r
LOEB
BUITENLAND
I
LAATSTE BERICHTEN
DE HERFST
NADERT
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Dinsdag 13 September 1938
VIS5CHERIJ-BERICHTEN
GEBR. VAN ULDEN
Vulcanahaard
Haardkachel
OFFICIEEL! KENNISGEVING
BIEDT U DIT ALLES TEGEN
ZULKE LAGE PRIJZEN
noen,
of
Tel. 722 - Breestraat 161
Binnenland De kinderverlamming.
de tweede maal zou dulden. Ik heb
daaruit bij wijze van voorzorgsmaat
regel de noodige consequenties getrok
ken. Op 28 Mei heb ik tot zeer ernstige
maatregelen besloten:
I. De aangekondigde versterkingen van
leger en luchtmacht werden op mijn bevel
onverwijld buitengemeen uitgebreid en
oogenblikkelijk ten uitvoer gelegd;
2 Ik heb het bevel gegeven tot de on
middellijke uitbreiding van onze vesting
werken in het Westen:
3. Ik kan u de verzekering geven, dat
daar sedert den 28en Mei de meest gigan
tische vestingwerken van alle tijden op
gebouwd worden. (Stormachtige bijval!.
Daar is een der grootste prestaties vol
bracht. Aan de vestingwerken in het Wes
ten. waarmede men sedert twee jaar bezig
is, werken thans 278.000 arbeiders, verder
84.000 gespecialiseerde arbeiders en 100.000
man van den arbeidsdienst, talrijke batal
jons pioniers en infanteriedivisies. Afgezien
van het materiaal, dat door andere trans
portmiddelen aangevoerd wordt, brengen
alleen de Duitsche spoorwegen dagelijks
8CÖ0 wagonladingen aan. Het totale grint-
verbruik bedraagt dagelijks ruim 100.000
ton. De vestingwerken aan de Westelijke
grens zullen vóór het invallen van den
winter geheel voltooid zijn. (Krachtige
toejuichingen).
Na hun voltooiing zullen de werken
meer dan 17.000 pantser- en betonwerken
omvatten. Achter dit front van staal en
beton, dat gedeeltelijk in drie. en vaak in
vier linies tot 50 K.M. breed is, staat het
gewapende Duitsche volk. Ik heb deze in
spanning, de geweldigste Van alle tijden,
op mij genomen om den vrede van nut
te zijn. Onder geen omstandigheden zal ik
echter bereid zijn werkloos te blijven toe
zien bij een verdere onderdrukking der
Duitsche volksgenooten in Tsjecho Slowa
kije.
Duitschers eischen zelfbeschik
kingsrecht.
De heer Benesj beoefent de taktiek.
Hij praat en wil onderhandelingen or-
ganiseeren naar Geneefsch voorbeeld
de kwesties der procedure ophelderen
en kleine geschenken geven om te kal-
meeren. Zoo gaat het op den duur niet
Het gaat hier niet om frasen, maar om
recht en wel om geschonden recht.
Wat de Duitschers eischen is het zelf
beschikkingsrecht dat ieder ander volk
bezit.
De heer Benesj behoeft dezen Sudeten-
Duitschers geen geschenken te geven. Zij
hebben het recht op een eigen leven als
ieder ander volk. Ik heb niet den eisch
gesteld, dat Duitschland 3". millioen Fran-
schen of Engelschen mag onderdrukken,
maar den eisch. dat een einde komt aan de
onderdrukking der 3!/i millioen Duitschers
in Tsjecho Slowakije, en daarvoor het zelf
beschikkingsrecht in de plaats treedt. Hei
zou ons leed doen, als daardoor onze be
trekkingen tot andere Europeesche staten
slechter zouden worden, maar niet wij zou
den daarvoor verantwoordelijk zijn.
Het is zaak der Tsjecho-Slowaaksche
regeering, zich te verstaan met de gevol
machtigde vertegenwoordigers der Sude-
ten-Duitschers en tot een overeenkomst te
komen. Mijn zaak en die van ons allen is
het echter, ervoor te zorgen, dat hier niet
uit recht onrecht wordt, want het betreft
Duitsche volksgenooten.
