STADSNIEUWS Maandagavond a.s. totale maansverduistering Haagsche politie zet eenige „wilde" busdiensten stop De aanstaande Luchtbeschermingsoefening ZATERDAG 5 NOVEMBER 1938 No. 24114 Van ruim 10 uur tot circa halftwaalf HET VOORNAAMSTE NIEUWS YAN HEDEN De Bilt 79sie Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Behoudens een dichte bewol king zijn de waarnemings omstandigheden zeer gunstig. Verbod geldt alleen voor het traject Den Haag-Amsterdam Op 16 November e.k. Dit nummer bestaat uit ZES bladen EERSTE BLAD verwacht LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 rts7per legel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd Zijn Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd Sljn: per 3 maanden f. 2.35 per week f. 0.18 Franco per post f.2:35 per 3 maanden portokosten.' (voor binnenland f.0.80 per 3 mncL>, Dr. C. H. HinE, observator aan de Leldsche Sterrewadht sdhrijf't ons: A.s. Maandagavond vindt een totale maansverduistering plaats onder voor West-Europa zeer gunstige waarne mingsomstandigheden. 8j vorige gelegenheden is er reeds op gevezen, dat dit verschijnsel samenvalt met iet tijdstip van „volle maan'' d.w.z. als zon a maan ten opeidhfce van de aarde juist ■netraai geplaatst zijn. Bevindt de maan É4 dan ook dicht bij het vlak, waarin de ave ziclh rond de zon beweegt (technisch Sfi men: dicht bij de klimmende of da- taie knoop der maandbaandan moet zij la haar loop de steeds aanwezige schaduw ran het aardlichaam ontmoeten en gedu imde enkele uren de directe belichting tor de zonnestralen ontberen. De slagschaduw der aarde is kegelvormig; de top van dezen kegel ligt ver buiten de maambaan. De bijschaduw der aarde is eveneens een kegel, welks top in de zon ligt, en die zich tot in het oneindige voortzet. Ter plaatse van de maansbaan zijn de doorsneden van beide kegels met een vlak, loodrecht op de lijn zon-aarde-maan dus concentrische cirkels, de kleinere binnenste de slagschaduw, de grootere buitenste de bijsohaduw begrenzende. Het geheele verschijnsel speelt zich daarom aldus af, waarbij de tijden gevoegd rijn, die gelden voor as. Maandag De voor het oog reeds „volle" maan komt 17° ten noorden van het Oosten op en be- veegt zich sdhijnbaar naar het Zuiden bij steeds toenemende hoogte boven den hori zon; in werkelijkheid beweegt zij zich ech- ter ten opzichte van de vaste sterren Oost waarts. In die beweging ontmoet ze nu precies te 8 uur den buitensten rand van de bijschaduw; daarvan merkt men nog ~'L'. totdat de maan geheel daarin is ge dompeld en de kleur bleeker wordt. Te 9 uur 1 min. treedt ze dan in de slagschaduw en ziet men plotseling aan baar linker rand een klein, donker segment, hetgeen steeds grooter wordt en dat gedeelte van de maan is, waarop geen enkele directe zonnestraal meer valt. Om 10 uur 5 minuten is de ver duistering totaal en blijft zoo tot enkele minuten vóór halftwaalf. Op dat mo ment ziet men aan den linkerrand weer het eerste heldere segment verschijnen als teeken, dat daar weer directe zon nestralen het maanslichaam bereiken en teruggekaatst worden; te ruim half- één is de geheele maan uit de slag schaduw; te ruim halftwee verlaat de maan ook de bijschaduw en is hert ver schijnsel afgeloopen. Tijdens de totale verduistering staat de maan iets ten Oosten van het Zui den, ongeveer 45 a 50 gr. boven den ho rizon. Het zal den meesten kijkers opvallen, dat zelfs de verduisterde maan zichtbaar blijft met een donkere aschgrauwe kleur. Dat is de schuld van onze aarde. De ons omrin gende atmosfeer buigt de door haar drin gende zonillchtstralen binnenwaarts en maakt zoo, dat zelfs in de slagschaduw eenlg licht binnentreedt. De maansmiddellijn, zooals we die in het aschgrauwe liaht zien, lijkt veel kleiner dan die van de ons bekende volle maan; de laatste doet zich aan ons oog grooter voor dan de werkelijkheid tengevolge van een physiologisch verschijnsel van ons gezichts orgaan. de z%. irradiatie. Totale maansverduisteringen zijn be