ST. NICOLAAS 1938
De Katholieken en de
Onderwijsbegrooting
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 3 December 1938
Derde Blad
No. 24138
Mmdi
J9sfe Jaargang
BUITENL. WEEKOVERZICHT
Vreemde wisselwerking
DE PELLETS VAN Dr. J. B. MEENK
En nog steeds speelt Mars ieder jaar weer voor Sint
r
FIETS LIC HT
CORRESPONDENTIE
VRAGENRUBRIEK
Tegen en toch vóór
Sterker nog dan ooit tevoren springt
momenteel de eigenaardige wisselwerking
In het oog tusschen de as Berlijn-Rome en
het verbond Londen-Parijs. En men mag
ticti afvragen of dit toeval dan wel opzet is1
De verhouding tusschen Italië en Enge
land is tengevolge van het in werking stel
len van het. accoord van Londen zoo ver
beterd, dat zelfs ernstig wordt gedacht aan
een bezoek van den Duce aan de Engelsche
hoofdstad na Chamberlain's reis naar
Rome. Trouwens, Italië heeft het vlootver-
drag van 1936 thans ook geteekend
Daarnevens ziet men de verbetering In
de betrekkingen tusschen Frankrijk en
Duitschland. die volgende week zullen wor-
dfn opgevoerd tot de reeds vroeger aan
kondigde verklaring naar den trant van
die te Muenchen tusschen Hitier en Chaim-
berlain. Von Ribbentrop komt daarvoor
expres naar de lichtstadHij ware wellicht
reeds op bezoek geweest, indien de C.G.T.
de regeering-Daladier niet tot een kracht
proef had uitgedaagd, die intusschen is ge
leverd en is uitgeloopen op een echec voor
oe roode leiders, doch daarover straks nog
iets
Zooals bekend, staat men in Frankrijk
op het standpunt, dat het altijd de moeite
vaard is, om te trachten iets voor den
vrede te doen en vandaar, dat men te Parijs
ooren heeft voor de Duitsche voorstellen;
ook al koestert men geen al te groote ver-
trachtingen daaromtrent. Want wat is er
momenteel overgebleven van de verklaring
tin Hitler en Chamberlain? Nadere directe
onderhandelingen lijken zelfs thans niet
meer binnen het bereik der mogelijkheden
te liggen; en het droeve probleem der
Joodsche vluchtelingen is niet het eenlge
beletsel daarvoor, al heeft in de Angel-
Saksische landen dit gewelddadig optreden
tegen personen van ander ras blijkbaar den
Beesten indruk gemaakt, gelet ook op de
berichten uit Amerika, waar een antl-
Duitsche vloedgolf over het land gaat,
ttaaraan zelfs de president deelneeemt; zie
diens uitspraak, dat de officieele betrek
kingen, niet verbroken, doch opgeschort
tengevolge van het terugroepen der gezan
ten niet zuilen worden hervat, voor de
vervolgingen in. Duitschland ophouden!
Zijn Londen en Rome eikaar dus gena
derd, Londen en Berlijn kunnen elkaar nog
•jet vinden en het omgekeerde ziet men
thans bij de twee Latijnsche zusterstaten.
Parijs en Berlijn vinden elkaar, doch
Frankrijk en ItaliëHet boterde tus-
stbtn beide landen reeds geruimen tfjd
tiet, zooals men weet, hoezeer Londen ook
pp best deed, om toenadering te brengen,
Mc bleef mokken, zonder echter recht
sreeks de redenen op te geven voor de
roortdurende verwijdering. Nu is echter
fet gordijn op gegen: 11a een rede van
paf Clano over de Italiaansche houding
ijdens de jongste dagen van crisis
•reed uitgemeten werd het groote aandeel
ran ien Duce bij het behoud van den
trede! werd uit den stoet van afgevaar
digden de kreet „Tunis" gehoord! Later
Jfrd daaraan nog Corsica toegevoegd en
|slfs Savoye! Waar in totalitaire staten
•iets ongeorganiseerds plaats vindt, mag
Mn veilig aannemen, dat Rome op een
lergélijke niet-officieele wijze zijn eischen
take deze oude strijdvragen eens heeft
lillen doen hooren, om na te kunnen
gaan, hoe daarop gereageerd wordt. De as
Btrlijn-Rome heeft dit jaar wel bijzonder
titgesproken in het belang van Duitsch-
'snd gewerkt, zelfs tot zeker nadeel van
ilslië, dat Duitschland thans aan den
|E?cnner ziet staan en zich een rechtstreek-
khen weg naar den Balkan heeft zien
(penen Er heerscht daarover in Italië een
Klere geprikkeldheid en het is heusch niet
Ifeikbeeldig. dat Italië momenteel op zijn
teurt eens voordeelen wil zien. Die voor-
Men moet het vinden rondom de Mid-
«llandsche Zee, vandaar de kreet naar
funis, Corsica en Savoye!
