Jan Klaassen te Delft
CRAVE N A
'JA
Den Haag krijgt een nieuw
stadhuis
79ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Dinsdag 5 Juli 1938
Derde Blad No. 24009
CRAVEN PLAIN
Een welgeslaagd studenten-lustrum
openluchtspel
LAND- EN TUINBOUW
CRAVEN A /CRAVEN PLAIN?
Het plan Luthmann
aangenomen
GEMENGD NIEUWS
O
Na afloop van den wereldoorlog hebben
de Studenten-corpsen bij het vieren van
een lustrum vrij geregeld gezocht naar een
„artistieke daad" in den vorm van een
openluchtspel. Wij zullen de lange reeks
Cathrijn tracht tevergeefs haar Jan Klaas
sen terug te houden in de poppenkast.
daarvan niet opsommen. De laatste jaren
is echter weer een kentering merkbaar, het
geen wij speciaal in verband willen bren
gen met het streven naar grootere eenheid
met de burgerij. Daarbij sluit een open
lucht-spel zich zeer moeilijk aan. Reden,
waarom 't L.S.C. bij zijn laatste lustrum 't
openluchtspel geheel ter zijde schoof, al
werd compensatie op artistiek gebied ge
zocht door „De Vos Reinaerde" op te voe
ren in den Leidschen Schouwburg. Het
Delftsche Studentencorps is niet zoover wil
len gaan en heeft het openluchtspel be
houden, maar heeft dit bedoeld als zuiver
divertissement, zonder zwaarwiclifigen op
zet, doch Hollandsch van geest en stijl.
Dientengevolge was de keuze gevallen op
de idee van een Jan Klaassen-spel, het zoo
bij uitstek Hollandsche milieu, dat in wezen
nog zooveel belangstelling geniét en heusch
•niet alleen bij de jeugd.
De idee is geboren in de feestcommissie
en nader uitgewerkt door .de heeren J. En
gelman en Paul Storm. Geboren is een Jan
Klaassen, eensdeels gehecht aan de tra
ditie. anderdeels geënt op moderne ver
beeldingsvisie. Een combinatie dus van
werkelijkheid en fantasie. Zuiver Hol
landsch van toon, dus „boertig" en door
spekt met echt-volksche uitdrukkingen,
die men wel hoort doch niet schrijft, maar
die een situatie zoo rauw en kernachtig
typeeren, volgens de geaardheid van ons
volk
En zonder nu de geroemde combinatie
als geheel volkomen geslaagd te kunnen
noemen de poppenkast was ons b.v. niet
genoeg poppenkast volgens traditie.!
toch is een geheel ontstaan, dat dank zij
prachtige in- en uitvallen een welgeslaagde
ontspanning biedt. Hoe treffend raak zijn
eenige beelden geschilderd!
Zonder eenigen schroom durven wij dan
ook spreken van een succes. Doch aan de
uitvoering is ook geen moeite gespaard.
Alles is opgezet in grootschen trant en
zuiver op het hoogste effect afgestemd.
Als plaats voor de opvoering was de
keus gevallen op het marktplein voor de
bekende kerk, een plek. die zich bij uitstek
leent voor openluchtspelen in Hollandschen
geest. Milieu en atmosfeer treffen elkaar
hier prachtig. Dat er echter ook niet
enkele bedenkingen zijn, als b.v. het slot.
als de Dood van Potlood hoog tegen den
toren het luchtruim inzweeft, gevallen in
den strik, hem door Jan Klaassen gespan
nen
Daar op de markt stond een groots pop
penkast met een tooneel van 10 bij 15 M.
Daarvoor was een groot open speelterrein
waarop de groote tribunes voor de bezoekers
dank zij een perfecte licht-installatie een
prachtig gezicht hadden. Fraai van lijn en
was alles grillig opgetrokken. Het
uiterlijke beeld .,deed" het perfect.
