Historische optocht
In en om het Leidsche Stadhuis
79ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Dinsdag 4 October 1938 Derde Blad No. 24086
%f!.
's Avonds verloor Pluvius zijn
zelfbeheersching
De Reveille
De taptoe
de Koraalmuziek in het
van der Werf f park
Uitdeeling van haring
en wittebrood
Ster-estafette
„De Hutspotrace"
ier feest tot
Peiöen's (Dnhef
Foto's Van Vliet.
keerde en daar werd ontbonden.
Langs den geheelen weg. dien de licht-
stoet, waarin echter naar onzen smaak te
veel „klein goed" meeliep, volgde, stonden
de kijkers eenige rijen dik.
Als extra-attractie werd 's avonds om
halfelf op het Schuttersveld een vuurwerk
afgestoken en daarna werden de feestelijk
heden opgeschort tot Maandagmorgen
7 uur
Zondagavond: felle regenbuien striemen
onbarmhartig neer; de radio meldt: de
Bildt. seint aan alle posten „weest op uw
hoede!" Sombere perspectieven!
Maandagmorgen halfzeven: gelukkig het
is droog, al zijn de straten ook kletsnat ten
bewijze, dat kortgeleden een flinke bui is
gevallen.
Gedurende een lange reeks van jaren
vormt een reveille-de inzet van den eigen- J
lijken Léidschen feestdag In vroeger jaren den mogelijken luister te schen
geschiedde zulks altiid vanaf den trans van ken €n werd in dat loffelijk streven op
®kadhuLStoren, sedert het ïampjaar u^ers^
volgzame en muzikale wijze ge-
1929, toen de zetel van het gemeentebestuur steund door het muziekgezelschap ,,Or-
in alles verterende vlammen opging, vindt pheus". In eendrachtige overgave aan het
deze plechtigheid plaats op het balcon der gemeenschappelijk doel werd een zeer har-
Stadsgehoorzaal. Spraken wij het vorige monieus geheel verkregen, waarvan inder-
jaar de hoop en de verwachting uit, dat daad wijding en een sfeer van zingend-
Der traditie getrouw bood de heer Smit namens het koor der
Koraalmuziek den burgemeester een krans aan.
gegroeide menigte. Het koor van honderden
„vrijwilligers" gaf zich met groote toewij
ding aan de taak om aan deze wijdings
volle aubade aan den voet van het stand
beeld van Leiden's dapperen burgemeester
De groep van „Pro Patria" in den Taptoe-optocht.
Om aan den vooravond der 3 October-
feesten een taptoe te houden, is een inge
burgerde gewoonte geworden, waarvan men
niet spoedig meer zal afwijken. De belang
stelling er voor is immers nog steeds
groeiende aan weerszijden: zoowel het aan
tal deelnemers stijgt als het aantal kijkers
naar het lichtende lint, dat zich dan door
de stad voortslingert. Waar echter 3 October
op Maandag viel, is reeds Zaterdagavond
deze taptoe gehouden, nadat reeds des
middags het Lunapark op het Schutters
veld voor het publiek was opengesteld.
Reeds voor achten was het druk op de
Kaasmarkt waar de stoet zou worden ge
formeerd. Voor den omstander leek het
aanvankelijk wel iets van een chaos weg te
hebben doch de regelingscommissie kent
het „vak" en slechts heel weinig over den
vastgestelden tijd kon de tocht een aan
vang nemen. Alles was keurig voor elkaar
gebracht!
Voorop gingen het bestuur van de 3 Oc-
tober-vereeniging met het eerelid, den heer
W.svan Rossum du Chattel, het collegium
van het L.S.C. en de besturen van diverse
subvereenigingen o a. was Pro Patria in
uniform vertegenwoordigd het bestuur
der V V.S.L. en daarachter volgden, we zou
den bijkan: willen zeggen, alle Leidsche
vereenigingen in bonte volgorde, met wap
perende vaandels, met fakkellicht van di
verse sterkte en kleur, met muziek en zang.
Het was een lange, lange stoet, die in vlot
tempo de stad doortrok.
De Princevlag voerde nog een praalwagen
mede ter aanbeveling van de collecte voor
het carillon van den Stadhuistoren, welke
oo den drie-Octoberdag .zou worden ge
houden.
Aan het Rapenburg had eerst de gebrui
kelijke ontvangst ten gemeentehuize plaats.
Bestuur der Dne-October-vereeniging, het
collegium en het bestuur der V.V.SL. be
gaven zich daar naar de kamer van B. en
W.. waar de burgemeester, mr. A. v. d.
Bande Bakhuyzen de secretaris, mr. dr. C.
E. van Strijen en de wethouders Verwey en
van Stralen ter begroeting aanwezig waren.
