Chamberlain heden terug naar
Londen
BESCHERM U
MET BONT
DyRoöf
Na een onderhoud van 2}A uur met Hitier
Toes land in Tsjecho Slowakije
blijft nog onoverzichtelijk
79 ste Jaargang
VRIJDAG 16 SEPTEMBER 1938
No. 24072
Volgende week een nieuwe ontmoeting
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Prinses en Prins niet bij
de opening der
Staten Generaal
De kinderverlamming
Tegenstrijdige berichten
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
DONKERSTEEG 1 - TEL. 706
LEID SC H
DAGBLAD
PRIJS. DER ADVERTENTIES:
3D «!ts.'jier xëgel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tariet. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets., porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque» en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden t.2.33
per week f.0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f» portokosten.
(voor binnenland f.0.80 per 3 nmtLt
DE Fuehrer en Rijkskanselier heeft op den Obersalzberg met den
Britschen minister-president een bespreking gehad, in het ver
loop waarvan men gelegenheid vond voor een omvattende en
openhartige gedachtenwisseling over den toestand.
De Britsche minister-president keert heden naar Engeland terug, om
met het Britsche kabinet te overleggen. Over enkele dagen wordt
een nieuwe bespreking gehouden.
Ziedaar het korte officieele communiqué.
Twee groote Britsche vlaggen wapper
den op het vliegveld van München bij de
aankomst van minister-president Cham
berlain. De talrijke menigte, welke rond
het vliegveld geschaard setond, bracht
den premier een ovatie.
Bij het verlaten van het vliegtuig werd
Chamberlain opgewacht door Henderson,
wien hij de hand drukte. De Britsche am
bassadeur stelde Chamberlain voor aan
von Rlbbentrop en de leden van zijn ge
volg. Henderson stelde ook Strang en
Wilson voor aan von Rlbbentrop en de
Duitsche autoriteiten.
Het applaus van de menigte nam nog
toe, toen Chamberlain in een schitterende
automobiel stapte, welke werd bestuurd
door een S-S.-man in parade-unilorm.
De automobiel reed direct naar het
hoofdstation, waar een extra-trein sedert
verscheidene uren onder stoom stond.
Chamberlain en zijn gevolg begaven zich
met dezen trein naar Berchtesgaden.
Even na vier kwam de trein daar aan.
Chamberlain werd verwelkomd door den
chef der kanselarij, dr. Meisner en den
chef-adjudant der weermacht bij den
Fuehrer.
Ook de bevolking bereidde den Brit
schen staatsman een hartelijke ontvangst.
Na een kort verblijf in het Grand Hotel
vergezelden de Duitsche heeren den gast
naar den Obersalzberg.
Bij hun begroeting schudden Chamber
lain en Hitier elkaar hartelijk de hand.
Chamberlain was met de rest van het ge
zelschap In vier auto's aangekomen.
Na de thee hebben Hitler en Chamber
lain zich teruggetrokken. De eenige aan
wezige bij het onderhoud tusschen de
beide staatslieden was de Duitsche tolk
Schmidt, die den Fuehrer bij deze gele
genheden terzijde staat. Ondertusschen
voerden Henderson, Wilson en von Rib-
bentrop in een aangrenzende zaal bespre
kingen.
Toen te kwart voor zes de bespreking
nog niet was geëindigd, keerde Strang al
leen naar het Grand Hotel te Berchtes
gaden terug.
Chamberlain kwam in een stroomenden
regen en dichten mist te Berchtesgaden
aan, en gisteravond, terwijl hij dineerde
met Hitier, bleef de regen met een depri-
meerende hardnekkigheid vallen.
Te 20.20 uur keerde Chamberlain in het
Grand Hotel terug, vergezeld door Hen
derson. Wilson. Meissner en den chef van
het protocol. Von Ribbentrop bleef op den
Obersalzberg. Chamberlain werd door het
Duitsche publiek met een „heil" begroet.
Na een kort verblijf in de hal begaf hij
zich naar zijn vertrekken, waar hij on
middellijk een telefoongesprek met Lon
den aanvroeg.
Chamberlain toonde zich zeer getroffen
door de ontvangst die hem van de zijde
van het Duitsche volk was bereid.
Naar volgens een verklaring van semi-
officieele zijde vernomen wordt, zijn
dc besprekingen tusschen den Brit
schen premier en den Duitschein Fueh
rer en rijkskanselier in een alleszins
vriendschappelijken geest gevoerd. Het
onderhoud heeft 2'/s uur geduurd.
