Het rapport inzake het te kort aan
lichamelijke opvoeding
Marseille door brand
geteisterd
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 29 October 1938
Derde Blad
No. 24108
Vier slachtoffers, tien vermisten
79sfe Jaargang
BUITEN!. WEEKOVERZICHT
„In vreemde landen wonen zoowaar stammen, waar de jeugd een deel van den
kostelijker! tijd gebruikt voor zoogenaamde „lichamelijke ontwikkeling".
DAGBLADRECLAME
LUCHTVAART
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
TASTEN EN ZOEKEN!
je stroom van woorden, die over de we-
téi gaat. houdt nog altijd In onvermin-
derde hoeveelheid aan. Men mag gerust
constateeren, dat het allemaal vredesklan-
Jten zijn, die weerklinken, doch de oude
strijd omtrent de vredeskansen, beter ge
legd de vraag, hoe men den vrede ziet, ls
nog altijd onopgelost! En is dat op zich
zeil niet volledig te begrijpen? In wezen
jigt aan den vrede in de eerste plaats ten
grondslag de alles overheerschende kwestie
van vertrouwen. Heelt men vertrouwen,
dan is er mogelijkheid voor alles, wanneer
men met elkaar gaat praten; ontbreekt
echter het vertrouwen, ja, wat dan
Muenchen heeft, dat blijkt meer en meer,
dat vertrouwen niet kunnen geven, trots
de prachtigste verzekeringen der daarbij
het naast betrokkenen. Speciaal geldt dit
natuurlijk voor Chamberlain en Daladier,
want beide dictators hebben zich weinig
te bekommeren om een publieke opinie; die
wordt immers voor hen gemaakt!
Het ligt voor de hand, dat beide genoem
de democratische staatslieden om 't hardst
verzekeren, dat Muenchen geen capitulatie
is geweest, anders zouden zij eigen werk
veroordeelen. Nu echter de enthousiaste
stemming over het afwenden van den oor
log is geweken en men is teruggekeerd in
normale omstandigheden, is In de demo
cratische landen tevens teruggekeerd het
meer nuchtere oordeel en dat dit nu be
paald gunstig uitpakt voor de aanvanke
lijke feeststemming", om het zoo eens uit
te drukken, kan men moeilijk beweren. Wat
trouwens ook logisch ls. Men werpe slechts
een enkelen blik op de landkaart van
Europa en men zal moeten erkennen, dat
de overwinning volledig aan de zijde van
Hitier ls geweest, dat in geen tientallen
van jaren zoo'n diplomatieke nederlaag is
geleden, als thans door Londen en Parijs.
Men mag dit nog zoo fraai trachten te
camoufleeren, het is nu eenmaal zoo en
niet anders. Heusch, een Lloyd George be
hoeft dat niet zoo scherp te omlijnen als
hij deed men mag zich afvragen, tn
hoeverre hij zelf als medewerker aan den
wanhopigen vrede van Versailles niet mede
aansprakelijk is! we constateeren een
voudig een waarheid zonder meer, als wij
dit nog eens vastleggen.
En het is in deze omstandigheden, dat
men thans druk doende is om de verdere
politiek uit te stippelen. Gedachtig aan het
oude .preekwoord „gedane zaken nemen
geen keer", zou het meest verstandige zijn,
ranneer men op het huidige oogenblik be
leid zou zijn het verleden te begraven en
zich alleen te richten naar de toekomst, in
de hoop, dat bij goeden wille van weers
kanten wel iets te bereiken zou zijn. Iedere
poging in die richting moet dientengevolge
Tan harte worden toegejuicht.
Maar, wederom, daarbij moet voorzitten
«trouwen en, helaas, dit vertrouwen ont
trekt nog te veel. Trots alles overheerscht
ap altijd de stem van recht en gerechtig-
icid en het is daaraan te wijten, dat zelfs
zij, die van den beginune af aan den vrede
van Versailles hebben afgewezen als een
dom element van wraak en klein houden
van een land als Duitschland en gaarne
rekenen wij ons zelf daaronder In den
jongsten gang van zaken evenmin weinig
vertrouwen kunnen koesteren.
