IMENEXCO
Antoon Brinks
PERMANENTE TENTOONSTELLING
UJ
ndushPiG -
ho'oÖRM
LEIDSCH JUWELIERSBEDRIJE
LEIDSCH DAGBLAD - Vierde Blad
Dinsdag 30 Augustus 1938
„KUPPERSBUSCH"
HOLLINDU
„SUPER-COLD
„E. M. JAARSMA"
VIN:
Sanitaire artikelen als baden, geisers, wasdilafels, eni.
Bezoekt de Tentoonstelling „LEYDS GOEDT99
9n „Küppersbusch99 Gasfornuis
/a\
HAARLEMMERSTRAAT 263 - TELEF. 1555
Breestraat 114c - Leiden - Telefoon 3147
Wij exposeeren Oud-Hollandsch Zilverwerk
met de „Leyds Goedt" artikelen
Ijarmhartlgheld zonder weerga ln goede en
vooral in de helaas te talrijke hoogst moei
lijke rampspoedige jaren. Zoo één van de
vier Oranjes die Nederland als Koning of
Koningin regeerden het hechtst het ko
ningschap in de overtuiging van ons volk
heelt doen wortelen als de juiste en ze-
genrijkste regeeringsvorm. dan is dat Wil-
helmina, wier vlekkeloos leven van de eer
ste jeugd af gewijd is geweest aan de na
leving van een eed gezworen tegenover en
te midden van Haar Volk op 6 Sept. 1898:
„Ik zweer aan het Nederlandsche Volk,
„dat Ik de Grondwet steeds zal onder
houden en handhaven.
„Ik zweer, dat Ik de onafhankelijkheid
„cn het grondgebied van den Staat met
„ai Mijn vermogen zal verdedigen en be
svaren; dat Ik de algemeene en bijzon -
„dere vrijheid en de rechten van alle
„Mijne onderdanen zal beschermen, en
„tot instandhouding en bevordering van
„de algemeene en bijzondere welvaart
„alle middelen zal aanwenden, welke de
„wetten te Mijner beschikking stellen,
„zooals een goed Koning schuldig is te
„doen.
„Zoo waarlijk helpe Mij God almachtig"
Wie zou ook maar een spoor van twijfel
bij zich kunnen voelen opkomen of onze
Vorstin is deze eed nagekomen, ten volle
niet alleen maar zóó, dat Zij oneindig meer
gegeven heeft dan gevraagd mocht worden,
door de groote liefde en overgave des harte
als die van een moeder voor haar kinderen,
waarmede Zij die uitoefening van Hare
plichten gepaard deed gaan. Een zuivere
liefde voor een Volk, als mij dunkt, ter
wereld alleen Oranjes gevoeld hebben. Niet
ijdel was Haar belijdenis in die dagen, dat
ook Zij het gevoelt, dat Oranje nooit ge
noeg voor Nederland kan doen.
Die zoo sterk sprekende en zoo diep ge
voelde band van Nederland en Oranje is
gesmeed ln de 16e en 17e eeuw, vooral toen
ons land in wording was en na zich los
gemaakt te hebben van een monarchalen
regeeringsvorm, die. hadden wij hem kun
nen blijven handhaven, ons land gewis
veel grooter en machtiger gemaakt zou
hebben Groote brokken grondgebied met
belangrijke ons na verwante bevolkingen
werden toen vererfd, vergeven, gewonnen
en weer verloren als waren het zoovele
roerende goederen en gewis ware onder
een machtig vorst daaruit ten slotte een
veel grooter rijk ontstaan dan onze
80-jarlge oorlog smeedde. Wij hebben die
ons vTeemde souverelniteit. die Vader Wil
lem zoo lang getrouw bleef en die op ge
biedsuitbreiding bij voortduring bedacht
was, niet kunnen blijven dragen, wij heb
ben die mogelijke grootheid van gebied
niet verworven, omdat het gegaan zou zijn
■m koste van ons hoogste goed, onze vrij
heid. geestelijk en politiek
Dc strijd die daardoor en daarvoor ons
-erd opgedrongen is dank der trouwe zorg
I der Oranjevorsten doorstaan en ten slotte
beëindigd in den terugkeer tot de monar
chic maar nu onder dat vorstenhuis, dat
Isich die Souvereiniteit had waardig ge
naakt.
