STADSNIEUWS Massa-verduistering te Leiden 79sle Jaargang DONDERDAG 17 NOVEMBER 1938 No. 24124 HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Geslaagde luchtbeschermingsoefening dank zij de medewerking der burgerij Groote belangstelling op straat Gastvrijheid aan loodsche vluchtelingen Heeft godsdienst nog zin? Slechts beperkt aantal vluchtelingen wordt toegelaten Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD verwacht LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 3D "ets? per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, w&ar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week f. 0.13 Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.K Een niet onbelangrijk deel van de Leidsche burgerij heeft zich gister avond schuldig gemaakt aan verduiste ring zonder dat de politie, die toch in ruime mate vertegenwoordigd was, er een hand naar uitstak. Integendeel: de mannen van het gezag spoorden er zelfs toe aan, hetgeen voor een politie man toch wel i een heel zwaar misdrijf moet zijn! Intusschen mag de eerste proef, welke onze stad heeft gehouden op het gebied ran de luchtbescherming. welgeslaagd heeten. Er is over het algemeen in het daarvoor aangewezen gebied zeer goed aan de voorschriften voldaan en dat het op straat niet zoo donker was, „dat men geen hand voor de oogen kon zien", zooals de geijkte term luidt, was zeker niet te wijten aan nalatigheid van de zijde der burger bevolking, maar vond eenerzijds zijn oor zaak in den helderen sterrenhemel, waar tegen de silhouetten van hulzen en fabrie ken zich scherp afteekenden, en anderzijds In de lichtuitstraling van het niet-verduls- terde stadsdeel, welke tot ver in het verdonkerde gebied doordrong. Ook de autoriteiten toonden zich tevre den met de resultaten. Slechts in één enkel opzicht heeft de medewerking van de burgerij te wenschen overgelaten, n.l. waar het Hoofd van den Luchtbeschermingsdienst had verzocht zooveel mogelijk thuis te blijven, aangezien er op straat toch niets te zien zou zijn! Blijkbaar gaven velen er den voorkeur aan rich van dit laatste persoonlijk en door eigen aanschouwing te overtuigen, zoodat het om haJftien, toen de liohten werden gedoofd, veel drukker op straat was dan normaal op dit uur. De belangstelling concentreerde zich voornamelijk op de grens van „licht en donker" en verminderde naarmate men dieper in het verduisterde gebied door drong. In het begin waren er nog enkele winke liers en particulieren, die kennelijk niet op de klok hadden gekeken en rustig hun etalage- of huisverlichting lieten branden, doch een enkele aanwijzing van de politie of hulppolitie was voldoende om ook hen de lichten te doen dooven dan wel van tuiten af aan het oog te onttrekken. Hier en daar was aan de boven- of onder- tijde van de overgordijnen nog een smalle lichtstreep waarneembaar, die te elfder ure nog moest worden afgeschermdin een enkel geval was ook de gordijnstof zoo danig dun, dat het licht er doorheen scheen, maar in aanmerking nemende, dat het hier een eerste proefneming gold, waren de resultaten over het algemeen zeer bevredigend. Wij hebben dit het beste kunnen consta- teeren, nadat wij den toren van de Sint Petrus-kerk aan de Kamerlingh-Onneslaan hadden beklommen ep het verdonkerde kwartier aan onze voeten lag. Ook hier plekte in den aanvang der oefening nog een enkel lichtraam als een oase in den woestijn der duisternis, doch niet zoodra waren de bewoners gewaarschuwd of men zag het eene lichtje na het andere ver dwijnen en tenslotte waren de sterren en liet schijnsel van verllcht-Leiden-op-den- achtergrond onze eenlge lichtbron. De blauwe tram uit Den Haag gleed, inwendig geheel onverlicht over de zwak glimmende rails en was slechts zichtbaar door een be scheiden voor- en achterlicht. Auto's en autobussen reden met gedoofde koplampen en afgedekte stoplichten, zoodat ze niet zichtbaar, doch slechts hoorbaar door het verduisterde gebied trokken. Ook