Men schijnt nog weinig te hebben ge
leerd uit de terecht veroordeelde vredes
verdragen van na den wereldoorlog. Zie
b.v. het streven om Tsjecho-Slowakije ver
der te verdeelen dan volgens ethnografi-
schen maatstaf te verantwoorden is! Hon
garije heeft ongetwijfeld recht op de Hon-
gaarsche streken, die het ongemotiveerd
zijn afgenomen, doch het streefde, ge
steund door het landhongerige Polen, naar
veel meer. Men mag momenteel dat streven
als mislukt beschouwen, de Hongaarsche
premier Imredy heeft het met bitterheid
moeten bekennen, doch het feit, dat dit
plaats kon vinden, typeert de situatie vol
komen.
Het is Berlijn, dat een stokje heeft ge
stoken voor de wenschen van Polen en
Hongarije naar een gemeenschappelijke
grens tusschen Polen en Hongarije. Voor de
zooveelste maal heeft Hitier zijn wil aan
<ien Duce opgelegd! Duitschland begreep
de ware bedoeling van den wensen. Het
zou nieuwe moeilijkheden hebben opgele
verd voor den Drang nach Gsten, nadat
Tsjecho-Slowakije juist mede daarom was
ten val gebracht!
.De oude politiek van het vormen van
eigen politiek-centra is herleefd
Berlijn mag thans op zekere dankbaar
heid te Praag rekenen en behoudt zoo
doende tevens een grens tusschen Tsjecho-
Sowakije en Roemenië, dat nog wel weinig
zin toont om zich regelrecht in een blok
met Duitschland te voegen, doch econo
misch niet geheel afzijdig kan blijven zon
der eigen-belang te schaden!
Het allerbelangrijkste op het oogenblik
fe echter wel de verdere afwikkeling der
verhoudingen tusschen beide Westersche
democratieën en beide dictatuurstaten van
herlijn en Rome. Het derde dictatuur-land,
dat van Stalin, heeft momenteel zooveel
aan invloed ingeboet, dat men het voor-
loopig buiten beschouwing kan laten. Voor
Moskou's politieke drijven is het een zware
"'ag.
Het klinkt ietwat vreemd te moeten vast
leggen, genoemde verhoudingen bestudee-
rend. dat het tusschen Parijs en Berlijn
thans beter schijnt te boteren dan tusschen
tonden en de Duitsche hoofdstad. Vanuit
frankrijk komen vriendelijker klanken dan
vanuit Groot-Brittannië, hoewel in beide
democratieën de herbewapenings-zucht
even sterk is. Zeker, ook Engeland houdt
de poort van Muenchen open, maar het
vertrouwen schijnt daar meer geschokt
dan in Frankrijk het geval is. Men ziet in
Engeland het zeldzame beeld, dat zelfs voor
dienstplicht in vredestijd de tegenstand
hard afneemt, dat de sommen voor herbe
wapening kalmpjes worden verdubbeld, dat
de politieke actie zich in één richting be-
wegt: naar Rome. Zonder bezwaar mag
men toch aannemen, dat het Londensch
accoord met Rome eerlang in werking zal
"zden, al zal in het Lagerhuis nog veel
tegenstand moeten worden overwonnen,
tonden neemt genoegen met de symboll-
ierugtrekking van 10.000 Italianen uit
'je! Of Londen aldus werkelijk tracht
:»™e losser te maken van de as? We ge-
looven, dat men goed zal doen voorloopig
d*»op nog niet te veel te bouwen, al ne-
de Duitsch-Italiaansche tegenstellin-
ïe° ongemerkt toe. De Duitsche minister
ruggegraat van elk goed
reclame-plan
sche i
von Ribbentrop vertoeft momenteel niet
voor niets te Rome!
