STADSNIEUWS
BUITENLAND
DINSDAG 16 AUGUSTUS 1938
No. 24045
LEYDS GOEDT"
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt.
79ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Tentoonstelling
„Leyds Goedt"
Installatie van mr. S Mok.
In de Stadszaal komt
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets: per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30, - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque» en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zljnf
per 3 maanden t. 2.3S
per week f. 0.13
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.'
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mmL>,
Een staaltje van voortreffelijke
samenwerking tusschen patroons
en werknemers.
In de stemkamers van de Stadsgehoor
zaal ls momenteel een modelhuis in aan
bouw, dat wordt opgebouwd en Ingericht
door de vakorganisaties, patroons zoowel
ais werknemers, en dat een onderdeel wordt
van de a.s. Industrie- en Vaktentoonstel-
lmg .Leyds Goedt". De onderscheidene vak
groepen zullen daar door een aanschouwc-
iykc voorstelling propaganda maken voor
meer en beter vakwerk, waarbij werkge
vers en -nemers eendrachtig samenwerken
om het gestelde doel te bereiken.
Is deze samenwerking op zich zelf reeds
zeer te loven, van zeer bijzonderen aard
is zij ln de stucadoorsgroep, waar de pa
troons gratis het benoodigde materiaal be
schikbaar stellen, terwijl de arbeiders om
niet hun werkkracht en vakbekwaamheid
leveren. Zelfs de werkloozen worden in de
zen arbeid betrokken. Gisteren zijn den
gehcelen dag vijf werklooze stucadoors druk
ln de weer geweest en gisteravond kregen
zij assistentie van 17 collega's, die overdag
hun gewone werkzaamheden hadden, doch
's avonds hun vrijen tijd en arbeid gaven
cm mede te helpen aan de totstandkoming
van dit Modelhuis, Het behoeft haast niet
gezegd, dat bij een dergelijke spontane be
reidwilligheid om gezamenlijk in het alge
meen vakbelang iets goeds te bereiken, in
deze kleine arbeidsgemeenschap ook een
voortreffelijke stemming heersehte.
De leden van de Tentoonstellingscommis
sie, die er gisteravond een kijkje kwamen
nemen, waren er zoo door getroffen, dat
zij zich gedrongen voelden tot het leveTen
van een zeer bescheiden bijdrage ter ver
hooging van de aldaar heerschende ar
beidsvreugde!
DE JUBILEUMFEESTEN.
De Jubileumcommissie bericht ons, dat de
heeren J G. Ballego. W. Geraedts en J
Jonker zich bereid hebben verklaard de
jury te vormen voor den op 3 September
a.s. te houden Reclame-optocht er. het
Bloemencorso.
VERORDENING OP DE SPEEL
APPARATEN.
Wij vestigen er d'e aandacht op, dat de
Verordening op de Speelapparaten, welke
met ingang van 15 Augustus 1938 gedu
rende drie maanden voor een ieder op de
6eeretarie dezer gemeente ter lezing is
nedergelegd, den 18den Augustus as. in
werking treedt.
DE LEIDSCHE PROCESSIE
NAAR KEVELAAR.
Hedenmorgen te 8.22 uur vertrok een
extra trein met ruim 400 bedevaartgangers
onder geestelijke leiding van pastoor
P. R. Smitz van de Hartebrugparochie, voor
de 213e Pelgrimsreis naar Kevelaar. Te 3.30
uur hedenmiddag werd de plechtige intocht
gehouden. Morgenochtend te 9 uur zal in
de Maria Basiliek een pontificale hoogmis
worden opgedragen door mgr. W. Bouter,
bisschop van Nellon. Donderdagavond .te
kwart voor acht worden de deelnemers aan
deze processie alhier terug verwacht.
BUURTVER. „EENSGEZINDHEID".
Jaartijksche plantententoonstelling.
De uitslag van den gehouden Kweekwed-
strijd der Buurtver. „Eensgezindheid" luidt
ais volgt:
Kinderen 610 jaar. Salvia's: ie pr.
Janny Piket, 2e pr. Joha Verplancke. 2e pr.
Is. van Meurs.
Idem Geraniums: le pr. Janny Lardee,
2e pr. Lincke Zwart; eerv. verm. Greta
Zwart.
Kinderen 1015 jaar. Salvia's: Diploma
Riek Dooyenburgh; diploma Cath. Ver
biest.
Id. Geraniums: le pr. Maria Verplancke
•met lof), 2e pr. Dickie Pison; diploma
Cuth Verbiest.
Kinderen 1518 jaar, Geraniums: Diplo-
®a Alie van Vliet.
