STADSNIEUWS
DINSDAG 25 OCTOBER 1938
No. 24104
KET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt.
Hankau gevallen
79sfe Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Vliegramp in Australië
T0GNEER.
NIEUW/
Leidsche Schouwburg.
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
I.EIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto- te ibetalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week '.ir.. f.0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndJ
De nieuwste foto's van Prinses Beatrix, genomen door Z. K. H. Prins Bernhard.
oplossingen en OPLOSBAARHEID.
Symposium in het Anorganisch
Chemisch Laboratorium.
In het Anorganisch Chemisch Laborato
rium alhier is een symposium gehouden
ever het onderwerp: „Oplossingen en Op
losbaarheid". Dit uitermate geslaagde sym
posium, dat bezocht werd door ver over de
honderd personen, w.o. een aantal hoog
leraren, was georganiseerd door de Sectie
voor Physische Chemie der Nederlandsche
Chemische Vereenigj^.
De deelnemers hadden vooraf een z.g.
voordruk ontvangen, d. w. z. een exemplaar
der gedrukte voordrachten, zooals deze la-
ter zullen verschijnen in het Chemische
Weekblad. Daardoor was ieder in de gele
genheid. zich op de hoogte te stellen van
de te behandelen onderwerpen. Het hier
mede beoogde doel. n.l. het uitlokken van
een zeer levendige en vruchtbare discus
sie. werd volkomen bereikt. Deze discussie
is schriftelijk vastgelegd en zal in een af
zonderlijk door de Sectie uit te geven boek
te zamen met de voordrachten worden
verwerkt. Daardoor kan dit boek een waar
devolle bijdrage leveren voor de verdere
studie op dit interessante terrein.
pet symposium werd geopend door den
voorzitter der Sectie, dr. J. H. de Boer uit
Eindhoven, die de algemeene lijnen van den
stand van zaken op dit gebied aangaf,
welke vervolgens door dertien sprekers na
der werden aangegeven, zoowel van weten
schappelijke als van meer technische zijde.
Oplossingen van gassen in vloeistoffen,
vaste oplossingen (z.g. mengkristallen) als
mede het oplossen van stoffen in water en
andere vloeistoffen vonden een uitgebrei
de theoretische behandeling, terwijl daar
naast door een aantal sprekers verschil
lende technische problemen werden bespro
ken. waarbij de kennis van het wezen van
oplossen en uitkristalliseeren onontbeerlijk
voor hun uitwerking.
Het is duidelijk geworden, welk een voor
uitgang onze kennis over oplossingen en
oplosbaarheid in de laatste jaren heeft ge
maakt door de vorderingen, experimen
telemaar vooral ook theoretische, op
Physisch-chemisch gebied en welk een emi
nent voordeel zulks is voor de techniek en
de zuivere wetenschap. Met een woord van
dank aan allen, die eraan hebben meae-
Sewerkt, sloot de voorzitter dit belangrijke
symposium.
leidsche radio-vereeniging.
Lezing met demonstratie.
Gisteravond gaf de heer Wetterau, van de
J" V. Philips Radio een lezing met demon
stratie over de nieuwe toestellen.
Spv- gaf eerst een algemeene beschouwing
wer het super-heterodyne type. waarna hij
°yerging tot bespreking van diverse toe
stellen.
Met betrekkelijk eenvoudige, maar wèl-
doordachte schakelingen is het reeds mo-
Sfiüjk geweest, een zeer goedkoop, doch zeer
goed werkende super te ontwerpen
In de hoogere prijsklassen zijn echter zeer
verfijningen aangebracht, doordat.
*!ü?r is besteed aan de TTKG-ont-
>t, alsmede de ruischvrijheid.
Achttien dooden, onder wie
Australisch oud-minister.
Een Australisch lijnvliegtuig, een Dou-
glas, dat te Adelaide was opgestegen,
is in het Dandenonggebergte, ruim 30
kilometer van Melbourne, neergestort.