De herbewapening van Engeland en
Frankrijk verwekt bij de as groote onge
rustheid en de pers laat zich niet onbe
tuigd. Doch het zal vreemd moeten loopen,
wanneer men thans er in zou slagen den
bewapeningswedloop nog te stuiten. Over
vertrouwen gesproken
In Frankrijk is een nieuwe koers inge
luid op het sinds jaren belangrijke con
gres der radicaal-socialisten. Met de com
munisten is het tafellaken doorgesneden.
Maar de socialisten? Weliswaar heeft de
premier daarover met geen woord gerept,
maar het valt te betwijfelen of Blum's
volgelingen nog bereid zullen zijn deze re
geering hun steun te verleenen. Zij zijn in
een zeer moeilijk parket gedrongen, waar
uit zij o.i. niet zonder verlies naar rechts
en links te voorschijn zullen kunnen ko
men. Vooral na de Senaats-verkiezing mag
men dit wel constateeren. Is dit vermoe
den juist, dan zal Frankrijk dus binnen
kort, hetzij mèt hetzij zónder Kameront
binding, een nieuwe meerderheid zich zien
vormen van radicaal-socialisten met de
partijen van het midden en van rechts,
voor zoover deze zullen willen meedoen. In
hoeverre dit gepaard zal gaan met een
nieuwe stakingsgolf en dergelijke wan-
hoops-verzet-pogingen
In Europa blijft alles nog in wording
zonder dat reeds met eenige zekerheid ls
te voorspellen, wat er tenslotte te voor
schijn zal komen.
Hetzelfde geldt overigens ook voor het
Verre Oosten. Tsjang Kai Sjek geeft trots
de zware slagen het verzet niet op en tot-
dusver houden de Chineesche zenuwen zich
uitmuntend. Zelfs Tokio schijnt dit in te
zien en bereidt het volk voor op nieuwe
krachtsinspanning. Toch is de kans op het
zoeken naar een vergelijk met een zg.
nieuwe Chineesche regeering niet geheel
uitgesloten, als zich zoo'n regeering in
China laat vinden.
Of daarop kans is.
Om twee uur gistermiddag is brand
uitgebroken in een warenhuis aan de
Canebière te Marseille, n.l. de „Nou-
velles Galeries".
Om kwart voor drie moest het ver
keer worden onderbroken tot op aan
zienlijken afstand van den brand. Het
geheele gebouw stond toen in vuur en
vlam.
De vlammen, aangewakkerd door den
mistral, zijn later overgeslagen naar
de andere zijde van dc Canebière, waar
hotel Noailles is gevestigd. In het er
naast gelegen gebouw is de Societe-
Generale gevestigd. Beide gebouwen
werden aangetast evenals twee aan
grenzende hotels. Voortdurend hoorde
men ontploffingen. Het geraas van
neerstortend puin was niet van de lucht.
Het warenhuis is geheel verwoest. Om
tien minuten voor half vier is de gevel
aan de Canebière-zijde ingestort onder
buitengewoon geraas. Alle vloeren zijn in
zakt.
Eenige verkoopsters zijn uit de ramen
van de vierde verdieping gesprongen.
Het warenhuis „Nouvelles Galeries" be
sloeg aan de Canebière een lengte van
circa vijftig meter, terwijl het vijf verdie
pingen tellende gebouw een diepte van
ongeveer 70 meter had. Er is niets anders
van over dan een hoop verwrongen ijzer,
waaruit de vlammen nog oplaaien.
Tegenover de „Nouvelles Galeries" be
vindt zich een huizenblok, w.o. het hotel
Noailles en het gebouw van de Societe Ge
nerale, die zes verdiepingen tellen.
Alle winkels in de omgeving van den
brand werden gesloten en de verlichting
werd uitgeschakeld. Eenige huizen, welke
grenzen aan de „Nouvelles Galeries" in den
boulevard Dugommier hebben eveneens
vlam gevat. De brandweer deed bovenmen-
schelijke pogingen om verder uitbreiden
van den brand te voorkomen.
Een traanverwekkende en verstikkenden
rook vulde de straten in de omgeving, doch
deze kon de nieuwsgierigen niet verdrij
ven; zij dachten er niet aan zich terug te
trekken. De straten stonden blank van het
bluschwater, dat zonder ophouden in het
vuur werd gespoten.