Volwassenen, Coleurs, le pr. mej. Neu-
Jeboom, le pr. de heer Bruné, 2e pr. mej.
Bonnet.
Buiten mededinging: de heer Crama, di-
plima; de heer Zwart, diploma; de heer
Kluyvers, diploma; de heer Lardee, dipl.
Muurtuin: de heer Hüner, zeer eervolle
'«■melding.
afgesneden bloemen: de heer Oudshoorn,
idem.
Gisteravond omstreeks halfacht is een
woordenwisseling tusschen twee bewoon
sters van de Gortesteeg geëindigd in een
handgemeen, waarbij een der vechtenden
'Harige mej. G. v. d. S. met een aard
appelmesje een schram over het gezicht
«oog Op het zien van bloed, viel zij flauw,
waarna de E.H.D, haar naar het Acade
misch Ziekenhuis vervoerde. Na aldaar be
handeld te zijn, kon zij huiswaarts keeren.
Als voorzitter van den Raad
van Arbeid.
Hedenmorgen vond. in tegenwoordigheid
van alle leden en het geheele personeel dt
installatie Dlaats van den heer mr, S. Mok
als voorzitter van den Raad van Arbeid
alhier, in welke functie hij den heer T. S.
Goslinga opvolgt.
•O
tik
Mr. S. Mok.
De waarnemend voorzitter, wethouder J.
J. van Stralen, installeerden den nieuwen
voorzitter met een korte rede, waarin hij
hem hartelijk welkom heette. Spr deelde
eerst mede. dat de heer Goslinga tot zijn
spijt verhinderd was bij deze plechtighe.d
aanwezig te zijn in verband met zijn
vacant ie. waarna hij he<t KB. der benoe
ming van den heer Mok voorlas.
Spr wees er op. dat de installatie van
mr. Mok geschiedde in tegenwoordigheid
van het gansche personeel en wensebte
hem met zijn benoeming geluk. Aan uur.
Mok wordt thans gelegenheid gegeven,
mooi en goed werk te doen voor een groota
groep, die sociale bescherming van noode
heeft. Spr. schetste vervolgens de kunde en
de ervaring van mr. Mok ten opzichte var.
de sociale documentatie. Deze geven ons
het vertrouwen, aldus spr.. dat de ministe-
rieeie keuze een goede is geweest, spr.
hoopte, dat mr. Mok de wetten zal toe
passen, op een wijze, die aan de sociaie
beteekenis daarvan beantwoordt.
Na met cijfers de belangrijkheid van het
werk van den Leidschen Raad van Arbeid
te hebben uiteengezet, besloot spr. met mr.
Mok met vertrouwen ais voorzitter te be
groeten. onder het uitspreken van de beste
wenschen voor de samenwerking Ook de
echtgenoote van mr. Mok werd in dit
welkomstwoord betrokken.
Namens het personeel begroette vervol
gens de chef de bureau, de heer W. van
den Brink den nieuwen voorzitter, de hoop
uitsprekend, dat mr. Mok zou behooren tot
de groep van personen, die het goede be-
loonen en voor elkaar het bests doen :iy
gaf hierop een uiteenzetting van de kwa
liteiten van het personeel, die er mede
voor zorgdroegen, dat de Raad -an Arbeid
te Leiden zulk een goeden naam heeft en
zegde den nieuwen voorzitter ailen steun
toe. Spr. wees er op. dat deze oenoeming
reeds tot veel commentaar aanleiding
heeft gegeven. Men spreekt van grccte
lerandeiingen, van tegenstellingen in het
poli'iek beieid ten opzichte van mr. Mok's
voorganger. Spr. gaf de verzekeT-ng dat het
personeel mr. Mok zal helpen in deze
„overgangsperiode" en betrok ook mevrouw
Mok in ziin begroetingswoord. Namens het
personeel was een fraai bloemstuk aan
wezig als blijk van de algeheeie sympathie
waarmee het den heer Mok tegemoe
treedt.
is het mogelijk, ook bij zeer verschillende
levensbeschouwingen, door vreedzaam
overleg tot een oplossing te komen, welke
het gemeenschappelijke doel het dichtst
nadert.
Dit gemeenschappelijke doel is voor de
Raden van Arbeid de uitvoering van sociale
verzekeringswetten en wel zoo goed moge
lijk. Wat deze wetten beoogen, is ieder van
ons bekend' de oude. invalide en zieke ar
beiders te helpen in den nood. waarin zij
door omstandigheden buiten hun wil zijn
geraakt. Die hulp wordt hun niet gegeven
bij wijze van aalmoes of armenzorg, maar
als een door de wet gewaarborgd recht
Wie tot ons komt. om welke uitkeering ook,
kan komen met opgeheven hoofd en zon
der schroom. Wij behoeven slechts te on
derzoeken, of in het gegeven geval voldaan
is aan de voorwaarden, welke de wet stelt.