trekkelijk zeldzaam, zeldzamer zelfs dan totale zensverduisteringen; echter zijn de eerste Objectieve verschijnselen, d.w.z ze zijn zichtbaar overal waar op dat oogenblik de maan 'boven de horizon is, dus op meer dan een halfrond der aarde; de tweede daarentegen zijn subjectief, d.w.z. slechts die aardbewoners, die toevallig in de scha- duwkegel van de maan vertoeven merken er iets van, voor alle anderen gaat het ver schijnsel ongemerkt voorbij. Daarom lijkt het alsof zonsverduisteringen minder voor komen. Hopelijk stelt het weer velen in staat het interessante verschijnsel te volgen en het begrijpen der ons omringende natuur te bevorderen. vereeniging van christelijke onderwijzers enz. De algemeene vergadering. De Jaarlijksche algemeene vergadering ran de Vereenlging van Christelijke On derwijzers en Onderwijzeressen ln Neder- bnd en de Overzeesche gewesten zal, naar hJ vernemen, in de Pinksterweek van 1939 alhier worden gehouden. Aan de orde Wlen komen de navolgende onderwerpen: Het uniforme leerplan in de vrije school; net Decroly-systeem (het rapport van de ™or het. hoofdbestuur terzake benoemde commissie zal tevoren worden gepubli ceerd! en: Bezieling, een noodzakelijke V00r ®even van (Thristelij k on- Het onderwerp over het Decroly-systeem 't u wor^en ingeleid door den heer W. Hooft van Goes, secretaris der vereeni- erng. Aan de algemeene vergadering zal aan v.avonci van den Tweeden Pinksterdag bidstond in een der Leidsche kerkge- pmwen voorafgaan, terwijl de afdeeling "loen aan den avond van den eersten dag gezellige bijeenkomst zal organiseeren. yos zal als steeds, een tentoonstelling van «'middelen aan de algemeene vergade- n? verbonden worden. Tevens Is enkele dagen geleden een NjR.V.-Rij-club opgericht; hiervoor was zooveel belangstelling dat de deelnemers- (sters) in 2 oefenavond gesplitst moesten worden. Elke Maandag- en Dinsdagavond wordt in de manege aan den Warmonder- weg onder leiding van den heer van Keu len de paardensport beoefend. N.R.V. RIJ- EN BRIDGE-CLUB. Gisteravond weld in de bovenzaal van |flHarmonie" de N.R.V. bridge-club opge- ziui Na een inleiding van den afd. voor re..?' ze^te lleer Leeuwin de opzet en van deze club uiteen, want be te beoefenen van het brldge-spel is .°°k de bedoeling de prettige NR.V.- t onder de leden te behouden en te ra?.» Als vasfce bridge-avond werd boven Donderdagavond in de W s a' van ,,De Harmonie", terwijl de te, uaan Jr. als secretaris-penningmees- werd aangewezen. 40-jarig artsjubileum j. P. l. hulst. Onder zeer vele blijken van belangstel ling heeft de bekende criminoloog J. P. L. Hulst gisteren zijn 40-jarig artsjubileum gevierd. Behalve een overstelpend aantal tele grafische en schriftelijke gelukwenschen, ontving de jubilaris vele persoonlijke feli citaties o.a van deputaties der afd. Leiden van de Mij. tot bevordering der Genees kunst van het departement Leiden der Ned. Mij. ter bevordering der Pharmacie. van de Faculteit der rechtsgeleerdheid der Leidsche Universiteit, van de Leidsche politie en van vele collegae medici. Bovendien sierde een groot aantal bloemstukken de woning van den jubilee renden arts. ACADEMISCHE EXAMENS Bevorderd Is tot doctor in de genees kunde, op proefschrift getiteld: „Onder zoekingen over 'de veranderlijkheid van de biochemische eigenschappen van de Vibrio cholerae in verband met het El Tor-vraag stuk, de heer H. BeeuWkes, geboren te Fort de Koek (Sum.). Geslaagd voor het propaedeutisch exa men theologie mej. J. L. Klink (Hilver sum); voor het kandidaatsexamen rech ten mej. J. M. Visser (Voorburg), en de heeren N. W. de Grooth (Den Haag), R. E. van Duyl Schultz (Den Haag). C. Diederiks (Den Haag) en voor het doctoraal examen rechten de heer Th. Peek (Oegstgeest). Staat der Nederlanden en minister van Justitie gedagvaard. Naar wij uit niet-officieele bron ver nemen, heeft de minister van justitie gisteren een telegram gezonden aan de betrokken ambtenaren, waarbij dezen bevel wordt gegeven, om ook