Ook Daladier heeft een bezoek aan deze
brandhaard gebracht en zich daar gerui-
men tijd opgehouden.
Vijf slachtoffers.
In het warenhuis „Nouvelles Galeries",
waar de brand is uitgebroken, werd een
uitgebreide verbouwing uitgevoerd. In het
gebouw waren groote houten stellingen ge
bouwd.
Volgens verklaringen van een arbeidster
zou het vuur zijn uitgebroken op een stel
ling op de tweede verdieping. Het vuur
greep zoo snel om zich heen, dat de werk
lieden slechts met behulp van een touw
uit een raam konden ontvluchten.
Het personeel van het warenhuis, dat
te twee uur aan het werk was gegaan,
kon in massa tijdig gered worden, ai-
leen een afdcelingschef werd door rook
bedwelmd en is verbrand terwijl twee
jonge vrouwen naar het ziekenhuis
moesten worden gebracht, waar zij
overleden. Een jeugdige verkoopster, die
uit een raam van de vierde verdieping
sprong, is eveneens omgekomen. Vice
slachtoffers dus! Meer dan 20 personen
werden gewond, waarvan enkelen
zwaar. Een daarvan is overleden. Het
vijfde slachtoffer.
Om 7 uur nam de omvang van den brand
af, doch alle brandweren ook uit de
omgeving waren zij te hulp gesneld ble
ven ter plaatse.
Ten behoeve van de radicaal-sooialistl-
sche congressisten, die in het hotel Noail
les, het Grand Hotel en het hotel A3t®ria
logeerden, heeft de Compagnie des Messa-
geries Martimes hutten beschikbaar ge
steld aan boord van de thans te Marseille
liggende schepen „Patria" en „Artagnan".
Om 4.10 uur stortte het dak van het ho
tel Noailles in.
Om 10 uur werd gemeld: Van de .Nou
velles Galeries" staat nog slechts een stuk
muur, aangevreten door de vlammen, over
eind. De rest is een chaos van steenen en
ijzer, waarop de brandweer voortdurend
stroomen water doet neerkomen. Voor het
hotel Noailles staat nog steeds de groote
ladder opgericht, omdat het ingestorte dak
en de zoldervertrekken van tijd tot tijd
weer gaan gloeien. De beide aangrenzende
eveneens ontruimde, hotels, hebben op de
bovenverdiepingen van het vuur te lijden
gehad, terwijl voorts schade is aangericht
door de watermassa's, die de brandweer
naar binnen heeft geworpen.
Om kwart over tien deden vliegende von
ken van de Nouvelles Galeries een begin
van brand ontstaan in het Lycee Thiers.
De brandweer greep snel in en wist het
vuur spoedig te bedwingen.
Tien vermisten.
Een tiental bedienden, die werkzaam
waren ind e kantoren van de Nouvelles
Galeries op de bovenste etages, zijn
niet in hun huisgezin teruggekeerd.
Men maakt zich ernstig ongerust over
hun lot.
Verscheidene deelnemers aan het radi
caal-socialistisch congres, waaronder mi
nister-president Daladier en minister Bon
net, logeerden ln hotel Noailles, dat der
halve door een speciale commissaris werd
bewaakt. Te kwart voor drie sloeg deze
alarm. Op dit oogenblik bevonden zich
geen officieele personen in het gebouw. De
commissaris begaf zich naar de vertrekken
van minister-president Daladier en minis
ter Bonnet en wist de dossiers, welke hier
lagen, in veiligheid te brengen.
Men kon nog juist op tijd twee theaters
welke naast het warenhuis „Nouvelles Ga
leries" lagen, ontruimen. Ook andere hui
zen werden ontruimd.
Ook uit Lyon vertrokken zelfs met een
specialen trein brandweerlieden om te hel
pen bij het blusschen.
