Nieuws
m uit de Filmwereld
Nogmaals het Centraal
Vliegveld
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 14 Odober 1938
Derde Blad
No. 24095
KRUSCHEN SALTS
,Testpilot": een film van
„Vliegers van den dood"
79ste Jaargang
Een nieuw pleidooi voor Leiderdorp
Onze positie in internationaal Luchtverkeer is
er mee gemoeid
Schiphol ongeschikt
TWEE REUZENTUBES
GEEFT DIEP-ZWARTE LAKGLANS
De aftredende burge
meester van Bodegraven
HONIG^sKEUKENSTROOP^^^;/
Maak 'n spoedig einde
aan die kwellende
rheumatische pijnen.
VRAGENRUBRIEK
Epos van de lucht
In de jongste aflevering van „Econo
misch -Statistische Berichten" wijdt ir.r. L.
J v. d. Valk nogmaals een uitvoerige be
schouwing aan de kwestie van het Cen
traal vliegveld.
Allereerst gaat mr. v. d. Valk de ontwik
keling van het vliegwezen na en hij komt
daarbij tot de conclusie, dat nu om tech
nische redenen door de snelle voort
schrijding der vliegtuigtechniek, waardoor
steeds grootere afstanden zonder tusschen-
Ianding om brandstof in te nemen kun
nen worden afgelegd een landing in Ne
derland niet langer noodzakelijk is, dc in
ternationale luchtlijnen haar passagiers
het daarmede verbonden ongemak en
zichzelve de met iedere landing ge
paard gaande onkosten zeker zuilen be
sparen.'tenzij die landing op zichzelve voor
hen belangrijk is uit hoofde van de hier
heen of van hier te vervoeren passagiers
er. vracht. M. a. w.: onze internationale
positie op het gebied der burger lucht
vaart wordt niet langer beheerscht door
onze geografische ligging, maar enkel en
alleen door hetgeen wij aan passagiers en
vracht hebben aan te bieden. Deze veran
dering is princinieel, en maakt het noo-
dlg de bakens tijdig te verzetten.
Daartoe is het noodig het aanbod
van passagiers en vracht zoo hoog mo
gelijk op te voeren, hetgeen alleen kan
geschieden door het geheelc Neder-
landsehe luchtverkeer op één luchtha
ven te centraliseeren.
Omstandigheden gunstig.
De omstandigheden zijn hiervoor buiten
gewoon gunstig. In de eerste plaats kunnen
de randgebieden: Groningen. Friesland,
Twente, Zuid-Limburg. Brabant en Zee
land van locale vliegvelden af met de mo
derne snelle machines de centrale lucht
haven voeden in den tijd van nauwelijks
een half uur, hoogstens drie kwartier.
Doch ar is een andere nog veel belangrij
ker en veel gunstiger omstandigheid: dé
vier grootste Nederlandsche steden en het
zwaartepunt der bevolking zijn gelegen
bir.nen een cirkel met een straal van hoog
stens 35 KM. Het weideland van Zuid-
Holland wordt omzoomd door een streek
met de grootste bevolkingsdichtheid, waar
bijna de helft van het Nederlandsche volk
woonachtig is: Amsterdam met de Zaan
streek, Haarlem en omgeving, de bloem
bollenstreek, Leiden, Wassenaar. Den Haag,
Delft met het Westland. Schiedam. Rot
terdam met achterliggende eilanden, de
Hollandsche IJsel, Gouda, Woerden,
Utrecht en omgeving, de Vechtstreek en
het Gooi. Al die gebieden zijn op één
luchthaven te concentreeren. wanneer
slechts voldaan wordt aan een voorwaar
de: directe autosnelweg-verbindingen.
Een vliegveld met dit achterland
hoort niet meer bij een stad als Am
sterdam, Den Haag of Rotterdam, die
hoe belangwekkend zij overigens ook
mogen zijn, voor het internationale
straks intercontinentale luchtver
keer geen aanleiding tot tusschenlan-
dingen meer geeft, doch is de „Lucht
haven Holland", de directe verbinding
met de wereldstad Holland. Die wereld
stad, die Nederlandsche metropolis, zal
iedere internationale luchtlijn, wanneer
zij slechts eenigszins op haar weg ligt,
willen aandoen.
