Vergadering Verbond van
Nederlandsche Werkgevers
De spoorweg-pensioenen
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Donderdag 8 September 1938
Rusland in het Noorden, het Westen
en het Verre Oosten
Openingsrede in mineur
Memorie van antwoord
inzake het desbetref
fende wetsontwerp.
HPöPMJfcKtend heeft -het 'Verbond van
Nederlandsche werkgevers in de groote
raai van de Doelen te Rotterdam, zijn
Jaarlijlcsche algemeene ledenvergadering
gehouden, welke buitengewoon druk be
zocht was.
De algemeen voorzitter, de heer H. P.
Gelderman Cmzn., heeft bij den aanvang
van de vergadering het overlijden her
dacht van den burgemeester van Rotter
dam. mr. P. Droogleever Fortuyn.
Aan de gebruikelijke jaarrede, vervol
gens door hem gehouden, wordt het vol
gende ontleend.
Geen orders genoeg.
Deze jaarrede moest, zooals spr. In den
aanvang zelde, helaas ln mineur gesteld
zijn. De algemeene toestand in de wereld
is er sinds de vorige jaarvergadering niet
beter op geworden. Dit geldt ook voor het
economische aspect. In de meeste landen,
Duitschland uitgezonderd, nam de werk
loosheid weer toe. Van de Fransche franc
mag men terecht vragen of de jongste
devaluatie de laatste zal zijn geweest.
In ons land werd, na de korte op
leving na September 1936, in het vorig
najaar de terugslag van de wereldcon
junctuur zeer sterk gevoeld. Zonder
pessimist te zijn, kan men de toekomst
niet erg hoopvol tegemoet zien. Poli
tiek wordt de toekomst steeds gecom
pliceerder, economisch steeds venvar-
der en onzekerder. Bedrijven, die
orders met lange levcringstijden heb
ben, zijn ook nu nog goed voorzien,
maar algemeen is de klacht, dat er
geen orders genoeg zijn.
De werkloosheid was over Juni ongeveer
gelijk aan verleden jaar.
Van onzen uitvoer is Engeland thans de
grootste afnemer geworden, wat Duitsch
land vroeger was. Ook de invoer uit
Duitschland ls in de jaren 1934 tot 1938
veel sterker gedaald dan die uit Engeland.
Daarentegen zijn de invoer uit Indië en de
uitvoer naar Indië gestegen. Dat hierbij
kunstmatige middelen niet konden worden
ontbeerd, mag men misschien betreuren,
maar was gezien de omstandigheden wel
onvermijdelijk.
Wij moeten Duitschland als
klant behouden.
Met zorg ziet men intusschen de ver
mindering van onzen goederenruil met
Duitschland. Met tegenmaatregelen tegen
het autarkisch streven aldaar dient de
regeerjng voorzichtig, te zijn. j/an. ons
ruilverkeer met Duitschland moet men
trachten te redden, wat er te redden is.
Daarnaast moet ons streven gericht zijn
op het vinden van nieuwe markten Lid
van verscheidene handelsmissies uitge
maakt hebbende, erkent spr., dat het ont
zaglijk moeilijk ls hier veel te bereiken.
Een reden te meer om te trachten
Duitschland als klant te behouden.
Na gewezen te hebben op de nadeelige
gevolgen van een terugvallen van onze
Industrie uitsluitend op onze binnenland-
sche markt, zeide spr. dat, zoolang het
autarkische treven rondom ons aanhoudt,
er hier mede met het oog op het bevol-
kingsaccres, weinig hóóp kan zijn op ver
mindering der'werkloosheid. Aan den an
deren kant brengt het hooge levensniveau
van ons volk de consequentie mede van
een groot werkloozenleger. Terecht heeft
de regeering het plan van den arbeid af
gewezen. Ook verkorting van arbeidstijd
zou niet baten. Wil men iets bereiken ter
bestrijding der werkloosheid, dan moet
het levenspeil van hoog tot laag naar be
neden worden gezet. Het is wel merkwaar
dig. dat men van regeeringswege het loon
peil door het verbindendverkl aren van ver
schillende C.A.O. nog meer wil verstarren
In dit verband heeft spr. bezwaar ook te
gen de bedrijfsvergunningenwet en de
vestigingswet, waardoor geprivilegieerde
groepen zich een goed bestaan zullen ver
zekeren ten koste van de buitenstaan
ders.