Overigens vragen wij niet naar rang of
stand, naar godsdienstige of politieke over
tuiging.
De wet beschouwen wij dus als onzen
hoogsten chef. Maar dit beteekent geens
zins, dat wij letterknechten moeten zijn of
bureaucraten. Wij voeren de sociale verze
keringswetten uit en wanneer voor eenige
wet dan geldt zeker voor deze groep wet
ten. dat haar uitvoering zoo sociaal moge
lijk. dat is, dus zoo menscihelijk mogelijk
moet zijn.
De Raden van Arbeid hebben in de bijna
twintig Jaren van hun bestaan naar mijn
opvatting in het algemeen aan deze
eischen voldaan. De felle aanvallen, waar
aan zij in den beginne blootstonden, heb
ben zij met glans doorstaan. Nochtans mo
gen wij ook nu nog niet uit het oog ver
liezen, dat er tegenstanders zijn. die het.
om redenen, welke buiten de sociale
verzekering zijn gelegen, op hun leven
hebben voorzien. Daartegen past slechts
één houding: rustig verder werken. In de
voorontwerpen inzake kinderbijslag en
werkloosheidsverzekering heeft de Minister
van Sociale Zaken trouwens een plaats
aan de Raden van Arbeid gegeven, een
orgaan, waarin naast de organisaties van
LEIDENAARS. ONTHOUDT HET GOED
(Ingez. Med.)
ff
5810
arbeiders en van werkgevers, ook 's lands
overheid is vertegenwoordigd, zal men in
de sociale verzekering dan ook niet kunnen
missen, al zal de vorm niet onveranderd
behoeven te blijven. Daartoe is de sociale
verzekering te zeer een zaak. welke het
welzijn van vrijwel het geheele volk raakt.
Tenslotte dankte spr den heer van den
Brink, voor de toegezegde medewerking en
voor het fraaie bloemstuk en sprak hij de
hoop uit de gunstige reputatie van den
Raad van Arbeid te Leiden, gevestigd door
zijn ambtsvoorganger, den heer Goslinga.
met aller medewerking te kunnen in stand
houden.
Spr. hoopt, dat de verhoudingen van
aangenamen aard zullen zijn en dat men
voor hem dezelfde vriendschap zal hebben
ais voor den heer Goslinga. Het was spr
tevens een vreugde te mogen werken in
Nederland's eerste en aloude Universiteits
stad.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen
A. Rodenburg. Vliet Z.Z. 14, Rijnsburg.
Brood- en koekbak-kerijOverleden eige
naar: A. Rodenburg. Wijziging handels
naam in: Wed. A. Rodenburg. Nieuwe eige
naresse: Wed. A. Roden-burgSchaar.
Brama. Stationsstraat 60, Nieuwveen.
Het fabriceeren en repareeren van alle
soorten machines, rolend materiaal, ijzer-
constructie, benevens den handel daarin
en zulks in den meest uitgebreiden zin.
Ingetrokken is de volmacht van J. Brandt.
BINNENLAND.
De „Karimata" naar de haven gesleept.
(Binnenland, 3e Blad).
Gasbedwelming: op Noorschen walvisch-
vaarder te Amsterdam; twee dooden.
(Gemengd, 3e Blad).
Rijdend treinstel onklaar geraakt bij Ede.
(Gemengd, 3e Blad).
Nederlandsche ploeg voor de wereldkam
pioenschappen wielrennen vastgesteld.
(Sport, 3e Blad).
BUITENLAND.
De Duitsche legermanoeuvres. (Buitenland
le Blad).
Matsjek's bezoek aan Belgrado. (Buiten
land, le Blad).
Radio-rede van Hall. (Buitenland, le Blad)
Wordt de Japansche aanval op Hankau
uitgesteld? (le Blad).
DE ALGEMEENE TOESTAND.
DE DUITSCHE LEGERMANOEUVRES.
Het vraagstuk der Sudeten-Duitschers.
De herfstmanoeuvres van het Duitsche
leger zijn gisteren ingezet met een troe
penrevue en velddienstoefeningen op het
oefenterrein van Jüterborg, op 60 K.M.
ten Zuiden van Berlijn. Hitler was aan
wezig.
