RAADSELS
Interessante cijfers over veertig jaren
Goede oplossingen
der raadsels uil het vorige
nummer.
1. Oorworm; oor. worm.
2 L
een
W e e r a
Leerdam
radio
rat
m
3. Kool. look.
4. Loodgieter; timmerman; metselaar;
grondwerker.
5. Ze dragen beiden een titel.
6. Peer; aalbes: appel.
7. De maaltijden
8. Haas Maas. baas, kaas.
(In de raadsels wordt uitsluitend
da nieuwe spelling gebruikt).
voor allen om uit te kiezen:
de groteren vier; de kleine
ren drie goede oplossingen.
Let wel: De oplossing van raadsel I mag
voor 2 goede oplossingen tellen.
L
Ingezonden door Leuntje Koekebakker.
Mijn geheel is een gezegde van twee
dichtregels en bestaat uit 56 letters. 11, 12
13 is een hemellichaam. 19. 20, 20. 2, 9, 10.
25 is een stadje in Noord-Holland. 2. 14. 4, 5
is een sieraad. 37 36 37 speelgoed. 30. 29 28.
27. 26 is een waas 1 34. 35 ook speelgoed.
56.55 54 53 13 zijn familieleden. 8.47 heeft
men 's winters. Een 38 26. 27 28. 10.26 lust
elk kind graag 6 40. 41.42,18 is een lekkernij.
Een 22 23. 24 46 ziet men 's avonds aan de
hemel. 32. 47 1. 10 29. 2 leeft in de ijs-
zeeën. 48 49. 42. 14. 22 is een jongensnaam.
43 44 45 52 47. 48. 49. 41. 41. 26 gebruikt
men in de winkel. 15, 3. 3. is geen ja. Een
6. 53. 14 35 dient om in te wassen. 3. 4
is een voegwoord 33 53 54 55. 15 een cij
fer. 7. 14 51. 9. 22 betekent daar of in de
verte. 39 40. 41. 42 zit aan ieders hoofd.
16 3 14 56 is een jongensnaam. 23, 50. 52,
17. 46 is een roofdier in Indië. Het strand
bestaat u't 31 21. 25. 9.
n.
Ingezonden door Beppie Bouter.
Wij zijn tien broeders, maar een van ons
is een nietswaardige. Wij nemen hem ech
ter gTaag mee. want als hij achter ons gaat.
zün wij tienmaal zoveel waard als anders.
Wie ziir w^o
ra.
Ingezonden door Drietal van Vliet.
Vul de puntjes in met medeklinkers, zo
dat ie een bekend spreekwoord krijgt,
.oa.. e .aa.. i., e...ou.. y .ij.
.a..e
IV.
Ingezonden door Bep Crama.
Ik ben een feest, dat jullie allen kennen,
van 10 letters. 1. 2. 3. 4 is een vrucht.
6. 7 3 i<= iemand, d'e vaak in een sprookje
voorkomt. 4 2 3 3. 7 is een gedeelte van
een huis 6 7. 8 9 10 is iets. waar jullie
graa? naar toe gaan. 5 is een medeklinker.
V.
Mijn le is Moeder, mijn 2e wordt door
Moeder gedragen mijn 3e is een jongens
naam; mijn geheel is een land in Afrika.
VI.
Ingezonden door Atze van der Kooi.
'k Heb wel tanden en geen mond.
'k Zoek mijn werk steeds op de grond,
'k Heb een lang dun lijf gekregen,
k Maak maar schoon doch zonder vegen,
k Heb den tuinman tot mijn vrind.
Wie ik ben weet ieder kind.
VII
Ingezonden door Alida van der Holst.
wij
Wie wordt hier genoemd?
zet
Natuurlijk heb je allemaal wel eens
van radium behoord: het allerwonder
lijkste metaal, dat er op de wereld
bestaat.
Radium werd in 1898 ontdekt door het
echtpaar Curie te Parijs.
Radiumstralen, die geweldig veel kracht
bezitten, kunnen voor allerlei nuttige
doeleinden worden gebruikt.
In de geneeskunde krijgt men hier
mede prachtige resultaten bij de behan
deling van gezwellen en huidziekten.
Radium Ls niet alleen een merkwaar
dige stof, het is ook verschrikkelijk duur.
Want ten eerste komt het maar heel zel
den op aarde voor en ten tweede moet
het op een heel omslachtige manier uit
erts worden gewonnen.
Precies veertig jaren zijn nu voorbij
gegaan sedert het radium werd ontdekt
en men schat den wereldvoorraad thans
op. 800 gram. Deze voorraad heeft na
tuurlijk niemand ooit bij elkaar gezien.
In den radiumhandel worden meestal
slechts duizendste deelen van een gram
verkocht. Je begrijpt, dat het moeilijk is,
deze precies af te wegen. De instrumen
ten moeten wel heel nauwkeurig zijn en
bovendien is het gevaarlijk, omdat het
goedje zoo sterk straalt, dat er gemak
kelijk ongelukken mee kunnen gebeu
ren. Bovendien: hoe gemakkelijk kan
zoo'n heel klein korreltje niet wegraken,
als men het aanraakt! Men laat het
radium dus stil liggen, meet op een bij
zondere wijze de sterkte van de straling
en berekent hiernaar het gewicht van de
hoeveelheid radium.
Oorspronkelijk werd het radium alleen
gevonden in de „pekblende" in Oosten
rijk en daarin is het dan ook door het
echtpaar Curie ontdekt. In het tijdperk
van de ontdekking tot 1914 werd slechts
12 gram gewonnen. Toen men merkte,
wat men allemaal met radium kon doen.
steeg de prijs snel van f9000 per gram in
1902 tot f. 450.000 per gram in 1914. Na
den oorlog kostte 1 gram radium zelfs
een tijdlang 1 millioen gulden, thans
kan men zoo'n kostbaar korreltje koopen
voor f. 90.000.
