STADSNIEUWS
De Brug der Zuchten
MAANDAG 1 AUGUSTUS 1938
No. 24032
Hoe lang nog??
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
79ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS, DER ADVERTENTIES:
tnTfctsTJfeT regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen "waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque» en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd s(|n!
per 3 maanden t. 2.31
per week f.0.1#
Francoper post f. 2.35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.r,
Foto van Vliet.
De beruchte houten luchtbrug nabij den
hl nog meerdere mate beruchten over
weg aan den Rijnsburgerweg, mocht zich
vanmorgen in een ongewoon druk bezoek
verheugen. De vreugde kwam overigens van
één kant, want de bezoekers en vooral
de honderden wielrijdenden onder hen
staken hun misnoegen over dezen toestand
allerminst onder stoelen of banken. Er
werd in alle toonaarden, door jong cn oud,
mannen en vrouwen, jongens en meisjes,
zóódanig geklaagd en gefoeterd, dat de
directie der Spoorwegen had zij er ook
maar één tiende deel van vernomen de
doren zouden hebben getuit.
Wat was het geval?
Zooals de directie der Ned. Spoorwegen
per advertentie had aangekondigd, was in
den afgeloopen nacht de overweg voor alle
njverkeer (behalve rijwielen! afgesloten in
verband met de plaatsing van nieuwe
kruisstukken spoor- en tramrails.
Dc werkzaamheden hadden echter niet
een zoodanig vlot verloop als werd gehoopt,
zoodat in plaats van hedenmorgen om
streeks 7 uur eerst om kwart voor tien de
"(jnsburgerweg vanaf de zijde Stationsweg
weer toegankelijk werd gesteld voor auto's,
kenter kon ook na dat tijdstip slechts één
delft van den overweg bereden worden,
toodat het verkeer uit beide richtingen af-
vlu ^end werd vrijgegeven. Dit had tot gc-
dat zich aan weerszijden schier on-
«rzienbare files vormden. Was er aan de
vene zijde eenige verlichting gekomen en
waren de wachtenden aan den overkant
a«n de beurt, dan gingen de afsluitboomen
'"omlaag. Het was een hopelooze chaos
"tegenop de ver'-eerspolirir onder
V van inspecteur van der Wal. vol-
wjv?1 machteloos stond Het is nu een-
al een onmogelijke taak om verkeer te
regelen, wanneer er geen verkeer kan
plaats vinden!
De fietsers waren er nog het ergst aan
toe: in de vroege morgenuren werden ze
gedwongen óf om te rijden, óf gebruik te
maken van de houten luchtbrug, hetgeen
lot heel wat zuchten aanleiding gaf. In
verband met het stralende zomerweer en
de vacanties, waren onder de passanten
veie vrouwen en kinderen, die per fiets naar
Katwijk trokken. Ook zij waren genood
zaakt haar fiets over de barricade te zeu
len, hetgeen bij de huidige temperatuur
dubbel onaangenaam en voor velen ook on
mogelijk was We zagen vanmorgen kinde-
ïcn van 610, die tevergeefs probeerden
hun fiets naar boven te duwen en tenslotte
in huilen uitbarstten, moeders werden ze
nuwachtig. kortom het was een zielige
vertooning. Ook na kwart voor tien werd
de hindernis nog door vele wielrijders, wien
het wachten te lang duurde „genomen",
doch toen bestond althans voor deze groep
van weggebruikers de mogelijkheid om zon
der een halsbrekende klauterpartij den
overkant te bereiken.
Vermoedelijk, zoo werd ons gezegd, zal
deze situatie alleen vandaag nog voortdu-
ïcn In den komenden nacht van Zondag
7 op Maandag 8 Aug. wordt het tweede
kruisstuk geplaatst, zoodat Maandag 8
Aug. de kans bestaat op een rep ise.
Het eenige lichtpunt is, dat deze toestand
een object voor werkverschaffing inhoudt!