Het toestel is in een dichten mist tegen
een bergtop gevlogen. Veertien
passagiers en de uit vier koppen be
staande bemanning zijn om het leven
gekomen. Tot de slachtoffers behoort
de oud-minister van handel Hawker.
Men heeft de lijken van zeven slacht
offers buiten het toestel gevonden, ter
wijl elf lichamen, met brandwonden
overdekt, in de machine lagen.
Deze voordeelen zijn te danken aan de
diverse schakelingen, zoomede aan de lam
pen, die zich, door hun constructie en op
bouw speciaal voor dit doel leenen.
Spr. gaf hieromtrent een zeer breedvoe
rige en interessante uiteenzetting en ver
duidelijkt elke naar voren gebrachte rede
neering met getallen en voorbeelden.
Tenslotte werd ook de drukknopafstem
ming onder de loupe genomen en dit me
chanisme, d^t in onderdeelen te aanschou
wen en in werking te zien was, moest wel
ieders bewondering opwekken.
Hierna werd een aantal lantaarnplaatjes
vertoond, waarna men ook nog een kijkje
kreeg op de fabrioage-methoden
De voorzitter sprak namens alle aanwe
zigen, toen hij den heer Wetterau hartelijk
dank bracht voor zijn lezing.
Een drietal nieuwe leden mocht weer
worden geboekt.
BUURTVEREENIGING
„EENSGEZINDHEID".
Uitslag van den etalage-wedstrijd.
Ter gelegenheid van het 15-jarig be
staan der Buurtver. „Eensgezindheid" is
onder de winkeliers in het Zijlsingel-kwar-
kwartier een etalage-wedstrijd gehouden.
De jury. bestaande uit de heeren W. Brou
wer en J. J. Geytenbeek kende de bekro
ningen als volgt toe
Eereprijs: A. T. van Es. Zijlsingel 46.
Ie prijs: Jac. Hoogkamer, Oosterdwars
straat 5
2de prijzen: T. G. Zitman, Zijlsingel 80
J, Volbeda, de Ruijterstraat 31.
3de prijzen: J. J. Laman. Trompstraat
2a en Jac. de Groot, Trompstraat 6.
Eervolle vermeldingen: P. v, d. Klugt,
Zijlsingel 38, J. C. Veerman, Zijlsingel 39.
D. J. Laken, Zijlsingel 83 en G. van Slin-
gerlandt, Trompstraat 18.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd is voor het propaedeutisch exa
men theologie, de heer B. Lieffering (Den
Haag) en voor het doctoraal examen rech
ten mej N. de Lange (Bergen, N.H.).
HET RESIDENTIE-TOONEEL.
Robert's Vrouw, tooneelspel in drie
bedrijven van St. John Ervine.
Hij een begaafd predikant, zij een be
gaafd dokteres! Beiden werken in uitmun
tende harmonie naast en met elkaar in
ten gelukkig huwelijk aan beider levens
doelstelling. Maar de harmonie der geko
zen levensdoelen komt plotseling geducht
in het gedrang, wanneer Robert s carrière
schade gaat ondervinden van wat zijn
vrouw onderneemt. Het gedrag van Robert's
zoon uit zijn eerste huwelijk is de directe
aanleiding voor de strubbelingen. Deze iet
wat geëxalteerde jongeling van 20 jaar
heeft zeer krachtige anti-oorlogsneigingen
en gaat zelfs zoover om soldaten op te zet
ten tot dienst weigering. Daarvoor gearres
teerd, wordt hij tot twaalf piaanden ge
vangenisstraf veroordeeld...-.Maar dit l
proces brengt de promotie van zijn vader
tot deken in gevaar en doet zijn tweede
moeder, waarvan hij overigens veel houdt,
tal van inkomsten verliezen voor haar kli
niek, zelfs zoodanig, dat het bestaan daar
van ernstig wordt bedreigd. Zij wil echter
haar levenswerk niet zien vernietigd en
haar man begrijpt dit. Hij wil zelfs zijn
bevordering in de waagschaal stellen om
te trachten samen met zijn vrouw de gel
den, zoo hard benoodigd om de kliniek te
redden, te verkrijgen. Alle strijd ten spijt,
die des te scherper vormen gaat aannemen
omdat de dokteres een vurig voorstandster
is van kinderbeperking en daardoor mede
groote tegenkanting ondervindt in kerke
lijke kringen van haar man. Dan brengt
een stille aanbidster van den predikant
uitkomst: zij biedt aan het benoodigde geld
voor de kliniek te hourneeren. wanr.eor
Sanchia de kliniek vaarwel wil zeggen en
haar man volgenNa een kort beraad
brengt zij het offer van haar leven: de
kliniek is veilig gesteld, zij neemt afscheid
en zal voortaan Robert zelf ls zich niet
oewust van het offer! geheel naast haar
man staan.
