Grootsche huldiging van H.M. de Koningin
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 1 September 1938 Derde Blad No. 24059
19ste Jaargang
Haagsche
trouw en
demonstratie van
aanhankelijkheid
tot het Vredespaleis
De tocht naar het
Vredespaleis
De aaneengesloten serie huldigingen voor H. M. de Koningin
is gistermiddag te Den Haag voortgezet met een grootsche
demonstratie, waaraan de geheele burgerij haar medewerking
heeft verleend. Het was een huldiging in twee gedeelten: de
eerste door vereenigingen, welke met hare duizenden leden
langs den weg stonden geschaard en een optocht waarvan wij
hieronder een beschrijving geven. Deze twee grootsche demon
straties van aanhankelijkheid en trouw aan H. M. de Koningin
werden in den namiddag samengevoegd tot één geheel, zoodat
het feest zich voortplantte door de geheele stad van Oost naar
West en van Noord tot Zuid.
Van het Vredespaleis naar Scheveningen stonden de vereeni
gingen langs den weg geschaard in 18 groote groepen. Wan
neer men van het Gevers Deynootpl. langs den Ouden Scheve-
ningscheweg naar het Vredespaleis reed zag men een enorme
menschenmassa. welke gereed stond om de Koningin te huldi
gen. Een indrukwekkend gezicht, deze duizenden, die geschaard
stonden, ontelbare rijen dik, met hun vaandels en banieren, in
afwachting van het moment waarop de Koninklijke stoet zou
passeeren. Op het Gevers Deynootplein, langs den Gevers
Deynootweg en in de Jurriaan Kokstraat, stonden in hoofdzaak
de Scheveningsche Oranjevereenigingen, waarvan de leden
voor het meerendeel in Scheveningsche kleederdracht gekleed
waren. Van de daken en balcons van de Scheveningsche hotels
puilden de menschen, die althans nog een glimp van de
Koningin wilden opvangen. De tijd werd gekort door muziek
van de vele af en aan marcheerende corpsen.
Daarna ging het weer verder met een
groot aantal praalwagens, nl. van het Groe
ne Kruis, de gemeentelijke schoolklndertui-
nen, van den Chr, Turnkring, Gymnasüek-
,er. Tovido, R.K. Vereen. De Volksbond, Le
ger des Heils (een zeer mooie groep), Ver.
Oranje, Kerk en Vaderland, Ned. Bond van
Chr. Fabrieks- en Transportarbeiders, afd.
ci Scheveningen (een van de meest de aan-
Ontzaglijke menschenmassa van Scheveningen dacht trekkende en m verschillende wa
gens weergevend het geheele visscherij'oe-
drijf), Ned. Ver. de Reddingsmedaille, van
de Loosduinsche groentenveilingen en den
Bond Westland (door verschillende soorten
groenten en fruit gevormde tableaux, waar
op de Nederlandsche vlag en een gekroon
de W). terwijl deze afdeelingen besloten
werden door wagens van Pulchri Studio,
voorstellend wetenschap en kunst. Al deze
wagens waren omgeven door vele in loc-
passelijke kleeding gestoken deelnemers.
Het vijfde gedeelte was de Indische afd.,
die wel het hoogtepunt in den stoet vorm
de. Ruim 900 personen namen hieraan
deel, bijna allen gekleed in inheemsche cos-
tuums. Voorafgegaan door praalwagens
voorstellend de rijkseenheid, Neptunus en
de verbinding tusschen moederland en
overzeesche gewesten, volgde een kleurrijke
stoet, waarin wagens met symbolen van de
luchtverbinding. radio, posterijen, ei%z.
Stram marcheerden hierin de afdeeling
welke het oude Indische leger en de ma
rine voorstelde. Gekleed in de oude unifor
men boekte deze afdeeling een groot succes.
