Waar de Vrouw belang in stelt
Wie handwerkt er mee?
Het paard achter den wagen!
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 25 Augustus 1938
Derde Blad No. 24053
79sfe Jaargang
Een praatje over moderne en „ouderwetsche"
woninginrichting
Ditmaal een smaakvol boekomslag
Geschiedenis van den
zakdoek
DAGBLADRECLAME
GRAPJES
Kleine wenken
voor de huisvrouw
Comform is heel veel, maar niet
alles.
Miek was een paar maanden geleden ge-
tiouwd en ik had wonderen gehoord van
ae volmaakte inrichting van haar woning.
Daaraan ontbrak nu letterlijk niets, vertel
de me haar beste vriendin verrukt. Alles,
wat aan comfort te bedenken viel, was er
te vinden. Centrale verwarming in alle ka
mers, een volledig ingerichte badkamer met
ingebouwd bad, in de keuken een electciscli
fornuis, vanzelfsprekend warm en koud
lótroomend water en boven den gootsteen,
vuilnis afvoer, een slobzink om groenten te
wasschen, een doorgeefluikje naar de eet
kamer. kortom het was ideaal. In de eet
kamer bevond zich een afzonderlijk dressoir
aiet een vijfvoudig stopcontact voor een
Niectrisch waterketeltje, een broodrooster,
i warmplaat. een melkkoker, overal wa-
jien stopcontacten voor electrische klokken,
I Toeten warmer, kacheltjes (die heb je toch
Isoodig in ons klimaat, want de verwar
ming wordt gemeenlijk uiterlijk half Mei
hop gezet en ln Juli.laten we over dat
nlijke punt liever zwijgen!), last not
t stofzuiger en wrijf apparaat. Ik ver-
t nog het scheertoestel van Dick en haar
fectrisch krulijzer en föhn. Kinderen wa-
'y.Ti er nog niet, dus ontbrak de electrische
wurm and!
De vriendin was verrukt en natuurlijk ja-
itoersch op zooveel heerlijkheid, als ze dacht
lun de primitieve inrichting van haar wo-
ung. die ze tot nu toe altijd teeder had
lismind. Het was een klein huisje aan den
rand der stad trouwens, Miek's flat lag
wk niet bepaald in het centrum, het dal:
ging schuil onder witte bruidssluier, maar
er was waterleiding, noch gas, en zelfs
«iectriciteit was er nog niet doorgedrongen.
Cp den hoek, naast de straatdeur, stond
een geweldige, groene regenton, de dakgoot
was goed verzorgd, in de keuken stond een
(litreer opgesteld en tegen de thee, die er
beschonken werd, had zelfs de theeproever
tan Lyons geen aanmerking kunnen maken
jVoor "de verlichting van de ruime huiska
mer tde vloer was groen geverfd, hier cn
daar lag een enkel kleedje) zorgde een om
vangrijke scheepslantaarn en het zacht-
llouden petroleumlicht bracht rust en kalm
te zelfs aan de meest verhitte gemoederen,
als er 's avonds bij de gesprekken der vrien
den de stukken afvlogen.
Maar toch
Er gaat niets van af, het is gemakkelijk
de kraan open te zetten en hét water zon
der bezuiniging te laten vloeien, petroleum
lampen schoonmaken is geen pretje, even
min als het aanmaken van kachels en for
nuizen Bruidssluier, regenwater en gouden
lichtschijnsels zijn romantiek, zijn uit den
'ijd. We doen niet meer aan romantiek, we
nouden ons aan realiteit, aan moderne za
kelijkheid. En dus aan de electriciteit, de
waterleiding, de electrische fornuizen, de
stofzuigers en de frigidaire.
Ik wilde het wonder ook wel eens aan
schouwen, trouwens Miek zelf liet me ook
met heelemaal koud. En zoo toog ik op een
ïomerschen namiddag naar den buitenkant
der stad, waar het flat zich bevond. Een
ketje overdreven, van hèt flat te spreken,
fr waren er minstens eenige honderden van
t-eselfde soort, tenminste van buiten. Het
was geen opwekkend gezicht, honderd
smaal dezelfde straatdeur, driehonderd maal
dezelfde erker. Maar je moet wat over heb-
toor het ideaal. Het gaat er mee als met
«menschen; als het hart maar in orde is!
