Duimelijntje
LEIDSCH
DAGBLAD
Als de handen verkeerd staan
Maandag 21 November 1938
KERK- EN SCHOOLNIEUWS burgerlijke stand
van leiden
'jéImai
Vereen. v.Nat. Veiligheid
[EIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Herscholing werkt
zegenrijk
Plaatst Uw advertenties
foede\£cuicl t/ei&y?
Vanwege het departement van Sociale
Zaken schrijft men ons:
Hoewel het einde der massale erlsls-
aerkloosheld helaas nog lang niet in zicht
ajn er gelukkig vrij regelmatig takken
„n Industrie, grootere of kleinere bedrij
en, waar voor korteren of langeren tijd
ttn'opleving valt waar te nemen. Na een
dikwijls Jarenlangeperiode van slapte en
depressie beginnen de orders vlotter bin-
r,en to komen en de bestellingen nemen ln
ïmvang toe. Totdat op een goeden morgen
de bedrijfsleider of de meesterknecht, na
«n kordaat klopje het privé-kantoor bin
nenstapt en er op stelligen toon komt ver
tellen „mijnheer, zoo gaat het niet langer,
je kunnen het werk niet meer aan. Ik
moet er menschen bij hebben". Er trilt on
miskenbaar voldoening in zijn stem. er
klinkt Iets als victorie In die woorden. Zoo
lsng is hij. de meesterknecht, de man ge
west die Jaar na jaar. telkens weer op
nieuw. met zorg en angst den dag mg na
deren, waarop de patroon tot hèm zeggen
jni: „Jansen, zoo gaat het niet langer. We
uilen moeten ontslaan". En nu: „Ik moet
li menschen bij hebben!"
Er wordt een gelukkig uur beleefd ln dat
hntoor. Slechte balanzen zijn een nacht
merrie en een benauwde dagdroom, en
[oede vertrouwde arbeiders ontslaan kan
noodzaak zijn, maar het ls geen aan-
lenaam werk. En wij kunnen begrijpen dat
i ondernemer, als hij de telefoon opneemt
im de arbeidsbeurs op te bellen, niet op
eerste plaats aan zijn aandeelhouders
ienkt als hij vraagt: „heeft u een paar
kenschen voor me?"
Als dan den volgenden morgen ln het
itrkloos gezin die kleine kaart van de ar-
[eiésbeurs op de schamele ontbijttafel ligt,
innen twee zorgelijke menschen hun
sin niet gelooven. „Werk! Na zooveel
En weer bij je vorigen baas Piet!"
n wanneer na eenlge dagen, de werklooze
j rijn oude bedrijf weer aan den slag
„at, ls eigenlijk ledereen in zijn nopjes.
Set vindt zijn ouden meesterknecht en
werkt hij prettig onder: ze kennen
j begrijpen elkaar en werken, wat men
temt, elkaar in de hand. En de meester-
techt zegt tot den patroon: „Blij dat Piet
V eer is. Nette kerel. Pientere kerel. Be-
fjpt je met een half woord". En de pa-
achter zijn bureau denkt; „per slot
|rh maar een uitkomst: vertrouwde men-
>n. die je bedrijf kennen". Hij vindt
natuurlijk mooi en prachtig dat hij
Ir een paar menschen uit den steun en
1 het werk heeft geholpen, doch het was
philantroplsche opwelling, doch een
Etrp business-instinct dat hem aan-
l:«ide, zooveel mogelijk die arbeiders aan
Inemen, die in en met zijn bedrijf gewend
^bekend zijn. Hij vermoedt terecht dat,
«lang hij met menschen zal moeten wer-
a die ééne ondefinieerbare factor, dat
Ithologisch element, die rust en die ar-
szekerheid welke uitgaan van een ver-
oawdc. gewende omgeving, de arbelds-
tatie gunstig zal beïnvloeden en ten
iae in zijn winstcijfer zichtbaar te voor-
|iiijn zal komen. Helaas, hoe jammer is
dat na de eerste vreugde over de
[ruw aangeboden werkgelegenheid, zoo
•IJls een uiterst trieste, veelal funeste
blllusie moet volgen.