Opneming van werkloozep in het be-
bedrijfsleven wordt belemmerd door het
opleggen van nieuwe lasten. Spr. betreurt
dan obk de voorontwerpen kinderbijslag-
verzekering en werkloosheidsverzekering
en de aankondiging van nieuwe belasting-
verhoogingen.
Van het ontwerp vervoerscoördinatie
vreest spr. een verstarring van de verhou
dingen op dit terrein.
Van het recht van eigen vervoer wenscht
het bedrijfsleven geen afstand te doen.
Geen verdere bedrijfs-
reglementeering.
Men kan de regeering bij de werkloos
heidsbestrijding geen beteren raad geven
dat alle verdere pogingen tot bedrijfsre-
glementeering te laten rusten en vooral
het bedrijfsleven minder zwaar te belasten
Naast een uitbreiding der werkverschaf
fing is een selectie noodig van valide en
ongeschikte arbeiders, welke laatsten bij
de armenzorg dienen te worden onderge
bracht. Voor de overigen kan men dan
fa', meer doen. Intusschen blijft werkver
schaffing duurder dan steunverleer.ing.
Het stelsel van loontoeslagen eischt veel
controle en zal alleen in uitzonderingsge
vallen kunnen worden toegepast.
Gezien de demoraliseerende werking
Van de steunverleening, juicht spr. de voor
lestelde uitbreiding der werkverschaffing
«iet 50 °/o toe. Voor de jeugd zal meer
toeten worden gedaan. Naast de werk
kampen zal men als stok achter te deur
een arbeidsdienst moeten inrichten.
Heeft men zoo eindigde .spr. door
be selectie, dc werkverschaffing en den
arbeidsdienst het aantal werkloozen tot de
helft teruggebracht, dan is reeds veel be-
teikt. Tevens zou de besparing herscho
ling en soepeler doorvoering van den af
bek voor gedeeltelijk werken mogelijk
taken.
I
voorstel vanJ en heer GclJerman
Jet(l bij acclamatie besloten een telegram
Ju gelukwensch te richten tot H. M. de
Koningin.
Na vaststelling van het jaarverslag over
Juli 1937Juli 1938 werd voorzien in de ln
het bestuur ontstane vacatures door het
periodiek aftreden van de heeren: B. H.
M. Lips, mr. L. Broekhuysen, jhr dr. C.
Beelaerts van Blokland, mr. A. Haex en
ir. P. F. S. Otten. Op voorstel van het be
stuur werden bij acclamatie benoemd: de
heeren B. H. M. Lips, gedelegeerd-commis
saris van de N.V. Lips' brandkasten- en
slolenfabriek, Dordrecht; F. G. P. van Doo-
ren, firmant van de Comm. Venn. Pleter
van Dooren, te Tilburg; mr. H .K. Versteeg
directeur van het Onderl. Levensverz. Ge
nootschap „De Olveh van 1879'' en tevens
voorzitter van de Ned. Ver. tot bevorde
ring van het Levensverzekeringswezen, te
's-Gravenhage; lr. J. F. Fock, directeur der
Dominale Mijn-Mij N.V... te Kerkrade en
ir, A. J. Bcrgsma, directeur van Willem
Smit en Co's Transformatoren^briek N.V.,
te Nijmegen.
Unilever in Nederland
Nadat verschillende andere punten van
huishoudelijken aard waren afgedaan, hield
de heer A. Hartog, vlce-voorziter van den
den raad van bestuur van Lever Brothers
Unilever N.V. een rede over Unilever ir\
Nederland, speciaal met het og op den in
vloed van de landbouwcrisismaatregelen op
het margarinebedrijf.
