STADSNIEUWS
R.K. Kerk te Tiel afgebrand
79sfe Jaargang
VRIJDAG 8 JULI 1938
No. 24012
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Steun aan textiel-industrie.
Onze prijsvraag
.„iVaar Buiten
Het vuur ontdekt tijdens een
plechtigen uitvaartdienst.
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D Cis.'' per regel voot advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen Tan ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zljtfi
per 3 maanden f. 2.33
per week f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f poöokostenj
(voor binnenland f.0.80 per 3
Met Rijkssubsidie.
In verband met aan de N. V. Koninklijke
Nederlandsche Fabriek van Wollen Dekens
v.h. J. C. Zaalberg en Zoon verstrekte be
langrijke opdrachten kunnen bij die N.V.
een groot aantal werklooze textielarbeiders
te werk worden gesteld.
De N.V. verzoekt, ten einde niet genood
zaakt te zijn jongere werkkrachten aan te
nemen, te bevorderen, dat met betrekking
tot deze te werkstelling, gelijk ook elders
plaats heeft gehad, een regeling wordt ge
troffen, volgens welke aan de te werk te
stellen arbeiders, voor zoover deze tenge
volge van langdurige werkloosheid niet
meer beschikken over voldoende vakrou
tine. een trainingstoeslag wordt toege
kend, totdat zij zich weder voldoende vak
bekwaamheid hebben eigen gemaakt.
Het behoeft wel geen betoog, dat B. en
j V.' aanstonds bereid waren de gevraagde
medewerking te verleenen.
I Niet alleen hoewel dit uiteraard met
het oog op de gemeentefinanciën niet zon-
dev beteekenis is vanwege de omstan-
U digheid. dat, indien de regeling tot stand
kwam, de steunregeling ten aanzien van
Ijl een groot aantal werkloozen. althans voor
eenigen tijd. buiten werking zou kunnen
worden gesteld, doch bovenal met het oog
op het belang van die werkloozen zelf.
Deze toch zouden gedurende een gerui-
men tijd in de gelegenheid komen weder
zelfstandig in het onderhoud van zich
zelf en van hun gezin te voorzien.
B. en W. wendden zich, vermits het tot
stand komen van een toeslagregeling mede
afhankelijk is van de bewilliging van den
Minister van Sociale Zaken, mitsdien ter
zake tot dien bewindsman. Deze bleek be
reid aan een regeling mede te werken en
zegde een Rijksbijdrage toe in de kosten
van het verleenen van een trainingstoe
slag, mits die toeslag wordt verleend over
eenkomstig de in zijn desbetreffend schrij
ven vervatte voorschriften. Volgens die
voorschriften komt de regeling neer op het
i volgende.
Voor eiken werkloozen textielarbeider,
die in het bedrijf wordt opgenomen, wordt
door de gemeente een bedrag van f. 45
'(beschikbaar gesteld, ten einde het door
hem verdiende loon, zoolang dit nog niet
een bepaald bedrag hetwelk iets lager
ligt dan het normale loon heeft be
reikt, tot dat bedrag aan te vullen. Be
doeld bedrag wordt vastgesteld door de
hierna te noemen Commissie.
De toeslag mag voor eiken arbeider niet
langer dan 3 maanden worden verleend.
Het bedrag van f.45.— per arbeider is
een gemiddelde. Ret is dus mogelijk om
aan den éénen arbeider meer dan f. 45—
aan toeslag uit te keeren en aan den ander
l! minder.
Aangezien, zooals de N.V. nader mon
deling mededeelde, een 100 a 150-tal
arbeiders te werk kan worden gesteld,
zal de regeling aan de gemeente kos
ten 100 a 150 x f.45— of f.4500— a
f. 6750.In dat bedrag ontvangt de
gemeente het gebruikelijke Rijkssub
sidie (pl.m. 80zoodat voor rekening
van de gemeente blijft pl.m. f. 900.a
f. 1350.Hiertegenover staat uiteraard
een veel grootere besparing, vermits
aan betrokkenen geenerlei steun be
hoeft en ook niet mag worden uitge-
keerd.