Zij vormt ook het geëigende uitgangs
punt voor onze steeds snellere nationale
verbinding met Indië, en zou eventueel
zelfs een tusschenstation, zoo niet eind
station voor trans-atlantisch luchtverkeer
kunnen worden.
De kosten.
Ook de kosten spreken in deze mee. Het
Internationale luchtverkeer maakt een dure
grondorganisatie noodzakelijk, en de snelle
ontwikkeling van dit verkeer, waarvan het
eindpunt voorloopig nog niet te voorspel
len valt, vraagt steeds kostbaarder instal
laties. En nu ware het toch niet veel min
der dan economische waanzin om op een
ouderlingen afstand van nauwelijks 50
KM. tweemaal de daarvoor benoodigde
kapitalen te gaan investeeren.
Ligging
Wanneer onze internationale luchtha
ven inderdaad de wereldstad Holland wil
bedienen, dan zal zij centraal gelegen
moeten zijn ten opzichte van dien dicht
bevolkten zoom om het Zuid-Hollandsche
platteland. Theoretisch is de in dit op
zicht meest ideale plaats gemakkelijk te
bepalen, n.l. het kruispunt van de verbin
dingslijnen tusschen de indien zoom gele
gen vier groote steden, dus van de lijn
Amsterdam—Rotterdam met den lijn Den
Haag—Utrecht. Wanneer men dit kruis
punt dan door autosnelwegen zou verbin
den met de genoemde vier steden, zou
inderdaad de meest centrale luchthaven
verkregen zijn.
Nu is het epn zeer gelukkige samenloop
van omstandigheden, dat langs de genoem
de verbindingslijnen inderdaad autosnel
wegen loopen. resp. in aanleg of althans
ontworpen zijn. Zelfs loopen de beide ver
bindingen over korten afstand, ongeveer
van Gouda tot Bodegraven, langs denzelf
den weg, zoodat iedere plaats aan dit ge
meenschappelijk stuk door een autosnel
weg direct met onze vier grootste steden
verbonden zou zijn.
Deze luchthaven, gemakshalve aan te
duiden als Bodegraven, gelegen in het
centrum van den bevolkingszoom, zou dus
inderdaad gezegd kunnen worden de Ne
derlandsche zoom-metropolis te bedienen
en zou daarom naar mijne meening ook
meer in aanmerking komen dan Leider
dorp. dat niet alleen het bezwaar heeft ten
opzichte van den bevolkingszoom meer
excentrisch te zijn gelegen, maar dat bo
vendien zeer ongunstig geplaatst is voor
andere gedeelten van Nederland.
Wanneer er geen andere factoren zijn,
welke den doorslag geven aan Leiderdorp,
dan zou Bodegraven dus inderdaad de
ideale plaats zijn voor de internationale
luchthaven der wereldstad Holland.
Het schijnt, dat de bodemgesteldheid bij
Bodegraven voor een vliegveld minder ge
schikt moet worden geacht. Is dat het ge
val, dan zou dus aan Leiderdorp de voor
keur moeten worden gegeven boven het
theoretisch juiste centrum.
Schiphol ongeschikt.
Uit het bovenstaande volgt nu zonder
meer, dat het vliegveld Schiphol nooit de
centrale luchthaven zou kunnen zijn voor
den geheelen bevolkingszoom. Daarvoor
ligt Schiphol te excentrisch, hetgeen wel
het meest klemt ten opzichte van Rotter
dam. De tweede stad des land. een der be
langrijkste Europeesche centra van han
del en scheepvaart, zal zich nooit kunnen
neerleggen bij een luchthaven, welke langs
den weg èemetén op zoo grooten afstand
is gelegen, en anderzijds door de lucht toch
weer zoo dichtbij, dat een verbinding via
ren locaal vliegveld de kosten niet loonen
zou en bovendien nauwelijks eenige tijds
besparing zou opleveren.