Als een van de meest kenmerkende
eigenschappen van het Unilever concern
noemde spr. zijn groote decentralisatie.
Alles te zamen verschaft het aan meer dan
200.000 man werk. maar zijn bedrijvigheid
is over ruim 400 fabrieken en fabriekseen-
heden verspreid.
Ook in Nederland heeft het zijn produc
tie niet in een groote fabriek gecentrali
seerd, maar over een 12-tal fabrieken ver
deeld. Bovendien is echter in Nederland
ook een van de beide hoofdkantoren van
het concern gevestigd. Speciaal voor de
Nederlandsche kapitaalmarkt is dit van
groot belang. Het trekt aanzienlijke in het
buitenland gemaakte winstbedragen naar
ons land, waarover eenerzijds een belang
rijk bedrag aan dividendbelasting wordt
betaald en die anderzijds voor een zeer
groot deel aan Nederlanders, waaronder
heel wat kleine beleggers, ten goede komen.
Daarenboven leidt dit als tweede gevolg
tot een soort goederen- en geldclearing
hier te lande, hetgeen belangrijke voor-
deelen oplevert voor onze nationale huis
houding. Zoo wordt de geheele grondstof-
fenbeweging van het concern voor het
vasteland van Europa vanuit Rotterdam
geregeld, hetgeen om. voor den doorvoer
handel van Rotterdam van niet geringe
beteekenls is. Tenslotte krijgen heel wat Ne
derlandsche employes de gelegenheid lei
dende posities ln te nemen in de buiten-
landsche ondernemingen van het concern.
Vervolgens behandelde spr. den invloed
van de landbouwcrisismaatregelen op het
margarinebedrijf. Waar hij het aan critlek
niet kon laten ontbreken, stelde hij er prijs
op op den voorgrond te stellen het door
zijn concern hoog gewaardeerde feit, dat
de regeering en haar ambtenaren bijna
steeds in ruime mate rekening hebben wil
len houden met zijn bedrijfsbelangen.
Spr. vroeg zijn hoorders er zich goed
rekenschap van te geven wat de huidige
heffing van 58 cent Der KG. margarine
beteekent. In den winkel kost de Blueband
f.116 per kg., de gewone margarine f.104
eer kg. Speciaal op de laatste soort komt
het aan omdat luist de goedkoopste mar
garine voor de mensehen met de smalste
beurzen is bestemd. Van het bedrag ad
f. 1.04. dat men in den winkel voor 1 kg.
gewone margarine bstaalt, vloeit 58 cent
in het landbouwcrisisfonds en komt 46 cent
aan producent en dlstribuant ten goede. Op
den eigenlijken winkelprijs van 46 cent ligt
dus een belasting van 126 °/o. Ieder zal
moeten toegeven dat dit voor een zoo es
sentieel volksvoedsel als margarine buiten
gewoon veel is. Dit klemt te meer waar de
zooveel draagkrachtiger boterconsument
boven den prijs dien producent en distri-
buant samen ontvangen met geen cent ten
behoeve van het landbouwcrisisfonds is be_
last hoezeer dit ook oorspronkelilk wel het
het geval is geweest. Spr vond het dan ook
onjuist dat men den margarinèconeument
dwingt juist op dit punt zoo sterk op zijn
huishoudbudget te beknibbelen. Hij achtte
sen verlaging van den margarineprijs (d. w.
dus zeggen van de margarineheffing) met
tenminste 29 cent per kg. een dwingende
eisch. Met klem bestr:ed hij de meening dat
de binnenlandsche boterafzet daaronder
sterk zou lijden.
In de tweede plaats critiseerde hij de on
doelmatige besteding der. ook door de con
sumenten van oliën en vetten, maar toch
voornamelijk door den margarineconsument
opgebrach c gelden. Tengevolge van den
met die gelden gefinancierden steun heeft
zich de verliesgevende boterexport in vollen
crisistijd t.w. van 19331937. van 25 mil-
lloen kg. tot 53 milüoen kg., d l. met 28
millieen kg. of meer dan 100 uitgebreid.