Ofschoon, wat mij aangaat, het uiterlijk is
met heelemaal quantité-négligeable. Als
dal niet zoo was. hoe zouden dan de
'Schoonheidsinstituten kunnen bestaan!
•■laar dat is een ander chapiter, ik dwaal
te ver af.
Ik bel aan.
Miek zelf doet open, in een keurige huis-
lJPon, daar niet van, maar.... het was
d"e uur, een uur, waarop je, naar mijn be
reiden meening, tenminste met de elec-
Ihciteit en zoo, wel „gekleed" kunt zijn.
2e inviteert me hartelijk binnen te ko
pen, misschien een ietsje gereserveerd, ik
1 erin komen, de huisjapon en drie uur
p! niet te vergeten de wonderen der elec-
lr'citeitMaar daaraan denken we
Natuurlijk niet meer in den loop van ons
fcsprek, ze is best te aanvaarden in haar
Jorgenjurk. Thee is gauw gezet, het war-
water kookt in een ommezien, het is
J zitten in den erker. Zelfs al zijn er
«tehonderd. Miek ziet er wat moe uit, ik
prwonder me, zeg het niet hard op, maar
fn dienstmeisje schijnt er niet te zijn. Bij
thuis waren er twee en Dick heeft
/jjpede positie, werd me verteld. Natuur-
IgJ ^kijken we het huis en ik ben in eer-
bewondering voor het comfort. Ik
JP'jP' dat ze het op die manier best zon-
dienstmeisje af kan, eenmaal in de
week een werkster lijkt me ruim voldoen
de. „Ja. dat denk je", merkt Miep ineens
min of meer schamper, op, „dat denk je,
dat dacht ik, dat denken we allemaal dat
met comfort de huishouding een sinecure
wordt. Maar heusch, ik ben er achter, daar
in zit het hem niet. Kijk het zit zóó. Ik
heb een stofzuiger, een behoorlijk merk,
niet zoo heel duur, dat liep teveel in de
papieren, maar de verkooper stond er voor
in, hij zoog alles. In theorie! Maar er zijn
pluisjes en draadjes, die niet willen! Ge
woon niet opgezogen worden. Wat moetje
dan doen? Doodgewoon ouderwetsch met
stoffer en blik navegen! Trouwens, stof
blijft er met centrale verwarming, zonder
kachels. En ik zie geen kans het anders
af te nemen dan met een stofdoek. Dat
neemt tijd, daarvan gaat niets af. En het
goed gebruik van een stofzuiger kost ook
lijd. vooral als je in zit- en eetkamer ge
spijkerde kleeden hebt. Ze zijn wel- niet
vastgespijkerd, ze liggen los, maar het zijn
me oppervlakten! Ik geef het je te'dóen,
met de stofzuiger.
En dan de zeilwrijver. Ik geef toe. je
wordt er niet zoo doodmoe van aks wan-,
neer je op je knieën rondkruipt, maar tijd
j kost die zeilwrijverijtoch. Kóken op een
clcctrisch fornuis gaat heerlijk, weinig kans
I van aanbranden. Het koken lijkt geen kunst
meer! Maar.... we leven in den tijd van
de nieuwe groente, ze moet schoongemaakt
worden; hoeveel keer moet spinazie worden
gewasschen, voor er geen griebeltje zand
meer tusschen je tanden komt? En sla? En
hoeveel erwten en tuinboonen moeten wor
den gedopt, voor een maaltje klaar is? Om
neg niet te spreken van aardappelen, die
gekrabd, carbonades, die gepaneerd, beslag,
dat moet worden aangemaakt! Het kost
allemaal tijd, net zooveel tijd als vroeger.
Dan, de vaat! De altijd weer terugko
mende vaat 's ochtends, 's middags, en
's avonds. En het koffiekopje van 's och
tends, de theekopjes van vier en acht uur,
misschien ook nog de koffie- of bouillon
koppen van 's avonds 11 uur!
Een afwaschmachlne? Alleen geschikt
voor borden! We zijn met z'n tweeën. Dat
zijn vier, hoogstens zes borden per maal!..
Nee, in het comfort zit het niet, de ver
eenvoudiging van de hulshouding.