I v.'ant na eenlge dagen komt Piet zoo op-
v md niet meer thuis. Zijn pittige werk-
1 ontspant zich en verslapt ln landerige
luslachtlgheid, totdat eindelijk het hooge
pd eruit komt: „lk weet niet wat het
l maar het lijkt wel of mijn handen ver
red staan". De handen verkeerd. Dat is
Pl erg. Dat ls het ergste van alles. Werk-
Wieid is verschrikkelijk; stempelen en
piintrekken is deprimeerend en trooste-
Maar diep ln het hart bleef die ééne
fast, die reddende gedachte, dat eigenst
ik heb nog twee handen aan mijn
als er maar werk voor me was!" En
lis er werk, twee gretige handen grijpen
loaar. maar het gaat niet meer, ze zijn
I' werken verleerd
Pfenlljk is dit verschijnsel volkomen
lüaarbaar en begrijpelijk. Ons spreek-
"'d zegt al: „rust roest". Bij een ma-
£ie is dat eenvoudig: ls zoo'n construc-
'•'an ijzer en staal een tijd lang buiten
Injf geweest, dan verschijnt de mon-
ffat olie, een paar nieuwe onderdee-
f sn na enkele uren snorren de raderen
roemen de riemen. Met een mensch
|il dan anders. Drie, vijf, zeven jaren
bedwongen werkloosheid laten sporen
in dat wondere organisme van zenu-
en spieren vreet de rust als roest,
f Fen bekwame werkman, een alleszins
••aardige arbeidskracht kan niet enkele
"n niets doen en dan morgen aan den
I ?aan werken alsof er niets gebeurd
f ln vijf jaren en langer, van gedwon-
T rust. heeft hij zijn vaardigheidver-
F? zijn vlugheid verloren, zijn span-
J verspeeld. Hij is het werk ontwend,
f tanden staan verkeerd en hij kan
meer mee.
J' schen in a' die Jaren, heeft de ont-
w'ólliie der mechanisatie niet stil ge-
r Altijd weer nieuwe vindingen, tel
ly' gcperfectionneerde arbeidsme-
mmor iachtlger arheldsrhythme,
L. voi neld werktempo. Maar de vin-
P'é eenmaal rap een vaardig hun taak
Len in den blinde snel en zeker toe
ts"3 syagen zich maar aarzelend op het
J 'ta» werktuig., op de nieuwe maehi-
Lyün de nieuwe handgrepen eenmaal
f 'hm geleerd, dan duurt hét nog zijn
t1 («aleer het gewijzigde en'verhoogde
C wordt bereikt. Rijzen deze moellijk-
al bij eertijds volwaardige arbeids-
dan ziet men snel met welke be-
1 ci te kampen zullen hebben, die
werden op een leeftijd waarop zij
j y nog maar half verstonden,
t, ri'! echter stelt zijn elschen. Een
'";n werkplaats 's nu eenmaal
lachsschool. Er moet daar niet
"workt worden, er moet fiaar op
geld worden verdiend. Een
■werkgever, een ondernemer moge het nog
zoo goed met zijn arbeiders meenen, hun
sociale belangen mogen hem nog zoo ter
harte gaan, hij moet tenslotte voor vol
waardig loon volwaardige prestatie eischen.
