BINNENLAND
LEIOSCH DAGKI M Zesde Blad
Dinsdag 30 Augustus 1938
Hoe de situatie in Tsjecho-Slowakije
zich ontwikkelt
De winkelweek
Nederlandsch fabrikaat.
Een Koningin jubileert.
Kritieke dagen
3'6
Hei regeeringsjubileum van
H.M. de Koningin»
Uitgaand? van den Bond van Christe-
lijKe Oranjevereenlgingen in Nederland,
werd ter gelegenheid van het regeerings
jubileum van H M de Koningin in de
Domkerk te Utrecht gisteravond een her
denkingsdienst gehouden. Tal van kerke
lijke. militaire en burgerlijke autoriteiten
luisterden aeze plechtigheid door hun te
genwoordigheid op.
Gesproken werd door ds I. Voorsteegh.
minister De Wilde en prof. mr. B. C. de
Savornln Lohman.
Rede van minister Steenberghe.
De Minister van Economische Zaken, mr
L. P M. Steenberghe. heeft gisteravond
een radiorede gehouden over de winkel
week van de Vereeniging Nederlandsen
Fabrikaat.
Spr wees er o.a op dat deze winkelweek
een bepaald doel beoogt steunverleening
aan de Nederlandsche industrie Nog nim
mer tevoren heeft de Nederlandsche
detailhandel op zoo indrukwekkende wijze
f* Koninklijke oratoriumvereeniging d" ^edwlandsche industrie zijn >oli-
..Kerkgezang" te Utrecht en het muziek
corps ..De Oranje-Harmonie" uit Hilversum
en de organist van de Domkerk de heer
Stoffel van Vliegen, zorgden voor een mu
zikale illustratie.
Waardeerend buiteniandsch oordeel.
..Svenska Dagbladet" te Stockholf publi
ceert een artikel onder het opschrift .Ken
Koningin Jubileert" waarin het blad o.m.
schrijft
Nauwelijks een vrouw ter wereld geniet
op dit oogenblik zoo diepe achting en eer
bied als de verstandige en succesrijke
Koningin van Nederland. Misschien ook de
Koningin-moeder van Groot Brittannië,
maar die heeft nooit de lasten der regee
ring gedragen of haar land ongedeerd door
buitengewone moeilljkheöen geleid als Ko
ningin Wilhelmina dat heeft gedaan
Zich krachtig bewust van de tradities
•van Haar vorstenhuis, gevoelt de Koningin
in hooge mate Hare verantwoordelijkheid
als regeerend vorstin. Hoe zij die verant
woordelijkheid heeft gedragen, weet een
ieder die Haar bestuur tijdens de afgeloo-
oen veertig Jaren heeft waargenomen. De
vuurproef heeft Zij doorstaan tijdens de
oorlogsjaren, doch Zij heeft ook verschei
dene gevaarlijke klippen op binnenlandsch
politiek gebied omzeild met een diploma
tiek tactgevoel, dat ondubbelzinnig getuigt
van Haar aangeboren intelligentie en van
Haar scherpen blik. Steeds heeft Zij zich
met zorg geïnteresseerd voor alle actueele
problemen, welke Haar eigen land betref
fen zoowel als de bultenlandsche politiek.
Tijdens den oorlog beraadslaagde Zij tot
diep in den nacht met Hare ministers.
Toen Zij eens een bezoek bracht aan Lap
land waren steeds koeriers tusschen Den
Haag en Abisko onderweg om de Koningin
in staat te stellen staatsstukken te onder
teekenen.
De wereld heeft zich gedurende de laat
ste jaren vrij diepgaand bezig gehouden
met de Nederlandsche Koningin en Haar
gezin Van Haar zelf weet men ongeveer
zooveel als Zij de buitenwereld heeft wil
len laten weten, of wat de buitenwereld
ondanks Haar afkeer van openbaarheid
bekend geworden is. Haar persoonlijke een
voud. Haar afschuw van pose en opschik
er. In verband daarmede van fotografee
ren is ook bekend. Men gevoelt hoogach
ting voor Haar wegens Haar groot familie
gevoel de diepe liefde l^gens Haar moeder,
de flinke er. lieflijke Koningin Emma. die
enkele jaren geleden in hoogen ouderdom
overleden is. en wegens de voortreffelijke
opvoeding, die Zij Haar dochter, de troon
opvolgster, gegeven heeft. Men bewondert
Haar geestelijke een lichamelijk kracht,
Haar geestelijke en lichamelijke kracht,
werkkracht, In Haar persoon ziet men het
zegel van den materieelen en geestelijken
welvaart in Nederland, die langzaam maar
zeker tijdens den veertigjarigen regeenngs-
tijd van Wilhelmina gegroeid is.