die ..wil de" autobusdiensten stop te zetten, welke op Den Haag rijden op een tra ject, waaromtrent in kort geding tegen een andere onderneming de stopzetting is gelast door den president der recht bank te Amsterdam. Verder zouden naar wij vernemen ook die autobus diensten moeten worden stopgezet, waaromtrent door den president der rechtbank te Den Haag in kort geding de eisch tot stopzetting, ingediend door de Ned. Spoorwegen, is afgewezen. Hedenmorgen heeft het telegram van den minister in zooverre effect gehad dat de Haagsche politie is opgetreden tegen eenige autobusdiensten tusschcn Den Haag en Amsterdam On Amster dam liet de politie alle bussen onge moeid). In den vroegen ochtend verschenen tien Haagsche politieagenten voor de garage Sommeling, .voor de garage Van der Weyden en voor die van de onder neming Holthuyzen, welke „wilde" bus diensten op Amsterdam onderhouden. Een politiewacht voor de deur verhin derde, dat de bussen de garages verlie ten. Een en ander geschiedde in vol komen rust. Een poging van de zijde van Sommeling om zijn passagiers met een anderen busdienst naar Rijswijk te laten brengen en vandaar verder, werd door de politie verijdeld. De onderne mingen hebben nadien lijdelijk toege zien. Twee van de wagens van Somme ling, die vanochtend niet in de garage waren, hebben echter de vrijheid be houden en rijden nu op en neer tus- schen Amsterdam en het Wassenaar- sche viaduct op de grens van de ge meente Den Haag. De in Amsterdam gevestigde ondernemingen Van der lVeyden en Avanti rijden niet meer haar traject AmsterdamDen Haag, zulks krachtens het vonnis van den Amster- damschen president. Het is echter niet zoo, dat nu alle diensten op dit. traject gestopt zijn, want er doet zich de om standigheid voor, dat wel het traject AmsterdamDen Haag „besmet" wordt geacht, doch niet het traject Amster damden HaagRotterdam. De garage Van Zetten te Rotterdam neemt nu aan Het Spui in Den Haag geregeld passa giers voor Amsterdam op en onder houdt een druk gebruikten uurdienst. De andere in Den Haag gevestigde ondernemingen, die op Rotterdam, Lei den, Utrecht, Antwerpen, enz., rijden, zijn door de politie eveneens ongemoeid gelaten. Wij spraken vanochtend den heer Som meling, die teleurgesteld was over de stopzetting. „Wat- baat mij nu", zeide hij, „de uitspraak van den president van de Haagsche rechtbank?". Zooals men weet is onlangs een eisch van de spoorwegen en van de H.T.M. tot stop zetting van Sommeling's diensten door den Haagschen president afgewezen. De raadsman van de N.V. Somme ling, mr. G. de Grooth. heeft een uit gebreid schrijven aan den minister van Justitie doen toekomen, waarin hij den minister mededeelt, dat de N.V. Som meling den Staat der Nederlanden, zoo wel als den minister in privé aanspra kelijk stelt voor de schade, voort vloeiende uit het optreden van den mi nister. Mr. de Grooth heeft onmiddel lijk den Staat en den minister persoon lijk in kort geding voor den president van de Haagsche rechtbank gedagvaard, welk geding Dinsdag 8 Nov. a.s. des ochtends om elf uur zal worden be handeld. Eischeres vraagt voor eiken dag dat haar autobusdiensten worden belemmerd een dwangsom van 1000 gulden. Tevens heeft de N. V. Sommeling zich tot den minister-president gewend met een schrijven, waarin in naam van den rechtstaat een beroep wordt gedaan op diens medewerking, opdat voorkomen worde, dat de getroffen maatregelen voortgang vinden. Voorts zijn telegrammen verzonden door het Comité van Actie van het Ne- derlandsche Touringcarbedrijf aan H.M. de Koningin, aan minister Colijn en aan minister Goseling, met inhoud van gelijke strekking. Morgen zullen de werknemers in het autobusbedrijf een spoedvergadering houden te Amsterdam. De onderneming Sommeling. waarbij 40 man personeel in dienst is, pleegt op Zaterdagen 1200 tot 1400 personen op het thans „besmette" traject te ver voeren, zoodat men zich denken kan, dat er vanochtend ook onder de cliën- tèle eenige opschudding