En daar speelde zich af de geschiedenis
van Jan Klaassen. Met hoeveel bezorgd
heid zal men gisteren telkens de lucht heb
ben bespionneerd, toen de regen neer-
gutste in dikke stralen.Doch Pluvius is
Delft gunstig gezind geweest. Slechts een
enkel buitje viel onder het spel en ver
mocht geen oogenblik de aandacht af te
leiden. Eerst ma afloop openden zich de
hemelsluizen! Delft heeft geboft
In het kort ziet men hoe Jan Klaassen
de Dood van Potlood, die hem komt halen
Y??.r al zijn wandaden, vermurwt hem
met zijn toovertrompet de „ware wereld"
m te laten gaan. Daar ontwikkelt hij al zijn
ondeugden in het plegen der zeven hoofd
zonden. waaraan de mensch zich, helaas,
ook maar al te zeer schuldig maakt. We
zien hem de discipline in het leger onder
mijnen, zijn vrouw verkoopen om uit hei,
cachot te komen een ietwat gewrongen
intermediair tusschen wereld en poppen-
sPef\uleeren aan de beurs, zijn g.c-
dratJiSii g' a v*rbrassen in ontucht en
nkgelag, doch tenslotte, na een ver-
geefsche poging om eerlijken arbeid te ver
richten, waarbij hij de fabriek aan loo-
pende band vernielt, terugkeeren naar zijn
poppenkast, beu van de wereld, die nog
maller is dan zijn „thuis", doch overigens
onveranderd in boosheid en zondigheid.
Om de dooie dood niet.zooais de oor
spronkelijke tekst luidde of „Jan Klaassen
komt naar Huis", verstoorend de bruiloft
van zijn verkochte Cathrijn met den waaid
uit ..Het Zwaantje", waar hij een nieuws
pof-rekening zal openen, na den Dood van
Potlood te hebben overwonnen.
Trots enkele bezwaren tegen het men
gen van „Wahrheit und Dichtung" een
fraai spel, dat veel instemming heeft ge
vonden op de geheele gevulde tribunes en
daarbuiten op daken en in dakvensters.
Hoe zal de regisseur, Paul Storm, hebben
gezwoegd om dit spel zoo vlot en uiterlijk
prachtig verzorgd, naar buiten te doen
I treden! Alle lof voor zijn prestaties. Ge-
j lukkig is hij geweest in de greep der hoofd-
I spelers. De Jan Klaassen-figuur werd voor
treffelijk gespeeld van begin tot eind en
ook de domine en de diender, die Jan als
paranymfen der deugd op zijn wereldsche
reis vergezellen, zij het zonder resul
taat mogen geprezen. De diender char
geerde misschien iets te sterk, doch hij
hield in ieder geval zijn opvatting vol.
De diverse massa-beelden als beurs, ver
blijf van vermaak, de legerscène, de Ham-
iet-repetitle der reizende tooneelspelers. zij
waren successievelijk waarlijk „Hollandsch"
van stijl en raak getypeerd. Daar was een
heid van actie met het gesproken woord
door loudsprakers overgebracht van den
onzichtbaren ..spullebaas" en de muziek
van Cor Lemaire, uitgevoerd door twee
Delftsche muziekcorpsen, onderstreepte een
en ander heel eenvoudig doch ijuist daar
door verdienstelijk. De muziek, die Ba-
dings gemaakt had, moest, helaas, ver
vallen.
Deze dilettanten durfden zich onder be
zielende leiding geheel te geven in fraaie
maskers en gelukkige decors, waarvoor alle
eer toekomt aan de ontwerpers en den
uitvoerder Karl Brückman. Die durf kwam
de uitvoering wel bij uitstek ten goede.
Dat bleek ook bij het ballet in de „tent
van modern vermaak"!
Kortom: het. Delftsch Studentencorps
heeft een zeer gelukkige hand gehad bij
de keuze van zijn pièce de milieu voor zijn
18e lustrum.
Na afloop had de gebruikelijke huldiging
plaats, nadat alle deelnemers in vreugde
dans het speelterrein hadden betreden.
Het gebruikelijke einde van een studen
tenfeest, dat natuurlijk even studentikoos
met het Io Vivat was Ingezet.
Ook in Kaapstad, aan de voet van
de historische Tafelberg, zal de
winkelier U in smeuig Zuid-Afri-
kaansch vragen welke van de twee
U kiest: Craven "A" (met kurken
mondstuk) of Craven Plain (zonder
mondstuk). Maar beide sigaretten
zijn gemaakt van dezelfde onge
ëvenaarde, gouden Virginia ta
bakken! Zóó zacht en toch zóó
geurig als U ooit een pure Vir
ginia sigaret hebt gerookt!