Van Fransche zijde worden de aldus zij -
Wings gestelde eischen van Rome met
gmote beslistheid van de hand gewezen,
Baar intusschen zijn de betrekkingen er
iniet op verbeterd. Zelfs ondervindt hetbe-
wk van von Ribbentrop er eenlgen hinder
van, want men vraagt zich te Parijs af.
•at Duitschland wel zegt van die eischen
|'an zijn as-genoot en of het die wil
'idersteunen!
Er is derhalve een vreemde wisselwerking
1 «hen de leden van beide bondgenoot
pappen, die zeer moeilijk geheel is te
Men.
I htusschen kan de Fransche premier Da-
iiiei thans na het bestaan van de kracht-
P'oef met <ïe C.G.T. met meer gezag spre-
ifn namens het Fransche volk. Onder stu
kende kracht der communisten, had de
EGT, zich laten verleiden tot een poli-
jtieke staking van 24 uur. die algemeen zou
pijn. De regeering heeft zich niet laten
Nimldeeren, integendeel, heeft krachtig
hn zich afgebeten en het Fransche volk
lééft duidelijk doen blijken, dat het niet
ïföiend is van de wanorde en gestook der
"ode broeders. Daladier is meester van
H slagveld gebleven en heeft nu een
Prachtige kans om ook in het parlemen-
:e debat overwinnaar te blijven Maar
nog is alle gevaar niet afgewend, daar de
pG.T. er op allerlei wijze naar zal streven
B revanche te nemen voor de zware ne-
Maag. die het bij de algemeene staking,
pie verre van algemeen was. heeft geleden.
!)nmcr, dat het gevaarlijke drijven van
puike geen verantwoordelijkheid dragende
de-regeerders weer zoovele slachtoffers
«1 maken, doch het is nu eenmaal het
if'twendbaar gevolg van een dergelijk op-
Nen; er is voldoende gewaarschuwd!
j°or de rust volkomen zal zijn terugge-
xeerd, zal er nog wel eenige strijd geleverd
Boeten worden, in en buiten het pane-
Bent!
in België is ook weer een parlementaire
C'W ontbrand, waarvan de gevolgen nog
:;et zijn te overzien. Er zijn eenige teeke-
ïl!. die wijzen op scheuring in de drie
fc-'tijen. die onder Spaak de regeering vor-
pffl, zoodat onverwachte gebeurlijkheden
a(t uitgesloten zijn.
Spanje en het Verre Oosten blijven ae
ï'teld nog altijd verontrusten. Een rege-
fS in Spanje lijkt zelfs eerder weer te
'Men uitgesteld dan te worden bevor-
W daar Franco blijft vasthouden aan
n. toekennen van de rechten van oorlog-
Mende, waartoe Engeland en Frankrijk
p 'ang niet bereid zijn.
•opan haalt op het oogenblik wat adem.
foote krijgsverrichtingen hebben niet
Voor al Uw huisgenooten en familie
BIJ HOEST EN KEELPIJN
30 ct. per doosje. Pl.m. 100 tabl.
Verkrijgbaar bij Apothekers en Drogisten.
4450 (Ingez. Med.)
Oe BOSCH fietslamp "n juweel*
tje von hedendaagsche techniek
voldoet oon de hoogste eischen.
Geen storingen, mooi helder, vèr*
strolend licht. Steeds betrouwbaor.
Prijzen i 6 Volt, 1,8 Wott F. 6.25
6 Volt. 3 Wott met Alni-
mogneetstoal F. 7.50.
let op het merk Rofodyn.
Verkrijgbaor bij den Erkenden
Rijwielhandel.
N.V. WILLEM VAN RIJN
AMSTERDAM (C.) KEIZERSORACHT 171 -
TELEFOON 3 13 0 1 |4 lUNINi:
525
(Ingez. Med.)
Nat. Bond „Mercurius" te Alphen Uw
stuk ls niet voor opname geschikt.
M. V. te K. Katwijk, Den Haag. Delft,
Rotterdam, Dordrecht, Moerdijk, Lage Zwaluwe
plm. 80 K.M.
plaats. Zelfs schijnen dc Chineezen eenig
terrein te herwinnen. Maar Japan zal
straks weer doorzetten. In welke richting?
Heo is nog onbekend. Helaas neemt de in
ternationale wrijving ook weer toe, daar
Japan steecis minder egards heeft voor de
belangen der open-deur-politiek.
Spoedig tienduizend Duitsche
vluchtelingen toegelaten.
(Van onzen parlementairen medewerker).
De Begrooting van Onderwijs is door de
Tweede Kamer met 61 tegen 30 stemmen
aangenomen.
Deze 30 waren:
de sociaal-democraten, de communisten,
de natlonaal-socialisten en de staatkundig
gereformeerden.