Werkloozen, die tegen een vergoeding van
enkele centen een fiets naar dc overzijde
willen transporteeren, zouden hier nog een
aardig duitje kunnen verdienen!
De chaos van hedenmorgen, waarvan
onze foto slechts een klein fragment in
beeld brengt, heeft de urgentie van de op
lossing van het overwegvraagstuk opnieuw
onderstreept Onlangs heette het, dat deze
nabij wasWij zuchten slechts
Hoe lang nog
„ARBEID VOOR ONS VOLK."
Streek bijeen komst van den R.-K. Bond
van Overheidspersoneel.
Zaterdagmiddag organiseerde de afd.
Leiden van den Bond van R.-K. Overheids
personeel „St. Paulus" in „Den Burcht"
een streekvergaaering. uitgaande- van het
R.-K. Werkliedenverbond In zijn rede
..Arbeid voor ons Volk", gaf de heer H. P.
Kuyper, bestuurslid van het R.-K. Werk
liedenverbond, een korte uiteenzetting
van het adres aan den minister inzake
werkloosheidsbestrij ding,
Spr. herinnerde er aan hoe de voorstel
len van het R.-K. Werkliedenverbond niet
alleen de aandacht van de Kamer, doch
ook die van den minister hadden. De
strevingen van het R.-K. Werkliedenver
bond en van het socialistische N.V.V. ver
schillen, aldus spr. op het gebied van het
oplossen van de werkloosheid in die mate,
dat het Werkliedenverbond niet alles wil
schuiven op de kaart van openbare wer
ken. Spr. vestigde in dit verband de aan
dacht op het feit. dat de oorzaak van onze
werkloosheid niet binnen onze landsgren
zen ligt en ook dus niet alleen daar de
oplossing kan worden gevonden. De werk
loosheid is een gevolg van structuurwijzi
gingen in West Europa. We zien bijvoor
beeld hoe het nationaal-socialisme in
Duitschland niet slechts politiek nationa
listisch is, doch wij zien dat nationalisme
in het geheele Duitsche economische le
ven doordringen. Spr. wilde de vraag stel
len: „Als de Nederlandsche regeering eens
overging tot het op heel groote schaal uit
voeren van openbare werken? Dan volgt
toch na die 2 of 3 jaar, als deze werken
voltooid zijn de vraag: „Wat dan?" De
uitvoering van openbare werken kan toch
de oplossing niet brengen! Wij moeten de
werkloosheid in Nederland blijvend aan
tasten! Een groot aantal van deze maat
regelen wordt ln ons adres aan den minis
ter voorgesteld en bepleit Met een en
ander nemen we een standpunt in. dat
zeer sterk afwijkt van het sociaal demo
cratisch standpunt. Wij bepleiten om de
werkgelegenheid in Nederland zoo hoog
mogelijk op te voeren. Een meer actieve
handelspolitiek. Wij zullen maatregelen
moeten treffen om hier meer onze eigen
artikelen te gaan produceeren. Als tweede
maatregel vragen we verleen ing van ex-
port-premies en export-crediet-garanties,
hetgeen een tegenstrijdigheid lijkt met den
eersten maatregel, doch dit in wezen niet
is. Hoe dikwijls zien w- ons den export van
onze producten niet ontglippen, alleen
omdat wij hier het export-premiestelsel
missen.
De regeering zal voorts als schakel
kunnen fungeeren om het geld op onze
industriemarkt te brengen, door te leenen
en dit geld weer tegen een lage rente uit
te zetten. Aan loonsverlaging zal voorts
niet meer worden gedacht, terwijl boven
dien zal moeten worden gestreefd naar
een verlaging van de bedrijfskosten. De
werkloosheid moet bestreden worden door
het verruimen der werkgelegenheid in
ons eigen vrije Nederland. Daarnaast moet
de overheid ook overgaan tot het uitvoe
ren van openbare werken. Maar wij zet
ten niet alles op één kaart, wij zien al
leen in de uitvoering van openbare wer
ken de ideale oplossing van het branden-
dende werkloosheidsvraagstuk.
