Schiphol Nationale
Luchthaven
Ernstig vliegongeluk te
Bandoeng
ZATERDAG 3 DECEMBER 1938
No. 24138
Nieuwe Eerste Nederlandsche N.V. HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
JAN DE NIE ZONEN
79sfe Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Regeering stelt voor
Rotterdam slechts63 K.M. van Amsterdam
Standpunt der regeering
K.L.M. voor Leiderdorp
De „Wilde Zwanen'
in boekvorm
Schiphol centraal
Twee militaire toestellen in botsing gekomen
Alle vier inzittenden
gedood
DH nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
IM. NOOMEN
STADSNIEUWS
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets.'per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. by maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, -Verplicht bewysnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer» voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f.0.1B
Franco per post f 2:35 per 3 maanden 4- portokosten.
(voor binnenland f.0.80 per 3 mntL3,
IN de memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer over het
Verkeerfonds doet minister Van Buuren de voor Leiderdorp
en stellig ook voor vele andere gemeenten teleurstellende mede-
deeling. dat bij de Kamer zal worden ingediend een wetsont
werp tot deelneming van het Rijk in een Naamlooze Vennoot
schap, waarin Schiphol wordt ingebracht als nationale lucht
haven.
Het inzicht, dat het uit economisch oog
punt seboden is het luchtverkeer tusschen
bet Midden-Westelijk deel van ons land en
bet buitenland zooveel mogelijk op één
iliegveld te concentreeren, aldus de minis
ter. wordt reeds lang in de kringen der des
kundigen gehuldigd.
Het groeiend belang van het luchtver
keer en de zorg der regeering voor het be-
'ïud van de positie der Nederlandsche
hhtvaart in het internationale luchtver
keer, hebben aanleiding gegeven, dat de
«geering in de vllegveldenontwikkeling op
Ktieve wijze wenscht deel' te hebben, ten
«inde bij de verdere ontwikkeling van het
troote internationale luchtverkeer voor de
rlandsche luchtvaart zoo gunstig mo-
l^lijke voorwaarden te scheppen. De regee-
Qg acht het niet juist, dat de verdere
jveld'-ontwikkeling hier te lande het
iultaat wordt van een speciaal op de he
dging van locale belangen gericht be-
ield. De groote hier in het spel zijnde be-
angen gebieden naar hare meening, dat
sae ontwikkeling geleid wordt met het oog
op onze nationale belangen, waarin ulter-
lard een zoo goed mogelijke behartiging
Tan de verschillende locale belangen begre
pen is.
Wordt nu een richtlijn getrokken voor de
Tiiegveld-politiek van de naaste toekomst,
daarbij er van uitgaand, dat die politiek in
de eerste plaats gericht moet zijn op het
dienen van het nationaal belang, dan moet
set een complex van factoren rekening ge-
couden worden, waarvan de voornaamste
in de Memorie nog eens worden vermeld.
De geschiedenis.
Voorts geeft de minister nog een over-
|Lcht van den loop der met de betrokken
licmeentebesturen gevolgde onderhandelin
gen, welk overzicht als volgt wordt beslo-
ten.
De weigerende houding van de twee ge
meentebesturen en de vrees voor groot tijd
verlies bij de handhaving van het oorspron
kelijk plan voor dislocatie der militaire en
Ergerlijke luchtvaartterreinen, gaven aan-
•eidlng om dit plan opnieuw te overwegen,
vaarbij in het licht der tijdsomstandighe
den de verschillende factoren andermaal
Hondig werden gewogen.
Bij die nieuwe overweging stond voorop,
Et het zoo snel mogelijk voorzien in de
behoefte aan militaire luchtvaartterreinen
jen primaire eisch van landsbelang was.
"oen Waalhaven in verband met de hou
ding van het Rotterdamsche gemeentebe
stuur uit de plannen tot voorziening in die
khoefte moest worden uitgeschakeld, kon
T&n eenige gebondenheid der regeering tot
medewerking aan het Rotterdamsche plan
Et de stichting van een burgerluchtvaart-
ferrein bij Overschie geen sprake meer zijn.