Te Berchtesgaden overheerscht de in
druk, dat het eerste contact tusschen
de beide staatslieden blijkbaar goed
verloopen is, zoodat men de volgende
ontmoeting met vertrouwen en hoop
tegemoet ziet.
Reuter meldt nog:
Chamberlain zag er bij zijn terugkeer
naar zijn hotel uiterst vermoeid uit, en
toen hij de menigte, die zich bij het hotel
had verzameld, groette, scheen hij diep in
gedachten verzonken. Hij trok zich direct
in zijn appartementen terug.
Na zijn onderhoud met Hitier ver
klaarde Chamberlain aan den in
Berchtesgaden vertoevenden diploma-
tieken correspondent van de „Daily
Mail" o.a.: „Het was een zeer vriend
schappelijk gesprek. Ik keer naar Lon
den terug om mijn ambtgenooten rap
port uit te brengen. Ik hoop naar
Duitschland terug te kceren om den
heer Hitler in de naaste toekomst nog
eens te ontmoeten. Dat zal over enkele
Naar wij vernemen, zullen |jj
fË Prinses Juliana en Prins
Bernhard dit jaar de Kon in- s
gin niet vergezellen bij de
opening van de gewone zit-
ting der Staten-Generaal op E
s Dinsdag 20 September. 1
9,
lllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllirr
Scholen vermoedelijk in
den loop der volgende
week heropend.
De burgemeester deelt ons
mede, dat het niet onwaar
schijnlijk wordt geacht, dat
de scholen, welke wegens het
voorkomen van kinderver
lamming gesloten zijn, fn den
loop van de volgende week
kunnen worden heropend.
Om die reden heeft hij den
termijn van sluiting niet we
derom met een volle week
verlengd, doch besloten, dat
die scholen slechts tot nader
te bepalen datum gesloten
zullen zijn.
De directeur van den Gem.
Geneeskundigen Dienst be
richt ons, dat zich hier ter
stede geen nieuwe gevallen
hebben voorgedaan.
dagen, wellicht over een week het ge
val zijn".
Het vertrek van Chamberlain.
De Britsche minister-president is he
denmorgen met den rijksminister van
buitenlandsche zaken von Ribbentrop
en zijn gevolg per auto uit Berchtes
gaden vertrokken.
Het regende weer.
In opdracht van den Fuehrer was de
chef van de kanselarij van den president,
staatsminister dr. Meissner, bij het ver
trek aanwezig.
Met den rijksminister van buitenland
sche zaken hebben de Britsche ambassa
deur te Berlijn, sir Neville Henderson,
staatssecretaris baron von Weiszaecker en
de chef van het protocol, baron von
Doernberg, den Britschen premier verge
zeld naar München.
Over de situatie in het Sudeten-Iand
blijft vooralsnog de grootste onduidelijk
heid heerschen. Eenerzijds wordt van Duit
sche zijde volgehouden, dat de Tsjechen de
Sudeten scherp vervolgen, anderzijds ver
zekert Praag, dat er vrijwel rust heerscht.
D.N.B. meldt: In h«st Sudeten-Duitsche
gebied is een algemeene staking afgekon
digd.
In Reichenberg hebben alle fabrieken
haar poorten gesloten en de arbeiders de
bedrijven verlaten. Zelfs de bladen ver
schijnen er niet meer. De avondeditie van
de Reichenberger Zeitung kon niet meer
uitgegeven worden, aangezien het geheele
pertoneel in staking is gegaan. Hoe lang
c!e stakingen zullen duren, is nog niet be
kend.
Praag ontkent dit. Er kan hoogstens
sprake zijn van een onlbeteeikenend neer
leggen van het werk in enkele werk
plaatsen.
D.N.B. mekit uit Eger, dat daar alle
roode elementen zijn bewapend, die een
terreur uitoefenen op de Duitsche bevol
king. Pantserwagens reden door de straten
en doorzeefden de partij-gebouwen met
kogels- Praag verzekert dat het rustig is.
In een officieel communiqué wordt ge
zegd. dat in den afgeloopen nacht slechts
één gendarme om het leven is gekomen.
Overal heeft de veiligheidsdienst de orde
hersteld en zijn de aanstichters der on
lusten over de grens gevlucht. Het incident,
waarbij een gendarme om het leven kwam,
heeft zich voorgedaan te Hora Svateho
Sebastiana in het district Komotau.
Vluchtelingen.
Steeds meer Sudeten-Duitschers vluch
ten over de rijksgrens en komen naar de
vluchtelingenkampen, welke langs de
Tsjechische grens zijn ontstaan.
