verbeterd De Witte Singel wordt DONDERDAG 8 SEPTEMBER 1938 No. 24065 STADSNIEUWS Een incident te Ostrau bemoeilijkt het vraagstuk der Sudeten-Duitschers HET VOORNAAMSTE NIEUWS De Bilt VAN HEDEN 79ste Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Dit nummer beslaat uit VIER bladen EERSTE BLAD verwacht Zullen de besprekingen worden voortgezet of geschorst? LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 Cis." per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week f.0.18 Franco per post f. 2:35 per 3 maandeu portokosten. (voor binnenland t. 0.80 per 3 mndj DE VERLICHTE GONDELVAART OP DEN NATIONALEN FEESTDAG. Uitreiking: der prijzen. Aan het Duitsche Nieuwsbureau wordt uit Praag over het incident, dat te Mora visch Ostrau is voorgevallen, gemeld: Vijf Sudeten-Duitsche afgevaardigden Koelner, Neuwirth, May, Knorre en Wer ner, waren met eenige partijfunctionnaris- sen naar Ostrau gekomen om van de auto riteiten een onderzoek te verlangen inzake berichten, volgens welke Sudeten-Duit schers in de politiegevangenis mishandeld en in boeien geklonken zouden zijn. Het betreft hier (aldus het Duitsche bureau) 82 leden der partij, die van hun bedden ge licht zijn onder beschuldiging van het be zitten van wapens. Toen de afgevaardig den in het kantongerecht een inderhoud hadden, verzamelde zich buiten de Duit sche bevolking, die aldus het D.N.B. ongerust was over het lot der arrestanten. Plotseling traden bereden Tsjechische agenten tegen de menigte op met rijzwe pen. Toen de afgevaardigden zich tot den politiecommandant wilden wenden, werd May door één der aeenten met de rijzweep geslagen, hoewel hij zich legitimeerde. De agent antwoordde daarop met de woorden: „dat bliift mij hetzelfde". De commandant bedreigde een anderen afgevaardigde met de zweep en drong hem met zijn paard te gen een huis. Tenslotte verklaarde de po litie. dat de afgevaardigden gearresteerd waren. Zij konden hen echter niet weg leiden, daar, zoo vertelt het Duitsche bu reau verder, een andere afdeeline politie eenige communisten tegen de Sudeten- Duitschers liet optreden. De commissaris van politie weigerde den agent, die May geslagen had, te schor sen. Hij zegde slechts een streng onder- zoek toe. Koeliner en May hebben een telegram doen toekomen aan minister-president Hodza en den minister van binnenland- sche zaken, waarin zij in felle bewoordin gen protesteeren tegen het optreden der politie en een zeer strenge bestraffing der schuldigen eischen. Het Du tsche Nieuwsbureau meldt ver der, dat de Tsjechische politie te Trop- pau met gummistokken is opgetreden te gen Sudeten-Duitsche vrouwen en kinde ren, die naar het raadhuis waren gekemen om te vernemen, of de kinderen naar Tsje chische scholen gezonden moesten worden. Eenige vrouwen, zoo beweert het Duitsche bureau verder, werden gearresteerd en eerst na tusschenkomst der Sudeten-Duit sche partij vrijgelaten. Andere lezing. Volgens inlichtingen, die Havas te Praag ontvangen heeft en die overigens nog geen officieele bevestiging hebben gevonden, BINNENLAND. Kinderzanghulde te Amsterdam (4e Blad). De Najaarsbeurs te Utrecht geopend (4e BI.) De vlootrevue op het IJ te Amsterdam (le Blad). Vergadering Verbond van Ned. Werkgevers te Rotterdam (3e Blad). De spoorwegpensioenen; Memorie van Ant woord aan de Tweede Kamer (3e Blad). Bescherming tegen radio-storingen (Bin nenland, 4e Blad). BUITENLAND. Labour vraagt de bijeenroeping van het Britsche parlement (Buitenland, 3e Bi.). De haven van Marseille gerequireerd (Bui tenland, 3e Blad). Nieuwe Japansche troepen naar China (3e Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. Voor morgen wordt nog vrij zware bewolking verwacht met vooral in het Noorden nog regen. De wind zal iets toenemen en Noord tot Oost zijn; de temperatuur zal weinig veranderen. heeft de Tsjechoslowaaksche politie in den nacht van Dinsdag op Woensdag 300 Duit- sohers betrapt, die bezig waren wapens te brengen over de Duitsch-Tsjechoslowaak- sche grens in de streek van Ostrava in Mo- ravië. 