Opnieuw het oordeel der
beschaafde wereld getarl
79sie Jaargang
MAANDAG 5 DECEMBER 1938
No. 24139
STADSNIEUWS
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Nationale inzameling voor
vervolgden voor geloof en ras
Sommeling in het gelijk
gesteld
Duitsche machthebbers zetten door
UITSLAG
ST. NICOLAAS PUZZLE.
VROOM
DREESMAM
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
fJUdt 11
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 Cts*per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden (.2.35
per week f 038
Franco per post 2:35 per 3 maanden portokosten.'
(voor binnenland (.0.80 per 3 trm&J
COLLECTE BRACHT (.3350— OP.
Het Comité Leiden bericht ons, dat de
Zaterdag j.l. gehouden collecte heeft op
gebracht de somma van Drieduizend, drie
honderd, twee.en vijftig gulden, tien cent
13352.10). Het brengt allen, die tot dit wel
slagen, in het bijzonder aan dames en hee-
ien collectanten, die het slechte weer trot
seerden, hartelijk dank. Zij, die niet in de
gelegenheid waren te offeren kunnen dit
alsnog doen door te glreeren op No. 143732
van den penningmeester, M. L. Mussert Jr.,
Jan van Houtkade 37.
SINT NICOLAAS GAAT ROND.
Bij de Buurtvereeniging „Eensgezindheid".
Zaterdag j.l. heeft de Buurtvereeniging
^Eensgezindheid" in het gymnastieklokaal
der Christelijke Scholen Coster- en Munni-
straat het St. Nicolaasfeest gevierd. Bij
binnenkomen der zaal werden St.. Nlco-
en zijn knecht door de ruim 200 kin-
en hartelijk toegezongen. De kinderen
-den op verschillende versnaperingen
thaald, ook werd een poppenkast-ver-
ning gegeven. Ieder kind kreeg versna-
ringen en een prentenboek mee naar
uis.
Gem. cursus voor werkloozen.
Zaterdagavond was de Sint te gast bij
deelnemers aan den Gem. cursus voor
erklooze schilders en timmerlieden, die
nder leiding van den heer N. de Water
emenkwamen in de scholen v. d. Werff-
raat.
Er heerschte van den aanvang af onder
O 90 cursisten een prettige stemming, wel-
e, dank zij het aardige programma, dat
vlot tempo werd afgewerkt, tot het einde
waard bleef.
Er werden eenige tooneelstukjes opge-
oerd; de heeren Heusden en v.d. Broek
ven eenige nummers ten beste, terwijl
snaperingen en sigaren werden rondge-
eeld.
De heer de Water besloot den zeer ge-
aagden avond met woorden van dank
n alle medewerkenden en de schenkers
r tractaties.
nut en vermaak.
Opvoering van de klucht Papageno-
Papageno is een der oude bekende Duit-
he kluchten van Rudolf Kne-.sel Zoo'n
chte Duitsche klucht van verwikkelingen
"nd een ouden, zich zeer soliede voor-
oenden gezeten rentenier, die echter maar
te graag overal „levensgeluk" plukt,
rbij komt hij natuurlijk danig ln de
-rikelen, doch Bertha, het dienstmeisje
lt hem er wat aardig uit. Zij het na-
uurlij k tegen voldoende compensatie!
Het blijft op zich zelf een aardig diver-
'asement, maar waarom had men het niet
emoderniseerd? Die oude taal bedierf veel.
n omzetting naar de huidige tijden zou
et veel genietbaarder hebben gemaakt.
Niettemin heeft Nut en Vermaak er ook
u velen een plezierlgen avond mee be-
rgd in een opvoering, die, gezien de om-
ndigheden, waarin de vereeniging het
ten tooneele moest brengen veel
oeger dan gedacht was en met vele nieu-
ellngen! er nog mocht zijn. Vooral de
ede garde, de heer J. Snel als de rente-
er. mevr E. C. DrommelRenner ais
rtha en mevr. W. Mooy—Waasdorp als
htgenoote vormden een goede kern,
aarbij de overigen zich zoo goed moge-
k trachtten aan te passen. Met meer
I minder succes, doch in ieder geval zoo-
anlg, dat de klucht het doel bereikte:
nk te doen lachen!