fietsen was verboden, zoodat op straat zelf geen enkel lichtschijnsel te ontdekken viel. Bij de grens van de verduisterde zone werden alle automobilisten door de politie aangehouden; de vreemdelingen kregen daar hun instructies, terwijl hun stoplicht door een padvinder met behulp van een blauw papier en een elastiekje werd afge dekt; stadgenooten, die uit den aard der zaak van deze oefening op de hoogte waren en desniettemin geen maatregelen voor het achterlicht hadden genomen, moesten daarvoor alsnog zorgen of werden buiten het verduisterde gebied om gedirigeerd. De stadstrams waagden zich niet in het donker, met uitzondering van één enkele wagon, die moederziel alleen aan het einde van den Hooge Hijndijk in het donker stond, hetgeen ons niet bevorderlijk toe scheen voor een veilig verkeer. Ondanks de duisternis heeft zich geen enkel ongeval voorgedaan. Zooais wij reeds eerder mededeelden, lag het aajivankelijk in de bedoeling om deze partiëele verduisteringsproef in den loop der maand December te doen volgen door een algeheele oefe ning, waarin de geheele stad zou wor den betrokken. Er bestaat evenwel kans, dat de oefening zich niet alleen zal uitstrekken tot Leiden en de naaste omgeving, maar dat de geheele provin cie eraan zal deelnemen. De bespre kingen dienaangaande duren nog voort. adres aan gemeentebestuur van leiden en oegstgeest. Het volgende adres is gericht tot, het ge meentebestuur van Leiden en Oegstgeest: Ondergeteeker.den, leden van verschei dene comité's te Leiden gegeven met ver- scralcligden eerbied te kennen, dat zij van meening zijn, dat ook hier, indien moge- Ijk aan Joodsche vluchtelingen een tijde lijk onderdak worde verleend, dat de regeering wete hoeveel particu lieren en hoeveel officieele en semi-offi- eieele instanties bereid zijn gastvrijheid te 'erieenen, dat zij van plan zijn de lnliggende cir culaire te richten tot de Leidsche burgerij, dat zij gaarne van het Gemeentebestuur rouden vernemen of het mogelijk is, dat ijl; ?^n medewerking verleent in dien zin, het één of meer gebouwen ter beschik- '5 stelt ter opname van vluchtelingen, dat het Gemeentebestuur deze zaak zeer ■"h steunen door ten spoedigste aan de peering kenbaar te maken de resultaten "h dit beroep op de burgerij. «j zullen het zeer op prijs stellen, wan- ter zij zoo spoedig mogelijk van het Ge in {["'testuur mochten vernemen of, en hoeverre, zij op steun van de Gemeente ™nen rekenen. Befi adios is onderteekend door de da ta HeskesVan Bergen, M. S, Juyn- Van IJsselsteyn, G. S. M. Roessingh— Everts, H. M. de MeyereHuizinga, C. Smits—De Wit, J. S. Themann en h. van Fraav. d. Burg, die tevens een oproep hebben gericht tot de burgerij met het verzoek opgave te doen hoeveel vluchtelin gen particulieren willen huisvesten. MILITARIA. Eerbetoon van 4 R. I. voor Koning Leopold. Het 1ste bataljon van het 4de Regi ment Infanterie zal onder commando van den majoor D. P. Ravelli deelnemen aan het militaire eerbetoon bij het bezoek van Z. M. de Koning der Belgen te 's-Gravenhage op 23 November e.k. des middags om 4 uur nabij de Bosch- brug. De sergeanten capitulant De Koning, v. d Mark, v. Manen. v. Gugten. Moraal. Kruizinga en v. d. Kwaak van I - 4 R I. en Spigt-, Deyn. Duk, Brendel en De Grijs van II - 4 R.I. zijn tot ultimo Maart 1939 gede tacheerd bij het Kader Bataljon te Laren. De sergeant capitulant L. Jongste is op diens verzoek van zijn verbintenis ontheven en in het genot van groot verlof gesteld. Met ingang van 1 December a.s. wordt de heer W. Hulsebosch, chef-commies der Nederlandsche Spoorwegen te Maastricht, als chef ommies overgeplaatst naar het station H.S.M. alhier. PROF. Dr. H. KRAEMER SPREEKT VOOR DE N. C. S. V. Onder zeer groote belangstelling het groot auditorium der Leidsche Universiteit was geheel bezet heeft gisteravond prof. dr. H. Kraemer, hoogleeraar aan deze uni versiteit, op uitnoodiging van de Ned. Chr. Studenten-Vereenlging gesproken over het onderwerp „Heeft godsdienst nog zin?" Deze lezing was de laatste in de lezingen-cyclus „Vier avonden in de Academie". Prof. Kraemer begon met te herinneren aan de drie reeds in deze lezingen-cyclus behandelde onderwerpen. Deze bevatten elk een klemmende vraag. Is ln den huldigen duisteren wereldtoestand optimisme nog mogelijk? Indien er dan al een wereld van goddelijke werkelijkheid is. wordt de weg daartoe dan niet door de rede geblokkeerd? En mocht dat niet het geval zijn. hoe over winnen wij den twijfel dat het Christelijk geloof schepping der fantasie, een illusie is? Thans komen wij aan de radicaalste der vragen, n.l.: ..Heeft godsdienst nog zin?" Deze vraag, aldus spr., is geen rhe- torLsche vraag, maar een zinrijke en zeer reëele. Er zijn vele gewichtige redenen om te vragen of dit oude element in het leven der menschheid, de godsdienst, niet over bodig is geworden. Wanneer wij hier spre ken over de vraag of godsdienst nog zin heeft, dan is daarin tevens voor ons. kin deren van een christelijke traditie, beslo ten de vraag: „Heeft 't Christendom, heeft het Evangelie, heeft Christus nog zin voor ons?" De vraag: „Heeft godsdienst nog zin?", kan van twee kanten benaderd worden. Van den kant van het moderne levensge voel. zooals dat ln de laatste eeuwen ge groeid is en van den kant van de functie, welke de godsdienst in het leven der menschheid vervuld heeft. Wat de verhou ding van het moderne levensgevoel tot den godsdienst betreft, aldus spr., daarbij moet op twee hoofdmomenten gelet worden. Cul tuur-historisch bedoelen wij met de uit drukking „moderne tüd" een steeds meer óm zich grijpende emancipatie der men- schen van den goorganiseerden godsdienst, met het gevolg, dat ook de godsdienst als zlelsverschijnsel en als indlvidueele over tuiging een steeds kwijnender bestaan is gaan leiden. Dat is daarom fataal, omdat godsdienst, naar zijn aard centraal moet zijn. Tillich heeft scherp de atmosfeer van ons geestelijk leven getypeerd als „in slch ruitende Endlichkeit". Na den wereldoorlog zijn wij in een nieuw stadium gekomen. Na een opvlam ming van idealisme, die in een debacle ge ëindigd is, is de moderne mensch begon nen met de erkentenis, dat hij zichzelf overschat heeft. Het besef van hopeloos heid, uitzichtloosheid, wortelloosheid grijpt om zich heen. De weg naar de eeuwigheid lijkt gesloten en nu blijkt ook de tijd zin loos. Heidegger heeft voor dit levensgevoel de aangrijpendste uitdrukking gevonden. Het grondfeit van het menschlijk leven is zijn „Schicksalhafte Geworfenheit", duis ter en ondoorzichtig. Het besef der men- schelijke waardigheid komt hiertegen in verzet en daaromwordt de zin van het leven gezien in een resoluut en willig aan- vaarden der „Geworfenheit". Sprak Tillich met critische bedoeling van de „tn sich ru hende Endlichkeit", Heidegger markeert de groote kentering door te spreken van „Heroïsmus der Endlichkeit". Dit beteekent radicale verwereldlijking, waarbij gods dienst, die een elementair ja-zeggen op een eeuwige werkelijkheid vooronderstelt, afsterft. Wanneer wij nu aandacht wijden aan de functie der religie, moet gezegd worden, dat de moderne tijd niet alleen beteekent een verlamming van het centrale gods dienstige zenuwstelsel in den mensch, maar ook een zuivering, die echter ook weer op verlamming en verder op zelfontdekking uitloopt. Een wezenlijke trek van den mo dernen tijd is de steeds toenemende le- vensbeheersching, d. w. z. de enorme aan was van middelen, waardoor de mensch zijn levensnood tracht meester te worden. Het is een onweersprekelijk feit, dat de hulpeloosheid van den mensch, tegenover zijn levensnood één der vruchtbaarste productie-factoren van godsdienst is ge weest in het leven der menschheid. Door den godsdienst wapende de mensch^ zich tegen den levensnood; het was in belang rijke mate een middel tot levensbeheer- sching. Nu de mensch echter uit eigen kracht veel effectiever naar het schijnt, het leven weet te