is gewekt. Ingevolge de bepalingen van de „Wet be treffende bescherming tegen luchtaanval len" zal in den loop der volgende week vanwege den burgemeester een „Openbare Bekendmaking" verschijnen. In deze „Openbare Bekendmaking" wordt officieel aanzegging gedaan, wat een ieder heeft te doen of na te laten met betrek king tot het welslagen van de verduiste ringsoefening, welke 16 November as. zal worden gehouden. men neme van die bekendmaking goede nota. Hoe de voorschriften en gedragsregels, welke in die bekendmaking worden gege ven, kunnen worden opgevolgd, daarvan is in dit Blad bereids uitvoerig mededeeling gedaan. Leest deze mededeelingen in de komende dagen nog eens na enneemt maatregelen. Ofschoon overtuigd, dat een ieder wil medewerken en ook inderdaad medewerkt, lijkt het toch goed erop te wijzen, dat de Luchtbeschermingswet strafbepalingen in houdt ten opzichte van een ieder, die op zettelijk of uit nalatigheid de voorschrif ten en gedragsregels, welke bij een derge lijke oefening zijn gesteld, niet nakomt. In verband met bovenbe doelde luchtbeschermings oefening gaven wij in onze nummers van 19 en 28 October en 2 November ver scheidene practische wen ken, welke voor de burgerij van belang zijn. Wij geven in overweging deze en nog volgende mededeelingen te bewaren. Zooals van zelf spreekt, wordt op de na leving dier voorschriften en gedragsregels streng toegezien. Dit toezicht wordt uitgeoefend door de politie, daarin bijgestaan door leden van de Leidsche Burgerwacht. Mochten kleine nalatigheden of tekortkomingen (groote kunnen en mogen niet voorkomen na de uitgebreide voorlichting, welke heeft plaats gevonden) worden geconstateerd, dan zul len degenen, die met het toezicht belast zijn, daarop wijzen. Het is dan zaak om aan de gegeven aanwijzingen onmiddellijk gevolg te geven. Ook de toegangen tot het verduisterde gebied zullen worden gecontroleerd. Be stuurders van motorrijtuigen, motorrijwie- BINNENLAND. Het Koninklijk Bezoek aan Groningen (4e Blad). Treinbotsing te Terborg; vijf licht gewon den (Gemengd, 4e Blad). Het AVRO-Schaaktournooi geopend (Sport, 4e Blad). Ernstig auto-ongeluk te Oegstgeest; drie gewonden (2e Blad). Auto's te Lisse geslipt; twee kinderen ge wond (2e Blad). AMSTERDAM SC HE BEURS. Zeer stille markt. - Prijshoudende stem ming. - Vrijwel onveranderd koerspeil. - Amerika prijshoudend. - Beleggings- markt kalm. BUITENLAND. Chamberlain en lord Halifax zullen een be zoek aan Parijs brengen (Buitenland, le Blad). De overdracht van gebied aan Hongarije (Buitenland, le Blad). Verkiezingsrede van president Roosevelt (Buitenland, le Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAGINA 3 VAN HET DERDE BLAD. Voor morgen wordt nog weinig verandering- in de weersgesteld heid verwacht, zoodat nog met zacht vochtig weer gerekend mag: worden. De wind zal vrij krachtig uit Westelijke richtingen waaien. len, rijwielen en voertuigen, alsmede voet gangers zijn gehouden de bevelen of aan wijzingen, die door of vanwege de politie worden gegeven, stipt op te volgen. Eenige posten tot het verleenen van eerste hulp bij ongelukken zullen worden ingericht en bezet door leden van vereenigingen, welke op dit gebied werkzaam zijn. Padvinders zullen ordonnance-diensten vervullen. Werkt allen mee. Alleen door een drachtige samenwerking en volledige medewerking kan iets goeds gewrocht worden. Het te verduisteren gebied. Naar ons blijkt, is nog niet algemeen bekend, welk gedeelte van de stad op 16 November a.s. zal worden verduis terd. Dit gebied wordt aan de Noord zijde begrensd door den Rijn vanaf de grens der gemeente aan den Hooge- Rijndijk tot aan het Gangetje, waarna de grens zich voortzet langs Steen- schuur. Rapenburg. Sint Jeroensbrug en de Vliet tot aan de Nieuwe vaart. In dit gebied liggen dus de Hooge Rijndijk Utr. Veer, Hoogewoerd en alles wat zui delijk daarvan ligt tusschen de Vüe4 eo de Nieuwe Vaart.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1938 | | pagina 1