De Koningin en het land zullen in
deze dagen in het bewustzijn der Ne
derlanders op een of andere wijze met
elkander vereenzelvigd worden en zoo
zal ook Koningih Wilhelmina het waar
schijnlijk gewild hebben.
dariteit betoond. Dit feit alleen al stempelt
deze demonstratie tot een bijzondere ge
beurtenis Voorts wees spr. op de omstan
digheid, dat de winkelweek plaats heeft
binner. de omlijsting van de feesten ter
gelegenheid van het 40-jarig regeerings
jubileum van H. M. de Koningin. Dit zal
aan de Nederlandsch fabrikaat-demonstra
tie een glans vcrlcenen, welke haar de
belangstelling van het Nederlandsche
publiek verzekert Spr achtte de Inscha
keling van deze actie in de nationale
jubileumfeesten een bijzonder gelukkige
greep. 8pr. ziet hierin een zinrijke hulde
van den winkelstand aan de Koningin. De
nationale gedachte raakt elk terrein van
het Nederlandsche geestelijke en maat
schappelijke leven. Ieder kan op zijn ter
rein het noodige er toe bijdragen, dat onze
Nederlandsche gemeenschap een bloeiende
en gelukkige wordt, leder heeft zijn taak
bij het oplossen van de problemen, waar
mee worstelt. De propaganda voor het
ons Nederlandschp volk op het oogenblik
Nederlandsch fabrikaat vertegenwoordigt
de specifieke manifestatie van de natio
nale gedachte op economisch terrein.
Door zich in dienst van deze propaganda
te stellen, aldus de minister, verricht de
winkelstand dus zijn eigen nationale taak
Hoe belangrijk een dergelijke actie juist
thans is. behoeft spr. nauwelijks te zeggen.
De bestrijding van het werkloosheids
euvel heeft nog niets van haar urgentie
verloren. De Staat doet veel, zeer veel
zelfs, maar hij kan niet alles doen Het
volk kan op een zeer eenvoudige en doel
treffende wijze zijn bfjdrage leveren tot
bestrijding van de werkloosheid door zoo
veel mogelijk de voorkeur te geven aan
producten uit eigen land. De Nederland
sche Industrie kent den weg naar de groote
reserves aan werkgelegenheid, welke ook
thans nog beschikbaar zijn; het Neder
landsche volk alleen kan de industrie in
staat stellen dezen weg ook inderdaad te
betreden.
Iedere Nederlandsche geleding in de
kolom, welke loopt van den eersten pro
ducent naar den uitelndelljken consument,
kan invloed uitoefenen op het gebruik van
Nederlandsche producten. Heel kort sa
menvattende kan men zeggen, zoo zeide
de Minister, dat de verschillende catego
rieën van fabrikanten dit doel kunnen
nastreven door het produceeren van goede
en goedkoope artikelen in voldoende ver-
scheldenheid van soorten en kwaliteiten.
De tuaschenhandel kan het zijne doen door
zich goed rekenschap te geven van de pro
ductiemogelijkheden van de Nederlandsche
industrie, deze zoo noodig attent te maken
op de behoeften van het Nederlandsche
publiek en op zijn beurt het Nederlandsche
product bil zijn afnemers naar voren te
brengen. De detailhandel is de schakel,
die den consument het naast staat, het
best dien; behoeften kent en een sterken
directen Invloed op diens aankoopen bezit
De winkelier die zich de beteekenis van de
Nederlandsch fabrikaatgedachte bewust is,
kan er veel toe bijdragen om zoowel zijn
leveranciers als zijn afnemers in de goede
lichting te leiden De positie van den win
kelier is dus eigenlijk strategisch, de voor
lichting. die hij geeft, is een van de facto
ren. die het debiet van Nederlandsche
producten helpt bepalen.