Ook de andere afdeelingen van deze groep
trokken echter ten zeerste de aandacht. De
verschillende inheemsche costuums, de
prachtige wagen met de ceremonieels dan
seressen. en zoovele anderen, ontlokten tel
kens uitroepen van bewondering. Ook een
fiaaie wagen van de vreemde oosterlingen
verdient vermelding.
Nadat nog de verschillende bevolkings
groepen van Oost- en West-Indië hadden
gedefileerd, waarbij ook diverse Indische
producten werden meegedragen, sloot deze
afdeeling met een praalwagen van de Kon.
Petroleum M., in beeld brengend de aard
olie industrie. Het voorbijtrekken van den
stoet duurde ongeveer veertig minuten. De
Koningin. Prinses Juliana en Prins Bern
hard hebben na afloop nog eenigen tijd ge
sproken met den burgemeester, kapitein
Lagerwerf! en den voorzitter en secretaris
\an het comité.
De Koningin zeide tot generaal Wag
ner, dat zij diep onder den indruk was
van hetgeen zij gezien had. „Ik ben er
stil van", zeide Hare Majesteit letter
lijk. De Koningin verzocht generaal
Wagner aan de verschillende vereeni
gingen, die aan den optjocht hebben me-
degeholpen. Haar bijzonderen dank
over te brengen. Prinses Juliana en
Prins Bernhard waren ook zeer getrof
fen door deze hulde.
Onder daverende toejuichingen vertrok
de Koninklijke familie naar den Ruigen-
hoek.
Groote drukte in het Noordeinde.
Het spreekt vanzelf, dat een geweldige
menschenmassa het défilé der praalwagens
voor de Koningin heeft meegemaakt, maar
er bleven toch nog altijd vele duizenden
over,.die zich niet in de drukte langs de
route waagden en er de voorkeur aan ga
ven een wandeling te maken door de bin
nenstad, waar de feestvreugde langzaam
aan begon.
Vele duizenden richtten bovendien
hun schreden naar het paleis in het
Noordeinde en de toevloed van men
schen op die plaate was zoo groot, dat
de politie genoodzaakt was eenrich
tingsverkeer in te stellen en wel op
deze wijze, dat men het paleis alleen
kon bereiken via een touwafzetting
naar de Paleisstraat ofwel door het
Noordeinde in de richting van de bin
nenstad.
Openluchtvertooning
„Uit het leven der Oranjes".
Om 6 uur had op het Binnenhof een
openluchtvertooning plaats van het histo
rische spel „Uit het leven der Oranjes", dat
indertijd door Ben van Eysselstein geschre
ven is ter gelegenheid van het huwelijk van
Prinses Juliana en Prins Bernhard. De op-
Het spreekt vanzelf dat het hoogtepunt
van dezen middag bij het Vredespaleis lag.
waar de Koningin het voorbijtrekken van
oen stoet zou gadeslaan.
Ter weerszijden van het Koninklijk Pa
viljoen had een groot aantal genoodlg-
ajn een plaats gekregen. Onder hen waren
de ministers Gosellng en Welter, de vice-
president van den Raad van State, jhr. mr.
Beelaerts van Blokland, de Commissaris
van de Koningin in Zuid-Holland, Jhr. van
Karnebeek, oud-minister jhr. De Geer. oud-
gouverneur-generaal Fock, verschillende
leden van de Koninklijke hofhouding, bur
gemeester en wethouders van 's Graven-
ha^e enz.
Ook de Indische vorsten waren onder de
aanwezigen.
Om kwart over drie kwamen H.M. de
Koningin, Prinses Juliana en Prins Bern-
hard op het Gevers Deynootplein aan. De
Vorstelijke familie reed in een open ca
lèche. geëscorteerd door den adjudant, jhr.
de Jonge van EUemeet en den ordonnance-
officler, jhr. van Lawick van Pabst. die
beiden ln ceremonieel tenue gekleed waren.