Zijn terugkeer te Berlijn was onver
wachts. Hij had besprekingen met diverse
leger-leiders.
De Duitsche herfstmanoeuvres worden
nauwkeurig waargenomen te Londen zoo
wel als te Parijs. Er heerscht te Londen
echter geen ongerustheid, evenmin als te
Parijs. Terwijl het Duitsche recht om der
gelijke manoeuvres te houden onbetwist
baar is, merkt men te Londen echter op.
dat zij gekenmerkt worden door speciale
trekken, die noodzakelijk een toestand van
spanning moeten wekken in de naburige
landen en dit wordt veroordeeld in het be- do en Boedapest bezoeken,
lang van een Europeesche kalmeering,
welke het doel vormt der Engelsche poli
tiek. Tusschen vele min of meer juiste bij
zonderheden, die de laatste twee of drie
dagen in de pers gepubliceerd zijn, ko
men schattingen voor van het aantal men
schappen, dat voor den dienst in Duitsch-
land is opgeroepen, welke ten zeerste over
dreven zijn. Het totaal aantal actieve troe
pen en reservisten te zamen, blijft een stuk
beneden een millioen, volgens betrouwbare
Engelsche berichten en deze troepen zijn
verspreid over verschillende streken.
nationale afdeelingen worden geschapen.
De proviciale landdag van Bohemen zou
verdeeld worden in een Duitsche afdee-
ling en een Tsjechische afdeeling: de pro
vinciale landdag van Tsjecho-Slowakije in
een Slowaaksche, Duitsche en Hongaarsche
afdeeling en de provinciale landdag van
Moravië in een Duitsche, een Poolsche en
een Moravische.
Deze afdeelingen zouden de zaken be
handelen. die haar eigen nationaliteit be
treffen. De wetsontwerpen der regeering
bakenen de bevoegdheden dezer afdeelin
gen af. Zij voorzien ook in een systeem van
afdeelingen, waardoor de door deze afdee
lingen genomen besluiten binnen het ka
der van haar bevoegdheid niet door den
provincialen landdag, waarin de vertegen
woordigers der afdeeling een minderheid
zouden vormen, verworpen kunnen worden.
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 1 VAN HET DERDE BLAD.
Lansbury is naar het vasteland vertrok
ken voor een nieuwe vredesmissie. Hij zal
achtereenvolgens Sofia, Boekarest, Belgra-
Mr Mok heeft daarop ziin functie aan
vaard met het uitspreken van een T.ie.
waarin hij allereerst dank bracht aan
H.M. de Koningin voor zijn benoeming en
den Minister van Sociale Zaken voor de
voordracht.
Vervolgens dankte spr. den h»er van
Stralen voor zijn vriendelijke woorden en
hii sprak de wensch uit, dat hij het-
zrlfde vertrouwen zai mogen geriater. als
7Ün voorganger
Spr. heeft in de afgeloopen wek-m reeds
kunnen consta'eeren, hoe goed de Raad
van Arbeid te Leiden staat aange-chreven
er. rekent op aller medewerking.
De taak van den voorzitter.
Vervolgens sprak mr. Mok over De taak
van den voorzitter".
De voorzitter heeft tot taak de zaken,
welke in uw vergadering aan de orde ko
men. voor te bereiden en vervolgens leiding
te geven aan de besprekingen daarover.
Het zal mijn streven zijn, de besprekingen
in de grootst mogelijke harmonie te doen
verloopen. Een oude zegswijze luidt, dat uit
de botsing der meeningen de waarheid
ontspringt en wanneer het waar is, dat
twee meer weten dan één, dan geldt dit
zeker voor vijf. Want zeker is het niet
waar, dat een man alles kan weten en al
tijd gelijk heeft.
De wetgever heeft dc Raden van Arbeid
zeer bewust op een democratische leest
geschoeid. Welnu, ln de democratie alleen
TSJECHO-SLOWAKIJE.
Mgr. Hlirika stervende.
De gezondheidstoestand van mgr Hlinka
is steeds achteruitgaande. De zieke is bijna
74 jaar oud en lijdt afti tuoerculose Hij
De „nationale afdeelingen" waarvan de
nationaliteiten-ontwerpen der Tsjecho-
Slowaaksche regeering melding maken, zijn
iets nieuws, hoewel de gedachte zelf reeds
oud is en het Oostenrijksch-Hongaarsche
regime in 1861 reeds dergelijke instellingen
kende.
De instelling dier afdeelingen vormt een
compromis tusschen het huidige systeem
en dat, welks instelling de Sudeten-Duit-
sche partij eischt.