„Regtig dis 'n goeie sigaret!'1
10. stuks, I7 A cent
20 stuks 35 cent
3931
tlngez. Med.)
KEURING VAN MERRIEN TE
HOOFDDORP.
De toegekende premiën.
De thans bekend geworden uitslagen van
de te Hoofddorp op de keuringsbanen van
het gemeentelijk sportterrein gehouden
premiekeuring van merriën van 1 tot 6
jaar en van merrieveulens van het type
tuigpaarden luiden als volgt:
Veulens: Een premie van f. 15 werd toe
gekend aan: Creatie, eig. R. W. Winter,
Hoofddorp; Coba, eigè J. M. Knoop, Nieuw
Vennep; Veulen, eig. J. Parlevliet, Nieuw-
Vennep; een premie van f.10 aan: Corona,
eig. R. W. Winter; Clivia, eig. P. K. Kis-
temaker, Hoofddorp; Veulen, eig. A. C
Pruissen Wzn„ Nieuw-Vennep; Veulen,
eig. J. Parlevliet, Nieuw-Vennep: Veulen,
eig. D. v. Wierlngen, Abbenes; en veulens
van D. v. Wierlngen en M. W. v. d. Schans
te Bovenkerk.
46-jarige merriën met veulen. Een pre
mie ad f.30 aan: Urda, eig. D. van Wie-
ringen; een premie ad f.25 aan Wellata,
eig. M, W. v. d. Schans; Wehona, eig. W.
C. v. Arendonk, Rijk; een premie ad f. 20
aan Vomdijka I, eig. A, Monster, Nieuw-
Vennep; Uci, eig. A Buurman, Heemstede;
Ukuria. eig. P. K. Kistemaker; Vira, eig.
J. Barendregt, Gr. IJpolder; Unica, eig. R.
W. Winter; Ucabarta. eig. A. Knibbe Dzn.,
Badhoevedorp; Vondeling, eig. M. W. v. d.
Schans.
1-jarige merriën: Een premie ad f.35
aan Brio, eig. O. de Kok, Nieuw-Vennep;
een premie ad f. 30 aan Beliaantje, eig. A.
Buurman; Bramora, eig. O. de Kok; een
premie ad f. 25 aan Banca. eig. W. C. v.
Arendonk; Bestekind, eig. M. W. v. d.
Schans; een premie ad f. 20 aan Baria,
eig. M Roos, Sloterdijk; een premie ad f. 15
aan Bantje. eig. J. Barendregt; Beatrijs,
eig. A. Buurman; Baronel, eig. J. de Zeeuw
Nieuw-Vennep.
2-jarige merriën: Een premie ad f.40
aan Augusta, eig. J. M. Knoop: Azalia,
eig. J. M. Knoop; Andente. B. Biesheuvel,
Spaarndam; een premie ad f.30 aan At
lanta, eig P. K. Kistemaker; Adorette.
eig A Buurman. Adelda. eig. J. Parlevliet;
Azierma, eig. D. v. Wierlngen; Apranel,
eig. Gebr, Bruynls, Nieuw-Vennep; een
premie ad f. 20 aan Ajowa, eig. J. Staal,
Diemen; en eig. J. Barendregt; een pre
mie ad f.15 aan: Ajansa, eig. Jac. de
Zeeuw; Veltdame. eig. O. de Kok.
3-jarige merriën: Een premie ad f.40
aan: Zorka. eig. W. C. v. Arendonk; een
premie ad f. 35 aan Zida. eig. A. Buurman,
Zendria, eig. O. de Kok; een premie ad
f 25 aan eig. v. Haaster, Hoofddorp; een
premie ad f. 20 aan Zita, eig. W. L. Nan-
ninga, Vijfhuizen; Zense. eig. J. Colijn,
Rijk; Zolita, eig. A. Knibbe Dzn.
46-jarige merriën: Een premie ad f. 30
aar: Wenova, eig. O. de Kok; Wumora, eig.
C Bulk, Nieuw-Vennep; Wunder, eig. D.
v. Wieringen; Vetemella, eig. M. W. v. d.
Schans; een premie ad f. 25 aan Ultra, eig.