Gisteravond laat waren reeds ruim 9.000
vluchtelingen geteld, die „door de Tsjechi
sche terreur van huis en hof verdreven
waren". Dagenlang hadden zij in de bos-
schen rondgezworven, en aan ontberingen
en achtervolging blootgestaan.
D.N.B- meldt: Velen van hen zijn jonge
kerels, die in de laatste twee dagen bevelen
om op zeer korten termijn op te komen
hadden ontvangen, om tegen hun eigen
volksgenooten in het geweer gebracht te
worden.
Dikwerf zijn zij door Tsjechische solda
ten en gendarmen van hun werk gehaaid
en in hun werkkleedlng door sterk geës
corteerde militaire vrachtauto's naar de
kazernes gebracht.
Zij, die daartoe nog eenigszins in staat
waren hebben zich door de vlucht, vaak
temidden van een regen van kogels, weten
te redden.
Tot de tweede groep vluchtelingen be-
hoore nop de eerste plaats de ambtenaren
der Sudeten-Duitsche partij, tegen wie
reeds een arrestatiebevel was uitgevaar
digd.
Praag houdt vol. dat slechts in enkele
auto's der Britsche staatslieden werden
voorafgegaan door verscheidene auto's der
districten een zeer beperkt aantal reser
visten voor speciale diensten is opgeroepen
en meldt verder:
In den nacht van Maandag op Dinsdag
zijn te Praag tien extratreinen met Tsjechi
sche en Duitsche vluchtelingen afkomstig
uit de Sudeten-Duitsche gebieden te Praag
aangekomen.
Op het Masarykstation zijn 400 Duitsche
en Tsjechische democraten gearriveerd. De
pachter van het stationsbuffet heeft soep
beschikbaar gesteld en melk voor de kin
deren.
Bovendien is een speciale trein uit
Wamsdorf aangekomen, waar eveneens de
staat van beleg is afgekondigd.
De trein bestond uit veertien wagens,
waarin 800 personen zaten, bijna alle
vluchtelingen droegen insignes met de
Tsjecho-Slowaaksche nationale kleuren,
insignes der Sokols en van de socialistische
partij. Over het algemeen zijn het vrouwen,
kinderen en grijsaards, die al wat zij be
zitten, hebben meegenomen. Zij worden
door maatschappelijke instellingen onder
gebracht.
D. N. B. maakt tenslotte gewag van het
over de grens komen van Tsjechische sol
daten.
Zij verklaarden, dat men hen gedwon
gen had met de Tsjechische soldaten
communistische liederen te zingen, het
geen met hun christelijk en nationaal ge
voel niet vereenigbaar is.
In Saksen zijn. naar het Duitsche
Nieuwsbureau meldt. 51 Tsjecho-Slowaak
sche soldaten, van Slowaaksche nationali
teit, in gesloten colonne over de grens
gekomen en hebben zich bij de Duitsche
autoriteiten aangemeld, daar zij niet op
Sudeten-Duitschers wilden schieten.
Overzichtelijk is de situatie dus geens
zins.
Ren op de banken?
Het D. N. B. meldt uit Berlijn:
Volgens berichten uit Midden-Bohemen
is onder de bevolking een kooppaniek ont
staan, ten gevolge van den algemeenen
toestand en in het bijzonder ten gevolge
van de talrijke militaire maatregelen. De
Tsjechische bevolking tracht vet, meel,
geconverseerde levensmiddelen en dage-
lijksche artikelen in te slaan, zoodat in
veel winkels de voorraden uitverkocht zijn.
De prijzen moeten in de laatste dagen
bijna verdubbeld zijn.
De banken kunnen het opgevraagde geld
niet aan de spaarders uitbetalen. Zij krij
gen slechts tweeduizend kronen per hoofd.
Het D. N. B. meldt uit Praag: De run op
de Praagsche banken heeft ongedachte
afmetingen aangenomen. In het gebouw
van de Nationale Bank had gisteren een
vergadering plaats van alle directeuren
van de groote banken in Praag, die gevaar
loopen illiquide te worden, doordat de
Nationale Bank weigert staatspapieren in
herdisoonto te nemen. Het resultaat der
beraadslaging is niet bekend gemaakt.
Welingelichte kringen deelen mee, dat een
algemeen moratorium te verwachten is.
Bevelen tot arrestaties?
Het Tsjechische blad „A-Zet" meldt, dat
tegen Konrad Henlein en de geheele leiding
der Sudeten-Duitsche partij bevelen tot
arrestatie zouden zijn uitgevaardigd.
Van officieele zijde wordt dit bericht ech
ter niet bevestigd.