De vraag, of Schiphol als centrale lucht
haven in aanmerking kan komen, heeft
hiermede haar ontkennende beantwoor
ding gevonden. Daarbij wordt niet over
het hoofd gezien, dat in deze luchthaven
reeds millioenen zijn geïnvesteerd, welke
gedeeltelijk waarschijnlijk verloren zuilen
blijken te zijn.
Men zal dit verlies echter hebben te
aanvaarden om daarmede de gTootere
winst mogelijk te maken: het behoud
van onze positie in het internationale
luchtverkeer. Daarvoor is het offer der
reeds geïnvesteerde kapitalen zeker niet
te groot, vooral niet wanneer men be
denkt, dat deze evenzeer verloren zul
len zijn, indien wij in, de toekomst
onze positie op het gebied der interna
tionale luchtvaart niet kunnen be
houden.
Wat Rotterdam betreft, hier zou men
zich achter het plan-Bodegraven dienen
te stellen niet alleen om daarmede het al
gemeen belang te dienen, doch omdat dit
uiteindelijk ook het eigen belang is.
Terwijl 's-Gravenhage zich tot dusverre
niet over dit vraagstuk had uitgesproken,
werd voor enkele dagen door B. en W. dier
gemeente een schrijven aan den Raad ge
zonden. waarin wordt voorgesteld in een
adres er bij de Regeering op aan te drin
gen dat wordt vastgehouden aan den aan
leg van een centrale luchthaven bij Leider
dorp. En zeer terecht wordt dit voorstel
Jaarmede gemotiveerd, dat die luchthaven
niet alleen de Haagsche belangen, maar
ook die van het luchtverkeer en van Ne
derland in het algemeen dient.
En niet alleen Rotterdam en Den
Haag zullen zich achter dit plan van
de centrale luchthaven bij Bedeeraven
moeten stellen, doch evenzeer Utrecht.
Arnhem, Nijmegen, Dorrjrecht, Tilburg,
Breda en Bergen op Zoom. Bij de op
lossing van dit vraagstuk zijn veel meer
belangen betrokken dan alleen die van
Amsterdam en Rotterdam, en het ware
zaak, dat ook de rest van Nederland
zich van haar belang in deze bewust
werd. Wij staan op het punt beslissin
gen te nemen van groote draagwijdte en
het is te hopen, dat latere geslachten
over ons In dit opzicht een gunstig oor
deel kunnen vellen.
anders 10ct. p. stuk, TIJDELIJK SAMEN VOOR
'n Erdalproduct,
DUS goed/
(Ingez. MecD
Het werk van
Mr. C. S. v. Dobben de Bruyn.
In aansluiting op onze mededeeling in
zake het heengaan van den burgemeester
van Bodegraven, mr. C. S. van Dobben de
Bruyn, vernemen wij thans, dat deze ont
slag heeft aangevraagd tegen 1 Nov. a.s.
De heer van Dobben de Bruyn werd op
28 October 1873 te Bodegraven geboren, be
zocht het Gymnasium te Gouda, studeerde
aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, waar hij
24 Juli 1898 op stellingen promoveerde tot
doctor in de rechtswetenschappen.
Na in de voormalige gemeente Loosdui
nen in de gemeente-administratie te zijn
opgeleid, werd de heer van Dobben de
Bruyn op 27-jarigen leeftijd benoemd tot
burgemeester van Hazerswoude. Van 1901
tot 1917 heeft hij onafgebroken zitting ge
had in de Provinciale Staten van Zuid-Hol
land, terwijl hij van 1933 tot 1937 voor de
A JR. Partij lid van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal is geweest.