Die medewerking was toch in uitzicht ge
teld juist met het oog op het feit, dat de
Kgeering Waalhaven voor militaire doel-
fnden meende noodig te hebben. De over
ruling van Waalhaven ten behoeve van de
militaire luchtvaart vormde voorts een der
tementen, waaruit de financiering van een
teuw terrein bij Overschie was opgebouwd,
financiering, welke een belangrijken
«tralast op het budget van de gemeente
Sterdam zou leggen.
Schiphol.
J &n nadere raming van de kosten van
vliegveld bij Leiderdorp leverde, op
Pond van een nader onderzoek, waaruit
teek, dat bijzondere voorzieningen met
trekking tot de bodemgesteldheid noodig
Juden zijn, een tegenvaller op. Hierdoor
kam het financieel aspect van het plan
meiderdorp" in vergelijking met dat der
diaire oplossing, waarbij Schiphol tot
tnale luchthaven zou worden aange-
n, in nog ongunstiger licht.
&n en ander heeft aanleiding gegeven,
'f- deze tweede oplossing, welke voor het
•s&rtement van Defensie de beste kansen
N op spoedige voorziening in zijn be-
^•te, op den voorgrond kwam. Dat aan
e oplossing uit een budgetair oogpunt
;'n^rijke voordeelen verbonden zijn, is
telijk wanneer bedacht wordt dat Schip-
f' reeds over uitgebreide en kostbare in
gingen beschikt.
Hoofdzaak bij de beslissing inzake het
*uonale luchtvaartterrein voor het bur-
luchtverkeer is echter uiteraard de
li6. of het als zoodanig aan te wijzen
terrein inderdaad kan geacht worden door
voldoend centrale ligging in de behoefte
van de groote bevolkingscentra aan een
gemakkelijk bereikbaar vliegveld voor het
groote internationale verkeer te voldoen.
Toen ten aanzien van dit punt de regeering
van oordeel was, dat Schiphol aan de in
dezen te stellen eischen zou kunnen vol
doen. werden onderhandelingen geopend
met het dagelijksch bestuur der gemeente
Amsterdam. Deze onderhandelingen hebben
geleid tot het opstellen van een plan, waar
bij Schiphol wordt bestemd tot nationale
luchthaven, welk plan in den vorm van een
wetsontwerp tot deelneming van het Rijk
in een N.V.. waarin Schiphol wordt inge
bracht, de kamer eerlang zal bereiken.
Met betrekking tot de vraag, hoe de
directie van de K.L.M. en deskundigen
op het gebied der burgerlijke lucht
vaart zich de oplossing van dit vraag
stuk denken, moge de minister vol
staan met de mededeeling, dat de di
rectie der K.L.M, voorstandster is ge
bleven van het oorspronkelijke plan
„Leiderdorp". Dat dan ook ongetwijfeld
zeer aantrekkelijke kanten heeft.
De regeering dient deze aangelegenheid
echter in een ruimer verband te bezien en
moet, steunend op de door de deskundigen
gestelde desiderata, zelfstandig haar weg
bepalen by het dienen van het complex
belangen, dat hier in het spel is
Naar aanleiding van de meening van
sommige leden, dat de keuze van Schiphol
als hef eenige vliegveld voor het interna
tionale verkeer volstrekt verwerpelyk zou
zijn, merkt de minister het volgende op.
Weliswaar kleeft aan de bestaande verbin
ding van Rotterdam naar Schiphol thans
nog het groote bezwaar, dat daarvan deel
uitmaken de Hoornbrug, de traverse door
Ryswijk en 's-Gravenhage en de weg van
's-Gravenhage naar den Haagsche Schouw,
doch het ligt in het voornemen aan dit
bezwaar zoo spoedig mogeiyk tegemoet te
komen door den aanleg van een autosnel
weg van den bestaanden ryksweg Rotter
dam-Den Haag naby Ypenburg, langs de
Oostzyde van Voorschoten naar den nieu
wen ryksweg bij Oegstgeest. Met uitvoering
van deze verbinding is een aanvang ge
maakt. Verder ligt het ln het voornemen
binnen korten tyd ook een wegvak aan te
leggen, dat van den genoemden nieuwen
ryksweg onder Voorschoten een rechtstreek
sehe verbinding zal geven met den auto
snelweg van Sassenhelm naar Amsterdam
onder Burgerveen.