En de roomschen?
Zij hebben voorgestemd. Dr. Mollcr
verklaarde, dat, „aangezien de Minister
in de schriftelijke gedachtenwisseling
opnieuw een bijna algeheele lijdelijk
heid had getoond, de roomsch-katho-
lieken overtuigd waren, dat het nutte
loos was het overleg voort te zetten".
Daarom hadden ze niet meer gedebat
teerd. Niettemin zouden zij „in deze bij
zondere omstandigheden en om belang
rijke redenen" hun stem aan de be
grooting niet onthouden.
Die „belangrijke redenen" waren natuur
lijk gelegen in het feit, dat de val van den
Minister den val van het kabinet tenge
volge zou hebben gehad. Namens de so
ciaal-democraten en de nationaal-socialis-
ten werd verklaard, dat zij met het oog
op de leerlingenschaal zouden tegen stem
men. De heer Albarda zeide openlijk, dat
dit een stem was tegen het kabinet en niet
tegen Minister Slotemaker alléén. Zoo ging
de begrooting er door.
De situatie betreffende de amendemen-
ten-Moller inzake de «subsiriieering van de
Katholieke Economische Hoogeschool te
Tilburg was vóór de eindstemming nog
wonderlijker geworden dan ze Donderdag
reeds werd.
Zooals men weet was toen het eerste des
betreffende amendement met één stem
meerderheid aangenomen (47461, maar
hadden over het tweede amendement de
stemmen gestaakt (47—47). Hierover moest
dus worden overgestemd.
Welnu
gistermiddag staakten over dit tweede
amendement de stemmen opnieuwt 45451.
Aangezien art. 109 der Grondwet bepaalt,
dat, bij een tweede staking van stemmen
een voorstel wordt geacht te zijn verwor
pen, was dit dus met dit tweede amende
ment het geval.
Zoodoende stonden we voor deze situatie
dat het eerste amendement inzake de sub-
sidieering van Tilburg was aangenomen,
doch het tweede verworpen. In zekeren zin
kan dit laatste worden beschouwd als een
correctie van de eerste beslissing, waarbij
zooals men weet de heer Drees ver
zuimd had de presentie-üjst te teekenen.
anders hadden ook daarover de stemmen
gestaakt.
Die staking van stemmen is trouwens
zuiver, want zij stemt precies overeen
met het gevoelen van de voltallige Ka
mer.
Immers, indien de Kamer Donderdag vol
tallig zou zijn geweest, zouden de stemmen
toen evenzeer hebben gestaakt: 5050. En
staking van stemmen in een voltallige Ka
mer beteekent direct: verwerping.
Zoodat er op dit oogenblik in de Ka-
mer nog geen meerderheid voor subsi-
diecring van Tilburg aanwezig is.
Zóó is de werkelijke toestand.
INTERPELLATIE OVER DE
VLUCHTELINGEN.
Opnieuw een vluchtelingen-debat in het
parlement; thans interpelleerde de heer
Albarda.
Wij zullen ons in hoofdzaak bepalen tot
het antwoord van Minister Colijn. Want de
heer Albarda verwees, zeer begrijpelijk, in
zijn rede naar allerlei gepubliceerde mede-
deelingen en feiten. Hij verklaarde zich
overtuigd, dat lang niet alle vluchtelingen
in ons land kunnen worden toegelaten,
maar hij meende toch dat de toelating op
eenigszins ruime schaal dient te geschie
den. Dit wenscht ons volk, zeide spreker.
Hoeveel vluchtelingen zijn er nu in ons
land? vroeg hij, en hoeveel kinderen? Ook
informeerde hij naar de regeling, en hij
crltiseerde het dat er zoo velen worden te
ruggezonden, omdat ze geen voldoende pa
pieren hebben. Alle Joden in Duitschland
bevinden zich in levensgevaar!, aldus spre
ker. Er is immers gezegd, dat, als er weer
een nationaal-socialist ergens wordt aan
gevallen, alle Joden zullen worden ver
moord. Het plan-Mussert (vestiging in
Guyana) wees de heer Albarda af; dit was
niet een „Joodsch tehuis", maar een „huis
der verschrikking", waarheen de Joden ver
bannen zouden worden.
Minister Colijn heeft geantwoord dat er
inzake het regeerings-beleid op dit punt
veel misverstand in het land bestaat.
Sinds 1933 waren er (afgezien van
thans) 24.000 Joden in ons land toe
gelaten, waarvan er thans nog 16 a
17.000 aanwezig zijn.
Hiermee aldus de Minister staan
wij van alle landen aan de spits, gelijk hij
nader aantoonde.