Ziedaar de korte ihoud van het Engel -
sche tooneelwerk, waarmede he Residentie-
toor.eel de abonnementsvoorstellingen gis
teravond heeft geopend. En schitterend ge
opend. Want het moge dan al waar zijn,
aat de auteur door het over hoop halen van
allerlei kwesties buiten het reeds aange
duide om. de handeling soms geducht be
perkt. hij weet dit te vergoeden door een
zeer pittige en onderhoudende dialoog, die
men met gespannen aandacht blijft vol
gen. Het stuk is bijzonder gaaf van bouw
en diverse karakters worden er scherp in
geteekend. Precies passend in het kader
van onzen tijd van Sturm und Drang. Zie
hier een goed specimen van sterk tijd-too-
neel, dat in Engeland terecht furore heeft
gemaakt. Wij gelooven, dat niemand uit
den goed gevulden schouwburg den gang
derwaarts zal hebben betreurd!
En dit te minder, waar onder bekwame
regie van Bets RanucciBeekman, voor
wie dit stuk een kolfje naar haar hand was,
een prachtig sluitend geheel is gemaakt
zonder zwakke plekken van eenige betee-
kenis. Vera Bondam bracht voor de rol van
de vrouwelijke hoofdrol alles mee en vend
zeer warme en gevoelige accenten, culmi-
ncerend in het offer, door haar gebracht.
Dirk Verbeek als de predikant was e°n
haar volkomen waardig partner, ook in
innigheid en begrijpen. Een prachtige
creatie was verder de menschelijk-begrij
pende bisschop van la Chapelle. Ook de
secretaresse en verloofde van den zoon,
gespeeld door Adrienne Canivez. dient ge
prezen.
Max Croiset toonde gevoel voor de rol van
nooit-meer-oorlog-maniak, doch had zijn
spraak ietwat tegen. De diverse bijro'len
werden zonder uitzondering voldoende uit
gebeeld, zoodat nergens een hiaat zich deed
gevoelen; namen noemen lijkt ons verder
overbodig.
Nogmaals, de inzet der abonnements-
voorsteliingen is wel een bij uitstek geluk
kige geweest en voor de tweede maal in
dit pas begonnen seizoen heeft het Resi-
dentietooneel getoond een hard werkend
gezelschap te zijn, waarvan nog veel is te
verwachten.
BINNENLAND.
De Haagsclie gemeenteraad spreekt zich
uit voor Leiderdorp als centrale lucht
haven. (4e Blad).
Wederinvoering van een forensenbelastmg.
(4e Blad).
Herziening financieele verhouding tus-
schen rijk en gemeenten. (4e Blad).
Rapport rijkscollege voor lichamelijke op
voeding. (4e Blad).
De vestigingswet thans toegepast op kap
pers en bloemisten. (Laatste Berichten,
le Blad).
BUITENLAND.
Dc kwestie der bewapening. (Buitenland,
le Blad).
Rede van lord Halifax. (4e Blad).
Hongarije doet tegenvoorstellen aan Praag.
Aangedrongen wordt op een plebisciet.
(le Blad).