In de kringen der Chr. Barmhartigheid is
de heer van Dobben de Bruyn een bcktndc
persoonlijkheid Sedert 1901 heeft hij zitting
gehad in het bestuur van de Johannes-
stichting (Chr. Toevluchtsoord voor verstoo-
ten, hulpbehoevende en gebrekkige perso
nen) te Nieuwveen, terwijl hij in 1910 be
noemd werd tot bestuurslid van de Vereen,
tot Chr. Verzorging van Krankzinnigen in
Nederland, waarvan uitgaan de gestichten
„Veldwijk" te Ermelo, „Bloemendaal" te
Loosduinen, „Dennenoord" te Zuidlaren,
„Wolfheze" te Wolfheze, „Vogelenzang" te
Bennebroek en de Psychiatrische Neurolo
gische kliniek te Amsterdam.
Van de Johannesstichting is hij thans nog
secretaris en van de laatstgenoemde veree-
niging penningmeester.
Op dit terrein ligt een groot deel van zijn
levenstaak en alleen ingewijden weten welk
een werkzaam aandeel hij in beide vereeni-
gingen heeft.
In 1928. bij de opening van een nieuwe
stichting te Huis ter Heide, uitgaande van
de Johannes-stichting te Nieuwveen. werden
zijn verdiensten door H. M de Koningin
erkend, door de benoeming tot Ridder in de
Orde van Oranje-Nassau, waarop in 1933
gevolgd is de bevordering tot Ridder in de
Orde van den Nederlandschen Leeuw.
In Oct. 1924 werd de heer van Dobben
de Bruyn benoemd tot burgemeester van
zijn geboorteplaats Bodegraven, in welke ge
meente hij zeer veel tot stand heeft ge
bracht.
Hiervan noemen wij slechts de stichting
van een nieuw marktterrein, den bouw van
een slachthuis en den aanleg van een auto
matische rioleeringsbemaling
De verbetering van straten, de aanleg van
trottoirs en die van het plantsoen in de
nabijheid van het station, de uitbreiding van
de bebouwing ten Westen van de Nieuwe
Markt hebben er niet weinig toe bijgedra
gen het aanzien van de gemeente te ver
fraaien.
De heer van Dobben de Bruyn heeft, zon
der de schuldenlast te verzwaren, veel goed
werk in het belang der gemeente verricht,
zoodat zijn naam in Bodegraven steeds met
dankbare erkentelijkheid zal worden ge
noemd.
6819
(InRez. Med.)
De zes mineraJe zouten in Kruschen Salts sporen
Uw ingewanden, lever en nieren aan tot krach
tiger werking, waardoor Uw bloed gezuiverd
wordt en de oorzaak van Uw rheumatische pijn
wordt weggenomen. De pijnen zuilen spoedig
afnemen om tenslotte geheel te verdwijnen.
STRALENDE GEZONDHEID VOOR i CENT PER OAG
1219 (Ingez. Med.)
J. D. te L. - Centraal Bureau voor de Sta
tistiek. Oostduinlaan 2. Den Haag.
Abonné te S. - Voor het genoemde bedrijf
zijn geen vestigingseischen gesteld.
P. C. te L. - Er moet een van de door de
wet genoemde redenen voor echtscheiding of
scheiding van tafel en bed aanwezig zijn.
Uw belangen zouden behartigd moeten wor
den door een procureur. In geval van schei
ding wordt door de rechtbank vastgesteld hoe
veel door u moet worden uitgekeerd.
ten, zooals ik vroeger als jong meisje bij
het ballet eerst aan de stang de eerste
oefeningen moest meemaken, steeds weer
opnieuw, tot ik mijn plaats in het ballet
waard was
Deze film zal ook ongetwijfeld in onze
stad de grootste belangstelling treffen,
niet alleen van de sportliefhebbers
„DE GEVANGENIS ZONDER
TRALIES".
LENI RIEFENSTAHL S TRIOMFALE
OLYMPIADEFILM.
Een fraaie opname uit de
Olympiadefilm.
Deze v/eek zal men hier de groote Olym-
Piadefilm kunnen bewonderen, waarmede
bekende Duitsche regisseuse Leni Rie-
«nstahl een groote vermaardheid verwierf.