J. Parlevliet; Vuurtje II. eig. Gebr. Bruy-
nis: een premie ad f 20 aan Vheronika,
eig. A. Buurman; Vijntje, eig. A. Monster;
een premie ad f 15 aan Weetje, eig. B
Biesheuvel Azn.; Uiltje, eig. A. Buurman
Urmane, eig. A Buurman; Werlinde eig.
J. M Knoop en Venera, eig. Gebr. Bruynts.
DE STORMSCHHADE IN DE
HAARLEMMERMEER.
Aanvankelijk scheen het stormachtige
weer van de vorige week aan de landbouw
gewassen in Haarlemmermeer in het ge-
neel geen schade te hebben toegebracht en
vooral aan den prachtigen stand van het
koren dat een zware proef had te door
staan geen afbreuk te hebben gedaan.
Volgens ons van betrouwbare zijde ver
strekte gegevens is het echter bij onder
zoek gebleken, dat op sommige plaatsen de
stormschade toch nog wel van eenige be-
leekenls is geweest en wel in hoofdzaak
waar het geldt de reeds rijp geworden win-
tergerst. Van dit gewas zijn groote stuk
ken zoodanig uitgewaaid, dat de aren vrij
wel geheel van de korrels zijn ontdaan en
met het oog daarop de opbrengst over het
algemeen wei erg zal tegenvallen. De an
dere halmgewassen, vooral de tarwe en de
haver, bleken nog bestand te zijn tegen
den hevigen wind en zijn prachtig over
eind gebleven.
Met betrekking tot de karwij met het
snijden en op hokken zetten waarvan men
druk bezig is werd de vrees gekoesterd
dat door het stormachtige weder wel veel
van het zoo gauw uitvallende zaad verloren
zou gaan Het hieromtrent ingesteld onder
zoek heeft tot heden echter gelukkig be
vredigende resultaten opgeleverd, zoodat
het er nog wel zoo voorstaat, dat 1938 als
een goed karwij-jaar zal kunnen worden
aangemerkt.
De erwten, die uit den aard der zaak
zoolang ze nog niet op hokken staan
van stormachtig weder weinig of niets te
lijden hebben, doen, vooral waar het be
treft de vale erwten, in haar prachtigen,
veelbelovenden stand sommige verbouwers
onwillekeurig terugverlangen naar een
teelt van dit gewas op groote schaal. De
zeer slechte erwten-opbrengst in 1937 heeft
er toe geleid, dat het aantal in Haarlem
mermeer met dit gewas beteelde hektaren
dit jaar ongeveer 1000 minder bedraagt,
De aardappelen doen het best en heb
ben nog zoo goed als niet te lijden gehad
van de „aardappelziekte". Het is een ver
blijdend teeken, dat vele verbouwers tot
besproeiing zijn overgegaan, omdat deze
ochandeling het gewas in ruime mate ten
goede komt.
De gisteren overvloedig' gevallen regen
was voor de vele landerijen en tuingron
den in Haarlemmermeer een ware uit
komst.
In de gemeenteraadsvergadering van
's-Gravenhage, welke gistermiddag werd
gehouden, is de Stadhuisbouw besproken.
De heer Van Beresteyn (Lib.) zou liever
thans in het geheel geen raadhuis zien
gebouwd met het oog op de financiën en
omdat de architectuur nog geen vasten
vorm heeft gekregen. Het plan-Luthmann
acht spr. ongeschikt.
Door de overneming van belangrijke de
tails uit het prachtige ontwerp-Kropholler
is het slechter geworden. De jury was een
zijdig en gaf aan niet-leden van den B.N.A.
geen kans. Spr. wyst op de reactie, die het
plan-Luthmann gewekt heeft. Daar de
bouw eeuwen zal staan, zijn continuïteit
van raadsbesluiten en werkloosheidsbestrij
ding bijzaken. Men prijst het plan-Luth
mann als eenvoudig en eerlijk. De eenvoud
kan echter wel eens saai worden en op
verschillende punten is het plan Luth
mann niet architectonisch eerlijk. Boven
dien, wie bepaalt, dat de beste architec
tuur die is, welke al het inwendige ook
de centrale verwarming, zie Haagsch ge
meentemuseum uitwendig doet blij
ken? Spr. noemt het ontwerp een „kisten-
compositie" en somt de talrijke tegenstan
ders er van op, in wier gezelschap hij is.