Het gevolg, dat eveneens ln open caleches
reed. bestónd uit mevrouw Snouck Hur-
gronjevan Tets, dame du patlais, freule
Schimmelpennlnck van der Oye, hofdame,
graaf Dumonceau, grootmeester, baron van
Heemstra, particulier secretaris, jhr. Ver-
heyen, eerste stalmeester en graaf van
Zuylen van Nijevelt, kamerheer van H.M.
de Koningin.
HM. de Koningin was gekleed in een
donker-violetten mantel, die bijna geheel
schuil ging onder licht-blauwe strulsveeren
en had een licht strooien hoed op, getooid
met bloemen.
De Prinses droeg een zeegroen toilet met
een groote bont over de schouders en een
zijden toque op.
Prins Bernhard was gekleed in de uni
form van kapitein der grenadiers.
Nadat de Koninklijke familie door de
leden van het comité was begroet, bracht
de vereen. ..De Princevlag" als eerste in
de rij van de tallooze langs den weg opge
stelde vereenigingen hulde aan H.M. door
overhandiging van een bouquet rozen
Het aanbieden van een bouquet bloemen
iou langs den weg van Scheveningen naar
het Vredespaleis nog zeventien maal ge
schieden doch daar de talrijke bouquetten
gedurende het défilé van den optocht in
het rijtuig van H.M. zouden moeten blijven
liggen en daardoor veel van haar fleur zou
den moeten verliezen, had H.M. het beter
geoordeeld de bloemen niet in ontvangst
te nemen, doch ze te laten verzamelen door
een specialen wagen der fa. Houweininge
en Usselsteijn. welke langs de route reed
en de bouquetten onmiddellijk naar den
Ruigenhoek bracht.
Stapvoets reed de stoet verder langs den
»eg. waar de vele vereenigingen waren op
gesteld Tweemaal werd nog halt gehouden
om Hare Majesteit gelegenheid te geven
een aanghulde in ontvangst te nemen. Het
'aren allereerst „Die Haghesangers", die
°P den Scheveningscheweg bij Frankenslag.
om. het Dankt, dankt nu allen God" ten
gehoore brachten. H.M heeft voor deze
hulde persoonlijk den dirigent, Jos. Vran-
hen, en den voorzitter. W. K. Poulus, voor
deze hulde bedankt. Ook de Kon Na
tionale Zangschool bracht een zanghulde
fh wel door het zingen van een danklied
Un J. p, wierts. Ook den dirigent van de
hegschool, den heer A. J. Beyersbergen
ton Henegouwen bracht H.M. persoonlijk
Daarna reed de stoet zonder stilhou
dt doch langzaam verder naar het Vre-
«spalels.
Dm precies half vier was bij het Vredes-
Meis reeds het gejuich hoorbaar, dat op
klonk van de rijen menschen op den Sche
veningscheweg er enkele oogenblikken
uaarna reed de Koninklijke calèche het
Carnegieplein op tot vlak voor het balda
kijn. Bij het baldakijn werd de Vorstelijke
Familie ontvangen door den burgemeester
van 's-Gravenhage, mr. S. J. R. de Monchy,
die achter de Koningin onder het balda
kijn plaats nam terwijl een enorme mand
met oranje bloemen op een klein tafeltje
-.oor de vorstelijke familie werd gezet.
Voortdurend Juichten de menschen,
wuifden met hoeden, zakdoeken en pro
gramma's en op verschillende plaatsen te
gelijk zette men het Wilhelmus ln.
Het défilé der praalwagens.
Toen nam het défilé der praalwagens een
aanvang.
Een zeer fraaie wagen, voorstellend de
Haagsche stedemaagd opende de groote rij.
Hierop volgden, met telkens muziekcorpsen
en groepen van loopende deelnemers, praal
wagens van de Haagsche Wlnkeliersver-
eeniging, 's-Gravenhaagsche ambachts
scholen. Jong Hervormden koor. Christe
lijk Nationalen Bouwvakarbeidersbond, Na
tionaal Jongeren Verbond, Oranje vereeni-
ging Prins Bernhard en een hulde van Ne-
acrland's Zwemwereld. belichaamd in een
praalwagen van den Kon. Ned. Zwembond.