5"jna twee Jaren werkte zij met onver-
Bauwde energie aan deze interessante
I film. Menige nacht zag haar slapeloos in
liet laboratorium, waar zij duizenden en
duizenden meters filmmateriaal keurde, tij
dens de jongste Olympische Spelen onder
haar leiding bijeengebracht door een leger
van bekwame fotografen. Leni Riefenstahl's
Olympiadefilm werd tenslotte een triomf,
zooals haar vorige films. ..Der heilige Berg"
„Der grosze Sprang", „Die weisze Holle von
Piz Palu", „Sturm über dem Mont Blanc",
I „Der weisze Rauch" en „S.O.S. Eisberg", die
zich allen in de bergen afspelen, dit ge
worden zijn.
Niet alleen artistiek, maar ook wat de
technische zijde betreft, leidde zij de op
namen dezer schitterende Olympiadefilm,
een harer grootste filmreportages der laat
ste jaren.
Op alle punten van het Berlijnsche sta
dion waren haar operateurs opgesteldtus
schen het publiek, op de muren van het
stadion in loopgraven om de sportmen-
schen niet te hinderen en in de lucht.
Haar kleine camera's vergezelden den
zwemmer, den looper. om al diens bewe
gingen nauwkeurig vast te leggen, de ca
mera maakte den zwaai mee. dien de
springer door het luchtruim maakte en in
Griekenland zagen haar lenzen het ont
steken van het heilige vuur in het oude
Olympia, waar de spelen in de grijze oud
heid hun oorsprong vonden.
Een voorraad materiaal van 430.000 me
ter, vier honderd en dertig kilometer
een afstand, ongeveer even ver als van
Rotterdam naar Parijs, was het resul
taat en al die tienduizenden kleine beeld
jes zijn door de vervaardigster van de film
persoonlijk gekeurd met een ernst en. toe
wijding, die wij het best leeren kennen uit
haar eigen woorden:
Bij ieder filmdocument, dat ik maak,
moet ik eerst zorgvuldig den vorm aftas
Het zijn Annie Ducaux, Corinne Lu-
chaire en Roger Duchesne, die de hoofd
rollen spelen in de Fransche film „Prison
sans Barreaux", geregisseerd door Leonide
Moguv. Dit is weer een dier opmerkelijke
films der Fransche productie, waarin een
belangwekkend probleem behandeld wordt
en die zeker onze belangstelling verdient.
Hierboven een scène uit deze aandacht
trekkende film.
Een scène uit de film „Test-Pilot".
Een der meest sensationeele films van den
laatsten tijd is wel de film „Test-pilot",
met Clark Gable in de titelrol. Spencer
Tracy als zijn mecanicien en Myrna Loy.
zijn vrouw, drie figuren, die zich te weer
moeten stellen tegen de listen en lagen
van een steeds grijnzenden dood.
De film is vervaardigd naar een boek van
Jimmy Collins, een van Amerika's stout
moedigste „test-pilots". „invliegers" zou
den wij zeggen Dit boek vormt een
aaneenschakeling van de hachelijkste avon
turen, die men zich in het leven van een
vlieger kan denken.
Amerika toont in deze film zijn modern
ste legèr-vliegtuigen, zelfs zijn z.g. „Vlie
gende Forten", de grootste bommenwer
pers ter wereld Clark Gable stort In zulk
een toestel van 20.000 M. ter aarde, doch
weet het toestel nog net 100 M. boven den
grond weer eenigermate in zijn macht te
krijgen, hoewel de machine tenslotte toch
ais een brandende fakkel tot een wrak
wordt.
Zooals „Muiterij op de Bounty" en
„Stormduivels" een epos van de zee vorm
den, zoo is deze film een epos van de
lucht geworden. De race-vlieger Ray Moore
volvoerde de stunts, niettemin vlogen zoo
wel Clark Gable als Spencer Tracy, beiden
in het bezit van vliegbrevetten, hun eigen
machines.
Deze machtige film is opgedragen aan
de luchtvaart en aan hen. die streden en
soms vielen voor de veiligheid van ande
ren en voor het vervoermiddel der toe
komst, de groote. comfortabele, ultramo
derne machines, die bij dag en nacht, bij
weer en onweer, in rechte lijn steden, lan»
den en werelddeelen verbinden.