Van de houding van het publiek zal het
resultaat voor de Nederlandsche industrie
tenslotte afhangen. Op allen wil ik een
beroep doen, zoo besloot minister Steen
berghe. als u in deze dagen langs een van
de duizenden étalages gaat, waarop het
affiche van de Nederlandsch fabrikaat
demonstratie is aangebracht, sta dan even
stil. Bedenk, dat de in deze étalage uit
gestalde artikelen Nederlandsche produc
ten zijn en Nederlandschen arbeid ver
tegenwoordigen Bedenk dat de verkoop
van deze producten mannen en vrouwen
aan den arbeid houdt en wellicht werke-
loozen weer aan den slag brengt. Bedenk
voorts wat dit voor u zelf en voor ons
gehcelc volk kan betoekenen. Vier het
nationale feest daarom ook door het koo-
pen van nationale producten. Daarmee
verricht gij uw nationale daad.
DE LEIPZIGER NAJAARS-MESSE.
Het kenmerk van de te Leipzig geopende
herfstbeurs is een ruime toetreding van
exposanten, vooral in de textiel- cn con-
feclle-afdeellng, welke ongeveer de helft
grooter is dan een jaar geleden. Alles
bijeen nemen 5837 firma'.; aan deze Nn-
jaars-Messe deel. tegen 5531 in Augustus
1937. Er zijn 270 buitenlandsche inzenders
1172 uit het vroegere Oostenrijk niet
medegerekend ihetgeen 34 meer is dan
toen. De vorige Najaars-Messe werd door
92 453 Duitschers en 6174 buitenlandera be
zocht. welk. laatste cijfer nu vermoedelijk
lager zal zijn.
Van de inzendingen uit den vreemde
maakt de Nederlandsche, georganiseerd
door den Economische Voorlichtingsdienst
van het Ministerie van Economische Za
ken, een bij uitstek fraaien indruk en er is
werkelijk gegronde reden om van een
jubileum-tentoonstelling te spreken. De
onder leiding van den heer Pieck geheel
opnieuw cn zeer modern ingerichte stand,
waarin een groot borstbeeld van H. M. de
Koningin prijkt, geeft in beknopt bestek
een overzicht van hetgeen ons land in ver
schillend opzicht beteekent. terwijl ook
een flinke plaats Is ingeruimd aan de
Overzeesche gebledsdeelen. Men vindt er
bijzonderheden en voorstellingen van de
Nederlandsche nijverheidsproductlc. van
land- en tuinbouw, veeteelt en vlsseherl).
Voor het eerst is tevens een beeld gegeven
van onze binnen- en zeesluizen, van den
aanleg van kanalen, dijken en havens, van
bruggenbouw, baggerwerken, enz.
De K L M. vestigt de aandacht op de
luchtverbingen Amsterdam-Batavia en
Batavia-Sydney. De AN.V V. wekt op tot
een bezichtiging van ons land, hetgeen
door een serie-prachtfoto's van stad en
landschap wel heel aantrekkelijk wordt
gemaakt. De Koninklijke Nederlandsche
Jaarbeurs vraagt de belangstelling van
deelnemers en bezoekers voor het groote
gebeuren van de halfjaarlijksche beurzen
in Utrecht. De Nederlandsche Kamer van
Koophandel voor Duitschland in Den Haag
is vertegenwoordigd tot het geven van in-
ZILVEREN JUBILEUM VAN HET
VREDESPALEIS.
Eergisteren was het 25 laar geleden, dat
het Vredespaleis officieel in gebruik werd
genomen.
Hoewel het bestuur gemeend had, geen
offcieele herdenking van dien dag te moe-
ten doen plaat-s hebben, is het sister och-
tend toch in het paleis in buitengewone
vergadering bijeengekomen voor de huldi
ging van eenige ambtenaren en beambten.
Eenigen hunner zijn gedurende of nagenoeg
25 laar. andeven zelfs langer in dienst van
de Carnegle-stichting.
De voorzitter van de stichting, jhr. van
Xamebeek heeft de jubilarissen op zeer
waardeerende wijze toegesproken en roem
de de plichtsgetrouwheid waarmede zij ge
durende zoovele jaren de stichting hebben
gediend.
Hii deelde mede dat het H M. de Konin.
gin had behaagd dv J. ter Meulen. direc
teur van de bibliotheek, te benoemen tot
officier in de orde van Oranje-Nassau en
voorts de heeren L. H. Intres. bureau-chef
en J Scherpenhuijzen, technisch-opzichter.
beiden tot ridder in de orde van Oranje-
Nassau.