Goedkoop is het evenmin, al dat com
fort, zelfs met de verlaagde tarieven, waar
van we hier en daar de voordeelen genie
ten. Electriciteit kost geld altijd nog meer
dan petroleum. Het is zoo gemakkelijk, zoo
verleidelijk even de stofzuiger en éven de
zeilwrijver. En de electrische douche, kost
haast niets en de föhn, kost haast niets.
Maar naar den kapper moet ik toch! Cen
trale verwarming, een vast bedrag in de
maand op de huur! Maar 's zomers staat
de verwarming stop en wij betalen door!
Hoe je het keert of wendt, het is schijnbaar
gemakkelijker, maar de huishouding
eischt heusch niet zooveel minder tijd, als
je toch niet van een kok of een centrale
keuken eet. Of wanneer je aan kleeden,
tapijten, gestoffeerde meubelen vasthoudt.
En nu niet zóó dol bent op stalen stoelen
dat je niets anders meer in huis wilt heb
ben. Trouwens, die eischen ook onderhoud,
ai is het minder. De aanschaffing is nog
altijd kostbaar. Nee, een volledige dienst
bode kan er heusch niet op overschieten en
voor het overige: Goethe heeft het al ge
zegd: Grau, teurer Freunde ist alle Theorie
und grün des Lebens goldner Baum!"
Den dag daarop ging ik naar de beste
vriendin, in het huisje met de bruidssluier,
de petroleum en den regenton.
Ze zat in zak en asch.
„Als het niet gauw gaat regenen, zitten
we zonder water en die petroleum, ik ga
er nu al jaren mee om, maar er aan wen
nen kan ik niet. Aan mijn meisje durf ik
het niet overlaten, dan wordt het heele
maal onmogelijk. En een stofboel als dat
fornuis brengt, daar kan ik niet tegen op.
Zoo is de keuken gedaan, of alles is weer
volgestoven. Om nog te zwijgen van de vuile
pannen. Uren duurt het voor je kokend wa
ter hebt, In den zomer kun je onmogelijk
den heelen dag de kachel aan hebben. Dan
smelten we weg. Nee, dan Mies! Misschien
minder poëtisch, zoo'n huis-in-de-rij, maar
het gemak dat je ervan hebt! Jij bent er
geweest, is het niet je dè.t?!"
Het is ermee als met alle dingen, het is
niet het een, het is" niet het ander! Ver
eenvoudiging van de huishouding krijgen
we niet alleen door toepassing van de
nieuwste snufjes. Een ijskast van een paar
honderd gulden, als je in het heele jaar
misschien voor twee honderd centen kliek
jes hebt. is een onding, overbodige luxe;
centrale verwarming in een flat, dat niet
grooter is dan een flinke boerendeel, is*
luxe, als het heele jaar door de huur met
f.10 f.12 per maand wordt verhoogd;
een föhn, als je toch naar den kapper
moet.luxe.
Gespijkerde kleeden en een halfbakken
stofzuiger luxe, neem dan liever een be-
beitste, geschilderde^ of met linoleum be-
kleede vloer, met een paar aor.-iige losse
kleedjes en een doodgewone zellzwabber.
Heusch veel practischer en beter in over
eenstemming met de financiën van den
gemiddelden Hollander en even aesthetisch.
Van veel meer belang dan comfort is
organisatie en gevoel voor sfeer. Wat heb
ben we aan comfort, als we toch tijd en
rust missen om een goed boek te lezen,
naar een tentoonstelling, een concert te
gaan, muziek te maken, een waardevol ge
sprek te voeren met onze bezoekers, een
viaagbaak te zijn voor de kinderen, een be
grijpende echtgenoot?
Maar.we hebben er evenmin wat
aan, als we onze petroleumlamp ondeskun
dig schoonmaken of onze pannen op het
kolenvuur laten zwart branden! Dat is on
smakelijk en kost ook tijd! Voor alles moe
ien we spaarzaam omgaan met onzen tijd.
Het leven is voorbij, voor. we er erg in heb
ben. Spaarzaam met onzen tijd, spaarzaam
met onze geldmiddelen, soberheid zonder
verarming. Dat is de remedie. Dan span
nen we het paard vóór den wagen!