Spr. noemde verder als een middel tot
vermindering der werkloosheid het ver-
hoogen van den toelatingsleeftijd tot het
bedrijfsleven. N.l. voor jongens met één
jaar en voor meisjes met twee jaar. In
dat jaar zullen onze jongens en meisjes
zich beter kunnen voorbereiden op hun
intrede in het bedrijfsleven, een betere
vakopleiding kunnen volgen In verband
hiermede zou het aanbeveling verdienen
als de leerplichtige leeftijd eveneens tot,
dienzelfden leeftijd zou worden opgevoerd
Het Nederlandsch R.K. Werkliedenverbond
staat wat het vrouwenarbeidsvraagstuk
betreft niet slechts geheel achter het
voorstel van den minister, doch wil een
arbeidsverbod niet alleen voor de gehuwde
vrouwen, doch voor alle vrouwen! (Ap
plaus).
Vervolgens moet het mogelijk gemaakt
worden dat zestig-jarigen of ouderen niet
langer behoeven te arbeiden.
Verder bepleit het verbond verkorting
der arbeidstijden. De arbeidsweek moet
tot hoogstens 48 uur worden teruggevoerd,
welke maatregel ontegenzeggelijk een
spreiding op het arbeidsinkomen met zich
zal meebrengen. De toestand, dat drie
vierde van onze arbeiders regelmatig
werkt en één vierde niet, is onhoudbaar!
De uitvoering van deze maatregelen zal
offers vragen, natuurlijk! Maar het moet,
om te komen tot een zoo groot mogelijke
inschakeling van onze werklooze arbeiders
in het Nederlandsche bedrijfsleven!
Wij gelooven in de democratie, zoo be
sloot spr., maar dan zal die democratie
ook den moed moeten hebben om offers
te brengen om op deze manier te geraken
tot een hoogere welvaart, en tot bedui
dende vermindering der werkloosheid
De heer Aengenent, eveneens hoofdbe
stuurslid, sprak hierna nog een dank
woord. waarna deze bijeenkomst met het
zingen van het bondslied werd gesloten.
EXCURSIE VAN DE
NED. ANTHROPOLOGISCHE VER.
Naar de opgravingen van het Rijksmuseum
van Oudheden bij de Holdeurn,
onder Berg en Dal.
Reeds in den zomer van 1845 verrichtte dr.
Janssen, toenmaals conservator aan het
Rijksmuseum van Oudheden alhier, opgra
vingen bij de Holdeum. Zijn aandacht was
op ddp terrein gevallen door het feit, dat
daar zoo'n geweldige massa Romeinsche
dakpannen en tegels werd gevonden, waar
van vele de stempels droegen van het leger
van Neder-Germanië en van het le, het 10e
en het 30e legioen. Bij zijn onderzoek vond
hij niet alleen groote massa's van dit bak
steenmateriaal, maar ook muurwerk, daar
van gebouwd- Deze gebouwresten zag hij
aan voor hypocausta, Romeinsche heete-
lucht verwarmingen, maar met den tegen-
woordigen stand van onze kennis kunnen
wij uit zijn teekeningen opmaken, dat het
steenovens waren, welke hij gevonden
heeft. Ovens, die gediend hebben om voor
de Romeinsche legioenen in Neder-Germa-
nië de dakpannen en tegels te bakken, die
zij voor hun militaire gebouwen noodig had
den. Een wijaltaartje van een .magister fi-
gulorum", een steenbakkersbaas. bij de
zelfde gelegenheid door Janssen gevonden
en thans nog te Leiden bewaard, is nog een
epigraphische getuige van dit pannenbak-
kersbedrijf, dat daar sedert het einde van
de eerste en gedurende de geheele tweede
eeuw en wellicht nog langer, is uitgeoefend.