minui in i i aiMWH'
i Voor slechts 30 cent. I
Hebt U al voor Uw kinde-
E ren een exemplaar gekocht E
§1 van Andersen's „Wilde Zwa-
nen", nu dit prachtige
sprookje bij ons in boekvorm
j§ is verschenen? E
Zoo niet, haast U dan! j|
E Voor slechts dertig cent kunt
E U Uw kroost een groot ge- E
noegen bereiden. E
E Ook bij onze bezorgers te E
§j Leiden en onze agenten in
E de omliggende gemeenten E
kunt u bestellen. j|
%lllllllllinilllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII|IIIIIIIHIIIMIIIir
Rotterdam-Amsterdam 63 K.M.
Wanneer dit wegvak zal zijn tot stand
gebracht, zal de afstand van het centrum
van Rotterdam Hofplein i tot Schiphol
niet meer dan ongeveer 63 K M bedragen.
Met een snelheid van gemiddeld 75 K.M.
per uur, beteekent zulks dus een tyd van
ongeveer 50 minuten. Zoolang dit wegvak
niet gereed is, is de afstand 5 K.M. grooter.
Verwacht mag dus worden, dat het rijks
wegenplan in niet zeer langen tyd. b.v. 4
jaren, zoover zal zyn voltooid, dat volledig
over een modernen, snellen weg van Rot
terdam naar Schiphol zal worden beschikt.
De meening, dat het binneniandsch lucht
verkeer door de inrichting van een Centraal
Luchtvaartterrein ernstig schade zou ly-
den, deelt de minister niet.
Dat by aanwyzing van Schiphol tot cen
trale luchthaven vpor het groote interna
tionale verkeer de belangen van Rotterdam
aan die van Amsterdam zouden worden
opgeofferd, is naar de meening van den
minister niet juist. Al moge dan de ligging
van Amsterdam ten opzichte van Schiphol
gunstiger zyn dan die van Rotterdam,
toch kan een rijtyd van ongeveer 50 minu
ten geen belangryke beteekenis in het in
ternationale luchtverkeer hebben. Verge
ten moet hierby niet worden, dat. ook in
dien Rotterdam over een „eigen" interna
tionaal terrein beschikt, altyd nog eenige
tyd noodig is om dat terrein uit het cen
trum der stad te bereiken. Evenmin mag
uit het oog verloren worden, dat het heb
ben van één groot centraal luchtvaartter
rein ook voor Rotterdam voordeel zal op
leveren, als het komt te liggen op een af
stand, overeenkomende met een rytyd,
welke aannemelyk mag worden geacht en
de vergelyking met de tyden verbonden
aan de afstanden, waarop de luchthavens
van de centra van een aantal wereldsteden
zijn gelegen, kan doorstaan, terwyl op dat
luchtvaartterrein alle verbindingen te za-
men komen en dus een maximum aan ver-
keersgelegenheid wordt geboden.
Geen commissie.
De minister deelt de meening van de le
den, die van oordeel waren, dat handha
ving van den bestaanden toestand in ieder
geval ongewenscht geacht moet worden.
De regeering acht geen aanleiding aan
wezig om aan een kleine commissie een
onderzoek op te dragen naar de meest ge-
wenschte plaats van een Centraal Vliegveld
binnen de waterlinie. De in het geding
zijnde factoren zyn de regeering voldoende
bekend en voor de afweging daarvan is
zy zelf, met de haar ten dienste staande
organen, het meest aangewezen.
Vanmorgen zijn boven het vliegveld
Andir bij Bandoeng naar Aneta meldt
twee militaire toestellen met elkaar
in botsing gekomen en neergestort.
De vier inzittenden werden gedood. De
slachtoffers zijn luitenant A. Benthem,
luitenant jhr. A. Benthem van den
Bergh, luitenant K. Schmid en sergeant
Hoevenberg.
De verongelukte officieren bekleedden
den volgenden rang: A. Benitlhem was
eerste luitenant der artillerie, jhr. A. v.
Benthem van den Bergh was reserve
eerste 1 ui te na n t-adspiran t-kor t-ver b and -
vlieger en K. Schmid eerste luitenant
der artillerie, waarnemer.
Hoeveniberg was sergeant-monteur.