De burgemeester herinnerde aan de groote
vrees, die de wereld nog to voor kort be
vangen had gehouden de vrees voor een
oorlog, die de 3 October-viering ook ernstig
in gevaar heeft gebracht en het wakkere
vereenigingsbestuur heel wat zorgen heeft
gegeven. Gelukkig is de angst thans ver
dwenen en kan men met gerust hart voort
gaan. Een sympathiek idee noemde de
burgemeester dat als motief voor den op
tocht gekozen was het Leidsche stadhuis.
Dat houdt de aandacht gespannen voor den
afbouw Deze vordert zoodanig, dat hij over
twee jaar de besturen daar hoopt te kun
nen ontvangen.
Nog richtte de burgemeester een speciaal
woord van dank tot den voorzitter der ver-
eeniging den heer v. d. Laan, voor diens
zulks In 1938 weer zou kunnen geschieden
op de oorspronkelijke plaats, helaas is dit
niet mogelijk gebleken en het is zelfs zeer
de vraag of dit het volgend jaar het geval
zal kunnen zijn.
Weliswaar zal dan de eigenlijke bouw
hopenlijk geheel voltooid zijn, doch het
moet in hooge mate onwaarschijnlijk wor
den geacht, dat od 3 October 1939 de in
richting van het gebouw in een zoodanig
vergevorderd stadium verkeert, dat het ge
heel gereed is om aan zijn bestemming te
beantwoorden. Wij hebben goede reden om
aan te nemen, dat dit tijdstip eerst in het
begin van 1940 tegemoet kan worden gezien
Laten wij ons op dezen feestdag evenwel
niet overgeven aan dergelijke sombere over.
peizingen en liever terugkeeren naar de
Gehoorzaal waar stipt om 7 uur de heer M.
Bolderdtik. de wakkere directeur van het
Leidsche Politiemuziekgezelschap. het sein
gaf tot de eerste feestklanken: ons mooie
volkslied „Wilhelmus van Nassouwe". Tel-
kenjare groeit de schare van hen, die den
3 Octoberdag in zijn geheel willen mee-
medewerking in verband met de hulde- mak®n1 zo? f^termorgen een
betooging te Amsterdam bii gelegenheid'^1"11 ta^Aik uubliek oor- en ooggetuige van
3 HfiOO mn7ilro la inlw/ltripr nrallrn rimert Koolr\
van het 40-.iarig jubileum onzer Koningin,
De heer v. d. Laan sprak een kort woord
van dank voor de prettige ontvangst. Mocht
de behuizing dan wat minder fraai zijn in
dit Hulp-Stadhuis, de verstandhouding tus.
schen vereeniging en stadsbestuur was er
nooit minder hartelijk om geweest.
Nadat burgemeester en gemeente-secre
taris zich bii den stoet hadden aangesloten,
vervolgde deze zijn weg naar het Van der
Werffpark, waar dè heer v. d. Laan aan
den voet van het standbeeld van Leiden's
beroemden burgervader een krans neer
legde. Werkmans Wilskracht had tevoren
plechtig het Wilhelmus doen hooren, het
geen met ontbloot hoofd werd aangehoord
Voor het Drie-Oetoberbestuur en den
burgemeester werd vervolgens gedefileerd,
waarna de stoet naar de Kaasmarkt terug
deze muzikale inleiding welke werd beslo
ten met het „Wien Neerlandsch Bloed".
Het is voor de vroege feestgangers nooit
moeilijk te besluiten, waarheen zij hun
schreden na beëindiging der reveille zullen
richten: de Breestraat kent op dat moment
slechts éénrichting-verkeer daar alles
trekt naar....
De klok van achten was nog: niet koud
of Leo J. Mens tikte met zijn dirigeerstok
op den katheder om stilte en aandacht en
even later klonk plechtig het „Wilt heden
nu treden" in de ooren van de sterk aan-
dankbaar gedenken uitging. Aldus samen
werkend hebben zangers en instrumenta
listen od waardige wijze een traditie voort
gezet, welke wij niet aarzelen een der
schoonste van den geheelen 3 Octoberdag
te noemen.
Het behoeft niet gezegd, dat onze bur
gemeester mr. van de Sande Bakhuyzen
zich ook onder de toehoorders bevond en
met groote bereidwilligheid gevolg %gaf aan
het tot hem namens het koor door het
oudste lid, den heer Smit gerichte verzoek
om een grooten krans met linten in de
stadskleuren te hechten aan het standbeeld
van zijn illusteren voorganger. De burge
meester vond daarbij gelegenheid het koor
te danken voor zijn schoonen zang en ver
bond daaraan den wensch. dat allen in
deze ure doordrongen zouden zijn van den
ernst dezer herdenkingsplechtigheid en in_
dachtig zouden zijn aan de groote beteeke-
nis van het Oranjehuis voor ons land en
volk. Nauwelijks was de burgemeester uit
gesproken of een nieuwe piasbui barstte
los, die gelukkig slechts van korten duur
was Ook de rector-magnificus prof dr. P.