Dc uitvoering van de regeling moet inge
volge de voorschriften van den Minister
worden opgedragen aan een Commissie,
bestaande uit een vertegenwoordiger der
fabrikanten, den Directeur der Arbeids
beurs, een ambtenaar van het Departe
ment van Sociale Zaken en een vertegen
woordiger van de arbeidersorganisaties.
RIJKSMUSEUM VAN NATUURLIJKE
HISTORIE.
Verslag over de jaren 1936 en 1937.
Wij ontvingen het verslag omtrent het
Rijksmuseum van Natuurlijke Historie te
°ver de joren 1936 en 1937 uitgo-
biaJit door den directeur, prof dr H.
jBo-ertma.
er«aKfSn IE}ei<*en<l overzicht bevat dit o.a.
SfïLr p ns over den toestand der ver
zamelingen (zoogdieren. vogels, reptielen
moii.férvPo ^n' visschen. anthropoda,
enz.), alsmede van de aanwinsten
„Mr !Tn van het Museum.
.Wat het aantal bezoekers betreft; dat
iOO^ln ma 'autste jaren Bemiddeld
1UUJ. In 1936 was het 944, in 1937 echter
5)37 personen, als gevolg van de tentoon-
trok Potvisschen, die 4621 b-zoekers
Het verslag besluit met een uitvoerige
lijst der aanwinsten van het Museum.
TERAARDEBESTELLING VAN
PROF. G. J. IV. KOOLEMANS BEYNEN.
Zeer groote belangstelling.
Onder zeer groote belangstelling, vooral
uit medischen kring, is gistermiddag op Oud
Eik en Duinen te Den Haag het stoffelijk
overschot van prof. G. J. W. Koolemans
Beynen ter aarde besteld.
Tot de belangstellenden behoorden: prof.
dr. P. C. Flu, secretaris van den Leidschen
Academischen Senaat, voorzitter van de
Medische faculteit en secretaris van de Ver.
voor Tropische Geneeskunde, zeer vele
functionarissen van het Nederlandsche Roo-
de Kruis, onder wie mr. W. J. baron van
Lynden, den eersten ondervoorzitter, die in
den stoet medekwam, evenals het hoofdbe
stuurslid dr. H K. Offerhaus, luitenant-
generaal P. J. van Munnekrede. hoofdcom
missaris. de heer A. J. ten Hope. kolonel
Lucardie. legercommissaris met luitenant
kolonel J. de Waal, mede namens de Ver
van Volks- en Schoolbaden, jhr. H. Bee-
laerts van Blokland, secretaris, dr. L. Han-
nema. directeur van het Roode Kruis Zie
kenhuis te Den Haag, dr. Verspyck Mijns-
sen, voorzitter "van de Bloedtransfusie-com
missie en vertegenwoordigers van de
afdeelingen Wassenaar en Leidschendam
van het Roode Kruis.
Er was een deputatie van de Hoogere
Krijgsschool, bestaande uit den kapitein
van den generalen staf W. J. K. Baay en den
len luitenant F. O. B. Musch. Verder waren
er: prof. O. L. G. F. Aberson, prof. Kan,
oud-hoogleeraar te Leiden, dr. C. Winkler,
oud-voorzitter van den Geneeskundigen
Raad van het Departement van Koloniën,
gep. generaal-majoor F. J. P. Sachse, dr. H.
van der Zijl, namens de Ned. Ver. voor
Tropische Geneeskunde en lid van den Ge
neeskundigen Raad van het Departement
van Koloniën, dr. H. van Dijk, van de
stichting bloedtransfusiedienst van het
Roode Kruis en het Nederlandsch Medisch
Comité, gep. generaal-majoor H. C. Nauta.
oud-inspecteur van Geneeskundigen Dienst
in Ned.-Indië. prof. M. Boerma, de heer W.
van Boven en mevr. Ruys, namens het be
stuur van de Ver. Volks- en Schoolbaden, de
gep. luit.-generaals H. Bakker en Vorstmann
een vertegenwoordiger van den senaat van
Unitas Studiosorum Lugduno Batava, jjhr.
mr. R. Sandberg van Boelens, oud-secretaris
van het hoofdbestuur van het Ned. Roode
Kruis. dr. J. Hankes Drielsma. voorzitter van
de afd. 's-Gravenhage van de Ned. Mij. tot
Bevordering der Geneeskunst en dr. van
Gangelen. namens het 's-Gravenhaagsch
Geneeskundig Gezelschap.