Wat bovendien den toestand van het
oogenblik betreft: toegeiaten worden: le.
zij, die een vergunning hebben van den
Minister van Justitie; 2e. zij, die met gel
dige papieren door ons land naar elders
reizen; en 3e. zij, die als „uiterst noodge
val" moeten worden beschouwd. Op dezen
grondslag waren tot voor enkele dagen
(de „uiterste noodgevallen" niet medege-
rekend), toegelaten ruim 2500 oudere vluch
telingen (die in gezinnen zijn opgenomen),
voorts ongeveer 200 vluchtelingen van
middelbaren leeftijd, die in kampen kwa
men. en eindelijk ruim 200 kinderen, ge
plaatst in tehuizen. In de volgende dagen
zullen er nog velen worden toegelaten,
vooral ook veel kinderen. De Minister wees
er op, dat we volstrekt niet weten welke
van al die vluchtelingen tijdelijk hier zul
len zijn; we moeten rekenen met een per
manent of langdurig verblijf. Aan den eisch
van de noodige papieren wordt in vele ge
vallen niet vastgehouden. Wie echter hier
voor doorreis toegang vragen, moeten na
tuurlijk wèl de noodige stukken bezitten.
Inzake het aantal personen, dat in totaal
kan worden opgenomen, moet men al
dus de Minister rekening houden met
het feit, dat ze vermoedelijk voor altijd of
voor heel lang hier blijven. Van alle kan
ten komen verzoeken; ook uit Italië. De
Minister verklaarde dat de Regeering niet
kan voldoen aan den wensch van den heer
Albarda, om langs de grens barakken te
bouwen, teneinde alle vluchtelingen tijde
lijk te herbergen, tot er is beslist Dan zou
de toeloop te groot worden.
De Minister heeft het beleid in bijzon
derheden nader uiteengezet.
Voor vele toegelatenen staan de betrok
ken comité's garant, vooral waar het kin
deren betreft, en personen die in kampe
menten komen. Maar de onzekerheid, of zij
garant kunnen blijven, bepaalt mede de
verantwoordelijkheid der Regeering, In
Rotterdam is een quarantaine-station in
gereedheid gebracht voor vluchtelingen
van middelbaren leeftijd: het kan 400 per
sonen herbergen, en een kampement in
Hoek van Holland nog eens 300; voor 200
kinderen is er zulk een station te Amster
dam. Omtrent de huisvesting en onder
dak-brenging in verschillende andere plaat
sen deed" de Minister nadere mededeeling.
Nog deelde hij mede. dat België niet op
ruime schaal vreemdelingen kan toelaten
(wel: 2000 kinderen), ten hoogste een paar
honderd; Zwitserland kan, behoudens indi-
vidueele toelatingen, alleen toelaten voor
doorreis; Engeland wil, evenals België, vele
kinderen opnemen (beneden de 17 jaari,
en ook wel vluchtelingen, maar voorname
lijk in de koloniën, doch dit is nog in over
weging; Frankrijk heeft nog niet geant
woord; omtrent Amerika wordt nog over
legd.
Aldus de Minister en wanneer men
dit alles overweegt dient inderdaad er
kend, dat Nederland verreweg het
meeste doet.
Maar uitdrukkelijk wees dr. Colijn
er nogmaals op, dat het aantal toege
laten personen in verhouding tot het
totaal niet Onbeperkt kan zijn. Intus
schen, 1000 toelatingen per week is
niet weinig!, riep de Minister, en als
wij zoo doorgaan, zijn we spoedig aan
de 10.000.
Met kolonisatie kan geen rekening wor
den gehouden, zoolang zij niet vaststaat,
en ze staat nog niet vast, zei de Minister,
al wordt er met Engeland en Amerika
overlegd. De Regeering kan niet meer doen
en ook niet sneller werken, dan ze thans
doet, te meer niet. waar zij ook tal van
brieven krijgt, om toch niet te ver te gaan,
brieven uit aüe levenskringen.
Er is daarna nog een vrij uitvoerig debat
gevoerd, waaraan verschillende sprekers
deelnamen, maar dat geen nieuwe moge
lijkheden opende.
Trouwens:
in de geheele discussie kwam weinig
nieuws naar voren: vrijwel alles was reeds
bekend.
Enkele sprekers meenden dat er nog
meer moest worden gedaan; enkele anderen
bepleitten voorzichtigheid; de nationaal-
socialisten verdedigden een plan voor een
Joodsch Tehuis in Guyana, in welk plan
ons Suriname is inbegrepen, maar de Mi
nister en prof Van Gelderen betoogden,
dat het zoo goed als onuitvoerbaar is,
In zijn dupliek heeft de Minister open
hartig verklaard, dat, als men nog eenigen
tijd doorgaat met 1000 vluchtelingen per
week toe te laten, het oogenblik nadert
waarop de grens definitief meet worden
gesloten.
Waartegenover de interpellant bleef staan
met zijn advies, om zooveel mogelijk te
doen, want het volk wenscht dit.