Ook de beambten A. J. Knopper' en H
A. van Gulik. portiers. A. H. Luijendijk en
J. Losie, resp. machinist-stoker en stoker.
P. van Kleeff en L. M Bakker tuinlieden
werden in de huldiging betrokken. Aan
allen werd een geschenk onder couvert aan
geboden.
DRUK WERK BU FOKKER.
Gisteren werd bij de Fokker fabrieken
aan de overzijde van het IJ te Amsterdam
de 1500ste man in dienst gesteld. Te zamen
met de 517 arbeiders d e in andere fabrie
ken in Nederland aan den bouw van Fok-
kervlieg uigen werken, bestaat het geheele
personeel thans uit 2017 personen Dit is
de grootste bezetting, welke de Fokkerfa
brieken sedert haar oprichting te Amster
dam heeft gekend.
PRAAG, 29 Aug.
Ongetwijfeld: de internationale toestand
is verscherpt. Nadat de vertegenwoordi
gers der Henlein-partlj het nationaliteiten-
statuut der Tsjechoslowaaksche regeering
zonder discussie van de hand hadden ge
wezen, zijn de onderhandelingen te Praag
op een dood punt gekomen, en velen zijn
van meening, dat er een wonder zou moe
ten gebeuren, om ze weer op gang te bren
gen. In den huldigen tijd valt het moeilijk
aan wonderen te gelooven Runclmans
medewerker Ashworth Gwatkln vliegt naar
Londen, om daar tijdens zijn bezoek, dat
volgens het bureau van Lord Runciman
van absoluut particulieren aard is. van het
eene ministerie naar het andere te loopen.
Op den vooravond van de rede van Simon
zendt de Duitsche radio een proclamatie
van de Henleinpartij uit, die de ondertee
kenaars, wanneer wij hier. wat de Henlei-
ners betreft al niet in een ex-lex-toestand
leefden, ongetwijfeld achter sk>t en gren
del zou hebben gebracht, en waarin rond
uit tot geweldpleging tegenover andersden
kenden wordt geanimeerd. De Praagsche
regeering geeft een antwoord dat ook in
Berlijn mag worden gehoord. Duitschland
zelf laat hier en daar zijn gezanten ver
klaren, dat, wanneer er niet gauw een op
lossing van het Sudetenduitsch probleem
wordt gevonden lees: wanneer Praag
niet gauw voor de nazistische elschen der
Henlelners capituleert het „met alle
middelen" dien eischen kracht bij zal zet
ten. Simon legt een verklaring af, die een
onmiskenbare waarschuwing aan Berlijn
zoowel als aan Asch beduidt; op zijn kritiek
op de houding der Budetenduitschers ant
woorden dezen, dat men voor het pellen
van die houding een anderen maatstaf moet
nemen, dan die welke men bij politieke
petroleum-transacties pleegt toe te pas
sen
De internationale toestand is verscherpt.
Maar. sinds maanden aan spanning ge
wend en wie is zich hier niet bewust, dat
er een strijd om de sterkste zenuwen wordt
uitgevochten? heeft men toch niet het
gevoel, dat de toestand daarmee ook slech
ter is geworden. Eerder Is het tegendeel het
geval Want dat de toestand is verscherpt
beduidt, dat men uit de periode van af
wachten, van dreigementen en diploma
tieke gedachtenwisseling. In het stadium
der beslissing is gekomen. Dat er een hoog
tepunt is bereikt en dat er een wending
moet komen hetzij ten goede, dan wel
ten kwade En daar men zich verder be
wust is. op den aanstaanden „kritieken
September" goed voorbereid te zijn, is deze
zekerheid al eenigszlns een opluchting.
In dit stadium der beslissing, en daarin
ook volkomen passend omdat het de uiter
ste grens ls, waartoe zij wil en kén gaan, ls
de Tsjechoslowaaksche regeering voorne
men; een nieuw plan voor een schikking
met de Sudetenduitschers aan te bieden.
Men kan veilig aannemen dat dit plan, het
welk de reorganisatie van het openbaar
bestuur voorziet, deel uitmaakte van Gwat-
kins diplomatieke bagage, toen hij naar
Londen vloog Dit plan en nog iets: de
mededeeling, dat de regeering te Praag in
zag, dat Duitsche en Tsjechische taal
moesten worden gelijkgesteld, zonder dat
de taalrechten gelijk totnogtoe, door locale,
ethnische grenzen zouden zijn beperkt.