Het bestuur der Sudeten-Duitsche partij
heeft allen partij-functionnarissen en aller
leden van den veiligheidsdienst order ge
geven, zich onder alle omstandigheden en
met alle middelen aan arrestatie te ont
trekken.
Uitbreiding staat van beleg.
De staat van beleg is nog uitgebreid over
een paar districten.
Parlementszitting gesloten.
In een boodschap van den president der
republiek wordt de zitting van het parle
ment gesloten verklaard. Men verwacht, dat
het parlement weder bijeengeroepen zal
worden, zoodra de toestand zich verder ont
wikkeld heeft.
De Hongaarsche minderheid.
De voorzitter van de Hongaarsche liga
voor herziening der vredesverdragen heeft
een manifest gepubliceerd, waarin hij voor
de Hongaarsche minderheid in Tsjecho-Slo-
wakije zelfbeschikkingsrecht opeischt.
Hij wil een „onmiddellijke volksstemming
onder onpartijdig toezicht."
Hij zegt in het manifest, „de onderdrukte
Hongaren hebben niet den steun van een
groot rijk. maar hun vrijheidsverlangens en
hun rechten zijn niet minder gewettigd dan
die van andere nationaliteiten."
Het bestuur van de liga heeft besloten in
dezen zin een telegram te zenden tot Dala-
dier. Chamberlain, Hitler. Mussolini en
Skladkowski. De Hongaarsche pers betoogt,
dat de historische rechten van Hongarije
op de minderheid in Tsjecho-Slowakije veel
meer gegrond zijn dan de Duitsche rechten
op de Sudeten, omdat het Sudeten-Duitsche
gebied een domein van de Oostenrijksche
kroon vormde, terwijl het door Hongaren
bewoonde gebied altijd deel heeft uitge
maakt van het Hongaarsche koninkrijk.
BINNENLAND.
Rede van dr. Colijn op den Rotterdam -
schen havendag:. '3e Blad).
De nieuwe transfer- en clearing:-overeen
komst met Duitschland. (4e Blad).
Agrarische dag op de Jaarbeurs. (Binnen
land, 3e Blad).
John Cobb brengt absolute snelheidsrecord
op 563Vi K.M. per uur. (Sport, 4e
Blad).
BUITENLAND.
Met Chamberlain gaat Runciman ook naar
Londen. (Ie Blad).
Daladier ook bij de volgende besprekin
gen? (Ie Blad).
Bloedige gevechten fn Palestina. (Buiten
land, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
In onze omgeving: zal het
weer aanvankelijk nog be-
heerscht blijven door het
continentale gebied van hoo-
gen luchtdruk, doch na niet
te langen tijd zal de bewol
king gaan toenemen en de
temperatuur bij voortdurend
krimpenden wind wat zach
ter worden.
7365 (Tngxz. Med.)
Tegen twaalf uur kwam het gezelschap
te München aan, vanwaar het na een kort
oponthoud voor het noenmaal zal ver
trekken.
Chamberlain en zijn gevolg zullen per
extravliegtuig van de British Airways naar
Londen terugkeeren.
Bij gunstig vliegweer kan de Britsche
premier vanmiddag tusschen vier en vijf
uur te Londen terug zijn.
Staatsminister Meissner bracht den
Britschen premier de groeten over van den
Fuehrer en gaf. namens den Fuehrer, uit
drukking aan diens beste wenschen voor
een goede thuisreis.
Volgens Reuter nam Chamberlain met
Horace Wilson plaats in een der auto's,
Strang zat in een anderen wagen. De
SB. en werden ook door eenige auto's
van de SS. gevolgd.
Bovendien hadden twintig man der S.S.
de wacht betrokken bij het hotel, waar
zij Chamberlain bij diens vertrek het na-
tionaal-socialistische saluut brachten.
Chamberlain nam zijn hoed af. Hij glim
lachte en het leek wel. dat hij een goede
nachtrust had genoten.
Natuurlijk wekte het spoedige vertrek
van Chamberlain algemeene verbazing,
daar immers gerekend was op een lang
durige bespreking, zoodat aanvankelijk zich
eenig pessimisme baan brak, doch later
herleefde de hoop. daar de besprekingen
toch slechts onderbroken zijn.
Dc „News Cronicle" schrijft: Het bericht
dat de premier, na een betrekkelijk kort
gesprek met Hitier. naar Engeland terug
vliegt om het kabinet te raadplegen, zal
sterke verbazing verwekken, aangezien het
in zoo korten tijd niet mogelijk geweest
kan zijn, dat belde mannen, van wie zoo-