Veel goedkooper zal het radium wel
niet worden, want zooals ik je reeds
vertelde, het kost ontzettend veel arbeid
om één gram uit den schoot der aarde te
voorschijn te tooveren. Er is minstens 12
ton erts, 5 ton soda, 3 ton zoutzuur. 1
ton zwavelzuur en 10 ton brandstof noo-
dig om slechts 100 milligram radium te
winnen.
De eerste radiumfabriek ter wereld, ge
legen in Oostenrijk, levert per jaar onge
veer 3 gram. Later werden rijke lagen
radiumhoudend erts in Amerika en in
Belgisch Congo ontdekt, zoodat België
thans het brandpunt is van den radium
handel. Het radium gehalte van het erts
wordt echter geleidelijk minder. Terwijl
men vroeger voor het winnen van 1 gram
radium .slechts" 10.000 k.g. erts gebruik
te, heeft men nu 40.000 tot 50.000 k.g.
noodig en het duurt 8 a 9 maanden voor
de bewerking gereed is.
In 1913 werd in den Congo radium ont
dekt, in 1930 volgde de ontdekking van
ertsen in Canada, welk land van 1930 tot
1936 reeds 24 gram radium heeft
leverd.
In 1915 was de wereldvoorraad radiu.
nog maar 12 gram, in 1926 reeds 506 graml
Van 1927 tot 1931 kwamen 231 gram op]
de markt, in de jaren 1932 tot 1934 nog L
gram, zoodat aan het einde van 1934 dê|
wereldvoorraad werd gesteld op 766 grarr
Van de allerlaatste jaren zijn geerj
nauwkeurige gegevens bekend, doch men
neemt aan, dat de wereldvoorraad einde
1937 ongeveer 850 gram was. Die „voorJ
raad" is verdeeld over allerlei ziekenhuis
zen en laboratoria, waar het met de al-J
lergrootste zorg wordt bewaard.
Tot slot nog een griezelig avontuur. Een|
professor had een paar milligram radiu
in huis ter waarde van enkele duizenden
guldens.
Juist toen hij het bij zijn onderzoekin-1
gen wilde gaan gebruiken, werd hij weg-|
geroepen; hij liet het kostbare goedje, ge-"
sloten in een papiertje en dat weer in een
envelop, op zijn werktafel liggen en....l
vergat het.
Het dienstmeisje leegde de prullemand
in het vuilnisvat.
Dienzelfden middag gooide het dienst-J
meisje, dat de kamer van den profe.
opruimde de envelop in den prullemand enl
leegde deze weer in den vuilnisbak, zoo
dat. toen men het vreeselijke feit ont
dekte, het radium reeds op de vuilnisbelt]
moest liggen.
Goede raad was duur iedereen, die vai
nabij of uit de verte bij de ramp betrok-]
ken was, trok zich de haren uit het]
hoofd, tottwee studenten van denr
professor aanboden, met toestemming
van de gemeentelijke autoriteiten, de
heele vuilnisbelt te gaan afzoeken.
deden het, en de flinke jongens mochU
na twee dagen zoeken de voldoenii
smaken, de kostbare enveloppe terug
vinden
ontvangen van:
Wout van Heel, Joke Zilverentant. Ma-
rietje Lagerwij, Piet Arentsen, Joop Schou
ten. Annie Schouten. Johan Spijker, Jan
Spijker. Pie ter Martij n, Mientje de Water,
Annie Schneider, Marietje van Vliet. Ber
nard van Vliet. Flip Stouten, Sjaantje Stou
ten. Nelly Stouten. Aukje van der Walle,
Janna Struik, Marietje de Mooy Ineke
Boteren brood. Elsje Boterenbrood. Abram
Fakkel. Riek de Vos, Ida de Graaf. Martha
van der Linden. Annie van der Vo6, Jan
Bronsgeest, Alkia Stikkelorum, Koos je
Stikkelorum, Rika de Graaf. Niek Bakker,
Janny Oudshoom, Janny van Groeningen,
Jaap Kruit. Corrie Bakker, Anny OOivier,
Paul Rienstra. Wim Rienstra, Atze van dei
Kooi. Rietje Brandt (ook van vorigen keeril
Corrie van Weizen Dieneke Bosma, Fransï
Pison, Annie Schipper, Adri Schipper Karei]
van der Wilk. Piet de Best Henny va
Vliet, Jannie Kooien Jannie Werk. Anny]
Bekooy. Lucie Paafcs. Beppie Paats Hannie
de Wekker, Suusje de Wekker. Annie K'oi
Truusje van Weizen, Leny Moraal Jettie
Heyloo. Mien Verstraaten, Janny Swaak,
Coba Vertind, Lydia Botermans. Bep Cran
Jan Crama, Hendrik Hanno. Jeanne de]
Geus, Carla Optendrees. Lydia Optendrees
Beppie Optendrees. Co Hartevelt. Jannie]
Hartevelt Nellie Stafleu, Toos de Vos R:ö
de Vos Joke de Vos, Ans Nieuwenhuy^J
EUa Meinema Nelly Meinema Liesje van]
Driel, Ankie van DrieL Henny van DrielJ
(ook van vorigen keer van jullie drieën)!
Truusje Sluymer, Dirk van Laar. Emma dej
Groot. Geertrui de Groot, Greti Kip
Willy van Rijn, Jo van Ryn.
