alleen de boerderij van Boone was ver
zekerd.
TE AMSTERDAM.
Door nog onbekende oorzaak brak gis
termiddag brand uit in een der lokalen
van een oud, niet meer in gebruik zijnd
schoolgebouw op den hoek van de Ferdi
nand Bolstraat en de Jacob van Campen-
straat te Amsterdam.
De lokalen van dit schoolgebouw zijn in
gebruik van een firma, die er meubelen
exploiteert.
Toen de brandweer ter piaatse var-
scheen. sloegen de vlammen reeds door de
ruiten van een op de eers+? etage ge-sgen
lokaal
Met één straal was het vuur echter spoe
dig gebluscht. zoodat erger voorkomen kon
worden.