De tweede afdeeling. die hierop volgde,
werd gevormd door de leden van de Prin
cevlag, dragende de wagens van de ver
schillende Oranjevorsten, geflankeerd door
twee pages ieder en gevolgd door leden der
vereeniging met vlaggen.
Hierop volgde het wapen van Prinses Ju
liana, geflankeerd door een roode kruissol-
aaat en een verpleegster, terwijl dit ge
deelte werd besloten door het wapen van
Prinses Beatrix, geflankeerd door twee in
het wit gekleede meisjes en gevolgd door
een groot aantal zeer jeugdige meisjes en
jongens, leden van de Princevlag
voering geschiedde door de stichting „De
Vereenlgde Haagsche spelers" (directie
Pierre Balleduxi en werd uitgevoerd voor
leerlingen van de scholen voor voortgezet
onderwijs. Hoewel het spel uiteraard reeds
vele malen is vertoond, was het gister
avond de eerste keer, dat een opvoering in
de open lucht plaats had. De achtergrond
van de statige ridderzaal, waar tegen aan
een sober, doch passend tooneel was opge
bouwd, deed het buitengewoon goed en
bracht spelers en publiek dadelijk in de
goede sfeer. Ofschoon de geheele entourage
dus een historischen indruk vestigde, had
men ook de moderne techniek te baat ge
nomen, want het gesproken woord, dat na
tuurlijk niet over het geheele Binnenhof
verstaanbaar was, werd verspreid door mid
del van luidsprekers. De regie was in han
den van Jan van der Linden, terwijl voorts
de harmonie van het Leger des Heils muzi
kale medewerking verleende. Er werden
vier tafereelen opgevoerd, te weten „Lei-
dens ontzet". „De Moeder Oranjes". „Je
Malntiendrai" en „Scheveningen 1813" De
opvoering, welke ruim twee uur duurde,
oogstte veel succes.
Het spel zal eiken dag gedurende de
feestweek om zes uur 's namiddags op het
Binnenhof worden gespeeld.
Eereavond in het Gebouw voor
Kunsten en Wetenschappen.
Het Haagsche gemeentebestuur bood gis
teravond een eere-avond aan H.M. de
Koningin aan in het gebouw voor Kunsten
en Wetenschappen. Tusschen half acht en
acht uur vulde de zaal zich met een uitge
lezen gezelschap van geüniformeerde of ge
rokte heeren met dames in kostbare avond-
tollletten.
Precies te acht uur nam de voorstelling
een aanvang. Het symphonie-orkest van de
Koninklijke Militaire Kapel, onder leiding
van kapitein dr. C. L. Walther Boer, speel
de de ouverture Egmont van L. von Beet
hoven. Onmiddellijk daarna begon de voor
stelling van „1813" een tooneelspel in vier
bedrijven door Bets Ranucci-Beckman en
Johan de Meester, dat leden van het gezel
schap „Het Resldentietooneel" opveerden.
Het tooneelstuk „1813" speelt zich af ten
huize van Gijsbert Karei van Hogendorp
tusschen 17 Juni en 30 November 1813 en
behandelt de bevrijding van Nederland van
de Fransche overheerschlng. Het eerste be
drijf toont het verzet van Willem, den oud
sten zoon van Gijsbert Karei om met de
gardes d'honneur te vertrekken. In het
tweede bedrijf komen de eerste berichten
over den opstand tegen het Fransche gezag
binnen. Van Hogendorp neemt het voorloo-
pig bestuur in handen. In het derde bedrijf
komt het driemanschap (van Hogendorp,
van der Duyn van Maasdam en van Lim
burg Stirum) tot stand en in het vierde
bedrijf herneemt het vaderland zijn onaf
hankelijkheid.
Na het eerste bedrijf, te tien minuten
over negen, betraden H. M. de Konin
gin, Prinses Juliana en Prins Bernhard
de hofloge.