Wij zouden niet waardig zijn Duitschers
te zijn. als wij niet bereid waren, deze hou
ding aan te nemen en de gevolgen daar
van onder alle omstandigheden te dragen
(Luid applaus).
De Fuehrer herinnerde tenslotte er aan,
dat hij, toen hij in het voorjaar in Rome
was, begrepen heeft, hoezeer de geschie
denis der menschheid in te kleine afme
tingen werd gezien. Reeds ruim vijfhon
derd jaar voor de ontdekking van de nieu
we wereld heeft een geweldig Germaansch-
Duitsch rijk bstaan. Men moet de geschie
denis van een hooger gezichtspunt uit be
schouwen. Het nieuwe Italiaansch-Rb-
meinsche rijk en het nieuwe Germaansch-
Duitsche rijk zijn in werkelijkheid zeer
oude instellingen. Men behoeft ze 'niet lief
te hebben, doch geen macht ter wereld zal
ze kunnen scheiden.
Hitier tot de troepen.
Voor zijn rede heeft Hitier in gezelschap
van de legerleiders de te Neurenberg aan
wezige militaire troepen geschouwd. Goe-
ring. die wegens ziekte niet aanwezig kon
zijn, was vervangen door generaal Milch.
In een toespraak herinnerde Hitler in de
eerste plaats aan den Anschluss, de ver
wezenlijking van een duizendjarigen droom.
soldaten, zoo zelde hij, hebt dezen
drcom verwezenlijkt door Oostenrijk bin
nen te trekken.
Hitier bracht daarna hulde aan de na-
tlonaal-sociallstische partij, die. in minder
dsn twintig jaren er in siaagde. de een
heid van Duitschland te verwezenlijken.
Het leger en de partij zijn de waarborgen
voor de binnenlandsche gemeenschap en
beschermen deze ook tegen het buitenland.
„Het zijn geen onderhandelingen of
conferenties geweest, die ons het recht
hebben gegeven, alle Duitschers te hcr-
ecnigen. Wij moesten dat recht nemen.
Daarom zijt gij er, mijn soldaten".
Het nationaal-socialisme, zoo ging Hit-
Ier voort, voedt het Duitsche volk op voor
de nationale gemeenschap in het binnen
land en het leger voedt het op voor de
verdediging van deze nationale gemeen
schap in het buitenland. Het Duitsche volk
heeft vertrouwen in u, om deze'taak op te
lossen en het weet. dat het vertrouwen in
u kan hebben Want ik weet, dat gij de
beste wapenen hebt, die thans bestaan, dat
gij de beste formaties hebt en ook het
beste karakter.
Ik heb de laatste maanden nog gelegen
heid gehad dat op de manoeuvreterreinen
en op de schietterreinen te zien en ik weet
dat de Duitsche natie zich op u kan ver
laten. Wij dienen niet om de loonen. om
de belooningen op deze wereld. Wij dienen
voor ons volk en voor Duitschland.
Duitschland Sieg Heil.
Men zie voor Stadsnieuws
pag;. 2 van het Tweede Blad.
VERWACHTE SCHEPEN VOOR DE
WOENSDAGMARKT.
(Van onzen correspondent.)
Erin. IJtn. 12, vang6t 131 m. haring; 70
kantjes steurharing.
Gerberdina Johanna, IJm. 38. vangst 100Q k.
haring; 16 k. steurharing.
Caroline. IJm. 26, vangst 750 m. diversen,
benevens 160 stuks stijve kabeljauw.
Catharina Duyvis, IJm. 60, vangst 25 m. i
schelvisch; 40 m. braadschelvlsch; 75 m. gul; i
100 m. platvisch; 100 m. wijting; 170 m makreel I
totaal 510 manden.
Poolzee. IJm. 177. vangst 25 m. gr. schol; 60
m. kl. schol; 10 m. schelvisch; 15 m. braad-
schelvisch: 60 m. gul; 5 m. hake; 25 m. wijting;
150 m. makreel, totaal 350 m., benevens 300 st.
stijve kabeljauw.
Walrus. IJm. 24. vangst 1Ö00 m. haring.
