Tsjecho Slowakije
heeft moeten buigen
De regeering Hodza afgetreden
79sfe Jaargang
DONDERDAG 22 SEPTEMBER 1938
No. 2407?
Polen en Hongarije blijven eischen
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ctsTper regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Btad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bi) maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque» en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zljni
per 3 maanden f. 2 35
per week f.0.1®
Franco "^per post f. 2.35 per 3 maanden 4- portokosten,
(voor binnenland f. 0.80 per 3
GISTERMIDDAG om 5 uur is aan de Britsche en Fransche
gezanten te Praag het antwoord der regeering van
Tsjecho-Slowakije overhandigd.
Te 2 uur hadden deze gezanten nog weer een stap bij de regee
ring te Praag gedaan, de vierde sedert 24 uur.
Ceteka, het officieele persagentschap meldt nog:
Dit antwoord beteekent het begin der onderhandelingen over de
formeele procedure voor de concrete regeling der ontwerpen,
die de regeeringen van Frankrijk en Engeland hebben noodig
gevonden aan de Tsjecho-Slowaaksche regeering voorteleggen.
Het antwoord besluit echter met de verklaring, dat Tsjecho-Slo-
wakije vertrouwt, dat Frankrijk en Engeland het te hulp zullen
komen, wanneer het mocht worden aangevallen.
Om de publieke opinie te kalmeeren en het besluit van de regee
ring bekend te maken, is een radio-mededeeling gedaan, die
door luidsprekers in de straten van Praag verspreid werd.
De verklaring werd in een indrukwekkende stilte aangehoord.
Velen waren tot tranen toe bewogen en menigeen kon de zenuw
spanning niet verdragen,
In de radiomededeeling werd gezegd, dat het Tsjechische ant
woord was overhandigd, nadat de regeering had blootgestaan
aan een pressie, die haar voorbeeld in de geschiedenis niet kent
en den vorm aannam van een dictaat, zooals dat aan een over
wonnen volk wordt opgelegd.
„Wij hebben toegegeven," aldus vervolgde de verklaring, „om
grootere verliezen, ellende en bloedvergieten te voorkomen. Wij
offeren ons op om den vrede te redden, zooals Christus deed om
de menschheid te redden. Wij zullen niet trachten, de schuld
daarheen te wijzen, waar zij hoort, wij zullen dit aan het oordeel
van de geschiedenis overlaten. Wij staan alleen, doch wij,
Tsjechen zullen samenhouden. Een nieuw leven ligt thans
voor ons
De verklaring over den
Praagschen zender.
„Er bleef niet* anders over daar
wij alleen stonden".
Over de verklaring over den Praagschen
zender door minister PavTecka voorgele
zen, nog het volgende:
De groote crisis, die Europa sedert eeni-
ge Jaren doorleeft, heeft ln den laatsten
tijd rondom ons in Midden-Europa haar
hoogtepunt bereikt. Na 20 Jaren van rust,
orde en vrede wordt onze democratische
staat zeer zwaar getroffen. Tengevolge
van de dynamische politiek van een on
zer buurstaten, wordt het grondgebied
van onzen staat bedreigd.
Helaas blijkt deze politiek de zwaar
ste storm van de crisis van Europa,
een storm die van dien aard is, dat
ook onze vrienden ons rieden de rust
en den vrede door territoriale conces
sies en offers te koopen, omdat zij ons
niet konden te hulp komen. Onze
autoriteiten wenschten eventueelen
gebiedsafstand aan het oordeel van
een internationaal scheidsgerecht te
onderwerpen. Deze wensch van regee
ring en republiek werd niet verhoord
Frankrijk en Engeland hielden vast
aan de gemeenschappelijke démarches
die hun diplomatieke vertegenwoordi
gers hedennacht ondernomen hadden
Wij stonden aldus voor de keuze van
een oorlog, die niet alleen onzen staat
maar ook het wezen van de natie, het
voortbestaan, zoowel van de Tsjechen
als van de Slowaken, zou hebben be
dreigd.
De regeering is thans vastbesloten met
•J haar kracht en met vasten wil de rust
ln het land te bewaren en, wat ook moge
geschieden, de vrijheid en de zelfstandig
heid der natie onder de voorwaarden, die
aldus nieuw geschapen werden, te behou
den. De president der republiek kon te
zamen met de regeering, niet anders dan
de voorstellen en waarborgen der belde
groote mogendheden aannemen. Er bleef
niet anders over, daar wij alleen stonden.
De regeering, die den staat onder de nieu
we levensvoorwaarden leiden zal, zal ook
in naam van het volk de nationale verga
dering bijeenroepen, die ongetwijfeld het
besluit van de regeering onder den druk
van het noodlot genomen, zal goedkeu
ren. De regeering is er vast van overtuigd
dat zij met alle medewerking van het volk
den Tsjechoslowaakschen staat opnieuw
zal opbouwen en verder de erfenis van
het verleden zal behoeden en verder ont
wikkelen. Zij zal, te zamen met de natie,
de vrijheid en zelfstandigheid in het
nieuwe kader verdedigen, het kader, waar
van de weerstandskracht door de liefde
van allen, die tot de natie behooren, wordt
gesterkt.