De burgemeester en de wethouders
hadden de vorstelijke personen in de
hall van het gebouw ontvangen. Een
kleindochter van den burgemeester
bood de Koningin een ruiker orchi
deeën aan, en een kleindochter van
prof. van der Bilt, den wethouder van
onderwijs, bood Prinses Jniiana een
ruiker anjelieren aan.
Toen de Vorstelijke personen hun loge
binnenkwamen, zette de kapel het Wilhel
mus in en de aanwezigen zongen het volks,
lied staande mede.
H. M de Koningin was gekleed in een
blauw brocaat robe, waarover H. M. het
grootkruis van de orde van den Nederland-
schen Leeuw droeg. De Koningin had een
diadeem in het haar. De Prinses droeg een
blauwe fluweelen japon en eveneens het
grootkruis van den Nederlandschen Leeuw,
alsmede een diadeem.
Prins Bernhard was gekleed in het groot-
tenue van ritmeester van de rijdende ar
tillerie en droeg eveneens het grootkruis
van den Nederlandschen Leeuw
Nadat de Koningin, Prinses Juliana en
Prins Bernhard en de leden van het ge
volg hun plaatsen hadden ingenomen,
werd het tweede bedrijf en daarna het
derde bedrijf van het tooneelstuk opge
voerd. Na het derde bedrijf was er een
pauze van ongeveer 20 minuten, geduren
de welken tijd de Vorstelijke personen in
hun loge ververschingen gebruikten
Tijdens de pauze heeft H. M. de Konin
gin in haar loge ontvangen mevr. Betsy
RanucciBeekman en Johan de Meester,
de schrijvers van het stuk, en ook Dirk
Verheek, die de hoofdrol van Gijshert
Gisteravond woonde H. M. de Koningin in gezelschap van H. K. H. Prinses Juliana en
Z. K. H. Prins Bernhard de gala-opvoering bij van het tooneelstuk „1813", geschreven door
Mevr. RanucciBeekman en Johan de Meester, opgevoerd door het „Residentie-Tooneel",
in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen. De Koninklijke Familie in de loge.
Karei van Hogendorp in „1813" speelt
De Koningin heeft hun Haar groote inge»
nomenheid met den inhoud van het spél
uitgesproken.
Tegen half twaalf was de voorstelling,
welke met het Wilhelmus gesloten werd,
ten einde.
De zaal bracht den Vorstelijke personen
eenlge langdurige ovaties. B. en W. en de
secretaris van Den Haag deden de Ko
ningin en het Prinselijk paar uitgeleide.
Precies half twaalf reed de Koningin met
Prinses Juliana en Prins Bernhard weg,
toegejuicht door honderden en honderden
die op straat stonden opgesteld.
Rijtoer Prinselijk Paar,
De Prins en de Prinses vergezelden
H. M. de Koningin naar den Ruigen
hoek en daarna begaven zij zich op
weg om de verlichting in de residentie
in oogenschouw te nemen.
In snelle vaart reden de auto's, waar
bij er twee waren met het gevolg van
Prinses Juliana en Prins Bernhard, de
Gravestraat door, waarna een ronde
werd gemaakt om het prachtig ver
lichte en feestelijk versierde stadhuis.
Prinses Juliana en Prins Bernhard
waren hiermede echter nog niet tevre
den en zij zwenkten van de Groen
markt af de Veenestraat in, om door
de Spuistraat en over den Hofweg het
Binnenhof te bereiken. De route voer
de hen over het Plein, door de Lange
Houtstraat over het Lange Voorhout
en den Kneuterdijk naar het Tour-
noolveld en daarna begaf het Prinse
lijk Paar zich wederom naar den Rui-
venhoek
In Rotterdam.
Intocht van Piet Hein.
Rotterdam heeft gistermiddag den in
tocht van Piet Hein beleefd. De drukte
concentreerde zich voornamelijk om den
Coolsingel en den Schiedamsche dijk.