Dezelfde gevoelens die ons den strijd
legen Spanje. Frankrijk en anderen deden
Iroeren ter wille van onze onafhankelijkheid
('rebben ons in die 17e en 18e eeuw een
Iregeeringsvorm gegeven, die Innerlijke posi-
I lieve kracht ontbeerde en den naam van
leen republiek niet eens verdiende, een re-
Ireeringsvorm, die alleen dan weer blijvend
I tuchtig werd, dan weer eensgezindheid
Wonde, wanneer een Oranje leiding kreeg.
Toen dan ook uit den heksenketel, waarin
I Napoleons heerschappij het vaste land van
lijropa gestort had, het koninkrijk der
I Nederlanden onder souvereiniteit toen na-
I tuurllik van een Oranje ontstond, werd
liwrmede een tijdvak van onze geschiede-
Iris afgesloten, waarin ons land weliswaar
I tot grooten bloei gekomen, maar ook ln
dieo verval was geraakt.
Deze merkwaardige revolutie die in 1813
I too algemeen aanvaard werd. Is van onbe
rekenbare beteekenls geweest, doordat zij
Itoor het eerst de mogelijkheid schiep om
INederland, hoe klein dan ook en zijn be-
I talking tot een eenheid te doen worden.
I Die eenheid die nu dezer dagen zoo merk-
Ibaar Is en zoo luisterrijk middenpunt voor
Idler oogen vertoont, danken wii aan het
beleid van ons Vorstenhuis, dat. zoo ergens.
Iturvoor moest en ook kon zorgen
1 Het koninklijk centrale gezag moest ech-
Ita nog in het geheele gebied doordringen
l'a zich verankeren en wanneer wij nu
eens nagaan of dit geschied is, of inder
daad Noord, Zuid, Oost en West zich deel
gevoelen van een eenheid en wij mogen
dat afmeten naar de lielde en vereering,
die het staatshoofd wordt toegedragen van
Delfzijl tot Maastricht, van Den Helder
tot in Zeeuwsch Vlaanderen, dan moeten
wij vaststellen, dat het bovenal onze te
genwoordige Koningin ls geweest die van
het Nederlandsche Volk. vroeger verdeeld
in evenveel eigenzinnige, kunstmatig sa
menhangende republieken, een krachtig en
machtig eensgezind volk gemaakt heeft.
Ook voor deze Oranjevorstln zou Marnlx
van St. Aldegonde gedicht hebben:
Die vroom begheert te leven
Bidt Godt, nacht ende dach
Dat HIJ mij cracht. wil gheven
Dat ick U helpen mag.
Haar volk dienen, steunen en leiden, dat
is in drie woorden het 40-jarig bestuur van
Koningin Wllhelmlna.
En zoo een van de Oranjevorsten de
liefde van het volk tot dat Huis heeft ver
stevigd en Geve God voor alle tijden,
bevestigd, dan Ls dat ongetwijfeld Zij on
der wier zegenrijk bestuur wij ons rustig
en veilig gevoelen
Moge Zij ln die algemeene waardeering
en vereering van Haar Volk eenige beloo
ning gevoelen voor de groote en vele ga
ven die Zij ons Volk schonk.
Als laatste spreker werd het woord ge
voerd door den heer D. ten Cate Brouwer,
voorzitter der Kamer van Koophandel, aan
wiens rede het volgende is ontleend;
Rede van den heer ten Cate Brouwer.
Ieder, die het goed meent met de toe
komst van de stad Leiden, moet zich over
de totstandkoming van deze tentoonstel
ling van harte verheugen en met groote
dankbaarheid vervuld zijn jegens diegenen,
die, voor geen moeilijkheden terugdein
zend, hun kostbaren tijd, hun kennis, hun
energie gaven aan de voorbereiding ervan.
Zij, die in hun leven wel eens aan een der
gelijke actie hebben medegewerkt, weten
bij ervaring welk een enorme arbeid aan de
voorbereiding van een tentoonstelling als
deze, is verbonden. Het doel, het Leidsche
industrieele product, in de consumptie we
derom de plaats te doen innemen, die het
kwalitatief verdient, teneinde daardoor de
algemeene welvaart van de stad Leiden te
verhoogen, is. wie zal het tegenspreken, wel
zeer prijzenswaardig; de organisatoren
toonden hier burgerzin van de beste soort.