Kransen van het hoofdbestuur van het
Ned. Roode Kruis en van den bloedtrans
fusiedienst van het Roode Kruis dekten de
baar.
In de aula, waar de organist gewijde mu
ziek ten gehoore bracht, sprak, nadat een
broer en een neef van den overledene het
woord hadden gevoerd, mr. W. J. baron van
Lynden, eerste ondervoorzitter van het Ned.
Roode Kruis.
De heer van Lynden herinnerde aan den
arbeid van prof. Koolemans Beynen in 1912
en 1913 tijdens de Balkanoorlogen en aan
de periode (1920'36), gedurende welke
prof. Koolemans Beynen lid van het dage
lij ksch bestuur van het Roode Kruis was
als hoedanig hij dikwijls aan internationale
congressen deelnam. Spr. bracht den over
ledene dank voor zijn arbeid, toewijding en
liefde.
Gedurende deze 16 jaren toonde prof.
Op de 1ste pagina van het 3de Blad plaat
sen wij vandaag .nogmaals de tweede van
de serie van drie prijsvragen, die wij voor
onze lezers hebben uitgeschreven.
Voor hen, die niet aan onze eerste prijs
vraag hebben deelgenomen, zullen wij nog
even uiteenzetten wat de bedoeling is.
Door één der leden onzer redactie is een
bepaalde route gereden in Leiden's omge
ving. Van de wegen, die hij volgde, heeft
hij een zoo kort mogelijke beschrijving ge
geven, gebruik makende van verschillende
vaste punten, zooals gebouwen, bruggen,
palen, boomen enz.
Het is nu de bedoeling, dat onze lezers
er. gewapend met hun beschrijving, op uit
trekken „Naar Buiten" gaan, en trachten
te ontdekken welke route onze redacteur
volgde. Het resultaat van hun speurtocht
een lijstje met de namen van de stra
ten, lanen wegen enz., die zij bereden of
bewandelden moeten zij voor Maandag
25 Juli 5 uur namiddag onder het motto
„Naar Buiten" zenden aan de Redactie van
het „Leidsch Dagblad", Noordeindsplein,
Leiden.
Evenals bij de eerste prijsvraag stel
len wij ook nu weer 13 geldprijzen, of
in totaal f. 100, voor de goede oplos
sers beschikbaar.
De eerste prijs bedraagt f. 25.de
tweede f. 15.de derde f. 10.en de
overige 10 prijzen bestaan elk uit f. 5.
Bij meerdere goede oplossingen zullen de
winnaars door onze Redactie, die als jury
zal fungeeren, worden aangewezen. Bij
deze aanwijzing zal rekening worden ge
houden met de duidelijkheid der oplossing.
De namen der prijswinnaars en de juiste
oplossing zullen tegelijk met de derde en
laatste prijsvraag gepubliceerd worden in
ons Blad van Zaterdag 30 Juli as.
Koolemans Beynen zich ook een goed kame
raad, die met groote bescheidenheid altijd
uitstekende adviezen gaf.
Prof. Flu gaf uitdrukking aan het verlies,
dat door dit heengaan de Leidsche Univer
siteit en in het bijzonder de medische facul
teit lijden en sprak ook namens de vereeni-
ging voor tropische geneeskunde.