Voorts legde hij er den nadruk oo dat de
bedrijfsresultaten in den landbouw, meer
speciaal in de veeteeltgebieden, de Iaa'ste
paar iaar veel gunstiger zijn dan in de
jaren, die aan de crisis zijn voorafgegaan.
Na zulks ine cijfers te hebben toegelicht
kwam spr. tot de conclusie, dat het bedrag,
hetwelk in het laatste jaar aan melksteun
■s uitgekeerd, een respectabel aantal mil-
lioenen guldens erooter is dan noodzakelijk
en voldoende zou zijn geweest Ook wees
h'i nog op de bekende omstandigheid, des
tijds door pref Minderhout in het licht
gesteld, dat alle landbouwsteun we'ke bo
ven een strikt minimum uitbaat, voor wat
de Dachtfcedrijven betreft, afvloeit naar het
grondkapitaal.
Met klem keerde hij zich dan ook tegen
de uitspraak van den m'ntster van econo
mische zaken dat hij de gelden, door den
margarineconsument opgebracht niet mis
sen kan. daar anders de zuivelsteun niet te
financieren zou zijn Nu men van een
landtcuwcrieispolitlek oo een land'couw-
rolit'e't denkt over te ra?n. is een derge-
tHike f nancieele tand tusschen margarine
len zuivelsteun verwerperlijker dan ooit. De
opbrengst der (ln leder geval drastisch te
verlagen) margarineheffing, zoolang deze
nog gehandhaafd moet blijven, dient in de
algemeene staatskas te vloeien en het be
drag dezer heffing behoort te worden vast.
gesteld, onafhankelijk van den omvang der
bedragen, die met ten dienste van den
zuivelsteun wenscht te besteden. Zoo kan
worden voorkomen, dat de margarinecon
sument het slachtoffer blijft van de dwaze
expansie van het onrendabele melkveehou-
dersbedrijf. Bil het Uitvoeren en ten uitvoer
leggen van de nieuwe maatregelen zal ook
aan het nlet-agrarische deel van onze
volkshuishouding grooter medezeggenschap
moeten worden verleend. Niet onwensche-
lijk zou spr. het achten, indien aan een
beperkte commissie van enkele krachtige
figuren uit onderscheiden kring de taak
werd opgedragen het geheele probleem nog
eens met frisschen klik en met gebruik
making van de opgedane ervaring onder
de oogen te zien. Wellicht zou dan blijken,
dat ook de taak van deze kleine commissie
evenals de regelende werkzaamheid van de
overheid zelve van meer blijvende aard
zou behooren te zijn, en tevens dat het
tot de haar op te dragen taak zou moeten
behooren om naas en op gelijken voet met
het agrarische deel van onze volkshuishou
ding ook de andere deelen zooals handel en
Industrie te bezien.
Eerst dit zou lelden tot evenwicht en
harmonie, hertgeen ln aller belang zou zijn.
De aanwezigen vereenigden zich na af
loop van de vergadering aan een koffie
maaltijd in De Doelen, aangeboden door het
verbond. Daarna vertrokken zil met auto
bussen voor fabrieksbezoek. Het gezelschap
splitste zich daartoe in twee gedeelten,
waarvan het eene de margarinefabriek te
Rotterdam en het andere de zeepfabriek te
Vlaardlngen van Lever Brothers en Uni
lever N V. bezichtigde.
On het programma voor dezen dag stond
verder een rondvaart door de havens, ge
volgd door een eemeenschappelijken feest
maaltijd aan boord van het s.s. „Staten
dam". aangeboden door Lever Brothers en
Unilever N.V. Na het diner zou de feest
verlichting od de Maas en ln de havens In
oogenschouw worden genomen.
rifeai
„Nee, nee, juffrouw, dat moet u nog eens
overdoïn. De slag moet veel krachtiger
zijn, anders krijgen we den klank niet!"