Oproep der leiders der Britsche socialisti
sche arbeidersbeweging. (Buitenland,
le Blad).
Stellen de Duitschers de kwestie van Me
mel aan de orde? (Laatste Berichten,
le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD.
Voor onze omgeving is te ver
wachten, dat de bewolking gelei
delijk toeneemt, met vorming van
uitgebreide mistgebieden. In het
Oosten blijft de nacht nog koud.
terwijl overdag de temperatuur
weinig verandert. In het Westen
wordt het des nachts iets zachter
en overdag iets kouder, regen van
beteekenis is nog niet waarschijn
lijk.
V. 1. n. r.: Philippe la Chapelle, Adrienne
Caro van Eyck er.
Canivez, Dirk Verbeek, Vera Bondam,
Max Croiset.
„PERHIMPÜNAN INDONESIA".
Op de laatstgehouden vergadering der
.Perhimpunan Indonesia" is de onderstaan,
de motie aangenomen.:
„De vergadering der Indonesische stu
denten. georganiseerd door de „Perhim
punan Indonesia" te Leiden is van oordeel,
dat door het Verdrag van München het
oorlogsgevaar aanmerkelijk vergroot is.
Slechts het herstel van de collectieve vei
ligheid kan den vrede doeltreffend bewa
ren.
In verband met de aanhoudende span
ning in den internationalen toestand is een
nauwe samenwerking op grond van gelijk-
I gerechtigdheid tusschen Nederland en In
donesia meer dan ooit noodzakelijk.
Door het verlaten van het beginsel der
collectieve veiligheid door de Nederland
sche regeering en door de huidige politiek
van Engeland om den fascistische» staten
op kosten der zwakkere landen concessies
te doen, loopt Indonesia direct gevaar als
object van verhandelen gebruikt te wor
den.
De vergadering is eenstemmig van oor
deel, dat Indonesia onder geen enkele voor
waarde onder Duitschland mag komen.
Dit te voorkomen is slechts mogelijk, in
dien Indonesia en het Indonesische volk op
economisch, sociaal, politiek en militair ge
bied weerbaar wordt gemaakt".
Te 9.35 G. M. T. is de Japansche ge
motoriseerde afdeeling, die uit het
Noorden naderde, Hankau binnenge
rukt.
De Japansche opmarsch schijnt zoo
snel te vorderen dat een groot deel
der Chineesche troepen, die de Noord
oostelijke toegangen tot Hankau ver
dedigd hebben, zich den terugtocht
volledig ziet afgesneden. Het Japan
sche leger heeft reeds een cordon om
de vlakte van Tsjingtsjau getrokken,
waarin dertig Chineesche divisies ge
vangen heeten aldus verluidt. Doch
nadere bevestiging hiervan is ge-
wenscht.
MILITARIA.
Van 24 tot 29 Oct-ober zijn bij 6 R.V.A.
voor het volgen van een cursus in den
vuurregelingsdienst onder de wapenen ge
komen de reserve le luitenant: mr. L. V.
Ledeboer. J. G. Vorstman, H. J. te Winkel,
ir. W. F. Baron van Asbec, H. J. L. Kal
berg, H. W. van Lelyveld, J. T. L. Rozen-
daal, C. van Suylekom. L. J. Kraamwinkel,
C. A. Massee, J. M. Pilaar en J. H. des
Tombe.
Het bestuur van de Vereeniging van
Oud-Leerlingen van het Kon. Genootschap
„Mathesis Scientiarum Genitrix", alhier, is
thans als volgt samengesteld: C. Sweris.
voorzitter; H. H. Blöte Jr.. vice-voorzitter;
C. J. Nieboer. 1ste secretaris (Rijnsburger-
weg 45); L. Th. v. d. Laken. 2de secretaris;
A. A. Schreuder, 1ste penningmeester;
J. N. Bouter Jr., 2de penningmeester: leden:
H. H. Verhulst, P. J. J. v Weerlee en J. G.
Kooij.