Betje. RO. 16. 15 m. gr. schol en tarbot; 20
m. schelvisch; 8 m. hake; 70 m. gul; 150 m.
kl. schol; 10 m. wijting; 12 m. rog en vleet,
totaal 285 manden.
i
Ziek? Keen.
Dronken? Keen.
Onafhankelijk geveerde voorwielen?
Keen.
Welnu, dat is wat er aan scheelt.
alleen ara
I l&ehepjf, STijit
I y HYORaUL •e siaai
U f r«/NEr. r°orru/c
r. (VeI.
IMPORTEURS
OOSTER GARAGE
HOOGE RIJNDIJK 90 - TEL. 2610
723*5 (Ingez. Med.)
Praag verklaart een
plebisciet voor
onaanvaardbaar.
Masaryk, de Tsjecho-Slowaaksche gezant
te Londen, heeft gisteren een bezoek ge
bracht aan het Foreign Office. Na zich
met Vansittart te hebben onderhouden,
heeft hij verder Corbin, den Franschen
ambassadeur en Kagan, den Russischen
zaakgelastigde, een bezoek gebracht.
Naar Reuter meldt, was het bezoek van
Masaryk ingegeven door den wensch, op
dit critieke oogenblik de positie van de
Tsjecho-Slowaaksche regeering duidelijk te
doen kennen.
In sommige klingen werd aan Hitier het
voornemen toegeschreven, een plebisciet
voor te stellen, ter oplossing van het Su-
deten-Duitsche probleem. Masaryk zou drie
redenen gegeven hebben, waarom dit on
aanvaardbaar is voor de Tsecho-Slowaak-
sche regeering.
1. De Tsjecho-Slowaaksche constitutie
voorziet niet in een plebisciet.
2. De regeering, welke een dergelijke
maatregel zou uitvoeren, zou ongetwijfeld
moeten aftreden als gevolg van de oppo
sitie van de geheele natie.
3. De verspreiding der Duitschers over
Tsjecho-Slowakije zou het onmogelijk ma
ken de gebieden af te grenzen, waarbin
nen een dergelijk plebisciet zou moeten
worden gehouden. Er is geen demarcatie
lijn tusschen Sudetenland en de Tsjechi
sche gebieden.
De moeilijkheid de Duitsche gebieden af
te grenzen wordt eveneens opgegeven als
reden, waarom afstand van Sudeten-
Duitsch gebied onmogelijk is zonder dat
aanzienlijke Tsjechische of Duitsche min
derheden blijven bestaan.
Masaryk zou voorts nog eens verze
kerd hebben, dat de jongste Tsjecho-
Slowaaksche concessies het uiterste
punt vormen, waartoe de regeering te
Praag bereid is te gaan. Zij is onder
pressie reeds verder gegaan, dan vroe
ger kon worden verwacht.
(Men zie voor de ontvangst van deze rede
pag. 3 van het Derde Blad.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Het gevaar in Europa
verschoven.
Zou er ooit zooveel belangstelling over de
gansche wereld hebben bestaan voor een
radiouitzending als gisteravond voor die
der Duitsche zenders over Hitler's rede te
Neurenberg?
Wij gelooven het niet!
Hitler heeft gesproken En de wereld is
nog niet veel verder gekomen Het acute
vraagstuk van Tsjecho-Slowakije blijft
acuut, De Fuehrer heeft duidelijk uitge
sproken. dat de verdrukking der Sudeten-
Duitschers een einde moet nemen en zoo
Praag daarvoor niet zorgt binnen afzien-
baren tijd, Duitschland achter zijn landge-
nooten zal staan. Op zichzelf niets nieuws,
dat was reeds lang bekend. Men had even
wel zoo gaarne willen vernemen, hoe Hitier
zich dat voorsteldeDoch daarover is
het stilzwijgen niet verbroken. Men kan
slechts gissen.
Eén tip. bevat de rede echter: de Fuehrer
gebruikte het woord .zelfbeschikkings
recht" en hoewel daarvan geen directe
eisch werd gemaakt, moet in dat woord
toch een belangrijke aanwijzing worden
gezien Zelfbeschikkingsrecht stuurt als
vanzelf in de richting van een „plebis
ciet"
De kwestie: oorlog of vrede is dienten
gevolge door Hitler's' rede nog niet nader
tot een oplossing gebracht.