Helaas laat Janssens onduidelijk situatie
kaartje niet toe de ligging van zijn ovens
te bepalen en nu. na bijna een eeuw, het
onderzoek weer ter hand is genomen door
dr. Holwerda, directeur en dr. Braat, con
servator van het Museum van Oudheden,
moest het werk worden aangevangen met
het graven van eenige lange sleuven over
een gedeelte van het uitgestrekte terrein,
om allereerst te zien, wat men zou tegen
komen.
Daarbij kwamen in de eerste plaats ge
weldige massa's pannenpuin voor den dag
en voorts, op een enkele plek, een groote
hoop scherven van het typische baksteen-
kleurige aardewerk, dat speciaal in de Nij-
meegsche grafgelden van omstreeks het
einde der eerste eeuw zooveel gevonden is.
Reeds lang bestond het vermoeden, dat dit
aardewerk daar bij de Holdeurn gebakken
is. Thans is dit vermoeden tot zekerheid
geworden. Verder werden op tal van plaat
sen muurfundamenten gevonden, van ge
bakken tegels gebouwd, wellicht overblijfse
len van loodsen en droogschuren (alleen
een voortgezet onderzoek kan daarin klaar
heid brengen) en tenslotte tot dusverre
wel het mooiste resultaat van deze opgra
vingen! een zeer groote en nog vrij goed
bewaarde pannenbakkersoven.
De Nederlandsche Anthropologische Ver-
eeniging, welke voor een gedeelte dit opgra-
vingswerk, dat in werkverschaffing wordt
uitgevoerd, bekostigt, heeft Zaterdag jj.
haar jaarvergadering te Nijmegen gehouden
en deze vergadering gecombineerd met een
bezoek aan het opgravingsterrein en aan
het geheel gereorganiseerde Rijksmuseum
G. M. Kam. Tevens werd een wandeling ge
maakt naar den Hunerberg en naar het
Kopsche plateau, waar resp. het castellum
van het 10e legioen en het Oppidum Bata-
vorum gelegen hebben- Dr. Holwerda en dr.
Braat gaven hierbij de noodige uitlegging,
terwijl tenslotte de gemeente-archivaris de
heer Daniels, een van de beste kenners van
de ingewikkelde geschiedenis van Nijmegen
in den Romeinschen tijd, het gezelschap
nog op het Valkhof rondleidde.
PLANTSOEN-CONCERT.
Woensdag a.s. zal de Muziekvereeniging
„6 R.V.A.", directeur de heer M. Bolderdijk
het tiende en laatste concert voor dezen
zomer verzorgen van den Bond van Leid-
sche Harmonie en Fanfare Vereenigingen.
Het concert wordt gegeven in het Plant
soen (Musis Sacrum) en vangt aan te
8 uur precies.
Mocht het concert door slecht weer niet
kunnen doorgaan, dan zal dit door middel
van de borden op de bekende plaatsen wor
den bekend gemaakt.
Het programma luidt: 1. In 't Geweer
marsch militair. M. J. H. Kessels; 2. Mig-
nonnette. ouverture. J. Bauman; 3. Fleurs
du Printemps. grande valse, Herman Lure-
man; 4 Weberiana. fantasie. Albert Floris;
5- Marsch 6 R.V.A.. M. Bolderdijk; 6. l'Etoile
du Bonheur, ouverture. P. L. Labole; 7. En
Garnison. fantasie. J. B. Minne: 8. Isobel,
polka. M. J. H. Kessels: 9. Daar komen ze
aan, marsch-potpourri, Adr. J Maas
BINNENLAND.
De Karimata baggert op grootere diepte;
voorloopig geen goud? (3e Blad).
Verhooging monopolieheffing op granen.
(Binnenland, 3e Blad).
Weer talrijke verdrinkihgsgevallen. (Ge
mengd, 3e Blad).
Van Vliet algemeen Nederlandsch wieler
kampioen. (Sport, 3e Blad).
Spannende T.T.-races te Assen. Van Ha-
mersveld tweede in de zware klasse.
(Sport, 3e Blad).
Bartali won de Ronde vaü Frankrijk.
(Sport, 3e Blad).
BUITENLAND.