53 personen werden gearresteerd en opgesloten. In verband daarmede hadden te Ostrau incidenten plaats, waarbij een Sudeten-Duitsche afgevaardigde een slag met een karwarts van een politie-agent opliep. Volgens de officieele Tsjechische rapporten, hebben genoemde incidenten een onbeduidend karakter gedragen. Ma joor Sutton Pratt, een der leden van de missie-Runciman heeft zich naar Ostrau begeven voor een onpartijdig onderzoek. De gearresteerden zouden naar Ollmuetz zijn overgebracht. Gisteravond hield de Jubileumcommissie 1938 een geanimeerde vergadering, waarbij tal van genoodigden aanwezig waren en tevens de uitreiking plaats vond van de bij de op 3 September gehouden Gondelvaart behaalde prijzen. De bovenzalen van café-restaurant „In den Vergulden Turk" waren tot de laatste plaats bezet, toen de voorzitter, ir. P. C. Lindenbergh, het woord nam. Hij zeide de prijsuitreiking met veel genoegen te zullen verrichten, temeer daar de gondeivaart zoo buitengewoon goed is geslaagd. Alvorens echter tot de eigenlijke prijsuit reiking over te gaan. wilde spr. van de ge legenheid gebruik maken om alien, die op eenigerlei wijze tot het welslagen van de Jubileumfeesten hebben bijgedragen, na mens de Jubileumcommissie hartelijk te danken. Dankbaar memoreerde spr. de welwil lende medewerking van de burgerlijke en militaire autoriteiten. Het College van B. en W. van Leiden en de garnizoenscom mandant en zijn staf hebben de Jubileum commissie steeds met raad en daad ter zijde gestaan en men toonde daarbij een be wonderenswaardig begrip voor de moeilijk heden, die er nu eenmaal aan het organi- seeren van een uitgebreide feestviering zijn verbonden. Voorts is men veel darïk versdhuldigd aan de leiders en leden van de organisaties, die, waar noodlg, medische hulp verleenden en met het oog daarop posten hebben uitgezet. Het zijn de aifdeeling Leiden van de Ned. Verecniging „Het Roode Kruis", de Eerste Leidsche E.H.B.O.-brigade, de af deeling Leiden van de Ned. Vereeniging voor Eerste Hulp bij Ongelukken en de Leidsche Reddingsbrigade Verder gaat de dank van de Jubileum commissie uit naar de verschillende com missies en besturen van vereenigingen, waarmee zij zoo prettig heeft mogen samen werken. In dit verband noemde spr. de Commissie voor het Kinderfeest 31 Augus tus. de Commissie voor de Kinderfeesten, het bestuur van de Vebo, het bestuur van de Meer-Werk-Actie, de besturen van de zwemvereenigingen dé Zijl en L.Z.C., de Chr. Zangvereeniging Kerkkoor Ex Animo, het Chr. Muziekgezelschap Symphonia, de Leidsche Chr. Oranjevereniging, de Oran jegarde, de vereeniging de Princevlag. de Vrouwelijke Jeugdbeweging voor Katholieke Actie de Graai, de Katholieke Jongenscen trale de Padvinders, de Federatie van Mu- ziekvereenigingen te Ledden. de Burger wacht en de Leidsche Athletiek Ver. Hol land. Allerwege medewerking, waarvoor de Ju bileumcommissie niet dankbaar genoeg kan zijn. Zoo herinnerde spr. zich dankbaar het mooie aanbod van directie en commissaris sen der Overdekte, waardoor men de be schikking kreeg over de fraaie zweminrich ting aan de Haarlemmerstraat en het mo gelijk werd de zwemwedstrijden te organi seren, die zulk een succesvol verloop hadden. Ook wilde spr. niet nalaten hulde te brengen aan den leider van de aubade, welke door de schoolkinderen werd ge bracht. aan de leiders van den wielerwed- Itrijd „de Jubileumronde", de commissie, welke de sterrit organiseerde en leidde, de Juryleden bij de verschillende wedstrijden, ten nationalen reclame-optooht en het bloemencorso en de gondelvaart, die zich allen op zoo