Het ongeluk geschiedde te kwart over
acht. Twee Koolhovens, de K-14 en de
K-16, waren toen opgestegen voor een
overland-vlucht. Een der toestellen werd
bestuurd door luitenant Benthem, met
als passagier luitenant Schmid. Be
stuurder van het tweede toestel was
luitenant van Benthem van den Bergh.
met als passagier sergeant Hoeveniberg.
De toestellen maakten een linksche
bocht en terwijl, op 50 a 75 meter hoogte,
het eene toestel door het andere werd
ingehaald, werd het door dit toestel
aangevlogen, waarop beide machines
neerstortten. Een der vliegers beproefde
nog zich door middel van een sprong
met de parachute te redden, doch deze
poging mislukte in verband met de ge
ringe hoogte. Een der toestellen is ver
brand. De bestuurders waren beiden in
het bezit van het groot militair brevet.
De begrafenis der slachtoffers zal
heden in den loop van den dag plaats
hebben.
Onze Ongevallenpolis kan een
ongeval niet voorkomen, wèi
de geldelijke nadelen daarvan.
BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a
Telef. 302 - Na 6 uur 2479.
4502 (Ingez. Med.)
Rotterdamsche oud-gedienden vergaderen.
In Rotterdam is een vergadering gehou
den van aldaar woonachtige oudgedienden
van 4 R.I.
De secretaris der Rotterdamsche commis
sie deelde mede. dat reeds een groot aantal
oudgedienden zich heeft opgegeven om deel
te nemen aan de réunie te Leiden op 9 Ja
nuari 1938.
Zelfs eendgen van 80 jaar gaven zich op.
hoewel de leeftijd van de meesten ligt tus
schen de 40 en 60 jaar.
ZILVEREN JUBILEUM BIJ DE
NED. SPOORWEGEN.
Heden was het 25 jaar geleden, dat de
heer H. Penseel, arbeider aan het station
alhier, in dienst trad by de Ned. Spoor
wegen Hedenmorgen had in de 3de klasse
wachtkamer, welke hiervoor gereserveerd
was en door de zorgen van den restaura
teur met palmen en groen was versierd,
in bij zijn van verschillende chefs de bu
reau en verder personeel, voor zoover dat
niet door dienst verhinderd was, de hul
diging plaats. Nadat de jubilaris met zyn
gezin door een commissie uit het perso
neel per auto van huis was gehaald en was
binnengeleid, nam de plaatv. stationschef
öe heer Kuyk het woord. Daar de inspec
teur plotseling verhinderd was, heeft hy
my verzocht, aldus spr., u namens de di
rectie en hem hartelijk geluk te wenschen.
Na in het kort zyn loopbaan te hebben
geschetst, overhandigde spr. namens de
directie de oorkonde voor 25 jarige trouwe
dienstvervulling en het gebruikelyke ge
schenk onder couvert. Namens het perso
neel bood spr. een rooktafel aan en aan
zyn vrouw een bloemenmand- Het cadeau
ging vergezeld van een album met de na
men der gevers, op verdienstelyke wyze
geteekend door een zoon van den onder-
adingmeester Joode. Nadat de heer Kuyk
namens den arbeider Boekhout een zelf
vervaardigd hutspotje had aangeboden en
alle aanwezigen den jubilaris hadden ge-
lukgewenscht. dankte deze voor de har
telijke huldiging. Ook te zynen huize ont
ving de jubilaris veel blyken van belang
stelling.
DE RONDGANG VAN St. NICOLAAS.
Hedenmorgen brachten Sint Nicolaas en
zyn zwarte knecht een bezoek aan school
Medusastraat B, waar zy door de kinderen
der laagste klasse met vroolyk gezang
werden ontvangen. Reeds zooveel dagen
had vol verwachting het hart geklopt, dat
de komst van den "Kindervriend nu dub
bel werd gewaardeerd. Hy wist heel wat
van de kinderen: de een babbelde te veel,
een ander moest beter zyn best doen met
lezen, doch over het algemeen tvas Sinter
klaas best tevreden. De vreugde steeg ten
top. toen Zwarte Piet kwam aandragen
met een zak presentjes; met stralende ge
zichten zongen de kinderen een afscheids
lied.