De stelling van Henlein is. dat een de
mocratisch systeem, toegepast in staten,
die uit verschillende nationaliteiten be
staan. een onderdrukking van minderhe
den toelaat. Deze minderheden zijn in het
parlement naar verhouding van haar aan
tal vertegenwoordigd. Zij bezitten dus niet
de mogelijkheid, haar inzichten te doen
zegevieren tegen de opvattingen in van de
meerderheid der verschillende nationali
teiten.
Bijgevolg eischt de Sudeten-Duitsche
partij instelling van „nationale landda
gen". Zoo zou er in Tsjecho-Slowakije een
Duitsche. een Hongaarsche en een Tsje
chische landdag komen. Praag antwoordt
op deze opvatting met er op te wijzen, dat
een dergelijk systeem een verzwakking van
het centraal bestuur ten gevolge zou heb
ben, waardoor de eenheid des lands be
dreigd zou worden.
Bijgevolg heeft de regeering een com
promis gezocht. Men zou provinciale land
dagen in het leven roepen en, aangezien
de Duitschers nog een minderheid zouden
vormen in die landdagen en dezelfde ver
wijten tot deze lichamen zouden kunnen
richten als
Voor morgen wordt voor ons
land weer regen verwacht echter
afgewisseld door tijdelijke opkla
ringen. De wind zal matig tot
krachtig uit het Zuidwesten tot
Westen waaien, de temperatuur
zal des naehts hooger zijn dan in
den afgeloopen nacht, overdag
zal zij weinig veranderen.
Hedenmiddag seinde de Rilt aan
alle posten:
„WEEST OP UW HOEDE".
Mgr- Hlinka.
reageert niet meer od kamfer inspuitingen.
Uit verscheideine streken zijn de boeren
gekomen: zij bidden od straat voor den
zieke.
Volgens inlichtingen uit welingelichte I
kringen zal mgr. Hlinka een politiek testa
ment nalaten, doch de commissie van lei
ders van de partij heeft besloten dit
testament niet te publiceeren aangezien
men vreest dat hierdoor een scheuring in
de partij zal ontstaan. In dc party zijn n.l.
wee stroomingen. een gematigde strooming
ouder leiding van den vijftigjar.gen mgr
tot het centrale parlement. Joseph Tiso vice-president van de partij
zouden binnen deze provinciale landdagen en een meer radicale groep, onder leiding
van den 38-jarigen Carel Sidor. politici
directeur van de party en hoofdredacteur
van de „Slovak". Om een scheuring te
voorkomen is besloten na den dood van
mgr. Hlinka de functie van voorzitter
vacant te laten.
Andreas Hlinka werd op 29 September
1864 geboren. In 1889 werd hy tot nriester
gewyd.
Hlinka deed bü de Slowaken het natio
nale bewustzyn herleven. Zun actie bracht
hem meerdere malen voor den strafrechter
en zelfs werd hy eenige malen tot gevan
genisstraf veroordeeld.
Spoedig werd hy tot leider der Slowaas-
sche Volkspartij i Hlinka-party gekozen en
sedert de stichting van Tsjecho-Slowakije
is hy lid van het Parlement.
Nu eens was de Hlinka-party in de
oppositie, dan weer maakte zij deel uit van
de regeeringscoalitie In Juni van dit jaar
nam Hlinka op een congres van zyn party'
op zeer scherpe wyze stelling tegen de
regeering. Aan de hand van het verdrag
van Pittsburg, dateerende uit 1918, eischte
hii autonomie voor de Slowaken.
In Maart van dit jaar vereenigde de
Hlinka-party zich met de Sudeten-DUit-
schers. althans in den stryd om autonomie.
MEXICO.
De vervolging van generaal Cedillo.
President Cardenas is vastbesloten gene
raal Oedillo gevangen te nemen en eer.
einde te maken aan het verzet in de streek
van San Luis Potosi. Hy heeft daartoe
5.000 man byeengebracht.
De operatiebasis wordt gevormd door den
spoorweg San Luis—Tampico Het Indiaan-
sehe dorpje Las Tablas, dicht by de geheime
verblüfplaats van Cedilio. is herschapen ir>.
een kamn voor de ruiterü. het voetvolk en
het geschut.
Herders vertellen, dat in deze streek
reeds hevig gevochten is Een dezer her
ders zeid» na een gevecht, op een berghel
ling 40 kilometer ten Noordoosten va» Las
Tablas. 45 lyken te hebben geteld. Vijfen
dertig van de dooden waren regeerings-
soldaten Op alle sta ions in de streek
bevinden zich soldaten.