voortreffelijke wijze van hun dikwijls lang ni»t gemakkelijke taak heb ben gekweten. Zeer ingenomen is men ook geweest met bet. keurig verzorgde Openluchtspel, dat zoo veel kinderen en volwassenen heeft geboeid. Spr. brengt ook hiervoor dank aan leider en medespelenden. Dat de feesten met zulk een schitterend vuurwerk konden worden besloten is mede te danken aan de wel zeer groote tegemoet komendheid van den fabrikant, den heer Kat. dien spr. daarvoor hartelijk dank zegt. De heer Lindenbergh wilde voorts een koord van lof en waardeering niet onbhou- dtn aan de Leidsche politie, die overal voor ril.: een keurige regeling zorgde, een taak. die voorwaar niet licht was. doch steeds iet de grootst mogelijke tact werd vol- traoht. Ook de overige gemeente-instan ties betrok spr. in deze hulde. Zij hebben hch allen van hun beste zijde laten zien. En zoo mag men dan terugzien op een di' lemend geslaagde feestviering, die al'en. er aan measwerkten ongetwijfeld vol doening zal hebben gegeven door de weten skap, dat men zoodoende iets mocht bij lagen tot de grootsche hulde van het "Merlandsche Volk aan zijn Koningin, die Murende 40 lange jaren op zoo onvolpre- hn wijze het bewind voerde. Spr. acht het niet de juiste gelegenheid ®i n -gmaals te wijzen op de groote ver- d: asten onzer Vorstin. Dat is in de laatste dagen op velerlei manier en in vrijwel alle toonaarden geschied en dat deze verdien- 'Vn worden gewaardeerd heeft de Leddsche lj"ierij op de meest ondubbelzinnige wijze ïi'oond. Hij wi! dan ook volstaan met het -Opreken van den wensch, dat Zij nog '-r veie jaren voor ons volk en Haar Huis t'riaarrl moge blijv:n en verzoekt de aan- Piigen met dezen wensch in te stemmen éor gezamenlijk het eerste couplet van het keimus te zingen, aan welk verzoek allen tontaan voldoen. De Duitsche pers weer fel. Onrust over het Times- artikel. In het groote vraagstuk van Europa wa ren ups and downs onvermijdelijk. En nu het eindstadium is ingetreden, nu weldra zij het misschien ook voor korten tijd! de groote beslissing zal moeten vallen, is de algemeene zenuwstemming tot het uiterste geprikkeld. In dat verband moet men alles wat zich momenteel afspeelt, bezien. Uit den aard der zaak doen beide par tijen tevens tot het laatste toe haar uiter sten best om er uit te halen, wat te halen is. En ook dat doet zijn invloed gelden. Pres sie en contra-pressie worden met kracht uitgeoefend. Gisteravond volgde geruststellende en niet-geruststellende, zelfs zorgba- rende berichten elkaar met groote snelheid op maar tenslotte schijnt men vrijwel op hetzelfde punt te zijn aan geland, waar men gistermiddag stond: als basis voor onderhandelingen kun nen Praag's voorstellen worden aanvaard doch de Sudeten probeeren van inci denten gebruik te maken voor uitstel en voor verkrijging van verdere con cessies. Waarmede over den afloop dus nog geen definitieve beslissing is geval len. Laten wij thans de elkaar opvolgende gebeurlijkheden de revue passeeren. Gevolgen van een incident. De Sudeten-Duitschers hebben de nieuwe voorstellen der regecring (waar mee Kundt zich naar Neurenberg be- Hierna ging de heer Lindenbergh over tot de uitreiking der prijzen. Verder ontvingen de deelnemers aan de Gondelvaart op vertoon van Ihun nummer een herinneringsboekje. Ten slotte zij nog vermeld, dat dir. Wiche- rink na afloop van de prijsuitreiking het gezelschap aangenaam heeft bezig gehou den met proeven van zijn dichtkunst. gaf) als basis voor onderhandeling aanvaard, doch tevens besloten, de on derhandelingen te schorsen, op grond van recente incidenten, inzonderheid dat, waarbij twee Sudeten-Duitsche afgevaardigden, naar beweerd wordt, op brutale wijze door de politie te Moravisch Ostrau werden geslagen. De delegatie der Sudetenpartij was gister ochtend begonnen met de