beheerschen. vervalt de noodzakelijkheid tot religie. Vertrouwen op God en gebed b,v„ die zoo essentieel zijn voor het godsdienstig leven, hebben het accent van directe noodzakelijkheid en onmisbaarheid voor talloozen verloren. Dat beteekent een zuivering en zelfont dekking, want nu blijkt zonneklaar dat de mensch niet alleen religieus, maar niet minder irreligieus van nature is. Scherp gezegd: de meerderheid zoekt God niet. wanneer zij Hem niet noodig heeft, of meent te hebben. Het is niet te verwon deren. dat in deze situatie echte levens krachtige godsdienst voor talloozen allen zin verloren heeft. Er is echter ook een keerzijde. De uitzichtloosheid waartoe de mensch gekomen is, de zuivering en zelf ontdekking ten aanzien van den gods dienst, waartoe wij kunnen komen als wij onzen tijd en onszelf zonder verschooning bezien, kunnen ons tot de conclusie drij ven, dat echte godsdienst, echt christen dom zinvoller ts dan ooit. Geloof ln den VOOR IEDER GEVAL AFZONDERLIJK IS TOESTEMMING NOODIG. De regeeringspersdienst meldt: Ten onrechte blijkt hier en daar in het buitenland de meening te hebben postgevat dat Nederland zijn grenzen voor Joodsche vluchtelingen zou hebben opengesteld. Vanzelfsprekend is dit niet het geval. Zooals reeds werd bekend gemaakt, zal slechts een zeer beperkt aantal vluchtelingen in Nederland kun nen worden toegelaten. Voor elke per soon en voor elk geval afzonderlijk is een speciale beslissing van den minis ter van Justitie noodig. Elke binnen komst zonder voorafgegane vergunning moet dan ook worden geweigerd. Mo gelijk mede als gevolg van de versprei ding van geruchten in het buitenland als zouden Joodsche vluchtelingen op groote schaal hier worden toegelaten wordt thans zoodanige druk op onze grens uitgeoefend, dat het noodig is gebleken de grensbewaking opnieuw te versterken. Afgekeurd moet worden het gedrag van Nederlanders die per auto of trein Joodsche kinderen naar Nederland po gen over te brengen. Een dergelijke ongeordende aanvoer van vluchtelin gen kan uiteraard niet worden geduld. Alleen een geordende toevoer is toe laatbaar en dan nog in zeer beperkte mate. BINNENLAND." Critiek der Kamerleden op minister Gose- ling; de motie-Woudenberg werd echter verworpen (3e Blad). De Indische begrooting (3e Blad). Hoogere opbrengst der rijksmiddelen (Bin. nenland, 3e Blad). De omvang der vakbeweging (Binnenhuid, 3e Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS. Geringe affaire - Gedrukte locale markt Meerendeels lagere koersen - Amerika in reactie - Beleggingsmarkt kalm. echten, christelijken zin van het woord beteekent: onmiddellijk en centraal leven uit de werkelijkheid Gods, een werkelijk heid, die omdat zij de werkelijkheid Gods is geen betrekkelijk, maar alleen maar een volstrekt gezag kan doen gelden en op een volstrekte overgave moet aanspraak maken. Dat is de eenige wijze om God ernstig te nemen, want wie aangaande den overweldigenden ernst van God weet, weet ook dat alles wat minder is, dan dit wer kelijk ernstig nemen, spelen met Hem is. Wanneer een wetgeleerde Jezus nadert en vraagt naar de hoofdsom der Wet, krijgt hij ten antwoord: Heb God lief met ge heel Uw verstand, met geheel Uw hart en al Uw kracht en Uw naaste als Uzelf. Detfe geheelheid geldt even sterk of wij zwak of sterk zijn in de levensbeheersching. Hoe, zal men vragen, kom ik tot de over tuiging, aldus spr.. van deze werkelijkheid Gods. van Zijn recht op mijn volledige overgave? Daarop is slechts één antwoord te geven en wel dit. dat men met geheel zijn hart verbinding zoekt met Christus, opdat wij door waarachtige confrontatie met deze domineerde gestalte van het evangelie leeren verstaan, dat waarach tige godsdienst is de beheersching van ons leven door God, en niet de levensbeheer sching van den mensch door godsdienstige middelen. Wie Hem ontmoet, zal ja of neen moeten zeggen op Zijn woord: „Wie Mij gezien heeft heeft den Vader gezien BUITENLAND. Het Britsch-Italiaansch accoord is getee- kend (4e Blad en Buitenland, le Blad). De Joden-vervolging in Duitschland (3e BI.) Scherpe reactie op de Duitsche koloniale eischen (Buitenland, le Blad). Koning Carol's bezoek aan Londen (Bui tenland, le Blad). Jouhaux spreekt op het congres der C.G.T. (Buitenland, le Blad). De begrafenis van Von Rath (le Blad). 