Aan het bestuur, in het bijzonder aan de
heeren Landman en Ir. Fehmers, betuig ik
hierbij namens de Kamer mijn hartelijken
dank.
Gezien de strekking van deze tentoonstel
ling. zou het naar buiten, op zijn zachtst
uitgedrukt, verwondering hebben gewekt,
wanneer de Rijnlandsche Kamer van Koop
handel aan deze tentoonstelling niet haar
daadwerkelijken en moreelen steun zou heb
ben gegeven. Wanneer er een officieele in
stantie is, die elke poging om tot een be
teren gang van zaken in het bedrijfsleven
te komen, van harte toejuicht en steunt,
is het wel de Kamer van Koophandel. Ik
bedoel hiermede geenszins, dat de waardee
ring van het Stadsbestuur in deze bij de
Kamer zou achterstaan. De rede van den
Burgemeester spreekt in dit opzicht duide
lijke taal. Zelfs geloof ik niet. dat alle col
lega's van mij in Nederland, wanneer het
geldt de behartiging van de belangen van
handel en industrie bij voorbaat zoozeer
verzekerd zijn van den steun van het be-
stuur van de gemeente, waar de zetel van
de Kamer is gevestigd, als ik. Het Gemeen
tebestuur van Lelden is er van doordron
gen, dat de toekomst van de stad en de
welvaart van de burgerij onverbrekelijk
verbonden zijn met een goeden gang van
zaken ln het bedrijfsleven.
De actie van de Kamer, ten doel hebbend
de aandacht te vestigen op het district
Rijnland als een bijzonder geschikte streek
voor vestiging van nieuwe industrieën, op
grond eerstens van de natuurlijke voordee-
len, die dit district biedt door zijne lig
ging in het dichtst bevolkte centrum van
Nederland, tweedens door zijne uitstekende
verbindingen te water en te land naar alle
richtingen van ons vaderland, werd dan
ook. het zal niemand verwonderen, op
krachtdadige wijze gesteund door het col
lege van B. en W. van Leiden.
Inderdaad is het district der Kamer een
ideaal vestigingsgebied voor nieuwe in
dustrieën. Wanneer men uit het middel
punt van het district Rijnland een cirkel
trekt met een straal van 40 K.M. en
wat ls tegenwoordig een afstand van 40
K.M., met moderne verkeersmiddelen!
dan omvat deze cirkel een gebied. Inhou
dende circa twee en een half millioen In
woners. Door de Kamer ls op deze ten
toonstelling die bijzonder gunstige ligging
op aanschouwelijke wijze voorgesteld.
Prachtig centraal gelegen, ln een dicht net
van uitstekende wegen te water en te land,
dit moet de conclusie zijn waartoe Iedere
aandachtige beschouwer komt.
De Kamer is er voorts trotsch op, dat ln
geen enkele gemeente van haar district de
industrie zwaarder belast wordt dan hoog
noodig is. Een zakelijke bedrijfsbelasting
wordt nergens geheven. In dit opzicht zijn
wij er beter aan toe dan industrieën in
Delft, Dordrecht, Zwolle, Haarlem, Schie
dam. om maar eenige plaatsen te noemen,
waar deze belasting wel wordt geheven. In
dustrieën, welke zich ln Lelden vestigen,
behoeven een dergelijke belasting niet te
vreezen, evenmin zijn andere belastingen
hier hooger dan elders.
Lelden is altijd geweest en moet dat ook
blijven, een belangrijke industriestad. Ruim
100 Jaar geleden bezat Lelden, blijkens c-en
beschrijving van de stad. uitgegeven door
de Fa Gebr. v. d. Hoek alhier, nog 8 laken
fabrieken. 26 dekenfabrieken, 12 vachten-
blooters, 4 fabrikanten van greinen, 15 sa-
jetfabrieken, 12 wollengarenfabrieken, 6
boezelfabrieken, 3 fabrieken van vlagge-
dock. 7 ververijen, 7 leerlooiers, enz.,
enz. Lelden moge veel up and downs ge
kend hebben, maar haar bestemming als
Industrieplaats heeft zij nooit verloren.