Na afloop zette de voorzitter, de heer v.
Steen, de dames-executanten in de Moe
rtjes en riep de leden op om het bestuur
oigend jaar, als de vereeniging haar 13e
strum gaat vieren eens te verrassen met
n geschenk van 100 leden!
Een gezellig bal hield zeer velen nog lang
ij een in den Foyer der Stadszaal.
UITSPRAAK VAN DEN HOOGEN RAAD.
ARTIKEL 2 VAN HET R-A P. IS NIET
VERBINDEND.
De Hooge Raad heeft heden bij ver
vroeging arrest gewezen in de zaak be
treffende de „wilde" autobusdiensten.
Zooals men weet, had de ambtenaar
van het OJVI. cassatie aangeteekend
tegen het vonnis van den Haagschen
kantonrechter, die den heer N. Somme
ling, terecht staande wegens het zonder
vergunning onderhouden van een auto
busdienst: Den HaagAmsterdam, van
rechtsvervolging heeft ontslagen.
De kantonrechter had zich vereenigd
met de zienswijze van mr. G. de Grooth
den raadsman van den heer Somme
ling, dat art. 2 van het „Reglement Auto
vervoer Personen", waarin verboden
wordt herhaaldelijk met een motor
rijtuig tegen vergoeding personen te
vervoeren of te doen vervoeren, onver
bindend is, omdat dit artikel niet over
eenkomt met de machtigingswet van
29 November 1935.
De advocaat-generaal, mr. Rombach,
heeft op 14 November j.l. tot vernieti
ging van het vonnis van den kanton
rechter geconcludeerd.
De Hooge Raad heeft thans beslist,
dat de kantonrechter terecht artikel 2
niet verbindend heeft verklaard en
heeft het cassatieberoep verworpen.
(Voor de overwegingen van het college
zie men onder „Laatste Berichten").
De chef der Duitsche politie, Himmler, heeft een verordening
uitgevaardigd over de onttrekking van rijbewijzen aan Joden.
De verordening luidt o.a.: De laffe moord van den Jood
Grynszpan, welke gericht was tegen het geheele Duitsche volk,
laat zien, dat Joden onbetrouwbaar en ongeschikt zijn om auto's
te bezitten en te besturen.
Daarom wordt voorloopig bepaald, dat aan alle in Duitschland
wonende Joden van Duitsche nationaliteit het besturen van
motorrijtuigen van elk soort verboden en het rijbewijs ingetrok
ken wordt.
Den in Duitschland wonenden Joden van Duitsche nationaliteit
is het houden van personen-auto's en motorrijwielen, met en
zonder zijspan, verboden.
Voor vrachtauto's zal nog een speciale verordening verschijnen.
De in Duitschland wonende Joden van Duitsche nationaliteit
moeten hun rijbewijzen, alsmede hun andere betreffende papie
ren voor personen-auto's en motorrijwielen, onverwijld, uiterlijk
op 31 December 1938, te bevoegder plaatse inleveren.
NED. CHR. HANDELS REIZIGERS VEREEN.
Vergadering der afd. Leiden.
De Ned. Ohr. Handelsreizigers-vereen.
N.C.H.V., afd. Leiden, hield in café-rest.
„Roya.1" haar 38ste ledenvergadering; zij
werd op de gebruikelijke wijze door den
voorzitter, den heer H- de Graaf, geopend.
In zijn openingswoord heette de voor-
zitter allen hartelijk welkom en wees op
het nut van deze vergaderingen, terwijl hij
de leden tot een geregeld bezoek aan
spoorde. Na voorlezing der notulen, welke
onveranderd werden vastgesteld, werden de
ingekomen stukken behandeld. Vervolgens j
hield de heer van Dijken een causerie over
.Bellamy en Quo Vadis", welken aandach
tig gehoor vond- De voorzitter dankte den
inleider voor zijn uitvoerig en duidelijk be
toog, waarna een interessante bespreking
over dit onderwerp volgde.
Hierna deed de secretaris der feestcom
missie, de heer A. Brakhoven, enkele mede-
deelingen over den feestavond, welke op 16
December a.s. worden gehouden.