In de Oekraïne schijnt de toestand gespannen te zijn. vooral
nu rebleken ls, dat de soldaten uit dit gebied tijdens de scher
mutselingen met de Japanners nabij Tsjang-Koe-Feng gebrek aan
moed, tucht en discipline demonstreerden. Zal Bliicher, Rnsland's
grootste organisator, van lijn post ln het Verre Oosten geroepen
worden om de macht van Rusland In de Oekraïne te herstellen?
(Van onzen Russischen correspondent)
Eind Augustus dreven met den Oosten
wind dikke rookwolken uit Rusland over
Finland, Estland en Scandinavië tot aan
den Atlantischen Oceaan toe. In Narwa
vas de rook zóó dicht, dat de bewoners met
tranende oogen rondliepen. In Wiborg was
de windkracht 8 a 9, zoodat 's middags om
twee uur de zon achter een dikken, on-
doordrlngbaren rooksluier schuil ging. Een
piloot van de Aero-Transport-Maatschap-
pij, luitenant Claes-Smith, deelde mede, dat
hij gedurende zijn vlucht naar Moskou op
29 Aug. 3500 meter hoog had moeten vlie
gen om een eenigszins vrij uitzicht te heb
ben. Deze luitenant Smith vertelde, dat
het een zeer merkwaardige sensatie was
urenlang over in rook gehulde Russische
gebieden te vliegen en hier en daar den
rooden gloed van de laaiende vlammenzee
te zien
Kapitein-vlieger V. Lippanen, die op 29
Aug. van Helslngfors naar Malmö vloog,
ondervond groote moeilijkheden. Hij moest
tot 2000 meter klimmen om zich behoorlijk
te oriënteeren. Vooral boven Estland hing
ae rook dicht en de landing te Reval noem
de de vlieger een sprong ln het duister.
Op 1 Sept. werd bekend gemaakt, dat er
op een tweetal plaatsen boschbranden wa
ren uitgebroken, n.l. nabij Rybinsk, het
Noordelijkste gedeelte van het Wolgagebied,
200 K.M. ten Noordoosten van Moskou en
nabij de Loegarivier aan de Estlandsche
grens. Al moet de oorzaak van deze reus
achtige branden in Rusland ook op klima
tologisch gebied gezocht worden, de gevol
gen kunnen toch van groote politieke be-
leekenls zijn. Stellig zullen deze branden
ccn minder gunstigen indruk gemaakt heb
ben op Charles Lindbergh, die de laatste
7 weken van Augustus in Rusland veiblijf
heeft gehouden ten einde de mogelijkheden
van een luchtlijn MoskouAlaskaNew
York te bestudeeren. Hij bezocht ook de
groote Russi&he vliegtuigfabrieken en de
voornaamste vliegvelden In Moskou zou
men hem zelfs voorgesteld hebben om met
ingang van 1 Januari 1939 voor den tijd
van 5 jaar de leiding op zich te nemen
van de groote Russische luchtlijnen. Op 28
Augustus kwam Lindberg in Kljew. bezocht
daar de militaire luchtvaartafd. en on
dernam enkele belangrijke vluchten. Reeds
twee dagen later vloog Lindbergh met zijn
echtgenoote naar Odessa, waarna hij Rus
land verliet.
Lindbergh heeft ook den tijd gevonden
om aanwegig te zijn bij een hartoperatie,
«elke door Prof. Smlrnow, ln Moskou's
grootste ziekenhuis, bij een arbeider ver
richt werd. Twee arbeiders, die beiden te
veel gedronken hadden, waren n.l. aan het
twisten geraakt hetgeen op een steekpartij
uitliep. Een hunner werd in de borst ge
stoken, waarbij ook zijn hart geraakt werd.
Het door prof. Smirnow vervaardigde kunst
matige hart hield den bloedsomloop van
den patiënt aan den gang, terwijl de chi
rurg het beschadigde hart behandelde en
de daaraan toegebrachte wonde heelde. Drie
uur duurde de operatie en.... het succes
zou volkomen zijn. Charles Lindbergh zou
Korting niet teruggenomen.