Hij is dat op zijn beurt weer aan zijn an
dere arbeiders, aan zijn product, aan zijn
bedrijf verplicht. Hoezeer hij ook overtuigd
moge zjjn van het belang dat een staf van
vertrouwd, gewend, goed ingewerkt perso
neel voor hem beteekent, hij zal meenen
dat bij onvoldoende arbeidsprestatie hem
geen keuze blijft en noodgedwongen mee
nen te moeten overgaan tot ontslag en ver
vanging door andere, volwaardige arbeids
krachten. En dit hernieuwde ontslag is wel
heel pijnlijk. Pijnlijk was het eenmaal te
moeten zeggen: „lk heb geen werk meer
voor je", maar grievend is het tot "en
mensch in den kracht van zijn leven, tot
hem die eenmaal een uitstekend vakman
was. te moeten zeggen: „werk is er wel,
maar je kunt het niet meer".
Dit hernieuwde ontslag, pijnlijk en grie
vend voor den ondernemer, beteekent voor
den betrokken arbeider, naast de desillusie
der loonderv ng. ln zeer vele gevallen de
geestelijke ruïne. Een mensch zonder zelf
vertrouwen valt geestelijk in puin, en voor
de groote massa der arbeiders kan zelfver
trouwen nu eenmaal niets anders beteeke-
nen dan het bewustzijn van vakbekwaam
heid, dan het steunen op de vaardigheid
zijner handen. De man tot wlen gezegd
werd „er is geen werk", tobt, klaagt, be
rust, al naar zijn aard, of zet zijn tanden
op elkaar. Maar hij hoopt en hij vertrouwt
Doch tot wien wordt gezegd „ongeschikt",
hij komt plots tot het ontstellend besef
dat zijn handen voor goed werk niet meer
deugen en alleen nog maar dienen kun
nen om ze iedere week op te houden voor
het steungeld. Hem ontvalt de laatste
steun: hij declasseert, verwart, verwaait,
verzinkt.
Het Departement van Sociale Zaken
heeft terstond Ingezien dat hier moest
worden geholpen. Het was toch al te
gek: er was werk. goede krachten kon
den aan den slag komen in een bedrijf
dat om meer dan één reden met hun
komst was gebaat, en alleen omdat hun
nu de gelegenheid ontbrak zich weer
ln te werken, zouden ze na een of twee
weken weer worden ontslagen. Men
begreep dat aan die arbeiders, eertijds
bekwame vakmenschen, die het werk
ontwend en dus ontschoold waren,
slechts één ding ontbrak: herscholing.
Hun moest de gelegenheid geboden om
in het vrije bedrijf, met de nieuwe ma
chines, volgens de gewijzigde methodes
aan den gang te kunnen gaan. om dan
te trachten zich het versnelde werk-
rhythe en het verhoogde arbeidstempo
zoo snel mogelijk eigen te maken.
Daar deze herscholingsperiode niet
ten koste der ondernemers kon worden
doorgemaakt, moest er met die onder
nemers gepraat worden. Er is met de
ondernemers gepraat: er zijn commis
sies benoemd, er is geconfereerd en na
gepleegd overleg en herhaalde confe
renties kwam men tot een verrassende
en heuglijke conclusie. Het bleek toen
dat het ontslag waartoe de ondernemer
om economische redenen gedwongen
meende te zijn, kon worden voorko
men. Er bleek een mouw aan te pas
sen. Als de ondernemer wilde mede
werken. zou Sociale Zaken bijspringen
en de arbeider kon aan het werk blij
ven. De herscholing is tot stand geko
men en waar zij wordt toegepast, werkt
zij zegenrijk. Wij zullen een volgend
maal een overzicht geven, hoe die her
scholing werkt en wat er reeds tot
stand kwam. Wij hopen hiermede al
vast de mogelijkheid tot herscholing
aan alle belanghebbenden bekend te
hebben gemaakt. Want met de her
scholing zijn èn van den arbeider èn
van den ondernemer groote sociale en
economischen belangen gemoeid.