Voor het verloop der verdere onderhan
delingen blijven wij steeds vastbesloten en
bereid voor de noodzaak van leven en
goed van onze republiek in te staan. Zoo
als het in het duizenden jaren oude Tsje
chische koraal heet: „Wij zijn in de
eeuwen niet ondergegaan en zullen ons
ook in de toekomst niet doen ondergaan".
Na de beraadslagingen der regeering
begaf zich om 5 uur nam. onze minister
van buitenlandsche zaken. dr. Krofta, naar
den Franschen en den Britschen gezant
en gaf in naam der regeering antwoord
op de gemeenschappelijke démarches, die
deze hedenmorgen bij den president der
Republiek hadden gedaan. Met dit ant
woord worden de onderhandelingen tot de
formeele oplossing Ingeleid, die onzerzijds
ten doel zullen hebben het Tsjechische
volk zijn levensbelangen en de mogelijkheid
tot vrije ontwikkeling te verzekeren die
het in het raam van de nieuwe interna
tionale regeling wordt gegarandeerd. Wij
leggen er den nadruk op, dat dit antwoord
van do regeering op de Bntsch-Fransche
voorstellen niets aan den tot nu toe be-
staanden rechtstoestand verandert en
slechts de inleiding is tot de diplomatieke
onderhandelingen
De verklaring eindigde met een oproep
tot kalmte.
Betoogingen te Praag.
Na deze radio-verklaring hebben ver
scheidene duizenden personen, onder wie
vele vrouwen, gedemonstreerd op het
hoofdplein en voor de buitenlandsche ge
zantschappen. Er werd geroepen „leve het
leger! Wij willen een militaire dictatuur!
Wij willen geen duim grond afstaan!"
Ook werd de kreet gehoord: „Weg met
Frankrijk en Engeland!"
Nu en dan werd het volkslied gezongen.
Om tien uur slaagde de menigte, die
zich rond het slot van den president be
vond, erin, den tuin binnen te dringen,
onafgebroken roepend: „Leve Sirovy, leve
het leger". Om kwart over tien verscheen
generaal Sirovy op het balkon van het
slot. en zich tot de menigte richtend zeide
hijIk dank u voor uw uiting van liefde
voor het leger en voor den president der
republiek. In de ernstige oogenblikken, die
de republiek doormaakt, dient de kalmte
bewaard te worden. Slechts de discipline
van het geheele volk kan ons helpen bij
het tot stand brengen van hetgeen wij
noodig hebben; gij kent niet de redenen,
die de regeering ertoe gebracht hebben,
de jongste beslissingen te nemen. Ik houd
evenveel van de republiek als gij. Ik ben
mij van mijn verantwoordelijkheid bewust.
Heb vertrouwen in mij. Een dictatuur zou
ons niet helpen. Wij kunnen het volk niet
tot zelfmoord brengen.
De menigte riep daarop: Wij willen
zelfs zelfmoord. Wij willen strijden.
De generaal spoorde daarop de menigte
nogmaals tot kalmte aan. Betoogingen van
dezen aard, zeide hij, komen slechts aan
Hitler ten goede.
Tot vannacht 1 uur is in de straten van
Praag tegen het „vredesplan" betoogd. De
tram- en autobusdiensten hadden het ver
keer gestaakt sinds des avonds 10 uur.
Voor de legaties van Engeland, Frankrijk
en Duitschland staat een zware politiebe
waking. Later in den nacht gingen de
meeste menschen echter naar huis en toen
de straten voldoende ledig waren, hervat
ten de openbare middelen van vervoer hun
dienst.
Ook tot notei O'.-eron" waar Runciman
ill eft gelogeerd, trachtte men door te Irin-
gen, doch ook hier stond een dubbel poli-
tiecordon opgesteld Men hoorde enkele
kreten tegen lord Runciman.
Vanochtend vroeg zijn de betoogingen
te Praag hervat.
Verwacht wordt, dat zij vandaag op
grooter schaal zullen plaats vinden dan
gisteren, aangezien de leiders tijd hebben
hun volgelingen te organiseeren
De menigte te Praag blijft ordelijk, doch
niet zoo goed gestemd als gisteravond.
HOEVEEL PROCENT(%)DUITSCHERS WONEN ER IN TSJECHOSLOWAKUE
10-30 /o
§50-50
fïïïïl 50-70
70-90
190-100
DE GEOGRAFISCHE
VERDEELING DER
DUITSCHE MINDERHEDEN
IN
TSJECHO SLOWAKIJEI
0 N G AR IJ E
BINNENLAND.
Oefeningen der Lichte Brigade begonnen
(3e Blad).
De begrooting van Economische Zaken.
(4e Blad).
De wegenaanleg in ons land. (4e Blad).
Ir. de Kok en Schmidt Crans per eigen
vliegtuig naar Indië vertrokken (Lucht
vaart, 4e Blad).