Aan de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer betreffende het wetsont
werp tot wijziging van de pensioenwet
voor de spoorwegambtenaren 1925 ontlee-
nen wij het volgende;
Op de wijzigingen, betrekking hebbend
op vervroegde pensionneering. is herhaal
delijk en van verschillende zijden aange
drongen. Ook uit de Kamer zijn, zoowel
bij de schriftelijke als bij de mondelinge
gedacht enwisseling over de verkeersfonds-
begrooting voor 1938, wenschen in dien
zin geuit. In het midden latende, of ver
dere coördinatievoorstellen pensioenbe-
langen zullen omvatten, vereenigen de
ministers van Waterstaat, van Binnen-
landsche Zaken en van Financiën zich
met het gevoelen der leden, die van oor
deel waren dat uit dien hoofde geen grond
bestaat voor uitstel van op zich zelf wen-
schelijke en zelfs urgente wijzigingen
De vrees van verscheidene leden, dat
dit ontwerp de lasten van het Spoorweg
pensioenfonds aanmerkelijk zal verzwa
ren, achten de ministers niet gegrond.
Dc vergoeding der pensioenen van de
wachtgelders van 55 tot 60 jaar geeft voor
het fonds inderdaad slechts voordeel, voor
zoover betreft hen, die ook tot dusver vóór
hun 60ste levensjaar konden worden ge-
penssonneerd. Geenszins komen echter alle
pensioenen der wachtgelders van 60 tot
85 jaar extra ten las.te van het fonds. Voor
zoover toch - laatstbedoelde personen be
hoorden tot het oud-H. S. M.-personeel,
zouden zij ook volgens dc huidige rege
ling op 60-Jarigen leeftijd pensioengerech
tigd zijn
Voor de vrees, dat in dienst zijnde amb
tenaren meer dan vroeger op 60-jarigen
leeftijd zullen worden ontslagen, bestaat
na de afvloeiing van personeel op groote
schaal naar de meening van de minister»
geen reden.
Naar aanleiding van de beschouwingeri
in verschillenden zin gewijd aan de billijk
te dienen tot het doen vervallen van de
artikelen 80a en 80b van de pensioenwet
voor de spoorwegambtenaren 1925. met 58
tegen 25 stemmen door de Kamer werd
verworpen. Met het oog daarop kan het
niet bevreemden, dat in het wetsontwerp,
waaromtrent juist terzelfder tijd na moei
zaam overleg overeenstemming werd ver
kregen. niet een voorstel tot intrekking
of wijziging van deze bij de wet van 22
Februari 1936 tot stand gekomen artike
len werd opgenomen.
Aan den aandrang om alsnog een voor
stel tot ongedaanmaking van de korting
in het wetsontwerp op te nemen, kan be
zwaarlijk worden voldaan. Wegens den
zorgelijken toestand van het pensioenfonds
waarop door andere leden terecht werd
gewezen, zou het. nu in verband daar
mede de commissie-Beumer is ingesteld,
niet van goed beleid getuigen, indien in
afwachting van haar bevindingen nevens
de risico's, welke naar de vrees van ver
scheidene leden dit wetsontwerp, toch
reeds voor het fonds medebrengt, daarin
bovendien, bepalingen werden opgenomen,
welke voor het fonds een dadelij'k en aan
zienlijk verlies zouden opleveren.