RO VAN OVEN
Zijn er op handwerkgebied dankbaarder
materialen te bedenken dan raffia en jute
ziin? Wat kan er al niet voor aardigs van
een enkel lapje jute te voorschijn getooverd
worden en wat kunnen enkele draden raffia
niet reeds wonderen verrichten!
Zoo'n eenvoudige be- en Verwerking
brengt weer een korten werktijd mede. het
geen voor vele dames een belangrijke fac
tor inhoudt. Groote handwerken, och, daar
komen wij zoo gauw niet aan toe, maar een
leuk karweitje, dat in een paar uren af is
zonder teveel inspanning, daar zijn wii
allemaal nog wel ouderwetsch gevoelig voor
in dezen nuchteren zakelijke® tijd.
Hoe lijkt u deze boekomslag in oranje
me' naturel? De decoratieve moderne let
ter en de simpele lijnen maken het tot een
s'erk uitgesproken geheel. Eenvoud, welke
de ware schoonheid 'n de tegenwoordige
handwerken uitmaakt, vooral geen ingewik
kelde tierelantijntjes, zij passen immers
niet meer bij ons?
De maten van den omslag zijn 26 bij 52
c.M.. zonder naden. De letter, welke in een
rechthoek staat, die 46 draden hoog, 40
draden breed en vanaf den bovenkant 24
draden verwijderd is, wordt allereerst met
potlood of krijt op de jute geteekend. Elk
mooi duidelijk lettertype kunnen wij ervoor
nemen
Wanheer wii den rechthoek uitgeteekend
hebben, worden de schuine lijnen getrok
ken, die den grondslag vormen van de
doorgestapte draden raffia, wélke op hun
beurt de entourage van den letter uitma
ken. Deze versieringen zijn steeds 10 weef
seldraden van elkaar verwijderd, terwijl zij
om beurten uit één of twee draden raffia
bestaan; deze verspringen dan onderling
weer één draad
Het kan niet uitblijven of dit eenvoudige
en smaakvolle ontwerp zal u zeker nog op
tal van aardige en origineele vondsten
brengen, welke u in eigen omgeving weet
toe te passen. NORA HANA.
Pijnlijk toiletprobleem in de Middeleeuwen.
Ook de zakdoek heeft zijn eigenaardige,
deels vermakende, geschiedenis. Laten we
er enkele hoofdmomenten uit aanstippen.
In den loop der tijden heeft de zakdoek
„geluisterd" naar zeer verschillende namen,
waarvan Koketteerlapje" en „neusdoek"
wel de meest gebruikelijke waren, om van
minder welluidende namen maar niet te
reppen.
Er was een tijd, dat de zakdoek een
hoogst gewichtig- en kostbaar onderdeel
van het toilet vormde, dat niet in de eerste
plaats zooals thans een nuchter-practische.
doch vooral een romantische en zelfs van
tijd tot tijd symbolische beteekenis had.
Het is bekend, dat koning Hendrik IV van
Frankrijk, die zijn uitverkorene een zak
doekje had geschonken, dit na haar dood
terugeischte. niet alleen als souvenir, maar
vooral omdat dit lapje.... tweeduizend
daalders had gekost! De zakdoek was overi
gens in de middeleeuwen een algemeen
gebruikt „pand van liefde en trouw". Denkt
u maar aan Shakespeare's drama „Othello",
waarin een zakdoek, als liefdeblijk geschon
ken, een beslissende rol speelt. De „Othello"
speelt overigens in Italië, vanwaar de zak
doekenmode uitging. Van Maria de Medici,
de moeder van Lodewijk XIII van Frank
rijk. wordt verteld, dat zij de eerste Ita-
liaansche was, die een kostbaar kanten
zakdoekje droeg.
Behalve een romantische, had de zakdoek
in die vervlogen tijden ook dikwijls een
politieke beteekenis. Hij stond bovenaan op
de lijst der geliefkoosde vorstelijke ge
schenken en werd vooral door de Spaansche
koningen met voorliefde aan de andere
vorsten geschonken.
Lil Engeland droeg de romantische aan
bidder het zakdoekje van zijn dame aan
den hoed, terwijl in Duitschland nog om
streeks honderd jaar geleden, geen bouquet
aan een geliefde dame kon worden aan
geboden, zonder dat de stelen omwikkeld
waren met het geurige doekje, symbool van
genegenheid 1 Liefde zonder woorden.