C+pprjM I LI. IM I
Den geheelen winter bleef de zwaluw in de gang. DuimeUintje ver
pleegde haar zorgvuldig. Zij was heel erg veel van haar zwaluw gaan
houden en zU paste er zorgvuldig voor op. haar aanwezigheid aan den
mol en de veldmuis te verraden, omdat deze niet van vogels hielden.
ln hst
het dagblad met verre
weg de grootste publici-
teitswaarde in en om de
Sleutelstad.
Advertenties worden zonder eenige
prijs verhooging door onze plaatse
lijke agenten aangenomen. Dit geldt
ook voor onze ..Kleine Advertenties'
Eindelijk werd het weer lente. De zwaluw voelde dat de zon de aarde
reeds verwarmde. Het werd nu tyd om te vertrekken. Dulmelijntje was
er bedroefd om. maar zij voelde wel. dat de vogel erg verlangde naar
buiten. En daarom maakte zij het gat weer open, dat de mol ln de
zoldering had gemaakt. Meteen scheen de zon naar binnen en de
zwaluw vroeg Dulmelijntje. of zij geen lust had mede te gaan. Zij kon
gemakkelijk op den rug van den vogel zitten..., Msar DuimeHjntJe
wilde de veldmuis geen verdriet doên en dus weigerde ZS5 mee te gaan.
„Neen. heusch. dat kan ik niet doen." herhaalde zy steeds. Liggend
op haar knietjes, zag zij de zwaluw toen door het gat wegvliegen.
„Leef gelukkig, lief meisjeDat was het laatste wat zij nog
hoordeDe tranen sprongen haar in de oogen en diep bedroefd
stond zij op. om weer terug te gaan naar de veldmuis. Nog klonken
de vroolijke klanken van de zwaluw in haar ooren na. Wat was de
vogel blij geweest, toen hy weer vry was
PREDIKBEURTEN.
RÜnzaterwoude Chr. Geref. Kerk: Dins-
dagnam. 7 uur, ds. Riekel van Delft.
Waddinxvecn Gebouw Centrum: Heden-
nam. 7 uur, ds. De Rover van Vlaardingen.
Zevenhoven Chr. Geref. Kerk (Polder)
Dinsdagnam. 6 3/4 uur, ds. D. Driessen van
Rotterdam.
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Groot-Ammers, A. Barendrecht,
cand. te Delft; te Spaarddam ials hulppred.)
C. Ai Evelein, cand. te Den Haag.
Aangenomen: Naar Wapserveen, G. Scheper,
cand. te Exloo, die bedankte voor BUja (Fr.)..
GEREF. KERKEN.
Beroepen: Te Twyzelerheide (als hulppred.),
W. Vis, cand. en hulppred. te Hemrik (Fr.).
GEREF. GEMEENTEN.
Beroepen: te Amsterdam-Noord J. D. Barth
te Dordrecht.
GEBOREN:
Antonius Adrianus, Z. van J. Th. Edelaar en
J. B. M. Kramer Joop. Z. van N. v. Glnkel
en H. R. v. Eek Theodorus Gouke. Z. van
J. Burgerhout en A. Neuteboom (verbeterde
opgave).
ONDERTROUWD:
L. J. v. d. Berg jm. 26 j. en R. v. Leeuwen
jd. 23 j. A. Ravensbergen jm. 23 J. en M. M.
Hasselo Jd. 20 J.
A. A. Nijp Jm 20 en H. C. Beerenfenger
J-d. 17 Jaar.
OVERLEDEN:
M. H. Koree. Wed. van L. Schmitz 80 j.
M. Hoogerwerf. Zn. 31 j. P. Duijverman,
Wedn. 86 J.
J. Krijgsman. Zn. 9 mnd. - N. v. d. Steen.
Wed. van W. J Paats 81 j. A. G. Was-
sink, Dr. 49 J
RADIO
/CJEEP/
TJMNCENl
Kon. Ned. Stoomb. My. BODEGRAVEN. 19
Nov. van Chili te Amsterdam.
Rolt. Lloyd KOTA NOPAN. uitreis. 16 Nov.
te Genua.