Bij de reorganisatie van het openbaar
bestuur wil men teruggaan tot de indee
ling, die men zich eigenlijk al in 1919 had
voorgesteld, doch waartoe de tijd toen,
blijkens de lotgevallen van het project, rog
niet rijp was.
Begin 1920 werd een wet aangenomen,
die den nieuwen staat in 21 gouwen, zjoepi,
verdeelde, waarvan er twee die respectieve
lijk Karlsbad en Böhmttch Lefpa tot cen
trum hadden, een overwegend Duitsche
meerderheid bezaten. Deze gouwen werden
de bestuurseenheid in tweede instantie, en
het lichaam waardoor de -gouw werd ver
tegenwoordigd, bezat bevoegdheid op soci
aal, oeconomlsch en cultureel gebied, het
kon bijzondere bepalingen uitvaardigen ten
aanzien van de ten uitvoerlegging der alge.
meen geldende landswetten en eigen ver
ordeningen vaststellen. Tenslotte had de
gouw een advtseerende stem ln alle kwes
ties van openbaar bestuur, voorzoover deze
ook op haar gebied, betrekking hadden. De
landen of provincies verdwenen als be-
stuurseenheid en zouden een zuiver aard
rijkskundig begrip worden. Voor de behar
tiging der gemeenschappelijke belangen
van alle gouwen uit één land, was een
„gouwvergadering" voorzien.
Doch deze wet is, zooals gezegd, nooit van
kracht geworden. De Slowaken. en onder
hen de huidige minister-president Hodzja
in de eerste plaats, waren er tegen; zij
achtten een dergelijk decentralisatie-plan
met het oog op de Hongaren onder hen,
niet in het belang van de hechtheid van
Slowakije. In Boheme weer. waren het een
aantal kortzichtige Tsjechische nationalis
ten, die geen eclatanter bewijs van hun
averechtsche vaderlandsliefde meenden te
kunnen geven, dan door handenwringend
het uiteenvallen van den nieuwen staat
aan te kondigen bi) de gedachte, dat de
Duitschers in twee gouwen zelfbestuur zou
den krijgen. Deze chauvinisten, die niet
inzagen, hoe voordeelig zij deze concessies
aan de Duitsche minderheid toen nog had
den kunnen verkoopen, zijn door den tijd
ln het ongelijk gesteld, en het beste bewijs
daarvoor ls, dat men thans op de gouw-
indeeling terug wil komen. In 1927 ver
klaarde de toenmalige burgerlijke coalitie
de gouw-wet definitief voor vervallen: van
kracht werd de tot op heden bestaande
Indeeling ln de drie boheemsche kroonlan
den in het land Slowakije en, afzonderlijk,
het als autonoom gedachte Karpathen-
land. Het zelfbestuur dezer provincies ls
een fictie en hun landdag niet veel anders
dan een representatief lichaam gebleven,
want één derde der leden werd door de
regeering benoemd, en een stroever en bu-
reaucratlscher bestuursmachlne dan die
der landen was wel nergens te vinden
tengevolge van haar omvang was zij van
een spreekwoordelijke logheid geworden.
In theorie nu ziet de Instelling van gou
wen, waarvan er ook nu weer twee of drie
Duitsch zouden zijn, er niet zoo moeilijk
uit. In werkelijkheid echter zal het veel
minder eenvoudig zijn. De geringste moei
lijkheid zal daarbij nog de noodzakelijk
heid meebrengen, om de minderheden ln
de gouwen zekere nationale waarborgen te
geven, om den Duitsche minoriteiten ln de
Tsjechische en den Tsjechischen in de
Duitsche gouwen recht te laten wederva
ren.