Teneinde het vuur gemakkelijker te be
strijden, heëft de brandweer een groote
pijpleiding aangelegd, welke water put uit
de oude haven. Eenige brandwachts liepen
lichte brandwonden op of geraakten on
wel door den rook. Zij werden geholpen in
nabijgelegen apotheken.
DE POSTVLUCHTEN.
De ..Reiger" is vanmorgen van het vliegveld
Tjililitan vertrokken met medeneming van 233
KG. post. 6 KG. pakketpost en 26 KG. goe
deren. Eén passagier vliegt mede tot Amster
dam. terwijl voor tusschentrajecten negentien
passagiers werden geboekt.
GEBOREN:
Maria Jacoba. d. van H. de Roo en M. A.
Wesselman; Geertruida, d. van H. Brakel en
G. Veld; Adrianus Cornells Wilhelmus, z. van
P. J. E. Karremans en J. M. F. Boon; Cor
nelia Hubertha. d. van H. F. Klein en C. A. v. d.
Maat; Izaak Hendrik, z. van H. Cornet en
G. M. Hoogkamer.
ONDERTROUWD:
L. Ph. Schreinemachers. jm. 26 jaar en A.
Poortman, jd. 24 jaar; L. Noort. jm. 21 jaar en
J. Beijer. jd. 21 jaar; C. W. Harmsen. jm. 25
jaar en H. Trouwee, jd. 25 jaar; W. H. Noppen,
wedn. en Th. H. T. Kuikhoven. wed.
OVERLEDEN
A. Hogeveen. huisvrouw van P. Laneeveld,
72 jaar; A. v. Duuren. huisvrouw van P. Onder
water, 75 jaar.
Overzicht onzer belangrijkste
Veemarkten.
Zullen de slachtveeprijzen worden gestremd
door aankoop voor blikvleesch?
De laatste week werden er eenige wagons
runderen op enkele markten aangekocht, met
bestemming voor de groote vleeschconserven-
fabrieken te Oss. om tot vleesch in blik te wor
den verwerkt. Ook op de Leidsche markt zijn
zonder dat er ruchtbaarheid aan werd gegeven,
de vorige week een 15-tal afwijkende kwaliteit
slacht runderen aangekocht. Van landbouwzyde
was in verband met de lage prijzen van het
mindere soort slachtvee reeds aangedrongen op
dergelijke aankoopen en dit werd door het be
stuur van den Ned. Bond van Veehandelaren
dezer dagen ondersteund, ofschoon de eerste
aankoopen reeds een feit waren. We vernemen
nu van expediteurszijde dat er zeer waarschijn
lijk reeds a.s. week met aankoopen op ruime*
schaal zal worden begonnen. Het is. vooral nu
de groote aanvoeren aan de markten komen,
van zeer groot belang, want we maakten er
in ons vorige overzicht, reeds met enkele cij
fers melding van. welke lage prijzen voor de
mindere soort slachtvee worden besteed.
Dit drukt ook op de overige prijzen, want de
guste koeien voor de mesterij voor het a.s.
winterseizoen op te stallen, zijn ook moeilijker
verkoopbaar dan voorheen. De Woerdenschb
jaarmarkt van j.l. Wcensdag. waar ongeveer
1300 guste koeien werden aangevoerd, verliep
dan uiterst traag en alleen de weinige beste
soorten werden behoorlijk verkocht.
De afloop was deze week voor goede kwali
teit slachtvee vaster, doch verder in geen ge
val. Ook op de gebruiksvee-afdeelingen was de
toestand daarmee in overeenstemming.
Vette kalveren bleven duur en nuchtere en
graskalveren hadden bij tamelijk flinke aan
voeren een zeer matigen handel en waren even
flauwer in prijs.
De wolveemarkt was nogal bevredigend ge
stemd met vaste prijzen. Alles werd geplaatst.
Ook voor export bleef de vraag bestendigd.
De vette varkensmarkt is met de Leeuws-rder
markt deze week wat williger en iets vaster in
prijs gesloten. We verwachten dan ook de vol
gende week algemeen een iets gunstiger han
del dan ln de afgeloopen week.