bestudeering der nieuwe regeeringsvoorstellen, die aan afge vaardigde Kundt overhandigd waren. Kundt en Rosche brachten verslag uit over hun onderhoud met den minister-pre sident, bij wien zij geprotesteerd hadden tegen het publiceeren van de voorstellen, vóór de partij daarvan kennis droeg. ^Besloten werd op grond van die regee ringsvoorstellen met het oog op een regeling overeenkomstig de acht eischen van Karls bad de onderhandelingen met de regeering voort te zetten. Tijdens de beraadslagingen werd echter een bericht uit Moravisch Ostrau ontvan gen, dat mededeeling deed van ongehoorde overvallen door politie en van de mishan deling van Sudeten-Duitsche afgevaardig den door politie-agenten. De delegatie staakte haar beraadslagin gen en besloot den minister-president mede te deelen, dat zij gedwongen was wegens de gebeurtenissen te Ostrau de onderhande lingen te onderbreken. Het voorstel der regeering, aldus werd den premier medegedeeld, moet bij de Sude ten-Duitsche bevolking den indruk wekken dat het door de regeering ernstig bedoeld wordt, ook ten aanzien van het in practijk brengen der afzonderlijke punten. De gebeurtenissen van Ostrau toonen echter aan, dat de regeering den toestand niet in die mate meester is. dat op- dit oogenbllk de zakelijke besprekingen met succes begonnen en voltooid kunnen wor den. Het optreden der politie te Ostrau is in zoo'n scherpe tegenstelling met de verkla ring der regeering. dat zij de nationaliteits kwestie wil regelen, dat men meer waarde aan de daad dan aan het woord wil hech ten. De delegatie heeft van dezen nieuwen stand van zaken president Benesj op de hoogte gesteld, alsook lord Runciman. die de delegatie onder leiding van Frank te 17 uur ontvangen heeft. Een fraaie overzichtsfoto van den Witte Singel tusschen de Witte Rozenstraat en het Noordeindsplein, waar men momenteel bezig is met het leggen van het stamriool, waarna ook dit deel van den Singel zal worden geasfalteerd. De puinfundeering moet op 3 October gereed zijn, aangezien dien dag de optocht hier langs trekt. Onmiddellijk daarna wordt een aanvang ge maakt met de asfalteering. Voor de Duitsche pers is een en ander aanleiding om weer eens fel van leer te trekken. De „Voelkischer Beobachter" schrijft met vette letters, die met een roode streep zijn onderlijnd: „de regeering te Praag is geen meester meer over de politie. Leger en politie doen wat zij willen. Het ware gelaat der Tsjechische voorstellen". Hieraan wordt toegevoegd: „de werk loosheid der regeering tegenover het op treden van politie en soldateska toont, dat zij niet meer meester is over de staats organen, die de rust en de veiligheid moe ten waarborgen. Wij leiden daar uit af, dat niet zij regeert, maar de politie en het leger". Het officieuze blad „Deutscher Dienst" gebruikt uiterst felle taal: „den dag. waar op de Tsjechische tegenvoorstellen worden gepubliceerd, om bij de lichtgeloovige openbare wereldmeening den indruk te wekken van een wil tot overeenstemming van Tsjechische zijde, bedreigt een bandiet in Tsjechische uniform met zijn rijzweep leden van de nationaliteit, aan wie men beweert aangename levensomstandigheden aan te bieden. De incidenten van Ostrau toonen aan. dat de regeering te Praag geen enkele autoriteit meer bezit om een einde te maken aan derglijke drijverijen. Moet dat voortgaan? Het antwoord moet uit Praag komen. Duitschland wacht en met Duitschland alle menschen. die nog begrippen hebben van orde en veiligheid. Natuurlijk worden deze felle uitbarstin gen door de Wilhelmstrasse in zachtere term volkomen gedekt. Zoo wordt gezegd: „Zeer zeker zijn te Praag invloedrijke kringen vastbesloten tot iederen prijj iedere poging tot een vreedzame regeling Het incident zelf.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1938 | | pagina 1