Na de rondvraag werd deze vergadering
met dankzegging door den heer van Dijken
besloten.
DE A.S. STATENVERKIEZINGEN.
De lijst der Vrijz.-Democraten.
Voor de a.s. verkiezing voor de Prov
Staten is door den Vrijz. Dem. Bond voor
de Kieskringen Leiden en Gouda de vol
gende candidatenlijst voorloopig vastge
steld: 1. mr- P. J. Oud, Rotterdam; 2. mr.
G. J. C. Schiithuys, Rotterdam; 3- P. Vare
kamp, 's-Gravenhage; 4. mr. J. Slager te
Schoonhoven; 5. mr. C. J. Goudsmit, te
Oegstgeest; 6. dr. E. J Tobi. den Haag;
7. mevr. F. J. van Gelder—Droste, te den
Haag; 8. G. C. in 't Veld te Schoonhoven;
9. ir. S. A Posthumus te den Haag; 1G. K
de Boer te Hardinxveld.
KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN VOOR RIJNLAND.
De eerstvolgende vergadering der Kamer
an Koophandel en Fabrieken voor Rijn-
nd zal worden gehouden a.s. Woensdag
€s nam. 2 uur 30 in de Vergaderzaal der
aitter, Stationsweg 43. De agenda luidt:
Opening; 2. Notulen; 3. Ingekomen
ukken; 4. Mededeelingen; 5. Goedkeu-
5 Rekening en Verantwoording en voor-
"1 tot décharge van het Bureau; 0. Adres
Pens het vaststellen van een maaswijdte
vischnetten en van minimum-maten
sommige vischsoorten; 7. Adres betref-
Pde schijnakten en Inning van onbe-
flste kleine vorderingen; 8. Adres aan Z.
den Minister van Waterstaat inzake
eetriclteitstavieven in het distr'ct der Ka-
cr> 9. Schrijven aan de Directie der Ned.
orwegen inhoudende verzoek om den
etsten trein uit Parijs op verzoek te Lei-
te doen stoppen; 10. Rondvraag; 11.
«ïsnoudelijke vergadering; 12. Sluiting.
VERTOONING VAN CULTUREELE FILMS
's Zaterdags in Casino.
Nadat men daartoe reeds enkele malen
zonder succes een poging had ondernomen,
is men er thans, dank zij het initiatief
van den heer Groenewegen. directeur van
het Casino-theater en eenige andere stad-
genoot-en, in geslaagd om te bereiken,
dat eiken Zaterdagmiddag hier ter stede
een cultureele film zal worden vertoond.
Zaterdagmiddag is de reeks geopend met
de vertooning van de prachtige film „Baii,
het eiland der demonen" voorafgegaan door
een tweetal filmpjes, die ons de groei
kracht der planten en het dierenleven on
der den zeespiegel lieten zien. De films
worden vertoond door het „Instituut voor
Cultureele films". Iedereen heeft na
tuurlijk tegen betaling toegang tot de
voorstellingen. Ongetwijfeld verdienen de
films, die dus voortaan eiken Zaterdagmid
dag ir\ Cas'n^ zullen draaien, groote be
langstelling en het is te hopen, dat spoe
dig door een grooter aantal personen dan
Zaterdagmiddag het geval was, de voor
stellingen zullen worden bijgewoond.
De politiepresident van Berlijn, Graaf
W. Helldorf, heeft een verordening uit
gevaardigd met betrekking tot het vast
stellen van voor Joden verboden gebie
den van de rijkshoofdstad.
Deze verordening beroept zich op de
politieverordening in zake het verschij
nen van Joden in het publiek van 28
November j.l. en wordt op 6 December
van kracht. Straten, pleinen, plantsoe
nen en gebouwen, die voor Joden verbo
den zijn, mogen krachtens deze veror
dening niet bezocht worden door Joden
van Duitsche nationaliteit en door sta-
tenlooze Joden. Voor zoover Joden bij
het van kracht worden van de verorde
ning nog binnen een gebied wonen, dat
voor Joden verboden verklaard is, moe
ten zij voor het overschrijden van de
grens van dit gebied een door de politie
uitgegeven vergunningsbewijs bezitten.