Nieuwe incidenten tusschen Japan en Rus
land; de Japanners heroveren de
Tsjangkoefeng- en Sjatsaupingheuvels
Verliezen aan beide zijden. (Ie en 2e
Blad).
Bulgarije mag herbewapenen. (Buitenland
le Blad).
Antwoord van Mussolini aan de Paus over
het rassenvraagstuk. (Buitenl., le BI.)
Een zegsman van Franco over het vrij
willigers vraagstuk. (Buitenl., le Blad),
Treinongeluk op Jamaica eischt 60 dooden.
(Buitenl. Gem., 3e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
De polaire winden, die reeds af
koeling brengen in Noord-Scaai-
dinavic, zullen waarschijnlijk
naar onze omgeving üoordringeta
en de warmte temperen.
LEIDSCHE SPAARBANK.
Bij de Leidsche Spaarbank is in de vorige
maand (Juli 19381 ingelegd f. 458.483.08 en
terugbetaald f. 514.426.09; 142 nieuwe in
leggers zijn ingeschreven en 130 boekjes
werden geheel uitbetaald
Het te goed der 19055 inleggers, inclu
sief 1577 deelnemers aan den Afhaaldienst.
bedroeg einde Juli 1938 f. 9394 091.69.
In 6432 posten is in dez» maand door
den Afhaaldienst ontvangen f. 18.855.50.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving:
NV. Bloembollencultuur Maatschappij
voorheen W. J. EMering en Zoon. Hoofd
straat 329, Sassenheim. Afkomstig uit
Haarlem.
Opheffing:
David le Feber, Oude Rijn 24, Leiden:
electro-medische techniek.
Wijzigingen
Gebroeders Splinter, Rijnkade 7a, Lei
den; kleiwarenfabriek.
Uittredend eigenaar C. W. Splinter, Lei
den. dd. 20 Juni 1938. Aan de nieuwe fir
manten is toestemming verleend de zaak
te drijven o d naam fa. Gebr. Stouten v/h
1V Splinter.
Makelaars- en Assurantiekantoor „Alge
een Beheer"', P. de la Courtstraat 73,
Leiden.
Nieuwe eigenaar A. A. Ober, Leiden.
MILITAIRIA.
In verband met de verschenen wijziging
in de Indeelingsbeschikking zal de lichting
1938 I op 2 Sept. a.s. met groot verlof
vertrekken, als gevolg waarvan de lichting
1938 n op 2 September as. overgaat naar
de He Bataljons.
De kapitein M. Verhoeven van het 10e
Regiment Infanterie, toegevoegd aan den
Indeelings-Districtscommandant te Haar
lem, is met ingang van 16 Augustus a.s.
overgeplaatst bij het 4e Régiment Infan
terie met bestemming voor het Ie Bataljon,
Na herexamen zijn alsnog met ingang van
30 Juli aangesteld tot dienstplichtig ser
geant titulair bij het 4e Regiment Infan
terie de korporaals A- C. de Joode, P. J.
Kaptijn en B. W. Tijssen.
De dienstplichtige sergeants W. Wieken -
kamp, A. Deijn en A. J. Duk zyn met in
gang van 30 Juli aangenomen resp. als
fourier en sergeant capitulant bij het 4e
Regiment Infanterie.
CIRCUS BOUGLIONE.
Vanmorgen vroeg is onder toenemende
belangstelling, vooral van de zijde der
jeugd, op het Schuttersveld een aanvang
gamaakt met den opbouw van het Fran-
sche circus Bouglione.
De bouw vorderde in een tempo, zooals
alleen mogelijk is bij een arbeidsgemeen
schap, waarin iedereen haarfijn de hem
toebedeelde taak kent en ze volgens een
vast werkplan ten uitvoer brengt. In en
kele uren tijds was het tentzei' gespan
nen en het geheele interieur ingericht.
Vanavond wordt de eerste uitvoering ge
geven. Woensdag de laatste en Donder
dagavond wordt hetzelfde programma al
weer elders vertoond!