Zoo moge dan deze tentoonstelling er toe
bijdragen, dat Leiden weer terugkeert ln
de rij van de belangrijkste industrieplaat
sen in ons land.
Het spreekt vanzelf, dat de Kamer van
Koophandel van harte hoopt, dat deze ten
toonstelling moge slagen. Moge slagen
voorloopig in dezen zin, dat het uitstekende
product, dat te Leiden gemaakt wordt,
een ruimeren afzet zal vinden binnen en
bulten 's lands grenzen. De toestand, waar-
In de industrie te Leiden verkeert, is niet
zoo gunstig. Wanneer wij objectief zien en
dus niet zien, wat wij gaarne zouden willen
zien. dan moeten wij erkennen, dat de in
dustrie. een paar uitzonderingen daargela
ten. nog geen reden geeft tot tevredenheid.
Van meerdere Leidsche producten van
uitstekende kwaliteit, is in den loop der
laatste jaren de afzet in ons land en ln
het buitenland, teruggeloopen. De concur
rentie met producten van mindere kwali
teit, is moeilijk te weerstaan. Het lijkt als
of door den minder gunstigen economl-
schen toestand in ons land, het goedkoo-
pere, kwalitatief mindere, in de consump
tie blijvend de plaats zal gaan innemen
van het betere. Ik wanhoop er echter niet
aan, dat uiteindelijk het betere product
toch weer de voorkeur zal krijgen.
Voorts is het een feit, dat voor verschil
lende producten een totaal ongemotiveer
de voorliefde voor het buitenlandsch fabri
kaat bestaat, welke schadelijke voorliefde
de werkgelegenheid hier in belangrijke ma
le belemmert.
Wanneer wij even eensgezind als conse
quent nationaal handelen, als wij nationaal
denken, dan zou de werkloosheid in ons
land in één slag met vele procenten dalen,
zouden meerdere tientallen fabrieksschool'-
steenen opnieuw gaan rooken. De smaak
en de wensch van het groote publiek moe
ten in nationalen zin worden omgebogen
De openbare meening dient in dit opzicht
gemobiliseerd te worden.
Gelukkig is er eenige verbetering te be
speuren en Juist daarom is deze tentoon
stelling zoozeer nuttig en is de tijd. waarop
ze plaats vindt, zoo juist gekozen.
Hoeden we ons echter onze verwachtin
gen te hoog te spannen. Zonder export ko
men we er niet en deze export loopt, blij
kens officieele cijfers, meer achteruit dan
de teruggang van de in andere landen In
getreden malaise wettigt. Deze omstandig
heid kan, voor zoover nog vrije invoer mo
gelijk is, twee oorzaken hebben. Of wij pas
sen ons product niet voldoende aan, aan
den smaak van het buitenland, of wij zijn
met onze producten nog te duur. Aan belde
mogelijkheden dient dan ook ernstige aan
dacht geschonken te worden.
Foto Van Vliet.
GEBOUW „IMENEXCO" HOOGE RIJNDIJK 25. LEIDEN
Onze toonzalen Hooge Rijndijk 25 zijn te allen tijde zonder
eenige verplichting te bezichtigen - Geopend van 96 uur,
des Zaterdags tot 1 uur.
gecomb. fornuizen voor gas en kolen, kolenfornuizen,
gascomforen en grootkookinstallaties
li
koperen gashaarden
koelinstallaties
3^" Levering uitsluitend door tusschenkomst van Uw installateur "TpE
en U heeft kans gratis in het bezit te komen van
li
N.V. INTERNATIONALE HANDELMAATSCHAPPIJ
6417 TELEFOON 1698 (2 lijnen) b. g. g. No. 3259.
:Qr=
'6 <-0'^ i
-vT 7
v
kJ
JillllHIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllliliiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniinniiiiiniiiim
Diamant - Goud - Zilver - Horloges
1 Aparte afdeeling Gero-artikelen 6420
Een deel van den Lichtenden Sprookjestuin in den foyer, een der grootste attracties van
deze tentoonstelling.
IIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII'llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll'llf'llllllllllllllllllllllllllllllllllllltiliillllilllllillllliiltllllllllllllllllllllllllililllil
3—4