Halcyon Lün STAD SCHIEDAM. 19 Nov.
van Pepel te Vlaardingen.'
Diverse Sloomvaartberichten DORDRECHT.
16 Nov. van R'dam te Houston GOUWE,
naar Susak, pass. 18 Nov. Gibraltar JONGE
ANTHONY. 19 Nov. van R'dam te Antwerpen
MIJDRECHT, naar Corpus Christi. pass.
18 Nov, Corvo WOENSDRECHT. 18 Nov.
van R'dam te Houston ZAAN. naar
Dalsbruck. pass. 19 Nov. Holtenau IJSEL-
HAVEN. Antwerpen naar Savannah, pass. 19
Nov. Vlissingen DONAU, sleepboot, 18 Nov.
van R'dam te St. Vincent.
VOOR DINSDAG 22 NOVEMBER.
Hilversum I. 1875 en 415.5 M. KRO-uitz.
8.00—9.15 Gram. muz. (Om ca. 8.15 Berichten)
10.00 Gram. muz. 11.30 Godsd. causerie
12.00 Berichten 12.15 Kro-orkest (1.00
I.20 Gram. muz.) 2.003.00 Vrouwenuurtje
3.05 Modecursus 4.05 Kro-kamerorkest
5.45 Felicitatiebezoek 6.05 Kro-melodisten en
solist 7.00 Berichten 7.15 Causerie over
Felix Timmermans 7.35 Sportpraatje 8.00
Berichten ANP, mededeelingen 8,15 Stede
lijk orkest van Maastricht en soliste 9.00
Declamatie met muziek 9.20 Vervolg concert
10,00 Reportage-flitsen Koninklijk bezoek
10,30 Berichten ANP 10,40 KRO-Boys en
solist (11,0011.10 Gramofoonmuzlek)
II.3012,00 Gramofoonmuzlek.
Hilversum II. 301,5 M AVRO-Uitzending
6,30—7.00 RVU 8.00 Gramofoonmuzlek
(ca. 8.15 Berichten) 10,00 Morgenwijding
10,15 Gramofoonmuzlek 10.25 Voor de vrouw
10,30 Reportage ontvangst Koning Leopold
III ten stadhuize te Amsterdam 11.30 Om
roeporkest 12.15 Berichten, hierna: De
Twilight Serenaders 1.00 Solistenconcert
1,45 Gramofoonmuzlek 2,15 Viool en plano
2,45 Kniples 3.45 Het „Philharmonic"-Trlo
4.30 Kinderkoor 5,00 Kinderhalfuur
5.30 Omroeporkest 6.30 Psychologische cau
serie 7,00 Voor de kinderen 7.05 Piano
voordracht 7.30 Engelsche les 8.00 Berich
ten ANP. Radiojournaal, mededeelingen 8,30
Bonte Dinsdagavondtrein 10.00 Concertge-
bouw-orkest 10.45 Schaaknieuws 11.00 i
Berichten ANP. Hierna: Causerie „Twintig jaar
dansmuziek en nog wat"' (met gr.pl.» 11,40
—12,00 Gramofoonmuzlek.
Droitwlch 1500 M. 11 40—11.45 Gramo- j
foonmuziek 12.20 Duetten 12.35 Radiotoo-
neel 1,00 Jack Wilson en zfjn kwintet 1.35
—2,20 Grai lofoonmuzlek 3.20—3.50 BBC-
Schotsch-orkest 4,15 Populair concert
4.35 Causerie over olifanten 4,50 Gramofoon-
m'aziek 5.20 Charles Brill en zijn orkest, en
soliste 6.20 Berichten 6,45 Zang 7,05
Gramofoonmuziek met. toelichting 7,50
..Class", discussie 8.20 Radiotooneel met
muziek 9,20 Berichten 9.45 Uit Canada:
..Canada speaks" 10.00 Orgel en solisten
10.35 De geschiedenis van de drukpers 11,20
Het Grosvenor House-Dansorkest en solisten
11.5012,20 Dansmuziek (gr.pl.).