Hitler mag in zijn rede die
natuurlijk van echte demagogische
zinswendingen niet gespeend was nog
zoo fel zich gekeerd hebben tegen de pressie
van de democratische landen, die hij uit
den aard der zaak scherp afwees, hij is
toch in wezen daarvoor teruggeweken,
want zijn uitlatingen wijzen niet op een
directen oorlog, die, zooals algemeen be
kend is. het onafwendbaar gevolg zou zijn
van een gewapend optreden in Tsjecho-
Slowakije. Trots het feit, dat Duitschland
momenteel bijkans half gemobiliseerd
mag heeten. schijnt van wapengeweld in
het geval der Sudeten geen sprake. Dat is
als winst te besdhouwen.
Doch daarnaast staat een ander gevaar:
liet gevaar der stille penetratie. En het
lijkt ons. dat Hitier daarop doelt. Dit ge
vaar mag vooral niet geringer worden aan
geslagen. want dit kan. zoo de zenuwen der
tegenspelers het houden en daar ook dus
hetzelfde standpunt blijft bewaard, straks
nog op een oorlog uitloópen.
Hitier stelde den eisch van een plebis
ciet" niet, maar gaf hij den Sudeten niet
een wenk. om in die richting te gaan wer
ken? Men weet zoo langzamerhand, wat
het zeggen wil, als het propaganda-bedrijf
der Nazis in actie wordt gebrachtTot
zelfs in het buitenland toe dringt dan deze
actie door.
Praag schijnt bewust te zijn geweest
van de mogelijkheid van dit gevaar en
heeft reeds gistermiddag bij voorbaat te
Londen doen weten, dat het onder geen
voorwaarden een plebisciet zou aanvaar
den. Zal op langen termijn in Frankrijk
en Engeland de publieke opinie echter niet
verzwakken? Men denke aan het opzien
barende artikel van de „Times"
Dat lijkt ons de speculatie van den
Fuehrer! Hij hoopt, dat de tijd voor hem
zal werken.
Momenteel ontloopt hU dus de beslis
sing. Hij verlegt deze naar later! Blijven
Praag's bondgenooten trouw aan het stand
punt van thans, dan kan hij immers altijd
nog zich accoord verklaren met hetgeen
de verdere onderhandelingen tusschen
Benesj en de Sudeten-leiders opleveren.
Die besprekingen worden toch voortgezet
en trots alle verzekeringen, dat het laatste
woord gesproken is, kan men veilig aan
nemen, dat in détails nog wel gewijzigd
zal kunnen wordenPraag's concessies zijn
o.i. nog niet geheel teneinde.
Dit staat in ieder geval vast: Europa
blijft vooreerst ln bijkans ondragelijke
spanning. Zeer, zeer veel zal worden ge
vergd van de zenuwen der leiders en van
de volken. Stalen zenuwen zullen noodig
zij, ook gelet op den toon, waarop van
Duitsche zijde net buitenland wordt be-
critiseerd. Stel eens voor, dat de buitenl.
pers zich op dezelfde wijze tegen Duitsch
land keerdeprotesten zouden niet ach
terwege blijven.
Bovendien moet men zich met ongerust
heid afvragen, welk een invloed Hitler's
steun-verzekering in het Sudeten-land zal
hebben. Zal het daar niet komen tot felle
oplaaiing der hartstochten, met alle ge
volgen, daaraan verbonden? Laat ons
hopen, dat beide partijen in Praag hun
aanhang in bedwang zullen kunnen hou
den.
Nogmaals: het gevaar voor ons wereld
deel is nog niet afgewend, hoogstens ver
schoven tot later.
Zoowel te Parijs als te Londen verga
deren de ministers geregeld om geheel oo
de hoogte te blijven. Ook diverse hoog'e
militairen zijn door Daladier geraadpleegd.
De Volkenbond bijeen.
De Valera voorzitter.
De Volkenbond heeft met 39 van de 47
stemmen voor de huidige zitting de Valera
den Ierschen premier, tot voorz. gekozen.