Bijdragen van gemeenten voor werkloozen-
steun. (Binnenland, 4e Blad).
Ir. A. Heldring, directeur van het Alg. Han
delsblad overleden. (Binnenl., 4e Blad).
Adres van antwoord der Eerste Kamer
aan H.M. de Koningin. (4e Blad).
BUITENLAND.
CHAMBERLAIN EN HITLER TE GODES-
BERG. (Ie Blad).
Nieuwe leden van den Volkenbondsraad
gekozen. (2e Blad).
De regeering van Barcelona wil alle vrijwil
ligers terugtrekken. (2e Blad).
Chineezen melden successen bij Hankau
(2e Blad).
ZEE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
DUirSCHERS
i 10- 30
§20-50%
HONGAREN
1 20-50
a 50-80
80-100%
DE OUIT5CHE EN HQNGAARSCHE
MINDERHEDEN IN
TSJECHOSLOWAKUE
[SL0WAAXSCH GEDEELTE)
KOSJCE [KASCHAU
UZHOROO (UNGVAR)
LI VI CE (LEVA)
LUCE NEC (LOCOS CZ)
NYVlTRA (NEUTRA
KREMMCA (fCREMWTZ)
BRATISLAVA
(PRESS BURG)
ROE ME NlE
De minderheden van Hongarije hebben
zoo goed als een aaneen gesloten strook en
vormen geen enclaves (z.g. eilanden) zooals
de Duitsche minderheden.
Tsjecho-Slowakije is een lang gerekt land
met een lengte van 950 K.M. en een gemid
delde breedte van 150 K.M.
Het land bestaat uit 4 landdeelen o.a.
Bohemen. Moravië met Tsjechisch Sllezië.
Slowakije en Roethenië.
Bohemen telt 7.107.000 inwoners.
Moravië en Silezië 3.565.000 inwoners.
Slowakije 3.330.000 inwoners.
Roethenië 725.000 'inwoners.
Od het kaartje waaron Bohemen en Mo
ravië voorkomen wonen 3.232 000 Duitschers
en 100.000 Polen.
In Slowakije wonen 700.000 Hongaren,
garen.
Procentsgewijs wonen er in het geheele
riik:
66 Tsjechen en Slowaken, 22 Duit
schers, 5 Hongaren, 2 Joden en 3 7 °/o
Roethenen.
74 °lo van het rijk is Roomsch-Katholiek:
8 °/o Protestanten en 2 °/o Israëlieten.
Totaal wonen er in Tsjecho-Slowakije
15.158.000 inwoners
Od dit kaartje overziet men de Hongaar-
sche minderheden welke eveneens zelfbe
schikkingsrecht eischen.
Sommige steden zijn na de stichting van
de republiek van naam veranderd, eenige
hiervan zijn aangeduid met hun oude
plaatsnaam.
Voor morgen wordt voor ons land
nog weinig verandering in de
weersgesteldheid verwacht, zoodat
gerekend wordt op droog, zacht
weer, met matigen Zuidelijken
wind.
In den nacht en in den morgen
zal plaatselijk waarschijnlijk nevel
optreden.
Vele fabrieken in de buurt van Praag
zijn gesloten en de arbeiders begeven zich
naar de stad. De politie is waakzaam, doch
er was tot nu toe nog geen reden tot in
grijpen.
De bladen doen uitkomen, dat de regee
ring door den druk der Westersche mo
gendheden werd gedwongen deze voor
waarden in te willigen om den vrede te
redden. Zij constateeren met een ontzag
lijke verbittering, maar een even diepe
waardigheid, dat het uur gekomen is,
waarop Frankrijk en Engeland hun jegens
Tsjecho-Slowakije aangegane verplichtin
gen niet konden nakomen. Toch heeft
Tsjecho-Slowakije steeds een rechtvaardige
politiek gevoerd, dikwijls juist onder in
vloed van genoemde mogendheden.
Zij geven aan, dat Tsjecho-Slowaküe
zich bukt voor een grooter kracht, maar
zich niet laat afslachten.
De regeering Hodza
afgetreden.
In een varmorgen uitgesproken radio-
redevoering, welke met luidsprekers op
straat werd verspreid, heeft de bur
gemeester van Praag, Zinkler. ver
klaard, dat het kabinet Hodza heden
morgen elf uur is afgetreden.
Er zal een nieuwe regeering gevormd
worden van nationale concentratie,
waaraan alle partijen zouden deelne
men, en waarin het leger vertegen
woordigd zou zijn.
Generaal Sirovy wordt genoemd als een
der militairen, die vermoedelijk tot de
nieuwe regeering zullen toetreden. De bur
gemeester van Praag, Zinkler, wordt ge
noemd als toekomstig premier. Hij staat
bekend als de rechterhand van president
Benesj.
President Benesj heeft de ontslagaan
vrage van het kabinet aanvaard.
Maatregelen te Praag.
De autoriteiten te Praag hebben de noo-
dige maatregelen genomen om de hoofd-