Moeilijker echter zal het zijn, het gou
wen-beginsel voor Slowakije aanvaardbaar
te maken, daar het eigenlijk indruischt te
gen de autonomistische tendenzen, wélke
daar sterk voelbaar zijn, doch weer een
ander karakter dragen dan het autonomis
tisch streven der Duitschers. De laatsten
willen de zelfbeschikking Inderdaad voor de
Duitschers, die zü, gezamenlijk, als rechts
persoon beschouwd willen zien; den Slo
waken echter ls het niet om de autonomie
der Slowaken. doch om die van het land
Slowakije te doen. Dezen Slowaakschen
wensch had men tegemoet willen komen,
door de bevoegdheid van den landdag te
verruimen. De Instelling van gouwen haalt
door dit plan een streep. Van Tsjecho-
slowaaksch standpunt beschouwd wordt
hier dus inderdaad een offer gebracht
Iets anders en hiermee stellen wij ons
fictief op het Duitsche standpunt zal het
zijn, hoe men de grenzen van deze gou
wen zal trekken. Men zou zich kunnen
voorstellen, dat daarbij een zekere politieke
geometrie kon worden toegepast, die men
bij analoge gelegenheden ook elders wel
beoefend Toen de dictatuur van 1929 in
Zuidslavië het al te hard te kwaad kreeg
met de centrifugale, lndividueele en na
tionale tendenzen van de stammen, decen
traliseerde zij het. bestuur door instelling
van baanderschappen, waarvan de poli
tieke grenzen dwars door ethnlsch gesloten
gebieden der stammen heenliepen. Zooiets,
zeggen de Henlelners, zou men ook hier
kunnen doen; door het handig uitstippelen
der gouw-grenzen „corrlger la fortune" ln
dien zin, dat men bijvoorbeeld uit één com
pacte Duitsche nederzetting een zooge
naamd Duitsch taaleiland zou kunnen ne
men twee betrekkelijk onbeduidende
minderheden maakte door ze over twee
gouwen te verdeden.
Doch hiermee loopen wij al op de ont
wikkeling der dingen vooruit. Immers vóór
men aan de debatten over de indeellngs-
i techniek toe ls zal eerst het wonder
moeten gebeuren, waarvan wij hierboven
zelden, dat velen het noodig achtten, al
vorens men aan de groene tafel zal kunnen
plaats nemen. Dit wonder zal daarin heb
ben te bestaan, dat Henlein afstand doet
van den eisch, dat men het eerst over het
beginsel der bestuursorganisatie eens wordt
dat wil zeggen van den eisch, dat men
water met vuur mengt. Want zijn beginsel,
vastgelegd in zijn programma van Karls
bad luidt: herbouwing van den staat op
grondslag van de volksgroepen, en voor
deze laatsten volkomen autonomie. De Duit
sche volksgroep wordt echter niet gevormd
door alle Duitschers, maar, volgens de Hen-
leinlstlsche opvatting, uitsluitend de aan
hangers der Sudetenduitsche Partij. Die
„volksgroep" zou haar leven ln haar woon
gebied dan inrichten volgens de nazistische
wereldbeschouwing een eisch die in een
staat met democratische grondwet en de
mocratische bevolkingsmeerderheid na
tuurlijk onaanvaardbaar ls.
Ook na de waarschuwing van Simon ver
klaart de 8.D.P. dat er van haar program
ma van Karlsbad niets af kan. Zij houdt
aan de voorstelling vast, dat zij slechts
haar objectief recht elscht. Zeker, aan
recht kan niet worden getornd, zonder dat
er onrecht uit wordt. Maar ln werkelijk
heid ls niet dit de reden, waarom de
Henlelners geen concessies zouden kunnen
doen. In werkelijkheid Is het Sudeten
duitsch probleem van een rechts- steeds
meer een machtskwestie, en de Henlein-
partlj steeds meer gevangene van haar
eigen conceptie geworden. Wanneer Hen
lein een nazlstlschen staat binnen de gren
zen eener democratische republiek wil, dan
heeft hfj die noodig om de totalitaire
macht over alle Duitschers uit te oefenen,
om een herdemocratiseering te kunnen ver
hinderen en om de uitvoerende macht te
bezitten in strategisch belangrijke grens
districten. die ideologisch al niet meer tot
Tsjechoslowakije behooren.
Van over de grens forceert Duitschland
met behulp van zijn politiek en propagan
distisch arsenaal een oplossing, die met
Hitiers programma zie Meln Kampf
strookt. Over het hoofd van Heinleln, over
de S.d.P., komt het conflict Praag Ber
lijn ln een beslissend stadium. Het ant
woord op de brandende vraag, hoe het zal
afloopen, valt alleen te geven, wanneer men
weet, hoe hoog Duitschland het risico van
een wereldoorlog taxeert. Slechts daarop
komt het aan niet op de krasheid cier
dreigementen. Wat zal voor Duitschland
zwaarder wegen: dit risico, of het prestige
verlies dat het moet lijden, wanneer het,
na de spanning tot een ondraaglijke hoogte
te hebben opgevoerd, plotseling opgeeft?
Dat is de vraag die men zich in Praag stelt.