De aSsemiblee heeft als ondervoorzitters
gekozen de eerste gedelegeerden van Enge- I
land met 42 van de 43 geldige stemmen, van
Frankrijk met 41 stemmen, van Zwitserland
met 40 stemmen, van Zweden met 39 stem
men, van Siam met 38 stemmen, van Polen
met 38 stemmen, van Turkije met 36 stem
men en van sovjet-Rusland met 36 stemmen
DUITSCHLAND.
Congres te Neurenberg gesloten.
Hess. de plaatsvervanger van Hitier.
heeft het congres te Neurenberg met een
toespraak besloten.
Ilenlein is per auto van Neurenberg naar
Tsjecho-Slowakije vertrokken. Hitier heeft
na het verlaten van de congreszaal een
bezoek gebracht aan maarschalk Goering.
De gezondheidstoestand van den maar
schalk die gisteravond per trein naar Ber
lijn is vertrokken, zou tot eenlge ongerust
heid aanleiding geven.
Van officieuze Duitsche zijde wordt
medegedeeld, dat de ziekte van Goering
wordt toegeschreven aan een te grootè
krachtsinspanning, vooral aan het feit, dat
hij Zondag bij het voorbijtrekken van for
maties langen tijd heeft moeten staan.
De artsen hadden direct voorgeschreven,
dat Goering een voetbad moest nemen,
doch dit heeft niet het gewenschte resul
taat opgeleverd.
ZUID-AMERIKA.
Het Chileenschc kabinet vraagt
ontslag.
De Chileensche minister van binnen
landsche zaken Salas Romo heeft gisteren
zijn ontslag gevraagd. Uit .solidariteit heb
ben daarna ook dc andere leden van het
kabinet hun ontslag aan den president
van de republiek aangeboden.
I on met hem de gure DAGEN en fl
T de koude NACHTEN. Deze deren
\T U'niét indien U WARMTE en
hierdoor GEZELLIGHEID in Uw
huis aanbrengt door aanschaf
fing van een
Alle modellen leveren wij uit
voorraad legem fabrieksprijzen.
Prijscourant GRATIS op aanvrage
SIAM.
De regeering afgetreden.
Zondagavond is het geheele ministerie
afgetreden. In afwachting van de komst
van den koning heeft de regentschapsraad
de nationale vergadering voor den duur
van negentig dagen geschorst.
7206
(InreB. Med.)
UITLOTING GELDLEENING.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat op 21
September 1938, des voormiddags 11 purr in
een der vertrekken van het Gemeentehuis
zal worden overgegaan tot de uitloting van
35 obltgatiën a f. 1000 en 5 obligatiën a
i 500, in de 3'/i°/o geldleening der gemeen
te Leiden van 19371, groot f. 1.500.000.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 13 September 1938 7232
ENGELAND.
De defensie van Britseh-Indië
wordt versterkt.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
Britsche regeering, met het doel de ver
dedigingsorganisatie van Indië op een meer
bevredigenden grondslag te plaatsen,
voornemens is de volgende maatregelen te
nemen
Het jaarlijksche defensiecrediet wordt
met ingang van 1 April 1939 met een half
millioen pond verhoogd tot 2 millioen
pond. Een bedrag van vijf millioen pond
wordt beschikbaar gesteld voor aanvulling
en vernieuwing van de uitrusting van be
paalde Britsche en Indische eenheden ln
Indië.
Vliegtuigen zullen naar Indië gezonden
worden voor aanvulling van bepaalde
escadrilles van de luchtmacht. Een des
kundige commissie van onderzoek zal zich
zoo spoedig mogelijk naar Indië begeven
om de financieele en militaire aspecten
van het probleem te bestudeeren.
Dankbetuiging van
H.M. de Koningin.