Merkwaardig is het wel, dat in den eer
sten tijd van den zakdoek de neus erbij
tekort kwam. Wie in de middeleeuwen zijn
neus wilde snuiten, moest eenvoudig ziin
hand hiervoor gebruiken ofhet tafel
laken. We weten dit uit uitnoodigingen van
vorsten aan hun gasten (plm. 16251, waar,
in men o.a. kon lezen:vriendelijk ver"
zocht, zich aan tafel niet de vingers af të
likken, op de borden te spuwen of in het
tafellaken te snuiten".
In dien tijd verschenen vele boekjes met
regels van welgemanierdheid, waarin aan
het neussnuiten vele bladzijden waren ge
wijd.
Het probleem of het netter was in de
mouwen, den zoom van rok of mantel of in
de baret te snuiten werd uitvoerig bespro
ken en eindigde gelukkig met het algemeen
gebruik van den zakdoek als „neusdoek".
De zakdoek is niet altijd vierkant ge
weest. dezen vorm heeft hij eerst in 1775
gekregen. Vroeger had men zakdoeken in
allerlei fantastische modellen als harten,
cirkels, ovalen, driehoeken enz
Niemand minder dan de Fransche ko
ningin Marie Antoinette schijnt zich hier
aan te hebben geërgerd. Zij wist tenminste
haar gemaal Lodewijk XVI, over te halen,
aan de fabricage van die verschillende vor
men een eind te maken. Van dien dag af
moesten de zakdoeken zoowel die" als
gebruiksvoorwerpen werden benut als de
sierzakdoekjes vierkant zijn.
In Duitschland heeft men een tijdlang
getracht waarom toch eigenlijk? aan
de zakdoekenmode Daal en perk te stellen
Zoo verbood een wet, die in 1595 te Dresden
werd gegeven, den goeden burgers, elkander
zakdoeken cadeau te geven. Van Napoleon
is bekend, dat hij zijn vriendin gravin
Walewska een zakdoekje van 600 francs ten
geschenke gaf, van Hendrik n van Frank
rijk, dat men na zijn dood in ziin linnen
kast vijf zakdoeken vond. Karei II van En
geland moet. in zijn heele leven slechts
'wee van deze nuttige voorwerpen hebben
bezeten.
En Lodewijk XIV gebruikte steeds zak-
loekjes van 20 bij 20 c.M.
oncentreer op het krachtigste
reclame-middel
ZONDAG: Paddestoelenschotel van eieren
tomaat en mayonnaise, Ossenhaas, Slaboo-
nen. Aardappelen. Slagroom met vruchten
b.v, perziken of abrikozen.
MAANDAG: Ronde ossenhaas. Andijvie,
Aardappelen, Broodschotel.
DINSDAG: Varkenslappen, Bloemkool,
Aardappelen. Citroenrijst met vanillevla.
WOENSDAG: Blinke vinken, Smijboonen,
Aardappelen. Vruchtengruel.
DONDERDAG: Baklaopen. Gestoofde to
maten, Aardappelen, Caramelvla.
VRIJDAG: Magere tomatensoep. Gestoof
de visch. Aardappelen. Kropsla. Vanillerijst.
ZATERDAG: Biefstuk, Aardappelen, Pos
telein, Griesmeelschoteltje.
VEGETARISCHE MENU'S.
1. Gevulde tomaten met roerei. Gestoofde
sla. Aardappelen, Bruine boter, Yoghurt
met beschuit en suiker.
2. Rijstrand met spinazie en roereieren.
Sla van komkommer en tomaten Gebakken
aardappelen, vruchten.
3. Havarmoutlapjes, Sijboorlen, Aard
appelen, Appelsneeuw.
4. Kaascroquetten. Chineesche kool. Aard
appelen, Bruine boter, Gestoofde peren.
RECEPTEN.
Appelsneeuw.
Per persoon: 1 groote zure appel, 1 thee
lepel citroensap, 1 eiwit. eetlepel honing
of suiker naar smaak.
Bereiding: De appel schillen en raspen
zóó, dat het klokhuis overblijft. Het citroen,
sap en de honing of de suiker er bij doen
en met een goed vertinde garde of zilveren
vork kloppen tot men een schuimige massa
heeft. Het eiwit ook goed stijf kloppen en
luchtig met de appelmassa vermengen. Het
gerecht opdienen in vlaschaaltje of in
wijde, platte glazen.