Na zijn Indische jaren, waar hij aan de
Stofia doceerde en een groote particuliere
practijk had, heeft hij meer dan 10 jaar op
de hem eigen exacte en degelijke wijze te
Leiden onderwijs in de tropische genees
kunde gegeven. Gedurende deze 10 jaren
verwierf hij zich aller sympathie en veler
vriendschap. Prof Flu besloot met de ver
zekering, dat de schitterende persoonlijkheid
van den overledene bij allen, die hem ge
kend hebben, in herinnering zal blijven.
Verder voerden het woord dr. van Hun-
sel. als vriend, dr. J. Hankes Drielsma. na
mens de Ned. Mij. tot Bevordering der Ge
neeskunst. dr. Hulshoff, namens de Ver.
voor Tropische Geneeskunde, kapitein Baay,
namens de Hoogere Krijgsschool, dr. Wink
ler. als oud-voorzitter van den genees
kundigen raad van het Departement van
Koloniën, dr. van Gangelen. namens het
's-Gravenhaagsch Geneeskundig Gezelschap
en luitenant-kolonel J. de Waal. vertegen
woordigende de Ned. Ver. voor Volks- en
Schoolbaden.
Aan de groeve heeft een broer allen voor
de betoonde deelneming gedankt.
PROF. DR. L. KNAPPERT.
Gisteren 75 jaar.
Gisteren heeft prof. dr. L. Knappert te
Oegstgeest, rustend hoogleeraar aan de
Rijksuniversiteit te Leiden onder vele blij
ken van belangstelling zijn 75sten verjaar
dag gevierd.
Op zeer uitdrukkelijk verlangen van den
jarige hebben wij van te voren aan dit feit
geen aandacht geschonken.
Vanmorgen heeft te Tiel een felle
brand gewoed, die, ontstaan in dén
toren van dc kerk van den H. Domi-
nicus, door den hevigen wind werd
aangewakkerd en tot ver In de omge
ving waarneembaar was.
Vanmorgen om tien uur was het
grootste gedeelte van de kerk door het
vuur verwoest en moest de brandweer
zich in hoofdzaak beperken tot pogin
gen om de aangrenzende gebouwen,
waarvan enkele reeds vlam hadden
gevat, te behouden.
De brand werd cenige minuten over
achten ontdekt door een kerkbezoeker,
die een plechtigen uitvaartdienst had
bijgewoond.
Toen hij buiten kwam, zag hij dat
in den toren brand was ontstaan.
Reeds sloegen vlammen naar buiten.
De kerkbezoeker spoedde zich weer in
het gebouw om de daar aanwezigen te
waarschuwen.
In groote haast moest het in de kerk
aanwezige stoffelijk overre'-ot naar
buiten wort'en gebracht, wan* het
duurde niet lang of het vuur t eelde
zich aan het geheele gebouw, een van
de grootste kerken van de Betuwe,
mede.
Spoedig was de intusschen gealarmeer
de brandweer, die over twee motor
spuiten beschikt, ter plaatse.
Het duurde echter niet lang of het
stond wel vast, dat van het kerkge-
gebouw niet veel meer te redden was.
Reeds begon het vuur over te slaan
naar de aangrenzende gehouwen, de
pastorie en het gemeentelijk gymna
sium. Ook voor het in de directe om
geving staande R.-K. ziekenhuis be
stond ernstig gevaar, doch dank zij het
krachtig optreden van de brandweer
is men er in geslaagd het vuur tot de
kerk te beperken.
Omtrent de oorzaak vernemen wij
het volgende:
Te ruim acht uur vanmorgen, ter
wijl in de kerk een dienst aan den
gang was, waren onder den koepel
van den toren schilders aan het werk.
Zij waren bezig met het afbranden van
oude verflagen. Het oude hout, dat
hier zit, kwam hierdoor bloot en ge
raakte in brand. Tot grooten schrik
van de schilders, zagen zij geen kans
het vuur te blusschen. Ijlings kwamen
zij naar beneden om assistentie te
halen. De brand was intusschen ech
ter ook reeds van de straat af ont
dekt.