De Burgemeester van Amsterdam mocht
van Hare Majesteit de Koningin onder
staand telegram ontvangen:
Bij het einde van de nering ter her
denking van Mijn 40-jarige regeering.
wensch Ik u, mijnheer de burgemees
ter, te verzoeken, Mijn diepgevoelde
erkentelijkheid en dank te betuigen
aan de bevolking van Amsterdam voor
de ontvangst, zoo vol geestdrift en uit
het hart komend, die zij Mij heeft be
reid. Wil dien dank ook overbrengen
aan de huldigingscommissie en aan
allen, die onder hare bezielende leiding
en in voortreffelijke samenwerking zich
zooveel moeite hebben getroost en er
zoo bijzonder in geslaagd zijn, om deze
week van Mijn verblijf te maken tot
een aaneenschakeling van luisterrijke
plechtigheden en feesten, die, in de
schoone omlijsting van de versiering en
verlichting der hoofdstad, tot een niet
te vergeten schouwspel geworden zijn.
en Mij het treffend bewijs zijn geweest
van de liefde en eensgezinde aanhan
kelijkheid van Amsterdam voor Mij en
Mijn huis.
w.g. WILHELM INA.
Geen nieuwe directeur bij
de Ned. Spoorwegen.
Naar men weet zal dr. H. van Manen,
ingaande 1 October a.s. als lid van dc di
rectie der Nederl. Spoorwegen aftreden.
Naar wij vernemen, zal in de vacature van
dr. van Manen niet voorzien worden. Prof.
dr. ir. J. Goudriaan zal van 1 Oct. a.s. als
eenig directeur optreden.
UIT HET RAAM GEVALLEN.
Vanochtend te ongeveer half acht is in
de Korte Houtstraat te Den Haag de lfl-ja-
rige mej. Van W. bij het verrichten van
werkzaamheden uit het raam van de eerste
verdieping gevallen, waardoor zij een sche-
delbasisfractuiur bekwam.
Personeel van het nabij gelegen militaire
hospitaal bracht het slachtoffer daarheen,
waar de eerste hulp werd verleend.
Later heeft de Geneesk. Dienst haar naar
het ziekenhuis aan den Zuidwal overge
bracht.
Thans bij een 38-jarige vrouw
te Hillegersberg.
Bij den directeur van den Geneesk, Dienst
te Rotterdam is aangifte gedaan van een
geval van kinderverlamming bil een acht-
en-dertig-jarige vrouw tn Hillegersberg
woonachtig.
De vrouw is in een der barakken te Rot
terdam opgenomen.
In Gouda heeft de kinderverlamming
zich weer met één geval uitgebreid. In die
gemeente zijn thans, sinds het uitbreken
van de ziekte, negentien gevallen waarge
nomen.
In Moercapelle is eveneens aangifte ge
daan van een gervai van kinderverlamming.
Pater J. Dito voorzitter van
den K. R. O.
In de vergadering van het hoofdbestuur
van den K.R.O.. gisteravond te Hilversum
gehouden, is pater J. Dito met algemeene
stemmen tot voorzitter gekozen, zulks ter
voorziening in de vacature, ontstaan door
het overlijden van pastoor L. H. Perquin.
De nieuwe voorzitter werd 9 October te
Santpoort geboren, studeerde 1916 tot
1922 aan het Sint Dominicus College te
Nijmegen, deed daarop zijn intrede in de
Dominicaner-orde. werd geprofest in 1923
en ontving in 1929 uit de handen van
wijlen mgr. H. van de Wetering de wijding
tot het priesterschap.
Bijzonder trok de radio hem en zoo
kwam het dan ook niet onverwacht, dat
in 1930 pastoor Perquin hem ultnoodigde
zfjn assistent te worden bij den K.R.O In
die kwaliteit was hij practisch werkzaam
aan de afdeeling programma en propa
ganda, in de leiding waarvan hij al spoe
dig een voornaam en werkzaam aandeel
had.
Hij was het. die de laatste jaren het con
tact onderhield als lid van de daaeojk-
sche leiding van den K.R.O. met ae
onderscheiden cultureele, godsdienstige en
sociale organisaties.
Hij werd ook secretaris van de Katho
lieke Radio Volksuniversiteit, nam voor
den K.R.O. deel aan de besprekingen met
de officieele radio-instanties en het cen
traal bureau voor den omroep.
Bijzonder ijverde hij voor dc radio in
dienst van de missie. Dat bracht hem ar
ook toe de K.R O.-wereldultzendingen te
beginnen in 1933, die sedert dien onder zun
leiding stonden.
2-1