Radio-Paris 1648 M. 9.00, 10.00, en 10.25
Gramofoonmuziek 11,20 Orkest, koor en
solisten 12.30 Zang 1,10 Militair orkest
2.35 Zang 2.50 Gramofoonmuziek 3.35
Zang 4.20 Concert 5.25 Giardino-orkest
6.35 Gramofoonmuziek 6.50 Zang 7,30
Ellis-orkest 8.35 Het Ortambert-kwartet en
solisten 9.5011,50 Radiotooneel.
Keulen 456 M. 5,50 Gramofoonmuziek
6,30 Omroepkleinorkest 7.50 Omroepschram-
melensemble en solisten 11,20 Het RheinLsche
Landesorkest 1,30 Populair concert 3.20
Otto Frickes orkest, en pianoduo 620 Het
Wolfgang Berger-strykkwartet en solisten
7,5011,20 Omroepdansorkest en solisten.
Brussel 322 en 484 M. 322 M. 12.20 Gra
mofoonmuziek 12.50 en 1.30 Omroeporkest
en gramofoonmuziek 1.50—2.20 Gramofoon
muziek 5,20 Omroepsalonorkest en gramo
foonmuziek 5,50 Omroepsalonorkest 6,50
en 7,20 Gramofoonmuziek 8,20 Omroeporkest
en solisten 9.05 Gramofoonmuziek met toe
lichting 9.35 Vervolg concert 10.30—11.20
Gramofoonmuziek 484 M.: 12.20 Gramofoon
muziek 12,50 en 1.30 Omroepdansorkest
I.50- 2.20 Gramofoonmuziek 5.20 Zang
6.35 Gramofoonmuziek 6,50 Omroepklein
orkest 7.35 Litterair-muzikaal programma
8.2011,20 Uit Amsterdam: het Concertgebouw
orkest.
Dcu'schlandsender. 1571 M. 7.30 Piano,
balalaika en trautonium 8.05 Politiek dag
bladoverzicht 8 2D Radiotooneel 9.20 Be
richten 9.50 Bcrljjnsch? Viola- en Gamba-
Vereeniging 10.05 Berichten 10,20 Het
Berner Omroeporkest en solist (opn.) 11,05—
II,20 Gramofoonmuziek.
Steunt tuchtverdedrflingsfondst
Postgiro Den Haag
ten name van
8882
(ingez Med.i
GEM. RADIO-DISTRIBUTIEBEDRT.TF EN DE
R.O.V. RADIO-CENTRALE.
Dinsdag 2i November.
lste Programma: lederen dag van 824 uur:
Avro. Vara enz.
2de Programma: iederen dag van 824 uur:
Kro. Ncrv. enz.
3de Programma: 8.00 Keulen 9.20 Parijs
Radio 9.30 Radio PTT. Nord of dlv. 9.50
Keulen 10.25 Radio PTT. Nord of div.
11.20 Parijs Radio 12.30 Brussel VI. 14.20
R. Danmark of div 14.40 Radio PTT. Nord
of div. 15.20 Droitwlch 15.50 Keulen
16.20 Parijs Radio 17.20 Brussel VL. 18.50
Brussel Fr. 19.20 Brussel VI. 19 50 Keulen
20.30 Straatsburg of div.
4de Programma: 8.00 Brussel VI. 8.20 di
versen 10.35 London Reg. 13.00 Droitwlch
14.20 London Reg. 16.15 Droitwlch 16.35
London Reg. 17.20 Droitwlch 19.50 Lon
don Reg. 20.20 Droitwlch 21.45 London
Reg. 22.00 Droitwlch 22.35 Keulen 22.45
London Reg. 23.20 Droitwich.
Wijzigingen voorbehouden.
s—3