Tot verboden gebieden worden ver
klaard: alle schouwburgen, bioscopen,
concertzalen, musea, de Deutschland-
halle, het sportpaleis, het rijkssportveld,
alle sportterreinen, alle openbare en
particuliere badinrichtingen. Voorts de
Wilhelmstrasse van de Leipziger Strasse
tot Unter den Linden en het plein van
het rijkseeregedenkteeken.
Tevens worden nog meer verordeningen
met betrekking tot het verschijnen van
Joden in het publiek aangekondigd.
Waarschijnlijk zal het verboden gebied
binnenkort ook uitgestrekt worden tot
den Kurfürstendamm, de Friedrich-
strasse, Unter den Linden en andere
hoofdstraten.
Vermoedelijk zullen de in het centrum
en Noorden van Berlijn gelegen stra
ten, waar sinds jaren tal van Joden wo
nen, niet tot verboden gebied verklaard
worden, zoodat deze stadsgedeelten
voornamelijk als woondistricten voor
Joden in aanmerking komen.
pag. no.
art. no.
priis
238
988
1.95
229
420
0.95
232
870
0.75
236
959
1.45
226
755
2.90
231
835
4.90
228
798
1.95
234
906
1.35
238
1000
2.75
232
863
1.00
De prijswinnaars zijn
Mej. A. Jansen, Lorentzkade 17, Leiden
Mej. v. Bezooyen, Korteraar D. 17G,
Ter Aar
Mej. v. d. Kallen, Pasteurstraat 22A,
Leiden
Mej. H. v. Dijk, Broekweg 9,
Valkenburg
Mej. C. Kortekaas, Warmunda 33,
Warmond
LEIDEN
4561
(Ingez. Med.)
INSTITUUT VOOR ARBEIDERS
ONTWIKKELING.
enkele verdere interne mededeelingen
waren gedaan, werd een goed voorprogram-
mavertoond, wadrin o.a. „Waterratten",
een filmpje met een voor de zwemsport
stellig propagandistischen inslag.
De hoofdfilm .De Patriot" is een uitste
kend filmwerk, waarin Harry Baur als
Cs:sr Paul I en Renoir als graaf Pahlen
wel de belangrijkste rollen vervullen. Met
de creatie van den half-waanzinnigen vorst
de Kussen Paul I heeft Harry Baur zijn
talenten weer ten volle ontplooid: zijn ver
tolking is van een buitengewoon suggestieve
kracht. Zijn tegenspeler Renoir doel in de
uitbeelding van den patriot graaf Pahlen,
niet voor hem onder. Deze twee spelers dra
gen de tragiek van het gegeven met een
aangrijpende realiteit, zonder tot het
moeilijk te vermijden theatrale ook maar
een oogenblik over te gaan. Suzy Prim als
de zangeres mad. Ostermarm moet ook ge
noemd worden daar zij in het laatste ge
deelte der film blijk geeft van haar dra
matisch talent, waardoor zij in korten tijd
in de Fransehe film naam heeft veroverd.
„De Patriot" kan men zeker rekenen tot
een van de beste Fransehe films.
De film die aanvankelijk voor dezen
ochtend was aangekondigd: „Toomai. de
Olifantsjongen" zal binnenkort voor de
afdeeling worden gedraaid.
MXUTAKIA.
Filmvoorstelling van „De Patriot".
Voor de leden van de afdeeling Leiden
van het Instituut vóór Arbeidersontwikke
ling werd gistermorgen in de serie Zondag
ochtendvoorstellingen vertoond de Fran
sehe film „De Patriot". De afdeelingsvoor-
zitter. de heer H v. Woudenberg, deelde
mede, dat de Leidsche afdeeling niet klager,
mag wat de belangstelling voor haar werk
betreft: voor de cursussen bestaat groote
animo terwijl het ledental vooruitgaat. Het
bestuur heeft thans een ledenwerfactie van
een maand ingezet, waarvan het ook de I
beste resultaten verwacht. Nadat nog
De kapitein van de militaire-administratie
B. J. Jonker van het 4e Regiment Infanterie
is bij beschikking van den inspecteur der
militaire-administratie met ingang van 23
Januari 1939 overgeplaatst bij de school
voor opleiding tot dienstplichtig onderoffi
cier der administratie te Middelburg.