Toen de schilders beneden kwamen,
was echter de geheele koepel reeds
aangetast. En toen nog geen tien mi
nuten later de brand""r ter plaatse
kwam. sloegen de v! -rn"n reeds fel
uit den top van den kerktoren.
(Men z ie verder Laatste Berichten le
Blad).
HET EUCHARISTISCH TRIDUÜM VOOR
ZIEKEN.
De Sluitingsdag.
Heden was het de laatste dag van het
Eucharistisch Ziekentriduum in de Deke
nale Kerk van O.L.Vr. Hemelvaart en St.
Joseph. Zoo'n sluitingsdag wordt steeds
met grooten luister gevierd. Met jubelend
gebeier der klokken werd de dag ingezet
en met zorg en liefde werden de zieken
voor den laatsten dag weer ter kerke ge
bracht. waar de zusters en vele helpers
gereed stonden om de zieken hun plaat
sen op de helder witte bedden te doen in
nemen Gelukkig stralen de oogen der deel
nemende zieken en slechts één klacht kan
op dezen dag over de lippen: de klacht dat
het einde van het Triduum weer daar is.
het einde van dagen, die zooveel troost
en kracht tot berusting geven.
Dezen morgen werd na de zegening der
zieken een Plechtige H. Mis opgedragen
door pastoor Oudejans van Warmond met
assistentie van pater Tesser van de Leo-
nardus parochie als diaken en pater Peer-
deman van de parochie van OL.Vr. on-
bevl. ontvangen. Het zangkoor zong onder
leiding van kapelaan E. A. M. Paap de
Missa Te Deum Laudamus van Perosi.
De predikatie werd gehouden door kape
laan Lokman uit Oegstgeest. naar aanlei
ding van de woorden „de Meester is daar
en roept U".
Troostend en sterkend hield hij de zie
ken voor hoe het ziek zijn een taak. een
roeping kan wezen,
Zie, hoe Christus voor de menschen
mensch werd om te lijden!
Zieken kunnen ook uitverkoren zijn om
door hun geduld in het lijden zich zelf te
heiligen en anderen tot voorbeeld te zijn
Tijdens het vervolg der H. Mis werd aan
de zieken de H. Communie uitgereikt, waar
na de zegen met het Allerheiligste gege
ven werd.
Als vorige dagen had *e 12 uur de plech
tige handoplegging plaats, waaronder door
het zangkoor het ..Verbum Superbum" en
„Rex Clementissime" werd gezongen
Te kwart voor drieën in den namiddag
was het plechtig sluitingslof.
BINNENLAND.
Installatie van de spellingcommissie. (3e
(Blad).
Het jaarverslag der Philips Gloeilampen
fabriek (2e Blad).
Eerste Kamer over herziening van de
Omzetbelastingwet. (Binnenland, 3e
Blad).
Sensatie in het Noordwijksche tennistour-
nooi. f Sport, 3e Blad).
Schulte won de 3e etappe van de Ronde
door Frankrijk. (Sport, 3e Blad).
Vele inschrijvingen voor de Kaagweek.
(Sport, 3e Blad).
BUITENLAND.
De terreur in Sjanghai en aanval op
Peking's Centrale, (le Blad).
Het congres te Evian. (Buitenland, le Blad)
Engelsche maatregelen in Palestina. (Bui
tenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
EEN NIEUIVE SPEELTUIN.
Van de Buurtvereeniging „Groenoord".
De Speeltuinen voor kinderen in onze
gemeente zijn wederom met één vermeer
derd, n.I. met die van de actieve en nog
jonge Buurtvereeniging „Groenoord" aan de
Haarlemmertrekvaart. Aan een speeltuin
bestond in deze stadswijk dringend be
hoefte en thans is men zóóver, dat een
zoodanige tuin op Woensdag as. in ge
bruik genomen kan worden, dank zij den
ijver van het bestuur der Buurtvereeniging
„Groenoord" en den arbeid van werkloo
zen, die hieraan hun beste krachten heb
ben gegeven.