Appelcrème.
Benoodigdheden: 6 groote appelen, 2 a
2'/s ons suiker. 3 eiwitten. 50 gr. amandelen,
vantilemerg.
Bereiding; De appelen wasschen, in vie
ren snijden en gaarkoken met een klein
beetje water. De massa door een haren zeef
wrijven. De eiwitten stijfkloppen. de suiker
en de zaadjes uit een vanillestokje er door
klopen en bij kleine gedeelten tegelijk on
der voortdurend kloppen de appelmoes toe
voegen en ten slotte de gemalen amandelen
er door roeren. De crème overdoen in een
vlaschaal en biscuits of bitterkoekjes er bij
geven.
Appelmoes met schuimkop.
(appel méringuet.
Op 1 eiwit 50 gr. suiker. In een vuurvas
ten schotel een laag koude appelmoes doen.
De eiwitten zeer stijf kloppen, vermengen
met de suiker en de taaie, schuimige massa
over de appelmoes uitspreiden. 1 lepel sui
ker er over strooien en den schotel in een
lauwen oven plm. 1 uur laten staan, tot het
schuim bros is en lichtgeel gekleurd. Warm
of koud opdienen.
Bisschopsbrood.
Benoodigdheden: 4 eieren, het gewicht
van de eieren aan bloem, het gewicht van
de eieren aan suiker. 60 gr. rozijnen, 60 gr.
krenten, 30 gr. sucade, 25 gr. amandelen
Bereiding: De heele eieren met de suiker
lo minuten kloppen met een garde, zoodat
de massa licht van kleur en dik is ge
worden.
De gewasschen. goed afgedroogde krenten
en rozijnen, de gesnipperde sucade en de
gepelde, iopgekookte! gehakte amandelen
er door roeren. Het laatst zoo luchtig
mogelijk de gezeefde bloem er doorroeren
Het. beslag overdoen in een met boter hL
gesmeerd broodblik of cakevorm en hierin
net brood in een matig warmen oven, met
goede ondenvarmte lichtbruin en gaar bak
ken (1 uur). Probeeren of het gaar is. dooi
er met een breinaald in te prikken die er
droog uit moet komen.
i Fet i>rood °b «en rooster keeren en uit
laten dampen.
Huisvrouw (tot langdradig bezoek)„Bent
u bang om in donker naar huis te gaan?"
„Neen, dat kan ik niet zeggen. Waarom
vraagt u dat?"
„O. ik dacht, dat u misschien de morgen
schemering wilde afwachten".
Hij:., Ik heb Frans uitgenoodigd voor
vanavond Ik heb hem gezegd dat hij zich
voor ons niet hoeft te verkleeden: hij kan
gewoon in zijn werkpakje komen".
Zij.; „Net weer zooiets doms voor jou!
Weet je dan niet, dat hij zweminetruc-
teur is?"
Oude dame: „Dit huis bevalt me goed,
ik zal het huren. Maar vertelt u me eens,
wat dat voor een toestel is, daar aan den
gevel".
Makelaar: Dat is een zonnewijzer, me
vrouw. Ziet u die schaduw? Het is nu
precies 12 uur, net als op mijn horloge.
Een zeer betrouwbare tijdmeter".
„Och, och, wat een geraffineerde dingen
vinden ze tegenwoordig toch uit!"
Hulp in nood.
Er komen plotseling gasten en u wilt nog
een vlaatje maken. Het is echter op het
nippertje en u bent bang, dat u er niet
meer in zult slagen, het ijskoud op te die
nen. Probeert u dan eens het volgende: zet
de schaal met het vlaatje in een bak koud
water, waarin u een flinke hand zout hebt
gedaan. De temperatuur zal verbluffend
snel dalen!
Dat lastige brood,
dat in verschen toestand zou moeilijk te
snijden is. behoeft u geen hoofdbreken
meer te bezorgen. U dompelt eenvoudig, bet
lemmet van het. mes bij voor'keui dar een
dun lemmet» eenige oogenblikken in neet
water, veegt het af en begint vlug te snij
den. Is het mes koud geworden is, doopt
u het nogmaals in. Op deze wijze krijgt u
keurige sneedjes.