Op het bordes van het stadhuis aan
den Coolsingel had zich het gemeentebe
stuur met de leden van den gemeenteraad
en hun dames opgesteld om den beroem
den admiraal, later schepen van Rotter
dam, te ontvangen.
Te ongeveer half vijf stelde Piet Hein
zich aan het gemeentebestuur voor met
een korte rede, welke door den burgemees
ter werdr beantwoord. Hierna trok de op
tocht voorbij.
Deze werd gevormd door de geheele be
manning van de vloot van den roemruch-
ten admiraal, met allegorische wagens,
welke de macht van Neptunus en de zil
vervloot voorstelden.
Een uitstekende kapel speelde op de
trappen van het stadhuis verschillende
populaire liederen.
In Rotterdam heeft men zich verder
bezig gehouden met sportwedstrijden en
een volksfeest in het Feyenoordstadion.
Lichtfestijn van zeldzame allure.
Het avondfeest stelde alles in de scha
duw wat de Maasstad op dit gebied tot
dusver had laten zien. Rotterdam baadde
in een zee van feestelijk lampion- en flak
kerend gasvlammenlicht. Op den Coolsin
gel. op den Schiedamschen singel, op dt
Blaak, langs de Schie en de Jonkerfrans-
straat en overal, waar in het hartje van
de oude stad de ballon-verlichting was
ontstoken, bewogen zich vele duizenden,
doch verreweg de grootste drukte concen
treerde zich langs de boorden van de Maas
en op den Schiedamschedijk.
Langs den Dijk, gemetamorfoseerd tot
den luchtweg naar Indië, van de K.L.M.
met zijn tallooze tempeltjes, moskeeën en
minarets, die alle feestelijk stonden te
gloeien in een overvloed van veelkleurig
licht, trokken tienduizenden naar de ri
vier, naar de Maas.
De volte van de duizendvoudige massa
was zoo dicht, dat er bijna geen door
komen aan was voor de trams, bussen
en auto's. De politie had echter zeer
uitgebreide verkeersmaatregelen geno
men, zoodat tenslotte ook al ging
het vaak voetje voor voetje een ieder
kwam waar hij wilde zijn: bij de ri
vier, die een waarlijk sprookjesachtl-
gen aanblik bood. Van de Willemsbrug,
waar uit 30 gasflambouwen de vlam
men sloegen, tot aan het eind van de
Parkkade, was het een lichtfestijn van
zeldzame allure. In een vloed van licht
praalden elevators, kranen, knijpers
en bunkermachines. Daar lagen ook
ongeveer 80 meter uit den wal acht
groote oorlogsschepen uit de 16e en 17e
eeuw. Een op groote aken gebouwde
gevelrij, waarin men de oude beurs,
voorzien van de oude hoofdpoort en
eenige typische oud-Hollandsche huis
jes, met trapgeveltjes en ophaalbrug
getje kon terugvinden, vormde het
decor. Hiernaast was opgetrokken een
vlaggenstelling, afgewerkt met fijn
groen.
De huizenrij werd van den wal af
verlicht met sterke schijnwerpers, ter
wijl de vlaggenstelling werd besche
nen door lampen op de aken zelf, het
geen een imponeerend beeld opleverde.
De grootste belangstelling ging wel uit
naar de vloot van Piet Hein. Daar lag het
admiraalschip van Piet Hein, de „Neptu
nus" en verderop „de Roode Leeuw", de
..Zeejager" en de „Hazewind" en nog an
dere schepen en objecten, alle overgoten
door een stroom van tintelend licht.
De wandeling van het begin van de
Westerkade, waar ook Mr. Ms. „Gelder
land" in het licht gemeerd lag. via de
jachthaven, de Willemskade en de Boomp
jes tot aan de Willemsbrug, duurde zoo
ongeveer twee uur. Men had het er voor
over. want er was zoo veel schoons te be
wonderen.
In Amsterdam.
In Amsterdam werden volksfeesten ge
houden in het Olympisch en in het Ajax-
stadion. Er was groote belangstelling.