Het merkwaardige van deze totstandko
ming is wel. dat zij geheel zonder over
heidssteun geschiedde, zulks in tegenstel
ling tot andere speeltuinen, waarvoor een
gemeentelijke subsidie werd toegestaan.
Wij hebben gistermiddag een kijkje ge
nomen, werden welwillend rondgeleid door
een der bestuursleden en zijn getroffen
door den keurigen, zij het uit den aard der
zaak nog eenvoudigen aanleg Eertijds was
het grasland, gelegen achter de villa
„Groenoord". en gelegen aan de Hanseo-
straat, in menig opzicht een ruïne gelijk;
thans is het mooi vlak gerold en het zal
daar voor de ongeveer 250 kinderen der
buurtvereeniging ongetwijfeld prettig spe
len zijn in een fraaie omgeving.
De speeltuin heeft een oppervlakte van
50 bij 30 M.: er komen of er zijn reeds een
drietal wipplanken, 10 a 12 schommels en
rekstokken, een ruime zandbak, een slin
ger- en korfbalpaal, meerdere banken, zoo
dat de gansche inrichting reeds uitstekend
aar. het gestelde doel beantwoordt. Met
eenvoudige middelen, maar met véél en
thousiasme voor een goede zaak, komt de
Het weer ten onzent blijft onder
invloed van de depressie winderig
en buiig, bovendien is er ecnige
afkoeling te verwachten.
Buurtver. „Groenoord" met dezen dezen
tuin mooi voor den dag!
Gelijk gezegd ligt het in de bedoeling,
den speeltuin feestelijk te openen en wel
op Woensdagmiddag te 3 uur. Deze ope
ning zal hoogstwaarschijnlijk geschieden
door burgemeester mr. Van de Sande Bak-
huyzen.
Het bestuur organiseert in verband met
deze gebeurtenis een kinderoptocht onder
den titel „Oude Sprookjes in Beeld", wel
ke. getuige de voorbereiding, veel belooft.
Wij zagen reeds aardige teekeningen,
betreffende dezen optocht, alsmede ver
schillende costuums, die gedragen zullen
worden en waarmee men een fantasievolle
weergave hoopt te geven van sprookjes als:
..Doornroosje", „De Gelaarsde Kat". „Rood
kapje". „Asschepoetster". „Sneeuwwitje"
„De Reus en Klein Duimpje", „Ezeltje
strek je", „Zwaan, kleef aan" enz.
De route van den optocht, die te 2 uur
van de Stadsgehoorzaal vertrekt, is als
volgt:
Vrouwesteeg. Haarlemmerstraat. Prinses-
sekade. Kort Rapenburg. Breestraat. Hoo-
gewoerd. Watersteeg, Hooigracht, Pelikaan
straat, Haarlemmerstraat. Mare. Haarlem
mertrekvaart
Medewerking verleent de Leidsche Poli-
tiemuziekvereeniging. Verschillende veree-
nigingen en firma's zegden aan de tot
standkoming van dezen optocht haar
steun toe.
Al met al belooft het voor de kinderen
der Buurtvereeniging „Groenoord" een
prettige middag te worden!
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen:
A. van Emmerik. 's-Gravendamscheweg
63, Voorhout. Bloembollenkweekerij en
-handel. Wijziging handelsnaam in: P. J.
van Emmerik.
Firma A. N. Turksma, Haarlemmerstraat
171, Leiden. Winkel in wol en har.dwerk-
artikelen en heeren mode-artikelen. Nieu
we filiaalhoudster: Mej. C. A. Wirtz, Noord-
wijk aan Zee.
Nieuwe inschrijving:
Cement Plastiek, Gerecht 11, Leiden.
Wand- en gevelbekleeding. Eigenaar: A.
J. Lagas.
Alhier zijn aangehouden wegens bede
larij en het opgeven van fen v ••'•en naam
de 52-jarige mej. A. v. E. uit Woerden en
haar 54-jarige zuster, mej. M. v. E., uit
Linschoten. Tegen beiden is proces-verbaal
opgemaakt.