De leerlingen der le en 2e klasse had
den buiten hun chocolademelk en tracta-
tle, een extra cadeautje in ontvangst te
nemen, bestaande uit speelgoed. De groo
teren hadden door de tractatie en het ge
bruikelijke lekkers ook een fynen ochtend
Oudercommissie en onderwyzend perso
neel, die dit feest organiseerden, kunnen
er met voldoening op terugzien.
De kinderen van de leden van het Al
gemeen Ned. Verbond alhier, hebben gis
termiddag in het Luxor-Theater het St.
Nicolaasfeest gevierd- Nadat verschillende
films waren vertoond, werden de kinde
ren getracteerd en kregen zy geschenken
mee naar huis.
Gisteren heeft de Buurtver. „Groene-
steeg Vooruit" in perceel Groenesteeg 4
een St. Nicolaasavond georganiseerd voor
kinderen van leden en donateurs. De kin
deren werden op verschillende versnape
ringen onthaald Zeer voldaan gingen al
ien na afloop huiswaarts.
HET 125-JARIG BESTAAN VAN 4 R. I.
BINNENLAND.
Ondcrwijsbegrooting door de Tweede Kamer
aangenomen. (3e Blad).
Memorie van Antwoord inzake de water-
staatsbegrooting. (Binnenland, 3e Blad)
Mededelingen over het Verkeersfonds.
(Binneniland, 3e Blad-).
AMSTERDAM SC HE BEURS.
Stille handel Kleurlooze markt - Nau
welijks gewijzigde koersen Amerika
kalm Beleggingsafdeeling prijshou
dend.
BUITENLAND.
De Fransch-Italiaansche wrijving over Tunis
(Buitenland, le Blad en 4e Blad).
Belgische minister van financiën afgetreden
(Buitenland, le Had).
Hitler spreekt te Reichenberg (Buitenland,
le Blad).
Na de staking in Frankrijk (Buitenland,
le Blad).
Vonnis in het Amerikaansche spionnage-
proces. (Buitenl. Gemengd, 4e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET VIERDE BLAD.
In den avond en voornacht:
Krachtige tot matige wind uit
Noordwest tot West. Koud en
buiig weer, met regen en hagel
buien en wellicht met onweers-
verschijnselen. Meest gebroken
lucht.
In den nanacht en morgen over
dag: Afnemende wind uit Weste
lijke tot Noordwestelijke richtin
gen, afnemend buiig en algemeen
opklarend. Overdag zelfde tempe
ratuur.
SPARKLETS SYPHON om zelf
spuitwater te maken en nog
honderden practische geschen
ken. - Steeds het nieuwste, mits
het goed is.
K. RAPENBURG 16 - TEL. 25
HEERENGR. 112 TEL. 1549
Enbovendien
de waardevolle MIDZA-BONS
(Ingez. Med.)
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd is tot doctor in de letteren en
wijsbegeerte od proefschrift getiteld: „Het
karakter van Johann Heinrich Pesialozzi".
de heer J. E. Chr. Geissler. geboren te Ma-
nado IN.O.I.)idem tot doctor in de wis-
en natuurkunde, op proefschrift getiteld:
.Amthocyanin and Anthocyyanin Forma
tion in Seedlings of Fa copy rum esculen'um
Moench' de heer W. K. H Karstens ge
boren te Leiden.
Geslaagd ziin voor het candldaatsexamen
theologie de heeren E. Eichhorn (Delft) en
W. A Versteeg (Leiden).
De levering van versch inlandsch
rundvleesch, gerookt- en pekelspel van 10
Nov. j.l waarvan de gunn.ng was aange
houden is thans gegund aan: N.V Brand
te Rotterdam voor pekel- en gerookt spek
voor resp. f. 0.66 en f.0.70 en J. J. Maastrigt
te Leiden voor rundvleesch voor f. 0.52.
alles per K.G.
De heer en mevrouw K. A. v. d. Liefde,
die de vorige week als vader en moeder
van het Ned. Herv. Tehuis voor Ouden van
Dagen 'G-sr Minnehuisl te dezer stede af
scheid namen, zyn gisteravond in hun
nieuwe functie van directeur en directrice
van het Rusthuis der Ned. Herv. Gemeente
te -s-Gravenhage geïnstalleerd.