De heer Van den Oever (R.-K.) acht het
plan te eentonig, ai-moedig en getuigend
van gebrek aan geest, en dringt eveneens
op verwerping aan.
De heer Westerman (Partijloos) vindt
het gebouw, waarmee Luthmann de ge
meente dreigt te vergiftigen, een jaar
beursgebouw. karakterloos, koud en niets
zeggend, met te weinig representatief ele
ment.
De heer Van Asch van Wijck (A.-R,) i
zegt, dat bij aanneming van dit ontwerp
het stadsbeeld grondig zal worden bedor
ven.
De heer De Vries (A.-R.) zou het niet
zeer behoorlijk vinden Luthmann naar huis
te zenden. De Raad heeft geen groote
bouwmeesters in zijn midden en zal zich
op het deskundiger oordeel van de jury
moeten verlaten.
De heer Vliegen (S.D.) verdedigt het
ontwerp. Het gebouw zal een monumen
talen indruk maken en de bouw zal bo
vendien bijdragen tot vermindering van de
werkloosheid.
De heer Eschauzier (Nat.) zal tegen
het plan stemmen, waartegen zich de
meerderheid der ontwikkelde burgers kant.
De heer Joels (V.D.verklaart zich voor
stander van het ontwerp, evenals de heer
Folmer (C.H.)
De heer Dresme (R.-K.i meent, dat het
ontwerp niet beantwoordt aan de eischen,
die aan een voor eeuwen staand gebouw
zijn te stellen. Spr. wenscht, dat ten min
ste één architect in de gelegenheid wordt
gesteld een nieuw plan in te dienen.
De heer Quant (R.-K.) merkt op. dat
verwerping zou beteekenen een verwikke
ling in perpetuum, (eeuwigheid).
De heer Van Kesteren (Nat.) zegt. dat
het plan te weinig het stempel draagt van
een stadhuis.
De heeren Van Bommel (Lib.) en De
Visser (Comm.) kunnen zich met het ont
werp vereenigen.
Na een uitvoerige verdediging van
het ontwerp door den burgemeester,
waarin deze er op wees, dat de jury,
die zeer veelzijdig was samengesteld,
eenstemmig haar oordcel heeft gege
ven, heeft bij de replieken de heer
Van den Oever een motie ingediend
welke mede was onderteekend door de
heeren Van Kesteren (Nat.), Dresme
(R.-K.), Van Beresteyn (Lib.), van
Asch van Wijck (A-R.) en Westerman.
De motie had de strekking den heer
Kropholler te verzoeken zijn plan uit
te werken.
De motie werd verworpen met 36
tegen 11 stemmen.
Het voorstel van B. en W. werd daar
na aangenomen met 29 tegen 12 stem
men.
GEVANGENBEWAARDERS
HANDLANGERS VAN GEVANGENEN.
Arrestaties te Alkmaar.
Wederom is dezer dagen, naar de Tel. uit)
Alkmaar verneemt, een ernstig geval van
plichtsverzaking van gevangenbewaarders
aan het licht gekomen. Het betreft twee
beambten uit de strafgevangenis te Alk
maar, die aan hun zorgen toevertrouwden
gevangenen allerlei „vriendendiensteii" heb
ben bewezen, waarvoor hun flinke gelde-
liike belooningen in uitzicht werden ge
steld. Beide bewaarders zijn de vorige week
gearresteerd en onmiddellijk ontslagen. Zij
hebben bekend, zich aan verschillende zeer
laakbare handelingen te hebben schuldig
gemaakt.
De twee bewaarders waren reeds ver
scheidene jaren in rijksdienst .en hebben
herhaaldelijk briefjes van gevangenen bui
ten de gevangenis gebracht en voor hen
verzonden naar opgegeven adressen. Voorts
zouden zij o.a. sigaretten voor gevangenen
binnen de celmuren hebben gesmokkeld
De belooningen, die de gevangenen den
bewaarders in uitzicht stelden voor deze
vriendendiensten, waren zeer hoog Voor
het oosten van één enkel briefje beloofde
één der gedetineerden een gevangenbe
waardertien gulden Hij had het
geld natuurlijk niet bij zich. doch de af
rekening zou later volgen, wanneer de ge-
tineerde weer op vrije voeten zou zijn. Dan
had hij wel een bron van inkomsten, waar
uit hü het geld kon betalen.