Tegen dreigementen en groote woorden
heeft men een harde huid en bocrsche ze
nuwen. Was het niet Masaryk. die eens
zeide dat opwinding geen programma is?
Daarnaar richt zijn volk zich ook heden.
Als vanzelf zich laten bluffen ligt niet
in zijn aard.
Nadruk verboden.
6411
lichtingen, die betrekking hebben op den
handel tusschen de beide landen De Eco
nomische Voorlichtingsdienst zelf heeft
een uitstekend verzorgden Informatie
dienst, die ln dit milieu ongetwijfeld van
veel nut kan zijn. Hetzelfde geldt voor het
geen door het Handelsmuseum van het
Kon Koloniaal Instituut ln opdracht van
het Ministerie van Koloniën ls verricht. Er
zijn hier monsters in groote verscheiden
heid van de voornaamste Oost-Indische
producten, met een afzonderlijke groep
voor Java-kapok en de doeleinden, waar
toe dit materiaal dienst kan doen.
Hierbij valt aan te teekenen, dat de
wereldexport van dit artikel voor ongeveer
77 pet. uit Nederlandsch-Indië komt. Het
ls juist gezien, dat de voortbrengselen uit
onze West-Indische bezittingen afzonder
lijk en op duidelijke wijze zijn behandeld,
waardoor dit onderdeel beter opvalt. De
persoonlijke voorlichting, die namens het
Koloniaal Instituut gegeven wordt, zal
strekken tot meerdere bekendheid van
hetgeen wij kunnen aanbieden uit Oost
en West.
In vergelijking met de andere buiten
landsche exposities maakt de Nederland
sche collectieve tentoonstelling een voor
treffelijk figuur Zij staat-, het ia niet te
sterk uitgedrukt aan de spits en ons land
komt er op waardige wijze door naar
voren.
VOOR WOENSDAG 31 AUGGUSTUS.
Hilversum I, 1875 M. VARA.-Ultzending
10.00—10.20 v.m. en 7.30—8 00 VPRO. 8.00
Gr.muz. (Om 8.16 Berichten) 10.00 Mor-
wijding 10.20 Declamatie 10.40 Gr.muz.
11.00 VARA.-orkest en solist 12.00 Zang
en orgel. (Om 12.15 Berichten) 12.45 Esme-
ralda-septet 1.151.45 Gram.muz. 2.00
Gram .muziek 3.00 Voor de kinderen
5.30 Esmeralda-septet 8.15 Or.muz. 6.40—
7.00 Sportreportage 7.05 Gr.muz. 7.10 Cau
serie ..40 Jaar democratische ontwikkeling"
7.30 Causerie ..De Nederlandsche cultuur in 40
jaar" 8.00 Herhaling SOS-Bcrichten 8.03
Berichten ANP. 8.16 VARA.-Kinderkoor „De
Krekeltjes" 8.40 VARA.-orkest en solist
9.15 Radiotooneel 10.15 Berichten ANP.
10.20 VARA.-orkest 11.00—12.00 Gr.muz.
Hilversum II, 301.5 en 415.5 M. NCRV.-Ult-
zendlng 6.30—7.00 Onderwijsfonds voor de
Scheepvaart 8.00 Schriftlezing, meditatie
8.15 Berichten, gr.muz. 8.25 Zang-Aubade
m, m. v. de Rotterdamsche Harmonie, vooraf
gegaan door redevoeringen 9.00 Gr.muz.
(9.309.45 Gelukwenschen10.30 Morgen
dienst 11.00 Gr.muz. 11.20 Planovoor
dracht en gr.muz. 12.00 Berichten 12.15
Gr.muz. 12.30 Ensemble v. d. Horst en gr.
muz. 2.00 Carillonbespeling m. m. v. een Le
ger des Hells-orkest 3.00 Reportage 4.30
Meisjeskoor 4.45 Felicitaties 5.00 Voor de
kinderen 5.45 Vervolg koorooncert en gr.
muz. 6.10 Gr.muz. 6.30 Taalles en cau
serie over het Binnenaanvaringsreglcment
7.00 Berichten 7.15 Fragmenten uit de Natio
nale Film 7.45 Reportage, eventueel Gr.muz,
8.00 Berichten ANP., herhaling SOS-Berich-
ten 8.15 Wijdingswoord 8.45 Grjnuz.