Instelling van een commissie voor on
derzoek naar de verhouding tusschen de
pensioenen van het spoorwegpersoneel en
die van de burgerlijke ambtenaren ligt
niet in de bedoeling
Ook personeel, dat voor bepaalden tijd
in dienst wordt genomen vait onder de
omschrijving van artikel 3 der pensioen
wet. zoodat op dit personeel de wet in vol
len omvang van toepassing is. Dientenge
volge ls het o.a. onmiddellijk verzekerd
van pensioen voor nagelaten betrekkingen
en voor eigen pensioen wegens invaliditeit
na 7 jaren, of eerder, indien de invalidi
teit het rechtstreeksch gevolg is van de
uitoefening Van deri dienst (verhoogd in
validiteitspensioen)
Inderdaad, zal hot (nogelijk zijn, d?t een
ambtenaar tegen zijn wil reeds op 60-jari
gen leeftijd wordt ontslagen. Zulks is,
zooals te recht door - andere leden opge
merkt, ook reeds thans mogelijk. Met hen
zijn de ministers van meening. dat voor
vrees voor onnpodige hardheden geen
reden behoeft te bestsjan. De voorstellen
Inzake vervroegde pensionneering zijn wel
in de eerste plaats een uitvloeisel van het
bedrijfsbelang, doch ook van persor.eel-
heid van de korting op de spoorwegpensi- zijde is daarop herhaaldelijk en met klem
oenen wordt er aan herinnerd, dat In aangedrongen omdat pensionneering voor
December 1937 een motie, waarbij de re- i de betrokkenen voordeellger bleek dan op-
geering werd uitgenoodlgd een voorstel in wachtgeldstelllng.
den Moskouschen chirurg voorts de wer
king van het door hem en Carrell gecon
strueerde kunstmatige hart uiteengezet
hebben. Hoe dit ook zij, het bezoek van
Amerika's beroemden vlieger was voor Rus
land een groote gebeurtenis en het kan
voor dg ontwikkeling van de Russisch-
Amerikaansche betrekkingen van groote be
teekenls zijn.
Het Witte Zee-kanaal.
In het Noorden van Rusland blijkt het
Witte Zee-kanaal, de verbinding tusschen
Moskou en de Witte Zee. zich in gunstigen
zin te ontwikkelen. Bepaalde gedeelten, die
tot nu toe verwaarloosd waren, moesten
eerst verbeterd worden, terwijl de totale
diepte op ruim acht meter gebracht is. De
37 vliegtuigbases, die Noordelijk van Pe
tersburg liggen, bezitten thans ook alle
watervliegtuigen, want overal zijn er thans
meren of is er water. Een groot aantal ra
diostations is in dit gebied gebouwd. Wat
de spoorlijnen betreft van de voornaamste
verbinding LeningradMoermansk gaan
twee aftakkingen naar de Finsche grens:
Parandowa-Oetoea en Petrasawodsk-Re-
pola. Deze beide lijnen hebben dezelfde
breedte als de Finsche spoorlijnen. Beter
kan men de strategische beteekenls niet
typeeren.
Aan de regeering zijn indertijd enkele
plannen voorgelegd ter uitbreiding van het
spoorwegnet. Twee van deze plannen zijn
thans goedgekeurd;
le. De aanleg van een lijn van den mond
van het Witte Zee-Kanaal 'Sorozkoje)
naar Kotlas en Perm;
2e De aanleg van een lijn van de uit
monding van het Witte Zee-Kanaal in het
Onegameer naar Wologda en Moskou.
De bevolking van het geheele Noordelijke
gebied neemt niet alleen ln materieel op
zicht en in beschaving toe. neen, zij groeit
ook aanzienlijk. Moermansk b.v. telde voor
den wereldoorlog nauwelijks 3000 Inwoners.
In 1936 bedroeg dit 100.000 en op 1 April '38
zelfs 148.000.
En de Oekraïne?