C. Flu was hier aanwezig. Het uit acht
nummers bestaande programma werd be
sloten met het door allen meegezongen
Wilhelmus.
Leiden op 3 October is één stuk traditie
en de
vormt daarvan het geestelijke culminatie
punt. Dit jaar hadden zich ongeveer 2100
gegadigden aangemeld voor deze feestgave,
een aantal, dat nauwelijks de helft bedroeg
van dat der laatste jaren De oorzaak daar
van gaven wij reeds eerder aan: er werd
misbruik van vertrouwen gemaakt en een
Het Leidsch Rolitiemuziekgezelschap verzorgde als steeds de reveille.
door het bestuur der 3 October-vereeniging
verscherpte controle had reeds aanstonds
een teruggang met 50 tengevolge Deze
1 daling van het aantal gegadigden bracht
echter nog een tweede voordeel met zich
mede. Sedert onheuglijke tijden reikte de
N.V. Erven Wed. J. van Nelle aan hen, die
in aanmerking kwamen voor haring en
wittebrood, bovendien gratis pakjes koffie
en tabak uit. Dit jaar had de directie der
vennootschap aan het bestuur der 3 Octo-
oer-Vereeniging te kennen gegeven met
deze traditie te willen breken in verband
met de daaraan voor haar verbonden
hooge kosten. Toen nu dit bestuur kon
mede deelen, dat als gevolg van de sterke
daling van het aantal gegadigden, ook deze
uitgave tot de helft kon worden geredu
ceerd bleek de firma van Nelle weer bereid
haar zeer gewaardeerde, geurige bijdrage
te leveren!
De lezer verge van ons niet. dat wij over
dit onderdeel iets „nieuwe" vertellen. Zoo
als het gistermorgen in het Waaggebouw
toeging geschiedde het reeds vele jaren:
heeren met hooge hoeden en pandjesjassen
stopten honderden brooden in vijftigtallen
kussensloopen en de dames van de „haring,
commissie mikten glibberige haringlijven
in veel-te-kleine waschteiltjes met een han
digheid. welke een Katwijksche vischvrouw
jaloersch zou maken. De praeses-collegii
van het Leidsch Studenten Corps, de heer
F. E. Vlielander Hein bood namens het. be
stuur der 3 October Vereeniging den dames
een flacon eau de cologne aan ter verdrij
ving der minder aangename haringgeuren!
De voorzitter der 3 October Vereeniging,
de heer W. van der Laan bood den 77-
iarigen heer C. Th. Breebaart. die voor de
25ste maal aan deze uitdeeling zijn daad
werkelijke medewerking verleende onder
grooten bijval een mand fruit aan.
Dat dé burgemeester en de rector-magni
ficus. zoomede de garnizoenscommandant,
overste de Iongh, ook hier een kijkje kwa
men nemen, is evenzeer logisch als dat ook
hun een proefje van het zeebanket werd
aangeboden.
Een van de grootste moeilijkheden waar.
voor het bestuur der organiseerende ver
eeniging zich telkenjare geplaatst ziet. is
de vraag op welke wijze ook de jeugd actief
in de feestviering kan worden betrokken
Het heeft voor die moeilijkheid dit jaar een
bijzonder gelukkige oplossing gevonden door
het uitschrijven van een
Het feit dat zich hiervoor meer dan dui
zend scholieren van lagere. Ulo. en middel
bare scholen en leden van Leidsche sport-
vereenigingen aanmeldden, is het door
slaand bewijs, dat deze nieuwigheid een
inventie van den secretaris den heer J. G. A.
Janssen geweldig is ingeslagen. De
plaats van dezen sportieven massakamp
was de omgeving van de Petruskerk, waar
alle afdeelingen startten, terwill de finish
was gelegen in de Thorbeckestraat ter
hoogte van de Roodenburgerstraat.
De wedstrijdleiding berustte bii den heer
S. J. Koopmans in goede handen. De leef
tijd der deelnemers varieerde, wat den scho
lieren betreft, van circa 11 tot ruim 20 iaar.
verdeeld over drie groepen. Elke eroeo te-
stond voor de scholieren tot en met 15
iaar uit 20 dee'nemertjes en voor de
ouderen uit 10 personen, die elk respect,e-
vellik 60, 69. 120 en 200 meter moesten af
leggen. Het grappige van dezen wedstrijd
was, dat de jeugdige deelnemers allerminst
onvoorbereid aan den start verschenen.
Eiken middag na schooltijd kon men o.a.
langs het Nieuwe Kanaal de jeugd ijverig