Met ingang van 1 Januari 1939 zijn de
onderstaande sergeanten van het 4e Regi-
ment-Infanterie benoemd en aangesteld tot
vaandrig bij het Regiment achter hun
namen vermeld: J. A v. Luijk 9 RX; C. A
J. Marijs 4 RX; H. J. Mathot 17 RX; O.
E. B. Hamel 1 R.I.; P J. v. Zijp 4 RX; H.
G. A. v. Kleef 4 RX: F. H. Ferguson 17 R.I.;
N. C ter Horst 17 R.I.; J. Goedhart 22 RX;
J. A. M. Hofland 1 R I O F. A. Horstmarf
15 R I. en J. P. H. de Klerk R.W.
Voorts zijn als vaandrig benoemd bij 4
R.I. de dipl. sergeants J- Kuipers van 7
RX; P. G. van Küsslage van 10 R.I. en R.
Pool van 18 RX
BINNENLAND.
De groote trek van de „Reiger". (3e BSadl.
Demonstratief onderwijscongres in Den
Haag. (Binnenland, 3e Blad).
De collecte voor de Joodsche vluchtelin
gen, is een succes geworden. (Binnen
land, 3e Blad en Laatste Berichten,
le Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kleine affaire. - Lager koerspeil -
Amerika gedrukt. - Beleggingsmarkt
stil.
BUITENLAND.
Nog altijd Fransch-ltaliaansche wrijving.
Engeland achter Frankrijk. (3e Blad
en Buitenland, le Blad).
Chamberlain van 11—14 Januari naar
Rome. (Buitenland, le Blad).
Komt ds. Niemoeller spoedig vrij? (Bui
tenland, le Blad).
Engelsche minister DelaWarr onbevredigd.
(Buitenland, le Blad).
Spaak, de Belgische premier, wil zijn ka
binet hervormen. (Buitenland, le
Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor het geheele land, krach
tige, in den nacht tot matig af
nemende wind tusschen Zuid en
West. Morgen overdag wellicht
weer toenemend. Onstuimig weer
met regenbuien. Aanvankelijk be
trokken, in den nacht opklarend.
Morgen overdag half tot zwaar
bewolkt. In den avond en nacht
zachter. Morgen overdag dezelfde
temperatuur.
Aan alle posten is vanmorgen
geseind:
„Wordt verwacht storm uit het
Zuid-Westen."
t. v. GEELEN - Haarlemmerstr. 55 - Tel. 593
4351 (Ingez. Medb
C.JJW.V. LEVEND AAL-
Een oud-leden-vereeniging opgericht.
Bij de onlangs plaats gehad hebben vie
ring van het zestig-jarig bestaan van de
C.J.M.V. Levendaal „Dient den Heer" is
door vele oud-leden de wenschelijklieid
uitgesproken om te komen tot oprichting
van een oud-leden-vereeniging, waardoor
een mogelijkheid geschapen werd om het
onderling contact ook na het verblijf op
de vereeniging in stand te houden.
Teneinde hiertoe te geraken kwamen
vele oud-leden in het wijkgebouw Leven
daal bijeen om deze plannen nader onder
oogen te zien. Ook de voorzitter van de
C.J.M V de godsdienstonderwijzer, de heer
J. M. G. Hakkert. was hierbij tegenwoordig.
Nadat het doel van een oud-leden-ver
eeniging was uiteengezet, volgde een ge
animeerde bespreking, welke tenslotte het
resultaat had. dat tot oprichting van een
dergelijke vereeniging werd besloten.
De nieuwe vereeniging zal tot naam dra
gen Cud-ieden-Ver-eniging „Dient den
Heer".
Bes'riet werd ten voorloopig bestuui ;e
vormen dat als volgt is samengesteld: N.
de Water, voorz. Koninginnelaan 39; J. D.
Slechtenhorst, le secretaris: H. Bey, 2e se
cretaris en H- Heuzen, penningmeester.