De ontrouwe bewaarders waren zoo on
verstandig op deze aanbiedingen van de
gevangenen In te gaan en waagden er hun
positie aan. De directeur en de andere
leden van het gevangenispersoneel wisten
natuurlijk niets van deze geheime vrien
dendiensten en het Is ook thans nog
niet met zekerheid na te gaan. hoe lang
de twee bewaarders zich reeds voor deze
handlangersdiensten hebben geleend.
HET DRAMA TE ECHTELD.
Nog een arrestatie.
Nader vernemen wij. dat het verhoor van
den verdachte te Echteld. dat gisteren den
geheelen dag tot des avonds laat heeft
geduurd, ertoe heeft geleid, dat een tweede
verdachte is gearresteerd, een orgeldraaier
een zekere van Beveneens wonende te
Echteld. De man. die vader is van een
groot gezin, ontkend hardnekkig mede
plichtig te zijn aan het misdrijf. Evenwel
kan hij geen alibi geven van zijn doen en
laten oo Donderdagmiddag 23 Juni Ook
deze man is in het gemeentehuis te Linden
opgesloten. vad.
ZIJN VROUW MET STRIJKIJZER
BEWERKT.
Echtelijke twist te Rotterdam.
In hun woning aan de Korte Hillestraat
te Rotterdam heeft gisteren de echtgenoot
van de 48-jarige M. Seegers—Rotier, tij
dens een twist, zijn vrouw met een elec-
trisch strijkijzer tal van verwondingen
toegebracht, die van zoo emstigen aard
waren, dat de vrouw in het ziekenhuis
aan den Coolsingel ter verpleging moest
worden opgenomen. De man is gearres
teerd.
De verwondingen zijn niet van levens
gevaarlijken aard.
De inmiddels gewaarschuwde politie
heeft den man aangehouden en naar het
politiebureau aan het Sandelingenplein
overgebracht, waar hij voorloopig is opge
sloten.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
NOODLOTTIG WEEKEINDE.
In het afgeloopen weekeinde verlengd
met den Onafhankelijkheidsdag, zijn in de
Ver. Staten 475 menschen op gewelddadige
wijze om het leven gekomen. Hiervan zijn
245 omgekomen bij verkeersongelukken, 126
zijn verdronken, 23 werden vermoord en
19 sloegen de hand aan zichzelve.
HET LUIKSCHE GIFPROCES.
De zitting van gistermiddag was geheel
gewijd aan de pleidooien der advocaten
van de civiele partij. Al deze advocaten,
vijf in getal, voerden overstelpende bewij
zen aan tegen de beklaagde.
In verband met de groote belangstelling
van de zijde van het publiek was de gen
darmerie, die de orde handhaafde, extra
versterkt.
Hedenochtend zullen de advocaten der
verdediging hun pleidooien aanvangen.
OVERSTROOMINGEN IN JAPAN.
Het slechte weer heelt in de Japansche
provincie Kanagawa zware schade aange
richt. Naar tot dusver bekend werd. zijn 49
personen gedood en 54 zwaar gewond, ter
wijl 295 huizen verwoest werden. Ook in
de stad Yokohama is de schade aanzien
lijk. In West-Japan zijn eveneens groote
verwoestingen aangericht. Naar tot dusver
gemeld werd. zijn daar acht menschen om
het leven gekomen.
RACE-AUTO UIT DE BAAN
GEVLOGEN.
Op de auto-racebaan van.Honokus (V.
St.i is een auto uit de baan gevlogen en
op de toeschouwers ingereden. Een persoon
werd gedood en vijftien werden gewond.
DRIE ZUSTERS BIJ EEN BRAND
OMGEKOMEN.
Nabij Kielce (Polen) zijn bij een brand
in een schuur drie zusters om het leven
gekomen.
De voorzitter deelde mede, dat het
eerste geschenk voor het nieuwe raad
huis reeds is binnen gekomen. Dr. Hen
drik M, Mulder, Harer Majesteits ge
zant ter beschikking, heelt medege
deeld aan de gemeente te schenken een
borstbeeld van H. M. de Koningin af
komstig uit de nalatenschap van wijlen
Toon Dupuis.