9.00 NCRV.-orkest, gemengd koor en solisten.
In de pauze: Reportage (10.00—10.05 Be
richten ANP.) 10.45 Gymnastiekles 11.00
Vervolg concert 11.30 Gr.muz. c.a. 11.50—
12.00 Schriftlezing.
Droitwich, 1500 M. 11.20 Kamermuziek
12 05 Orgelspel 12.35 Uit Stockholm: Septi-
manensemble 1.20 Sportreportage 1.50
BBC.-Midland-orkest 2.35 Vedel met piano
begeleiding 2.50 Het Glasgow-strijkorkest en
soliste 3.50 Dansmuz. (gr.pl.) 4.20—5.10
Vesper 5.20 Gr.muz. 5.50 Sportreportage
6.20 Berichten 6.45 Zang en orgel 7.20 Het
Serge Krish-septet 7.50 Dave Frost en zijn
Band 8.20 B.B.C.-Symphonie-orkest en
solisten 9.10 Vroolijke voordracht 9.20
Variété-programma 10.00 Berichten
10.25 Het Menges Strijkkwartet en solis
ten 11.15 Jack White and hls Collegians
en Alex Freer en zijn Band 11.5012.20 Jazz
muziek (gr.pl.).
Radio-Paris, 1648 M. 8.10. 9.00 en 10.10
Gr.muz. 12.35 Staf muziek van de Garde Ré-
publlcaine 2.25 Grjnuz. 3.05 Zang 3.20
Gr.muz. 4.20 Zang 4.35 Gr.muz. 520
Giardino-orkest 6.20 Pianovoordracht 6.35
Gr.muz. 7.20 Zang 7.35 Gr.muz. 8.50
Planovoordracht 9.20 Variété-programma
10.5011.05 Gr.muz.
Keulen, 456 M. 6.50 Omroep-Amusements
orkest 8.50 Omroepschrammelensemble
12.20 Fabrieksorkest 1.35 Gr.muz. 230
VroolUk concert 4.20 Kurorkest Bad Mün-
ster am Steln m. m. v. Solisten 6.50 Cello en
piano 7.20 Omroeporkest en solist 8.30
Stedelijk orkest Bonn m. m. v. solisten 10.50
Gr.muz. 11.05 Paul von Beky's orkest 12.20
3.20 Gr.muz.
Brussel. 322 en 484 M. 322 M.: 12.20 Gr.
muz. 12.50 Omroepkleinorkest 1.50—2.20
Gr.muz. 5.20 Omroepdansorkest 5.50 Piano
voordracht 6.20 Omroepkleinorkest 7-20
Vioolvoordracht 8.20 Vroolljk concert 9.20
Concert m. m. v. soliste 11.00—11.20 Omroep
dansorkest 484 M.: 12.20 Gr.muz. 12-50
Omroepsalonorkest 1.50—2.20 Gr.muz. 520
en 6.00 Omroepsalonorkest 6.35 en 7.35 Gr.
muz. 8.20 Omroeporkest. M. Burton's Musette
ensemble en solisten 10.3011.20 Gr.muz.
Deutsehlandsender, 1571 M. 7.35 Enunl
Goedel—Drelsing's Kinderkoor en solisten
8.20 Berichten 8.35 Het Breronel-kwartet
9.35 Radiotooneel 10.20 Berichten 10.40 Po
litiek maandoverzicht 11.00 Berichten 11-JJ
Omroeporkest en solist (gr.opn.) 12.20—2.20
Nachtconcert 1.151.26 Tijdsein.
GEM, RADIO-DISTRIBUTIEBEDRIJF CN
DE R.O.V. RADIO-CENTRALE.
VOOR WOENSDAG 31 AUGUSTUS.
lste Programma: lederen dag van 8—24 uurJ
Avro. Vara enz.
2de Programma: lederen dag van 824 uur:
Kro, Ncrv enz.
3e Programma: 8.00 Keulen 10,20 Parijs
Radio 12.05 Radio P.T.T. Nord 12.20 Brus
sel VI. 13,35 Keulen 15,20 Parijs Radio-
16.05 Droitwich 17.20 Parijs Radio 18-2°
London Reg. 19,20 Keulen 20.05 Parjg
Radio of dlv. 20.20 Keulen 21.20 Parus
Radio 22,50 Keulen.
4é Programma: 8,09 Brussel VI. 9.20 Dh'er*
sen 10,35 London Reg. 12,05 Droitwich
13.06 London Reg. 17,20 Droitwich.
Wijzigingen voorbehouden.