Terwijl uit het Noorden van Rusland dus
gunstige berichten komen, schijnt in de
Oekraïne de toestand heel wat meer ge
spannen te zijn. Tusschen maarschalk Wo-
rosjulow en Mehlis, den chef van de troe
pen ln de Oekraïne, zou een ernstig mee-
ningsverschil gerezen zijn. Tijdens dc Ja-
pansch-Russische schermutselingen te
Tsjang-koe-feng zouden de troepen uit de
Oekraïne, althans volgens mededeelingen
van maarschalk Bliicher. een leeiijk gebrek
aan moed. tucht en discipline getoond heb
ben. Vooral de manschappen van de artil
lerie en de pantserwagens zouden minder
waardig geweest zijn. Bliicher spreekt zelfs
van deserties, terwijl bovendien enkele ge
beurtenissen van den laatsten tijd bewe
zen zouden hebben dat het leger ln de
Oekraïne niet op peil gebracht is. Kos-
slor. de vertegenwoordiger van Molotow en
eerste secretaris van de Sovjetpartij ln
Kijew viel daarbij op door zijn vreemd ge
drag. Op 1 April 1938 werd hij gearresteerd
en naar de Ljubjanka-gevangenis overge
bracht. Toen hij op de een of andere wijze
lucht kreeg van de moeilijkheden van Meh
lis, ging hij in hongerstaking, waarop
prompt bevel gegeven werd hem desnoods
kunstmatig te voeden, aangezien hij bij het
verdere onderzoek waarschijnlijk nog een
groote rol te spelen krijgt. De gang van za
ken baart echter eenige moeilijkheden,
want Mehlis ls vroeger secretaris van Sta-
ïin geweest en het is mogelijk dat hij nog
in verbinding staat met Rusland's dictator.
Merkwaardig hierbij is ook, dat Stalin
zwijgt als het graf en alleen pogingen
heeft aangewend, zijn naam in deze affaire
niet te doen noemen.
In verband met het bovenstaande is aan
buitenlanders verboden Kijew te bezoeken.
Het geheele district, aan den rechteroever
van de Dnjepr gelegen, is door speciale af-
deeiingen van de G.P.Oe bezet. In 12 kies
districten in de Oekraïne is de jeugd streng
verboden zich Van hun woonplaatsen te
verwijderen of zonder verlof te verhuizen.
In Kijew zijn tallooze personen gearres
teerd omdat zij er van verdacht worden een
geheime organisatie tegen de Russische re
geering te hebben willen stichten. Ook de
radio-omroepen worden streng gecontro
leerd. De toestand in de Oekraïne schijnt
zelfs zóó moeilijk te zijn, dat alleen Rus
land's grootste organisator en dat is
maarschalk Bliicher! nog redding zou
kunnen brengen. Overigens kan men in het
noemen van diens naam ook een poging zien
om Bliicher weg te halen van zijn machti
gen post' in het Verre Oosten
Bliicher was op 16 Augustus voor het
laatst in Moskou, toen in het Kremlin de
beslissende vergadering over den toestand
ln het Verre Oosten pleats had. Behalve
Bliicher namen Stalin, Molotow, Worosji-
low. Litwinof. Fedko en anderen aan de be
raadslaging deel. Eenstemmig werd beslo
ten vast te houden aan de grenzen, zooals
deze in het verdrag van Hoentjoeng in 1886
bepaald waren. Maarschalk Bliicher kreeg
de opdracht den op 11 Augustus gesloten
wapenstilstand te eerbiedigen. Nadat dit
oesluit gevallen was keerde maarschalk
Blücher naar Chabarowsk terug. Van deze
plaats uit leidt hij, evenals vroeger, de hulp
aan en de uitrusting van het Chineesche
leger.
Sinds 1 Juli 1938 zijn thans 1300 Russi
sche officieren naar China gegaan. Boven
dien werden in China 350 Chineesche vlie
gers, waarnemers, radio-telegrafisten, enz
enz. opgeleid. In 26 Russische garnizoenen
bevonden zich voorts 800 Chineesche offi
cieren, die verscheidene manoeuvres mede
maakten. Na deze maneuvres doorliepen en
doorloopen zij een theoretischen cursus,
welke een maand duurt, om dan weer naar
hun regimenten in China terug te keeren.
Zoó arbeidt het geweldige Russische rijk In
verschillende richtingen, in Noord-Euiopa,
kan de Westgrens en in het Verre Ooslen.
K. TIANDER
(Nadruk verboden).
3—3