4 ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. KON. NED. MIJ. VOOR TUINBOUW EN PLANTKUNDE. Vergadering van de afdeeling Leiden. De derde win terbijeenkomst van de afd. Leiden en omstreken, welke gisteravond onder presidium van den heer J. G. Ballego plaats vond in het Café Rest. „In den Ver gulden Turk", was slechts matig bezet. Na de opening en een welkomstwoord tot de aanwezigen, vond voorlezing der notulen plaats, die ongewijzigd werden goedge keurd. Hierop volgde de behandeling der inge komen stukken, waarna de voorzitter mededeelde, dat bij de opening van het nieuwe kassencomplex in den Hortus het bestuur vertegenwoordigd was door voor zitter en secretaris; dat in Febr. 1939 een lezing zal worden gehouden vanwege de Ver. v. Vreemdelingenverkeer te Delft en dat spr. gemeend heeft zijn functie als voorzit ter met 1 Januari a.s. te moeten neerleg gen, ten einde jongere krachten een kans te geven het hunne vcor den bloei der afdeeling te kunnen bijdragen. Vervolgens bracht de heer Jan Kriest Jzn., een zeer uitvoerig verslag uit over het verhandelde in de, in October gehouden Alg. Verg. fier Maatschappij. Een in de bus gevonden vraag betreffende het tegengaan van smeul in aloë variegata en A. aristata werd voor de pauze door J Kriest Jzn. be handeld. Spreker zei dat de habitus van beide soorten zeer vleezig en waterhoudend is, waardoor smeul of rotting zeer spoedig kan optreden bij een onjuiste behandeling, hetgeen vooral plaats kan vinden bij jonge, zeer saprijke zaadplantjes. Daarom wordt er door spr. vooral op aangedrongen in den winter buitengewoon spaarzaam te zijn met gieten en in de groeiperiode juist het tegenovergestelde. Echter verdient het aanbeveling om reeds in September te ver minderen en gedurende de wintermaanden ze absoluut droog en licht te houden. Voor onze omgeving is nog ne velig tot betrokken of zwaar be wolkt weer te verwachten met plaatselijk mist in den nacht en des ochtends. Neerslag van beteekenis is niet te voorzien. Het wordt iets zachter bij zwakken tot matigen wind uit Zuidelijke richtingen. Na de pauze behandelde de heer N. Anes de vraag „Wat is de biologisch-dynamische land-(tuin)bouw methode en wat is haar strekking?" Aan de hand van verschillende gegevens vertelde spr. dat de grond een levend orga nisme is, dat zijn leven in stand moet hou den, hetgeen hij doet door natuurlijke voe ding van den grond, door humus op te nemen. Kunstmest wordt afgeraden, om dat zij veelal eenzijdig is en op dén duur den grond dood maakt, terwijl de biologisch dynamische methode natuurlijk eiwit in den grond brengt. Een natuurbosch werd als voorbeeld aangegeven. De biologisch- dynamische methode heeft nog een diepere zijde, zij streeft er naar om terug te kee- ren tot de natuur, om ons weer te leeren, ons het best te verzorgen en niet door kunstmiddelen een productievermeerdering af te dwingen. Op deze beide onderwerpen volgde een zeer leerzaam debat. Zeer interessant waren de langere en kortere daglichtproeven met Kalanchoë Blosfieldiana. genomen door den heer C. HoogwerfKroon te Voorschoten; opmer kelijk verder en reeds in bloei waren die gene. die het mihst van het daglicht had den genoten. De mooie planten, die aan wezig waren, verdienden ten volle de 12 punten, die de jury er aan toekende. Na er aan herinnerd te hebben, dat de leden worden uitgenoodigd tot bijwoning van een film over bijenteelt sloot de voor zitter na de rondvraag de vergadering. Als verdacht van rijwieldiefstal ia aangehouden de 53-jarige R. L. alhier.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1938 | | pagina 1